2009 Yıllık Rapor etkin yönetim, güçlü strateji, sürdürülebilir büyüme ve beklentiler
Kısaca Topluluk Şişecam Topluluğu ana faaliyet alanları cam ve kimyasal üretimi olan bir sanayi topluluğudur. Topluluk düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj ve cam elyafı gibi camın tüm temel alanları ile soda ve krom bileşiklerini kapsayan iş kollarında lider konumdadır. Atatürk ün direktifleriyle 1935 yılında Türkiye İş Bankası tarafından kurulan Şişecam, 2009 yılında 74. yaşını geride bırakmıştır. Kuruluşunun ardından geçen ilk dönemde önceliği ülkenin temel cam ürünleri gereksinimini karşılamaya veren Şişecam, 1960 lardan itibaren pazarımız dünyadır ilkesi doğrultusunda dünya pazarlarına güçlü ve iddialı bir şekilde giriş yapmış, 1970 den sonra faaliyetlerini çeşitlendirerek hızlı büyüme sürecine girmiştir. Farklı sıralama kriterlerine göre dünyadaki yeri üçüncülük ile sekizincilik arasında değişen Şişecam, ulaştığı ölçek, ihtisaslaşma derecesi ve rekabet gücü yüksek faaliyetleriyle iş kolunda dünyanın en seçkin üreticileri arasında değerlendirilmektedir. Şişecam ı bugünlere taşıyan çağdaş yönetim ve sanayicilik ilkeleri, yüksek kurumsallaşma düzeyi, pazara ve Ar-Ge ye odaklılık gibi hususlardır ve geleceğin daha da güçlü Şişecam ının temellerini oluşturmaktadır. Topluluğun vizyonu faaliyet alanlarında çevre ülkeleri kapsayan yaşamsal coğrafyasının lider üreticisi olmaktır. Son yıllarda yurtdışında gerçekleştirdiği büyük ölçekli yatırımların yanı sıra diğer bazı ülkelerde planladığı ve uygulama aşamasında bulunduğu girişimleri, Şişecam ın vizyonuna doğru yolculuğunda en önemli adımları oluşturmaktadır. Küreselleşen günümüz dünyasında, faaliyet alanındaki diğer şirketlerle gerçekleştirilecek olan ortak girişim ve stratejik işbirlikleri de Şişecam ın parlak geleceğinde kilit rol oynayacaktır. Faaliyetlerini sekiz ülkede kurulu tesisler ve 16.837 çalışanı ile sürdürmekte olan Topluluğun ana şirketi Şişecam ın yanı sıra, Trakya Cam, Anadolu Cam, Denizli Cam ve Soda Sanayii şirketlerinin hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda işlem görmektedir. Topluluk, zaman içinde tüm ana işkollarını halka açmayı ve sermaye tabanını genişletmeyi hedeflemektedir. İçindekiler Özetle Faaliyetler 02 Finansal Göstergeler 04 Ortaklarımıza 06 Yönetim Kurulu 08 Üst Yönetim 10 Düzcam Grubu 12 Cam Ev Eşyası Grubu 18 Cam Ambalaj Grubu 24 Kimyasallar Grubu 30 Araştırma -Teknoloji 36 İnsan Kaynakları 38 İş Sağlığı ve Güvenliği 40 Çevre 41 Bilgisayar ve iletişim 42 Konsolide Finansal Tablolar 43 2009 Yılı Kârının Dağıtımı 103 2009 Yılı Denetleme Kurulu Raporu 104 Kurumsal Yönetim Uyum Raporu 105 Olağan Genel Kurul Gündemi 112 Esas Mukavele Tadil Tasarısı Metni 113 İletişim Bilgileri 114
etkin yönetim, güçlü strateji, sürdürülebilir büyüme ve beklentiler Şişecam Topluluğu 2009 yılı faaliyet dönemini, benzeri çok ender yaşanmış derin bir küresel resesyon ortamında tamamlamıştır. Yılın bütününe egemen olan koşullar ciddi ekonomik daralmaya yol açmış, faaliyette bulunduğumuz tüm alanlardaki talep düşüşü ve sertleşen rekabet koşulları faaliyet sonuçlarımızı olumsuz etkilemiş, hedeflenen üretim, satış ve kâr rakamları yakalanamamıştır. Bu görünüm, faaliyetlerini her yıl sürekli yeni zirvelere taşıma yeteneğine sahip şirketimiz için geçici ve istisnai bir dönem oluşturmuştur. Sonuçta ortaya konan etkin yönetimle koşullara en iyi uyum gösterilmesi ve şirketimizin zor bir dönemden çok daha güçlü çıkması sağlanmış, bu koşullarda bile büyüme sürecimizin sürdürülebilir özelliği korunmuştur. Şişecam Topluluğu bugün, gerçekleştirdiği kapsamlı maliyet düşürme programları, katma değerli yeni ürün arayışları, rasyonelleşme ve etkin işletme sermayesi ile dengeli finansal yönetimi sayesinde tarihinin en sağlam mali yapısına ulaşmıştır. Bu da her türlü potansiyeli değerlendirme ve yeni atılımlar gerçekleştirme imkanlarını fazlasıyla önüne sermekte ve bu imkanlar geleceği kavrayan stratejimiz kapsamında değerlendirilmektedir. Şişecam Topluluğu faaliyetlerini öteden beri ihtisaslaşma ve küreselleşme koşullarına tam uyum ile bölgesel liderlik vizyonu çerçevesinde yürütmektedir. Geleceği kavrayan bu yürüyüşümüz, katma değeri yüksek ürünler üreterek, mali ve idari yapımızı güçlendirerek, yeni girişimlerle desteklenerek ve kârlılığımızı artırarak, güven ve kararlılıkla önümüzdeki dönemde de sürdürülecektir.
2 2009 YILLIK RAPOR Özetle Faaliyetler Bölgesel Üretim, Küresel Etkinlik Şişecam faaliyetlerini bölgesel liderlik vizyonu çerçevesinde daha geniş coğrafyalara yayarak geliştirme çabasını özenle devam ettirmektedir. Bu sayede, sürdürülebilir büyüme, ölçek ekonomileri ve pazar esneklikleri bakımından büyük avantajlar elde edilmektedir. Halen ana faaliyet sahalarının tümünü kapsayan birçok tesis 8 bölge ülkesinde üretim yapmakta olup, sadece cam üretiminin %34 ü yurtdışında gerçekleştirilmektedir. Uluslararası satışların (ihracat ve yurtdışı üretimden satış toplamı) toplamdaki payı, küresel resesyonun etkisiyle bir miktar gerilemekle birlikte, 2009 yılında %47 gibi gene yüksek bir düzeyde gerçekleşmiştir. Bu oranın önümüzdeki dönemde daha da yükselmesi öngörülmektedir. Şişecam ürünleri 2009 yılında 140 ülkeye ihraç edilmiş, uluslararası satışlarda ise Avrupa pazarı geleneksel ağırlığını korumuştur. Satışların Yurtiçi-Uluslararası Dağılımı Uluslararası Satışların Bölgesel Dağılımı %53 %47 %71 %17 %4 %8 Yurtiçi Satışlar Uluslararası Satışlar Avrupa Ortadoğu+Afrika Asya+Okyanusya Amerika
2009 YILLIK RAPOR 3 Düzcam Grubu Cam Ev Eşyası Grubu Cam Ambalaj Grubu Kimyasallar Grubu Trakya Cam, yurtiçi ve yurtdışı hedef pazarlarındaki daralma ve ağır koşullar nedeniyle olumsuz etkilenmiş, bunu yoğun tasarruf ve verimlilik artırma önlemleriyle telafi etme çabası göstermiştir. Paşabahçe Cam, konjonktürel tüm olumsuzluklara ve özellikle de sektördeki küresel daralmaya karşın, zor koşullarda dünya çapındaki konumunu daha da geliştirebilme başarısını göstermiştir. Anadolu Cam faaliyetlerini, dolumcuların stok azaltma yönündeki hızlı hareketleri sonucu, yurtiçinde ve Rusya da hızla daralan, olumsuz etkileri kaçınılmaz olarak sonuçlarına da yansıyan güç pazar koşulları altında sürdürmüştür. Soda Sanayii, ana faaliyetini oluşturan soda ve krom kimyasallarında, resesyon koşullarına rağmen oldukça dengeli ve olumlu sonuçlar elde etmiş, sektördeki bölgesel ve küresel gücünü kanıtlamıştır. Düzcam işleme ve otomotiv camlarındaki yeni yapılanma olumlu sonuçlar vermeye başlamıştır. Özellikle, güneş enerjisine yönelik yüksek performanslı camlar ve otomotivde yeni girilen projeler faaliyete yeni ufuklar kazandırmaya adaydır. Mersin Enerji Camları fabrikası yatırımları 2010 yılında tamamlanarak işletmeye alınacaktır. Bölgesel strateji çerçevesinde Mısır da bir düzcam üretim şirketine ortaklık gerçekleştirmiş olup, Rusya da düzcam ve otomotiv camları alanında üretim ortak girişimi bazında yeni yatırımlarla büyümek üzere proje çalışmalarını sürdürmektedir. Gerek yurtiçinde, gerekse küresel planda pazar payını artırmış ve dünyanın önde gelen cam ev eşyası üreticileri arasındaki güçlü pozisyonunu bir kez daha kanıtlamıştır. Başta Rusya olmak üzere bölgede kurulan veya genişletilen üretim tesislerinin yeni pazar kazanımlarına ve alınan sonuçlara önemli katkıları olmuştur. Gerçekleştirilen yeni proses yatırımları ile ek değer yaratılması sağlanmıştır. Cam ev eşyası üretiminin kısılması zorunda kalındığı bir ortamda; etkin işletme sermayesi yönetimi, maliyet düşürme ve genel operasyonel verimliliğin artırılmasına yönelik olarak alınan önlemler, Grubun elde ettiği olumlu sonuçlara önemli bir katkı sağlamıştır. Şirket bölgenin en büyük, dünyanın ise en büyük cam ambalaj üreticilerinden biri olma konumunu korumuş ve iddiasını sürdürmüştür. Son yılların hızlı büyüme sürecinin son halkaları olarak, Ruscam Kuban fabrikası yıl içinde işletmeye alınmış, başlanan Ruscam Kirishi II. fırını yatırımının ise 2011 yılında tamamlanarak işletmeye alınması öngörülmüştür. Bu yatırımlarla Rusya daki pazar payı ve hakimiyeti daha da artacaktır. Ekonomik iyileşmenin başlamasıyla, talebin aynı hızla geri dönüşünü yaşamaya başlayan şirketin, verimlilik, maliyet düşürme, hafifleştirme, ürün geliştirme ve promosyonu konularındaki kapsamlı geliştirme çabaları sürmektedir. Soda Lukavac ın performansını yükseltme amaçlı yatırımlarını tamamlanma aşamasına getirmiş, Mersin kapasite genişletme yatırımını 2010 da devreye almak üzere sürdürmüştür. Kromsan ise Ar-Ge odaklı başarıları, yeni ürün sunumları ve geniş pazar penetrasyonu ile dünyanın önde gelen deri kimyasalları üreticileri arasındaki yerini daha da pekiştirmiştir. Camiş Elektrik, 2009 sonunda II. Kojenerasyon hattı yatırımını işletmeye almış ve 284 MW kurulu güce ulaşmıştır. Böylece, Mersin kimyasallar üretiminin tüm buhar ihtiyacı bu tesisten karşılanmaya başlanarak önümüzdeki dönemde tesisin rekabet gücüne önemli katkı sağlayacak büyük bir sinerji ve maliyet avantajı elde edilmiştir. Gruplar Bazında Sonuçlar Satış Gelirleri 3,6 milyar TL Uluslararası Satışlar* 1,7 milyar TL Yatırımlar 428 milyon TL FAVÖK** 689 milyon TL %23 %26 %15 %36 %16 %20 %28 %22 %28 %23 %26 %23 %43 %21 %23 %27 Düzcam Cam Ev Eşyası Cam Ambalaj Kimyasallar * İhracat ve yurtdışı üretimden satışları kapsar. ** Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr.
4 2009 YILLIK RAPOR Satış Gelirleri (m TL) Uluslararası Satışlar (m TL) Yatırımlar (m TL) Ana Ortaklık Kârı/ (Zararı)** (m TL) FAVÖK** (m TL) 3.644 3.743 3.228 2.761 2.221 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 Net Finansal Borç (m TL) 361 913 1.319 777 738 1.717 1.862 1.409 1.403 997 09 08 07 06 05 Özkaynaklar (m TL) 3.711 3.571 3.343 3.091 2.805 428 741 655 719 570 Çalışan Sayısı 16.837 17.983 17.028 16.922 14.957 112 159 278 199 151 09 08 07 06 05 Cam Üretimi (000 Ton) 2.693 3.483 3.018 2.518 2.200 363 689 862 731 585 09 08 07 06 05 Kimyasal Üretimi (000 Ton) 1.303 1.395 1.347 1.150 1.068 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 Finansal Oranlar Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yükümlülükler Toplam Yükümlülükler/ Toplam Varlıklar (%) Net Finansal Borçlar/ FAVÖK** Brüt Kâr/Satış Gelirleri (%) FAVÖK**/ Satış Gelirleri (%) 2,5 2,0 1,9 1,8 2,0 44,5 43,6 35,7 37,4 33,5 1,3 1,5 1,1 1,3 1,0 24,2 29,4 29,7 31,3 31,5 18,9 23,0 22,6 21,2 16,3 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 09 08 07 06 05 ** 2005 yılı kâr/(zarar) ve FAVÖK değerleri 157 milyon TL, 117 milyon USD tutarındaki faaliyet konusuyla ilgili olmayan ve nakit çıkışı gerektirmeyen değer düşüş karşılığı öncesidir.
2009 YILLIK RAPOR 5 Finansal Göstergeler Özet Bilanço 2009 2008 2007 m TL m USD m TL m USD m TL m USD Dönen Varlıklar 2.914 1.935 2.526 1.670 1.775 1.524 Duran Varlıklar 3.774 2.507 3.809 2.519 3.422 2.938 Toplam Varlıklar 6.688 4.442 6.335 4.189 5.197 4.462 Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.174 780 1.254 829 941 808 Uzun Vadeli Yükümlülükler 1.803 1.197 1.510 999 913 784 Özkaynaklar 3.711 2.465 3.571 2.361 3.343 2.870 Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 2.858 1.898 2.740 1.812 2.540 2.181 Azınlık Payları 853 567 831 549 803 689 Toplam Kaynaklar 6.688 4.442 6.335 4.189 5.197 4.462 Özet Gelir Tablosu 2009 2008 2007 m TL m USD m TL m USD m TL m USD Satış Gelirleri 3.644 2.357 3.743 2.885 3.228 2.482 Satışların Maliyeti (2.763) (1.787) (2.642) (2.037) (2.268) (1.744) Brüt Kâr/(Zarar) 881 570 1.101 848 960 738 Faaliyet Giderleri (635) (411) (649) (500) (575) (442) Faaliyet Kâr/(Zararı) 246 159 452 348 385 296 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kâr/(Zararlarındaki) Paylar 1 1 4 3 13 10 Finansal Gelirler/(Giderler)(Net) (92) (60) (199) (153) 56 43 Vergi Öncesi Kâr/(Zararı) 155 100 257 198 454 349 Vergi Gelir/(Gideri) (36) (23) (68) (52) (85) (65) Dönem Vergi Gelir/(Gideri) (67) (43) (83) (64) (79) (61) Ertelenmiş Vergi Gelir/(Gideri) 31 20 15 12 (6) (4) Dönem Kârı/(Zararı) 119 77 189 146 369 284 Dönem Kârı/(Zararı) Dağılımı Azınlık Payları 7 5 30 23 91 70 Ana Ortaklık Payları 112 72 159 123 278 214 Faiz, Vergi Öncesi Kâr (FVÖK)* 246 159 452 348 385 296 Amortismanlar 443 287 410 316 346 266 Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr (FAVÖK)* 689 446 862 664 731 562 İşletme Faaliyetlerinden Elde Edilen Nakit 773 500 248 191 386 297 Net Finansal Borçlar 913 606 1.319 872 777 667 Finansal Oranlar (%) 2009 2008 2007 Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yükümlülükler 2,5 2,0 1,9 Toplam Yükümlülükler/Toplam Varlıklar 44,5 43,6 35,7 Toplam Yükümlülükler/Özkaynaklar 80,2 77,4 55,5 Net Finansal Borç/Özkaynaklar 24,6 36,9 23,2 Brüt Kâr/Satış Gelirleri 24,2 29,4 29,7 FAVÖK*/Satış Gelirleri 18,9 23,0 22,6 FVÖK*/Satış Gelirleri 6,8 12,1 11,9 Net Finansal Borçlar/FAVÖK* 1,3 1,5 1,1 *FVÖK ve FAVÖK hesaplanmasında faaliyet kârı dikkate alınmıştır.
6 2009 YILLIK RAPOR Ortaklarımıza Topluluğumuz, faaliyet alanları ile ilgili her türlü potansiyeli değerlendirme ve yeni atılımlar gerçekleştirme anlayışını yoğunlukla sürdürmektedir. Değerli Ortaklarımız, Şirketimizin 74. Olağan Genel Kurulu vesilesi ile bir araya gelmiş olmaktan duyduğumuz büyük memnuniyeti ifade ederken, hepinizi en içten duygularla, sevgi ve saygıyla selamlıyoruz. Topluluğumuz 2009 yılı faaliyet dönemini, benzeri çok ender yaşanmış derin bir küresel durgunluk ortamında tamamlamıştır. Yılın bütününe egemen olan koşullar ciddi ekonomik daralmaya yol açmış, faaliyette bulunduğumuz tüm alanlardaki talep düşüşü ve sertleşen rekabet koşulları hedeflenen üretim, satış ve kâr rakamlarına ulaşılmasına imkân vermemiştir. Bu görünüm, faaliyetlerini her yıl yeni zirvelere taşıma yeteneğine sahip şirketimiz için geçici ve istisnai bir dönem oluşturmuştur. Küresel ekonomik sorunların boyutu, uzun süredir gözlemlenen küresel ekonomik dengesizliklerin yarattığı bozulmaların, bir aşamada düzeltmelere yol açması beklentisine karşın yeterince tahmin edilememiş, özellikle gelişmiş ülke ekonomilerinde ortaya çıkan sorunlar, dünya ekonomisinde büyük ölçekli üretim, ticaret ve istihdam daralmalarına yol açmasının ötesinde gelişen ekonomileri yakından etkilemiştir. Alınan önlemler de yılı kurtarmaya yetmemiştir. Çok geniş bir coğrafyaya yayılmış pazarlarda faaliyet göstermekte olmamızın yarattığı dengeleme imkânlarına karşın, üretim ve satış faaliyetlerimizin yoğunlaştığı coğrafyanın ekonomik konjonktürden en yoğun etkilenen bölge olması, beklentilerimizin karşılanamaması sonucunu ortaya çıkarmıştır. Türkiye ekonomisi de küresel konjonktüre paralel bir gelişme göstermiştir. Zaten yüksek cari açık sorunu nedeniyle büyüme oranı düşmekte olan ekonomimiz, hızlı bir düzeltme sürecine girerek küçülmüştür. Yıl içinde devreye sokulan teşvik paketleri, tek haneye inen faizler bile, genel bir iyileşme sağlama bakımından talebin gerçekleşmemesi nedeniyle beklentiyi karşılayamamıştır. Kamu maliyesinin gereklilikleri nedeniyle dengeli olarak sürdürülmek zorunda kalınan mali disiplinin, tüketici güven noksanının ve dış talep düşüklüğünün katlanılan olumsuzluğa katkıda bulunduğu gözlenmiştir. Zorluklarla dolu bir yılın sonlarına doğru başlayan hareketliliğin, dünya ve ülkemiz ekonomileri açısından dip noktasının aşıldığı, ara sapmalara karşın süreklilik gösteren bir yükselişi beraberinde getireceği beklentisi ağırlıklı olarak benimsenmektedir. Halen yaşamakta olduğumuz bu günlerdeki göstergeler de bu belirlemeyi doğrulamaktadır. Hiç şüphesiz, iyiye gidişin süreklilik göstermesi küresel ekonomik dengelerin yerine oturmasının yanı sıra özellikle ülkemiz bakımından mali disiplinin korunması ile yapısal reformların ısrarla sürdürülmesini gerekli kılmaktadır. Bunlarla, hem büyümenin sürdürülebilirliği, hem de ülkemizin örselenmiş sanayi kesimine yeniden ivme ve rekabet gücü kazandırmak suretiyle beklentilerin ötesinde bir aşama kaydedileceğinden şüphemiz yoktur. Değerli Ortaklarımız, Sizlerin de yakından bildiği ekonomik koşullar nedeniyle Topluluğumuz 2009 yılında alışılan ve bir anlamda gelenekselleşen büyümesini hedeflenen seviyelerde hayata geçirememiştir. Önceki dönemlerde ülke ekonomisinden kaynaklanan sorunlara yönelik yurtdışı pazarlardaki etkinliğin artırılması yönündeki uygulamaların, sorunların küreselleştiği hallerde aynı sonuçları vermemesi dikkate alınarak tüm pazarlarda yeni müşteri yaratmak, yeni ürün oluşturmak başta olmak üzere etkinlik muhafaza edilmeye çalışılmış ve kriz etkilerinin en alt düzeye indirilebilmesi için faaliyetlerin temkinle, ilkesel tutarlılık ve istikrar içinde yürütülmesi esası amaçlanmıştır. Etkileri giderek azalmakla birlikte yaşanmakta olan ekonomik sorunların aşılmasında, Topluluğumuz gerçekleştirdiği kapsamlı maliyet düşürme programları, katma değerli yeni ürün arayışları, rasyonelleşme ve etkin işletme sermayesi ile dengeli finansal yönetimi sonucu tarihinin en sağlam mali yapısına ulaşmıştır. Varılan noktada Topluluğumuz, faaliyet alanları ile ilgili her türlü potansiyeli değerlendirme ve yeni atılımlar gerçekleştirme anlayışını siz Değerli Hissedarlarımız ve Çalışanlarımızın katkılarıyla sürdürecektir. Bu çerçeve içinde ulaştığımız 2009 yılı konsolide sonuçlarını ana hatları itibarıyla siz Değerli Hissedarlarımızla paylaşmak istiyoruz. Satış gelirlerimiz toplamda, 3,6 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiş, uluslararası satışlarımızın payı ise bir miktar düşmeye karşın %47 gibi yüksek bir oran ile geçen yılki düzeyini korumuştur.
2009 YILLIK RAPOR 7 Geleceğe yürüyüşümüzü güven ve kararlılıkla sürdürüyor, istikrarlı ve temkinli büyüme anlayışı ile faaliyetlerimizi gerçekleştiriyoruz. Cam üretimimiz, yaklaşık 2,7 milyon ton olurken, üretimimizin %34 ü yurtdışı faaliyetlerimizce gerçekleştirilmiş, soda üretimimiz 1,1 milyon ton, kum, kalker, feldspat gibi maden üretimimiz ise 2,2 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Topluluğumuzun geleceğe yapmakta olduğu yolculuğun yakıtının, insan kaynağının duygusal ve zihinsel enerjisinden oluştuğu bilinci ile tüm koşullarda birlikte üretme isteğinde olduğumuz çalışanlarımızın sayısı, Türkiye de aynı seviyelerde muhafaza edilmiş, yurtdışında ise bir miktar gerileme göstermiştir. Yatırım harcamalarımız, süren ekonomik krizin etkilerinin hafife indirilmesi bağlamında hedeflenenin altında hayata geçirilmiş ve 8 ülkeyi kapsayan geniş bir coğrafyada 428 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Yatırımların yapılmasında stratejik hiçbir girişimden vazgeçilmemiş, yatırımların zamanlamasının yeni ekonomik koşullara uyumlandırılması suretiyle kriz sonrası dönemin alt yapısının oluşturulmasına özen gösterilmiştir. Kriz etkilerinin azaltılması ve muhtemel kur hareketlerinden korunmak amacıyla sürdürülen politikalar sonucunda net finansal borcumuz, %31 düzeyinde gerileyerek 913 milyon TL na inmiş, kriz ortamının beklenmeyen sapmalara ve yeni fırsatların değerlendirilmesi ihtimaline bağlı olarak sürdürülen yaklaşımımız sonucu yıl sonu itibarıyla likiditemiz 1.406 milyon TL boyutlarına ulaşmıştır. Öz varlığımız %4 artışla 3.711 milyon TL, net kârımız, ana ortaklık itibarıyla 112 milyon TL olarak gerçekleşirken, işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımımız %212 artışla 773 milyon TL na ulaşmış, faiz amortisman ve vergi öncesi kârımız ise 689 milyon TL ile yüksek düzeyde oluşmuştur. Değerli Ortaklarımız, Takdir edileceği gibi Topluluğumuz, zor ekonomik koşullara rağmen rakiplere kıyasla tatminkâr bir performans düzeyini yakalamış ve geleceğe olan güveni sürdürmüştür. Bu sonuçlar, Topluluğun uzun yılların birikimi sonucunda yarattığı kurum kültürü ve tecrübesi ile çok sağlam temeller üzerinde faaliyet göstermesi ile hayata geçmiştir. Nitekim Topluluğumuz zaman içinde küreselleşme koşullarına ihtisaslaşma ile tam uyum sağlamış, büyük ölçek ekonomilerine ulaşmış, teknoloji ve Ar-Ge dahil tüm faaliyetlerini en yüksek standartlara çıkarma çabasını sürekli geliştirerek sürdürmüştür. Faaliyetlerini genişleyen bölgesel liderlik vizyonu çerçevesinde, ulusallıktan, uluslararası boyuta taşıyarak performansını ve iddiasını değişimi izleyen bir anlayışla bugünlere getirmiştir. Uluslararası arenada ulaşmış olduğumuz seçkin düzey ve saygınlık, geleceği kavrayan yürüyüşümüzün doğal bir sonucudur. Burada özellikle belirtmek isteriz ki, sektörümüzdeki ortaya çıkan küresel görünüm ve yeniden yapılanma süreci, bizim açımızdan önümüzdeki dönemde organik büyümenin yanı sıra, şirket satın alma veya işbirliği fırsatlarının artacağı bir ortamı da beraberinde getirecektir. Topluluğumuzun gelecekteki pozisyonunu tüm değişimleri gören ve kavrayan bir noktaya getirmek adına, tüm Şişecam lılar çalışma ve arayışlarını sürdüreceklerdir. Geleceğe yürüyüşümüzü güven ve kararlılıkla sürdürürken, 2010 yılı itibarıyla küresel ekonominin yeniden büyüme sürecine girmiş olmasının, beklenti ve umutlarımızı artırmış olduğunu özellikle ifade etmek isteriz. Bu gelişimi her zaman olduğu gibi fırsata çevireceğimiz, istikrarlı ve temkinli büyüme anlayışı ile gereğini hayata geçireceğimiz konusunda Sayın Hissedarlarımızın yanımızda olacağına olan inancımız tamdır. Bu duygu ve düşüncelerle, başta Topluluğumuza olan desteklerini sürdüren, cesaret vererek teşvik eden Değerli Ortaklarımıza; gayret ve fedakâr çalışmalarıyla Topluluğumuzun bir dünya şirketi haline gelmesini sağlayan ve geleceğimizin güvencesini oluşturan çalışanlarımıza; birlikte çalıştığımız tüm iş ortaklarımıza sonsuz teşekkürlerimizi sunuyor, sevgi ve saygıyla selamlıyoruz. Prof. Dr. Ahmet Kırman Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye
8 2009 YILLIK RAPOR Yönetim Kurulu 1 2 3 4 5 6 7
2009 YILLIK RAPOR 9 1- Prof. Dr. Ahmet Kırman* Başkan ve Murahhas Üye (51) Ankara da doğan Prof. Dr. Ahmet Kırman, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olmuş, Türkiye İş Bankası bünyesinde 1982 yılında başlayan çalışmaları ile bankacılık, sigortacılık ve sınai faaliyet alanlarında uzun süre görev yapmış, Türkiye İş Bankası A.Ş., Milli Reasürans T.A.Ş., Petrol Ofisi A.Ş. başta olmak üzere çok sayıdaki kuruluşta Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Nisan 2006 tarihinden bu yana Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı ve Mart 2008 tarihinden itibaren ise Murahhas Üye olarak da görev yapmaktadır. Prof. Dr. Ahmet Kırman, AB Rekabet Hukuku alanında yüksek lisans, Ticaret Hukuku dalında doktora yapmış, Mali Hukuk alanında doçent ve profesör unvanlarını kazanmıştır. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nde öğretim üyeliği, Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Bölüm Başkanlığı, Enstitü Müdürlüğü, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Bilkent Üniversitesi İİBF öğretim üyeliği yapmış, TCMB, TBB, TSRŞB, Vergi Konseyi, Avcılık ve Atıcılık Federasyonu gibi kuruluşlarda görevlerde bulunmuştur. TEPAV Mütevelli Heyeti, BTHE, İAV Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kırman ın çok sayıda yayınlanmış eseri bulunmaktadır. 2- Alev Yaraman Başkan Vekili (62) ODTÜ Kimya Bölümü, İngiltere Sheffield Üniversitesi Cam Teknolojisi Bölümü yüksek lisans eğitimini tamamlayan Yaraman,1970 yılında Şişecam Topluluğu nda iş hayatına başlamış, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1998-2007 yılları arasında Düzcam Grup Başkanlığı görevinde bulunmuş, 25 Nisan 2008 tarihinde Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği ne seçilmiştir. 3- Yusuf Ziya Toprak* Üye (66) İ.İ.T.İ.A. Maliye Bölümü nden mezun olan Toprak, 1967 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkanlığı nda iş hayatına başlamıştır. Çeşitli birim ve yönetim kademelerinde çalıştıktan sonra, 1997-1999 yılları arasında Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş. de Genel Müdür, 2000-2003 yılları arasında da Türkiye İş Bankası A.Ş. Genel Müdür Yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur. 4- Özgün Çınar* Üye (40) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü nden mezun olan Çınar, University of Southampton dan Uluslararası Bankacılık ve Finansman alanında lisans üstü derecesi almıştır. 1990 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. İştirakler Müdürlüğü nde Yatırım Uzman Yardımcısı olarak iş hayatına başlayan Çınar, aynı müdürlükte yönetim kademelerinde çalıştıktan sonra Türkiye İş Bankası Grubu şirketlerinde görev almıştır. Çınar, Türkiye İş Bankası A.Ş. İştirakler Bölümü Birim Müdürlüğü görevini sürdürmektedir. 5- Köksal Burkan Üye (59) Erzurum Eğitim Enstitüsü nden mezun olan Burkan, 1973-1980 yılları arasında öğretmenlik yapmış, 1980 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. de memur olarak göreve başlamış, çeşitli birim ve yönetim kademelerinde bulunmuştur. 2005-2008 arasında Türkiye İş Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliği yapmıştır. 6- Yılmaz Ertürk Üye (45) İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat Bölümü nden mezun olan Ertürk, 1987 yılında Türkiye İş Bankası A.Ş. İktisadi Araştırmalar ve Planlama Müdürlüğü nde Stajyer İktisat Uzman Yardımcısı olarak göreve başlamıştır. 1988 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalında yüksek lisans öğrenimini tamamlamıştır. 1990 da Fon Yönetimi Müdürlüğü ne Fon Yönetimi Uzman Yardımcısı olarak atanmış, aynı müdürlükte yönetim kademelerinde çalışmış, 2003 te İktisadi Araştırmalar ve Planlama Müdürü, 2006 da Dış İşler Müdürü olmuştur. 2008 den bu yana Uluslararası Bankacılık Bölüm Müdürlüğü görevini sürdürmektedir. 7- Murat Bilgiç Üye (41) 1990 yılında ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü nden mezun olan Murat Bilgiç, aynı yıl Türkiye İş Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkanlığı nda Stajyer Müfettiş Yardımcısı olarak işe başlamıştır. 2006-2007 yılları arasında Birmingham Üniversitesi/İngiltere de Para, Bankacılık, Finans konusunda yüksek lisans yapmış, 1999 yılında Kurumsal Krediler Tahsis Bölümü ne Müdür Yardımcısı olarak atanmıştır. 2002-2008 yılları arasında Kurumsal Krediler Müdürlüğü nde Bölge Müdürü olarak görev yapan Murat Bilgiç, 30 Nisan 2008 tarihinden bu yana Kurumsal Krediler Tahsis Bölümü Müdürü olarak görevine devam etmektedir. * Denetimden Sorumlu Komite Üyesi. Yönetim Kurulu Üyeleri 28.04.2009-28.04.2012 dönemi için görevlendirilmiş olup yetkileri Türk Ticaret Kanunu hükümleri ve Şirket Ana Sözleşmesi ile belirlenmiştir.
10 2009 YILLIK RAPOR Üst Yönetim 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Genel Müdür A. Doğan Arıkan 16.09.2009 tarihi itibarıyla emekliliğe ayrılmıştır.
2009 YILLIK RAPOR 11 1- Prof. Dr. Ahmet Kırman Yönetim Kurulu Başkanı ve Murahhas Üye (51) Ankara da doğan Prof. Dr. Ahmet Kırman, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olmuş, Türkiye İş Bankası bünyesinde 1982 yılında başlayan çalışmaları ile bankacılık, sigortacılık ve sınai faaliyet alanlarında uzun süre görev yapmış, Türkiye İş Bankası A.Ş., Milli Reasürans T.A.Ş., Petrol Ofisi A.Ş. başta olmak üzere çok sayıdaki kuruluşta Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Nisan 2006 tarihinden bu yana Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı ve Mart 2008 tarihinden itibaren ise Murahhas Üye olarak da görev yapmaktadır. Prof. Dr. Ahmet Kırman, AB Rekabet Hukuku alanında yüksek lisans, Ticaret Hukuku dalında doktora yapmış, Mali Hukuk alanında doçent ve profesör unvanlarını kazanmıştır. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nde öğretim üyeliği, Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Bölüm Başkanlığı, Enstitü Müdürlüğü, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Bilkent Üniversitesi İİBF öğretim üyeliği yapmış, TCMB, TBB, TSRŞB, Vergi Konseyi, Avcılık ve Atıcılık Federasyonu gibi kuruluşlarda görevlerde bulunmuştur. TEPAV Mütevelli Heyeti, BTHE, İAV Yönetim Kurulu Başkan ve üyeliği yapan Prof. Dr. Ahmet Kırman ın çok sayıda yayınlanmış eseri bulunmaktadır. 2- Gülsüm Azeri Düzcam Grup Başkanı (58) Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü nü tamamlayan Azeri, aynı üniversitede Endüstri Mühendisliği yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. 1978 yılında Çukurova Holding de iş hayatına başlayan Azeri, 1981 yılında Şişecam Topluluğu na katılmış, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1998-2007 yılları arasında Cam Ev Eşyası Grup Başkanlığı görevinde bulunmuştur. 2007 Eylül ayından bu yana Düzcam Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 3- A. Taner Uz Cam Ev Eşyası Grup Başkanı (56) ODTÜ Makine Mühendisliği Bölümü nde lisans ve Mühendislik Bilimleri Bölümü nde yüksek lisans eğitimini tamamlayan Uz, 1976 yılında Ankara Erg İnş. Tic. ve San. A.Ş. de iş hayatına başlamıştır. 1980 yılında Şişecam Topluluğu na katılan Uz, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 2007 Eylül ayından bu yana Cam Ev Eşyası Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 4- Teoman Yenigün Cam Ambalaj Grup Başkanı (57) Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nde eğitimini tamamlayan Yenigün, 1975 yılında Şişecam Topluluğu nda göreve başlamıştır. Çeşitli yönetim kademelerinde görev alan Yenigün, 1998 yılından bu yana Cam Ambalaj Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 5- Dr. Ateş Kut Kimyasallar Grup Başkanı (60) Ankara Üniversitesi Kimya Yüksek Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Kut, aynı üniversitede doktora eğitimini tamamlamış, iş hayatına Atom Enerji Komisyonu nda başlamıştır. 1980 yılında Şişecam Topluluğu na katılan Kut, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1998 yılından bu yana Kimyasallar Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 6- İbrahim Babayiğit Finansal İşlemler Grup Başkanı (CFO) (50) ODTÜ İşletme Bölümü nde eğitimini tamamlayan Babayiğit, Türkiye İş Bankası A.Ş. de 1984-1991 yılları arasında Müfettiş olarak görev yapmış, 1992-2000 yılları arasında bankanın Genel Müdürlük birimlerinde Müdür Yardımcısı ve Grup Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur. 2001-2005 yılları arasında Türkiye İş Bankası A.Ş. Muhasebe Müdürlüğü görevini yürüten Babayiğit, 2005-2007 yılları arasında Sultanhamam Şubesi Müdürü olarak görev yapmıştır. 2007 Temmuz ayında Şişecam Topluluğu na katılan Babayiğit Finansal İşlemler Grup Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 7- Mehmet Kara Planlama Genel Müdür Yardımcısı (59) Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü nde lisans, ABD Cleveland State Üniversitesi nde yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. 1976 yılında Şişecam Topluluğu nda planlamacı olarak iş hayatına başlayan Kara, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1994 yılından bu yana Planlama Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. 8- Dr. Yıldırım Teoman Araştırma ve Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı (55) İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü nde lisans, Birmingham Üniversitesi nde doktora eğitimini tamamlayan Teoman, 1979 yılında Birmingham Üniversitesi nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. İTÜ Temel İşlemler ve Termodinamik Ana Bilim dalında doçent unvanını alan Teoman, 1983 yılında Şişecam Topluluğu na katılmış, çeşitli yönetim kademelerinde görev almıştır. 1999 yılından bu yana Araştırma ve Teknoloji Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir. 9- Ali Nafiz Konuk İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı (62) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olan Konuk, 1973-1976 yılları arasında serbest Avukatlık, 1976-1991 yılları arasında Türkiye Tekstil Sanayi İşverenleri Sendikası nda Hukuk Müşaviri olarak görev yapmıştır. 1991 yılında Şişecam Topluluğu na Endüstri İlişkileri Müdürü olarak katılan Konuk, Temmuz 2007 de Şişecam Genel Sekreterliği ne atanmıştır. Aralık 2007 den bu yana İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcılığı görevini sürdürmektedir.
12 2009 YILLIK RAPOR Düzcam Grubu Trakya Cam Trakya Cam, 2008 yılı son çeyreğinden itibaren derinleşerek etkisini artıran krize rağmen iddialı yatırım planından vazgeçmemiş ve önemli yatırımlarına devam etmiştir.
2009 YILLIK RAPOR 13
14 2009 YILLIK RAPOR Düzcam Grubu Gelişen mimari trendler paralelinde yeni ürün geliştirme ve mevcut ürünlerin çeşitlendirilmesine yönelik çalışmalar devam ederken, pazarların talep ettiği özel ürünlerde uzmanlaşma çalışmaları da yoğunluk kazanmıştır. Küresel ekonomik kriz, Türkiye de ve Trakya Cam ın faaliyet gösterdiği pek çok ülkede düzcamın girdi olduğu inşaat, otomotiv, enerji ve beyaz eşya sektörlerini olumsuz yönde etkilemiştir. Trakya Cam Konsolide Göstergeleri* m TL 2009 2008 2007 Satış Gelirleri 886 968 872 Uluslararası Satışlar 272 301 228 Brüt Kâr 188 316 307 Faaliyet Kârı 74 185 212 Ana Ortaklık Kârı/(Zararı) 62 121 174 FAVÖK 191 304 302 Net Finansal Borçlar 86 235 257 Özkaynaklar 1.367 1.279 1.138 Varlıklar Toplamı 1.942 1.799 1.656 Yatırımlar 66 133 174 Çalışan Sayısı 2.688 2.886 2.961 * Trakya Cam, Trakya Cam Investment, Trakya Glass Bulgaria, Trakya Yenişehir, Trakya Polatlı Cam, Trakya Glass Kuban, Trakya Glass Logistics ve Trakya Investment B.V. yi kapsamaktadır. Trakya Cam, Türkiye düzcam pazarının lideri ve bölgemiz düzcam pazarının öncü kuruluşudur. Şirket in, Türkiye de 6, Bulgaristan da 1 olmak üzere toplam 7 adet düzcam hattı ve Türkiye de bir adet buzlu cam hattı bulunmaktadır. Trakya Cam, inşaat, otomotiv, enerji, beyaz eşya ve mobilya sektörlerine yönelik nitelikli cam ürünlerinin üretimini de Türkiye ve Bulgaristan daki fabrikalarında gerçekleştirmektedir. Pazarlardaki görünüm 2008 yılı son çeyreğinden itibaren derinleşerek etkisini artıran küresel ekonomik kriz, Türkiye de ve Trakya Cam ın faaliyet gösterdiği pek çok ülkede düzcamın girdi olduğu sektörleri olumsuz yönde etkilemiştir. İnşaat sektörü Türkiye de 2007 yılından itibaren talep daralmasıyla birlikte durgunluğa giren inşaat sektörü, 2008 ve 2009 yıllarında sırasıyla %8,1 ve %16,3 olmak üzere iki yılda birikimli olarak %23,1 küçülmüştür. Yeni bina inşaatlarına ilişkin önemli bir gösterge olan yapı ruhsatları sayısı ise 2008 yılında %10,8, 2009 yılında %4,7 oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, yenileme pazarı da ekonomik küçülme ve özel tüketim harcamalarındaki yavaşlama paralelinde ciddi oranda küçülme göstermiştir. İnşaat sektörü, Trakya Cam ın faaliyet gösterdiği Ortadoğu, Balkanlar, Avrupa, Rusya Ukrayna ve Kuzey Afrika pazarlarının tümünde 2009 yılında küçülmüştür. Şirket in ana pazarı olan bazı Balkan ülkelerinde, konut inşaatlarında %30 ile %45 e varan daralmalar yaşanmıştır. Aynı kapsamda, finans sıkıntısı nedeniyle kamu ve özel sektör ticari bina inşaatlarının çoğunlukla durdurulduğu veya projelerin iptal edildiği görülmektedir. Otomotiv sektörü Otomotiv sektörü tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de krizden en hızlı etkilenen sektörlerin başında yer almıştır. Otomotiv ürünlerine olan talebin belirgin şekilde düşmesi nedeniyle 2009 yılında Türkiye araç üretimi %24 oranında daralmıştır. Trakya Cam ın uluslararası otomotiv camı satışlarını gerçekleştirdiği Avrupa pazarında ise araç üretimi %21 küçülmüştür. Hükümetler tarafından uygulanan teşvik tedbirleri doğrultusunda yılın ikinci yarısından itibaren olumlu sonuçlar alınmaya başlamıştır. Enerji ve beyaz eşya sektörleri Cam, enerji alanında güneş enerjisinden yararlanarak sıcak su üreten güneş kolektörleri ile, elektrik üreten güneş pillerinde (fotovoltaik-pv) kullanılmaktadır.
2009 YILLIK RAPOR 15 Trakya Otocam, mevcut müşterilerinin taleplerini karşılamanın yanı sıra krizde fırsatları değerlendirmiş, büyük otomotiv üreticileriyle iletişimini sürdürerek yeni projelere de başlamıştır. 2009 yılında yaşanan ekonomik krizin etkisiyle, geçmiş yıllarda çok hızlı büyüme kaydeden Avrupa PV pazarının %24, Avrupa kolektör pazarının ise %10 daralması beklenmektedir. Pazardaki küçülmenin yanı sıra modül stoklarının da yüksek olması nedeniyle Avrupa da yatırım yapan bazı PV üreticileri üretime geçememiş; faaliyette olan bazı üreticiler ise üretimlerini durdurmuşlardır. Avrupa piyasasının aksine, Türkiye de kolektör pazarı %6 düzeyinde büyümüş ve PV alanında ülkemizdeki ilk yatırımlar devreye alınmıştır. 2009 yılında Türkiye ve Avrupa da konut talebinin azalması, beyaz eşya talebini olumsuz yönde etkilemiştir. Trakya Cam ın satışlarını gerçekleştirdiği Avrupa beyaz eşya pazarı buzdolabı ve fırın segmentlerinde 2008 yılına göre %10 daralma yaşanmıştır. Ülkemizde ise Trakya Cam ın girdi verdiği ana pazar segmenti olan fırında, üretim %13 düşmüştür. Dünya düzcam sektörü ve Trakya Cam ın faaliyetlerindeki gelişmeler Girdi verilen tüm sektörlerdeki daralmalar sonucunda 2009 yılında Türkiye de düzcam tüketimi %7 küçülmüştür. Avrupa inşaat sektöründeki ciddi gerilemeye paralel olarak dünya düzcam talebinin de küçülmesiyle, büyük düzcam üreticilerinin stokları hızla artmış; çekiş düşürerek de olsa devam eden üretimler arz fazlasına çözüm getirememiş ve tüm düzcam üreticilerini etkileyen hızlı ve keskin fiyat düşüşleri yaşanmıştır. Bu durum karşısında büyük düzcam firmaları, bazı düzcam fırınlarının durdurulmasını, otomotiv ve cam işleme fabrikalarının kapatılmasını ve ciddi işgücü tasarruflarını içeren önlemler almak zorunda kalmıştır. 2009 yılının son çeyreğinden itibaren ise, arz ve talebin dengelenmesi sonucunda fiyatlar yeniden düzelmeye başlamıştır. Trakya Cam, kriz koşullarına hızla cevap verebilmek için proaktif bir politika izlemiştir. Şirket bu kapsamda, geniş bir coğrafyası olan Türkiye pazarına yaygın penetrasyon sağlamak ve müşteri adedini artırmak için bölgesel faaliyetlerini yoğunlaştırmış; ürün çeşitlendirmesi ile tüm pazar segmentlerine yoğun olarak girmiştir. İzlenen bu politikaların sonucunda, Trakya Cam ın yurtiçi düzcam satışları, daralan pazar ile azalmakla beraber ayna, lamine cam ve buzlu cam yurtiçi satışlarında artışlar kaydedilmiştir. Trakya Cam, özellikle Avrupa ve Rusya düzcam pazarlarında yaşanan büyük türbülansa rağmen, ülke bazında pazar penetrasyonu stratejisi kapsamında müşteri sayısını artırmış ve kriz koşullarına en iyi şekilde uyum sağlayabilmiştir. Avrupa ve Rusya düzcam pazarlarındaki büyük türbülans, pazar geliştirme faaliyetleri doğrultusunda Ortadoğu, Orta Avrupa, Balkan ve Kuzey Afrika pazarlarında gerçekleştirilen pazar payı ve satış artışları ile büyük ölçüde telafi edilmiştir. Bulgaristan dan sonra Yunanistan ve Romanya da da hayata geçirilen yerel satış teşkilatı uygulaması olumlu sonuçlar vermiştir. Trakya Cam ın ana pazarını oluşturan bu bölgede, ülke bazında odaklanma sağlanarak müşteri sayısı artırılmış ve sürekli değişen bir ortamda esnek bir yönetimle kriz koşullarına hızla cevap verilmiştir. Diğer yandan Trakya Cam, Ortadoğu Bölgesi nde kısa zamanda ve hızlı bir şekilde sağladığı ülke ve müşteri yaygınlaşması ile satışlarını bir önceki yıla göre iki katın üzerine çıkarmış, böylece düzcam pazarının ciddi boyutta daraldığı bölgelerdeki satış kayıplarını telafi etmiştir. Otomotiv sektöründe yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda yaşanan keskin düşüşler, Trakya Cam ın otomotiv camı satışlarının 2008 yılına göre gerilemesine neden olmuştur. Bununla birlikte Şirket, Türkiye de 2009 yılı içinde 7 yeni projeye başlamış, ayrıca Hyundai, Renault, Toyota, MAN ve Daimler firmalarının yeni projelerinde yer almak üzere anlaşmalar yapmıştır. Avrupa da ise, büyük ana sanayi kuruluşları ile çok başarılı iletişim sağlayan Trakya Cam, önümüzdeki dönemde BMW, Volkswagen, Audi, Mercedes, Toyota ve Skoda firmalarının yeni projelerinde yer alacaktır. Trakya Cam ın beyaz eşya camı satışları, pazardaki daralmaya rağmen yurtiçinde sabit kalmıştır. Yurtdışında ise buzdolabı camı satışları, gerçekleştirilen pazar payı artışları doğrultusunda artmış, fırın camı satışları ise pazarlardaki gelişmeler doğrultusunda daralmıştır.
16 2009 YILLIK RAPOR Düzcam Grubu Ürünlerin mevcut ve yeni pazarlarda tanıtımı ve tutundurulması amacıyla; sektörlerin profesyonellerine, dağıtım kanallarına ve nihai tüketiciye yönelik faaliyetlere devam edilmiştir. Trakya Cam, kriz ortamında maliyet düşürme projelerine odaklanmış, etkinlikle uyguladığı politikalar sonucunda, malzeme, enerji, personel ve işçilik giderlerini kontrol altında tutmuş; verimlilik artışı ile birlikte toplam 10 milyon USD ı aşan tasarruf sağlamıştır. Enerji camları alanında, yurtiçi satışlarda büyüme, yurtdışı satışlarda küçülme gerçekleşmiştir. Araştırma geliştirme çalışmaları Trakya Cam, yeni ürünlerin geliştirilmesi, mevcut ürünlerin çeşitlendirilmesi ve inovasyona yönelik çalışmalarına 2009 yılında da devam etmiş, yenilenebilir enerji alanına yönelik ürünler ve daha az enerji tüketen, çok fonksiyonlu, çevreye duyarlı cam sistemleri konularındaki araştırma çalışmalarına hız vermiştir. Bu kapsamda bir araştırma projesi yurtdışı araştırma kurumuyla ortak çalışma halinde sürdürülmüş, iki proje için yurtiçi üniversitelerden Ar-Ge hizmeti alınmış ve bu iki projenin de dahil olduğu toplam beş adet proje TÜBİTAK TEYDEB bünyesindeki Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında Ar-Ge destek ve teşviklerinden faydalanmıştır. Otomotiv sektöründe Avrupa da verilen teşviklerin çevreci teknolojilere yönelmesi nedeniyle CO 2 emisyonlarının düşürülmesi, bu amaçla araçların hafifletilmesi, soğutma yükünün azaltılması, yakıt tasarrufu ve kurşunsuz malzemeler kullanılması hızla önem kazanmaktadır. Trakya Cam bu doğrultuda, otomotiv camları alanında da çeşitli araştırma geliştirme projelerini yürütmektedir. Yatırım faaliyetleri Trakya Cam, yaşanan krize rağmen iddialı yatırım planından vazgeçmemiş ve önemli yatırımlarına devam etmiştir. Mersin TR 3 float hattı soğuk onarım yatırımı tamamlanarak 1 Ekim 2009 da üretim başlamıştır. Projeli camlar üretimi ve beyaz eşya camları üretimi, Yenişehir de kurulan yeni üretim tesislerine taşınmıştır. Otomotiv camları alanında faaliyet gösterecek olan Bulgaristan Otocam fabrikasının montajı tamamlanmış olup, fabrikanın 2010 yılı Temmuz ayında faaliyete başlaması planlanmaktadır. Mersin de gerçekleştirilmekte olan yeni enerji buzlu camı ve enerji camı işleme yatırımları aşamalı olarak devreye alınmaktadır. Mart 2009 itibarıyla enerji camları üretimine başlanmış olup yatırımın Haziran 2010 itibarıyla tamamlanması öngörülmektedir. Yeni buzlu cam fırını ise 2011 yılı ilk çeyreğinde faaliyete girecektir. Stratejik bir adım: Mısır ve Rusya da Saint-Gobain ile ortaklık Trakya Cam, 2009 yılında stratejik bir adım atarak, Mısır ve Rusya daki düzcam faaliyetlerini, sektörün dünyadaki en büyük oyuncularından biri olan Saint-Gobain ile ortaklaşa geliştirme kararı almıştır. Bu ortak girişim kapsamında, Trakya Cam, iştiraki Trakya Investment B.V. vasıtasıyla, Saint-Gobain ile yerel yatırımcı Mansour Maghraby Investment & Development ortaklığında kurulu olan Saint-Gobain Glass Egypt S.A.E. a %14,87 oranında iştirak etmiştir. Mısır daki düzcam fabrikasının 2010 yılının 2. çeyreğinde devreye alınması planlanmaktadır. Diğer taraftan düzcam sektörünün bu iki güçlü firması, Rusya da Tataristan Cumhuriyeti nde düzcam ve otomotiv camları alanlarında büyük ölçekli yatırımlar yapmak için çalışmalara devam etmektedir. Daha etkin bir yönetim için Çok uluslu üretim odakları ve stratejik işbirlikleri ile büyümesini sürdüren Trakya Cam ın, faaliyetlerini kâr odaklı bir anlayış çerçevesinde daha etkin bir yönetim ile gerçekleştirmesi amacıyla 2009 yılında bir yeniden yapılanma çalışması yapılmış ve uygulamaya alınmıştır. Bu doğrultuda Şirket in örgütlenmesi, faaliyet alanlarına göre düzenlenmiştir.
2009 YILLIK RAPOR 17 Yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda marka bütünlüğünü sağlamak amacıyla ürün logoları yenilenmiş, satış etkinliğini artırmaya yönelik çalışmalar sürdürülmüştür. Şirket in ulaştığı büyüklüğe paralel olarak üretim odakları ile birlikte müşteri sayısı ve lokasyonları ile sunulan ürün çeşidi de artmaktadır. Önümüzdeki dönemde de devam etmesi öngörülen bu trend doğrultusunda, Trakya Cam, operasyonlarını ve sistemlerini daha müşteri odaklı kılmak, değişen piyasa koşullarına hızla uyum sağlamak ve maliyet optimizasyonu yoluyla rekabet gücünü artırmak amacıyla Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Projesi ve Tedarik Zinciri Yönetimi Projelerini başlatmıştır. Toyota Avrupa ise Şirket i 2009 yılında Yeni Verso aracı projesindeki cam tasarım çalışmalarından dolayı Değer Analizi, proje yönetimindeki performansından dolayı da Proje Yönetimi dallarında Mansiyon ile ödüllendirmiştir. Çevre koruma ve enerji tasarrufu Trakya Cam, çevre koruma ve enerji konusuna büyük önem vermekte, bu alanda çözüm sunan cam ürünlerini önümüzdeki yıllarda çeşitlendirmeyi hedeflemektedir. Trakya Cam ın faaliyet alanları itibarıyla çevre dostu ürünleri; Binalarda ısı yalıtımının sağlanmasına, dolayısıyla enerjinin verimli kullanılmasına katkı sağlayan Low-E kaplamalı camlar, Yenilenebilir enerji üretimine yönelik olarak güneş enerjisi sistemlerinde kullanılan güneş kolektörü ve güneş pili camlarıdır. Güneş enerjisinden elektrik üretimi, yenilenebilir enerji içinde en fazla büyüme potansiyeli olan alanlardan biridir. Trakya Cam, güneş enerjisi sistemlerinin verimini artırmak için gereken yüksek performanslı camları üretmekte ve işlemekte olup, özellikle Avrupa güneş kolektörü pazarında önemli bir yere sahip olmuştur. Şirket, Mersin de devam etmekte olan, yeni enerji buzlu camı ve enerji camı işleme yatırımlarıyla, bu alandaki üretim kapasitesini artıracaktır. Bu doğrultuda güneş pili ve kolektör üreticilerinin tüm cam ihtiyaçları karşılanarak Türkiye de yenilenebilir enerji sektörünün gelişmesine de katkıda bulunulması hedeflenmektedir. Beklentiler ve büyüme hedefleri Trakya Cam, 2009 yılında, sermaye ve risklerin akılcı paylaşımı anlayışından hareketle, Saint-Gobain ile iki farklı bölgede ortaklık kararı almış olup Rusya-Kazan da kurulacak cam kompleksinden, gelişen bölgeye yerel üretim/satışlarla tam penetrasyon ve böylece büyüyen pazardan pay alma iddiası taşımaktadır. Trakya Cam; Türkiye, Balkanlar, D.Avrupa, Mısır ve çevresi ile Rusya nın yanı sıra, önümüzdeki dönemde Ortadoğu da da gerçekleştireceği yeni yatırımlarla bölgesinde büyümesini sürdürmeyi planlamakta, bu bağlamda özveriyle çalışan insan kaynağını, gelecek planlarının en önemli dayanağı olarak görmektedir. Ödüller Otomotiv Sanayii Derneği, Trakya Cam ı, 100 bin araç üzeri toplam kapasite ve ticari araçlara tedarik kriterlerinin her ikisini de sağlayan firmalar kategorisinde kalite ve teslimat güvenirliği, teknoloji geliştirmedeki işbirliği ile uygun fiyat yönünden 2009 yılı OSD Yan Sanayi Başarı Ödülü ile ödüllendirmiştir.
18 2009 YILLIK RAPOR Cam Ev Eşyası Grubu Paşabahçe Cam 2009 yılında, Paşabahçe Cam ın uluslararası pazarlara satış miktarı %3 oranında artmıştır. Rusya pazarına satışlar artarken, daralan Avrupa pazarına satış hacminde 2008 yılı düzeyi korunmuştur.