2013 Yılı Faaliyet Raporu MAG Vakfı Yönetimi tarafından 12 Nisan 2014 tarihli Mütevelli Heyet toplantısında sunulmuştur Rapor 1 Ocak 2013 31 Aralık 2013 tarihleri arasındaki dönemi kapsar MAHALLE AFET GÖNÜLLÜLERİ VAKFI Raporu Hazırlayan: Mustafa Elvan CANTEKİN Mart 2014
Giriş... 4 Genel Değerlendirme... 4 Gerçekleştirilen Faaliyetler... 6 Kurumsal... 6 Mahalle Afet Gönüllüleri Uygulamaları... 6 Yerel Halkın Afet Bilinci Eğitimleri... 9 MAG Standartların Korunması ve Geliştirilmesi... 10 2013 yılı içerisindeki diğer aktiviteler... 11 Sivil Toplum Afet Platformu (SİTAP)... 11 MAG Ağına Verilen Destek... 12 Vakıf İktisadi İşletmesi... 13 Mali tablolar... 14 SDC katkısı... 16 Sonuç... 16 EKLER... 18 EK 1 MAG Vakfı Bilançosu... 18 EK 2 MAG Vakfı İktisadi İşletmesi Bilançosu... 19 EK 3 MAG Vakfı Gelir- Gider Tablosu... 20 EK 4 MAG Vakfı İktisadi İşletmesi Gelir-Gider Tablosu... 21 1
MAHALLE AFET GÖNÜLLÜLERĐ ve MAG VAKFI Mahalle Afet Gönüllüleri Mahalle Afet Gönüllüleri (MAG), büyük çaplı afetler sonrasında kendi mahallelerinde ilk müdahaleyi yapmak, gerektiğinde profesyonel ekiplere destek olmak, afet öncesinde ise mahalle düzeyinde afet bilinci ve afetlere hazırlık çalışmalarını yürütmek üzere bir araya gelmiş gönüllülerden oluşan bir yapılanmadır. Mahalle Afet Gönüllüleri, ilk yardım, afet bilinci, afet psikolojisi, yangına müdahale ve arama kurtarma bölümlerinden oluşan 36 saatlik bir eğitim programı alırlar ve ilk müdahalelerde kullanmak üzere ekipmanla donatılmışlardır. Şu ana dek Kocaeli, Yalova, Đzmir Đstanbul ve Bursa illerinde oluşmuş yapılanmada binlerce gönüllü eğitimlerini almış, ekipman ile donatılmış ve Mahalle Afet Destek Merkezi olarak kullanılan konteynerler ve içerisindeki ekipman mahallelerine yerleştirmiştir. Mahalle Afet Gönüllüleri Vakfı Mahalle Afet Gönüllüleri Vakfı, mahalle düzeyinde oluşan MAG sistemini destekleyen bir yapıya duyulan ihtiyacın sonucu olarak, iş çevrelerinden, üniversitelerden, kamu kuruluşlarında ve diğer sivil toplum kuruluşlarından bireyler ile bazı öncü kurumların katkılarıyla kurulmuştur. Vakfımızın Misyonu Bütünleşik afet yönetimi yaklaşımı içerisinde; halkın afet riskleri farkındalığını arttırarak, afete hazırlık ve afetlere müdahale için vatandaşların yerel bazda yeterli imkan ve kabiliyeti yaratmasına destek olarak,mahallelerde oluşan gönüllü gruplarla, kamu kurumları ve geniş halk kitleleri arasındaki işbirliğini genişleterek, vatandaşların kendilerini, ailelerini ve komşularını afetlerden korumalarını sağlamaktır. Vakfımızın Đşlevi Afetlere hazırlıklı olmak için, halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek ve bu konuda gönüllü yerel kapasitenin oluşturulmasını ve sürdürülmesini sağlamak, başta MAG eğitimi olmak üzere standartları oluşturmak, ilerletmek ve kollamak, gönüllü grup ve kuruluşların faaliyetlerini teknik ve mali kaynaklarla desteklemek, katılım ve bilgi alışverişi platformu oluşturmaktır. www.magvakfi.org.tr www.mag.org.tr 2
MAG VAKFI YÖNETĐM KURULU Vedat Kirişçi (Başkan) Mustafa Farsakoğlu (Başkan Yardımcısı) Sabri Vedit Engin (Başkan Yardımcısı) Ertan Mitap (Genel Sekreter) Cem Tanrıkılıcı (Eczacıbaşı Holding i temsilen) Selahattin Kayaman (Đstanbul Ticaret Odası nı temsilen) Murat Sungur Bursa Mustafa Erdik Tuğrul Paşaoğlu MAG VAKFI DENETLEME KURULU Đbrahim Betil Muktedir Đlhan Kubilay Keskin (Doğuş Holding A.Ş. i temsilen) 3
Giriş Mahalle Afet Gönüllüleri Vakfı ının 30 Mart 2013 tarihli Mütevelliler Heyeti toplantısında kabul edilen 2013 yılı Çalışma Planı ve Bütçesi nde belirtilen hedefler doğrultusunda gerçekleştirilen faaliyetleri bu raporda; Kurumsal Faaliyetler MAG Uygulamaları Yerel halkın afet bilincini geliştirme eğitimleri MAG Standartlarının Korunması ve Güçlendirilmesi MAG ağına verilen destek Diğer proje etkinlikleri ana başlıkları altında bulabilirsiniz. Bu dönem içinde öngörülen faaliyetler bir bölümü başta İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Ajansı olmak üzere çeşitli kurumlardan sağlanan proje desteklerinden, bir bölümü Vakfa yapılan nakit veya ayni bağışlardan ve bir bölümü de Vakıf İktisadi İşletmesi faaliyetlerinden elde edilen gelirlerle gerçekleştirilmiştir. 2013 yılı sonu itibariyle Vakfımıza ve İktisadi İşletmemize ait denetlenmiş mali tablolar raporun sonunda verimiştir. Genel Değerlendirme Geçtiğimiz yıl Vakfımız kuruluşunun 6 yılını idrak etmiştir. Vakfımızın en önde gelen faaliyeti olan Mahalle Afet Gönüllüleri uygulaması 2013 yılı sonu itibariyle 5 ilde 35 ilçede, 109 mahallede 5000 ü aşkın değişik sosyal, ekonomik ve kültürel çevreye mensup bireylerden oluşan büyük bir aile haline gelmiştir. Vakfıımızca desteklenen ve mümkün olan her fırsatta işbirliği yapılan Mahalle Afet Gönüllü Dernekleri her geçen gün daha etkinlik kazanmaktadır. Operasyonel olarak değerlendirildiğinde, İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Ajansı ndan sağlanan desteğin azalması ile Vakıf faaliyetlerinde önceki yıllara oranla nispi bir azalma olmuştur. Öte yandan, faaliyetlerimizin merkezimizin bulunduğu İstanbul dışındaki illere de yayılması beraberinde bazı lojistik sorunları da getirmiştir. Raporun ilerleyen bölümlerinde de görüleceği üzere Vakıf gelirlerinde bütçelenen miktarların altında kalınırken, bazı faaliyet alanlarında da hedeflere ulaşılamamıştır. Vakfımız, ne yazık ki 2013 yılında da ülke içinden çok sınırlı kaynak yaratabilmiştir. Nakit veya ekipman bağışında hedeflenen miktarın altında kalınmıştır Olumlu gelişme ise yerel belediyeler ile yapılan işbirliklerinde kaydedilen ilerlemelerdir. Bu sayede çeşitli ekipman ve hizmetler ücretsiz olarak temin edilebilmiştir. 4
Vakıf İktisadi İşletmesinin faaliyetlerinde dikkate değer bir artış olmuştur. Özellikle ilkyardım eğitimleri alanında ciddi bir potansiyel yakalanmış ve hızla değerlendirilmektedir. Vakfın kalıcı ve düzenli gelir getirecek finansal yapıya bir an önce ulaşması hayatidir. Kuruluşunun 6. yılında da Vakıf hala Vergi Muafiyetine Haiz Vakıf statüsü kazanmak için sermayesinin yetersizliği nedeni ile müracaat edememiştir. Mahalle Afet Gönüllülerinin, MAG uygulaması içerisinde daha aktif yer alması ve gönüllü gücümüzün daha etkin kullanımını sağlamak amacıyla Mahalle Afet Gönüllüleri derneklerinin kapasitelerini geliştirmek üzere bir strateji izlenmeye başlamıştır. Bu kapsamda İstanbul, Kocaeli ve Yalova da Mahalle Afet Gönüllü Dernekleri ile kapsamlı işbirlikleri gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde Afet Yönetiminde Gelişmeler Geçtiğimiz 12 ay içerisinde ülkemizde afet yönetimi konusunda önde gelen gelişmelerin başlıcaları aşağıda çıkartılmıştır. a) Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı 2012 yılında hazırlanıp, yürürülüğe girdikten sonra Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca çeşitli uygulamalar geliştirilerek hayata geçirilmeye başlandı. Kısa, orta ve uzun vadede yapılması öngörülen çalışmaların sivil toplum kuruluşlarını ilgilendiren çeşitli bölümlerinin planlanmasında Vakfımız ve gönüllü derneklerimiz davet üzerine yer aldılar. Özellikle afetlerde gönüllülerin rolleri ve gönüllü katılımda yetki ve sorumlulukların belirlenmesi ve buna bağlı olarak bir akreditasyon sisteminin kurulması konusunda yapılan çalışmalara katkı verildi. Ancak bu alanda şu an itibari ile somut bir gelişme olmadı. b) Afet riski altındaki bölgelerin dönüştürülmesine ilişkin yasanın çıkarılışını takiben özellikle İstanbul un bazı bölgelerinde yoğun olmak üzere, bina stokunun yenilenmesine yönelik faaliyetlerde gözle görülür bir artış oldu. Belediyeler ve TOKI tarafından çeşitli kentlerde kentsel dönüşüm uygulamaları hayata geçirildi. Ancak kamuoyunda ve özellikle TMMOB çevresinde yoğunlaşan eleştiriler, uygulamaların yeni rantlar yarattığı ve yaşanır kentler oluşturmak için büyük bir fırsatın kaçırıldığı yönünde oluştu. c) Suriye sığınmacı krizi, boyutu her geçen büyüyen ve izlerini İstanbul, Ankara gibi kentlerde de göstermeye başlayan bir konu olmaya başladı. Kamplarda yaşayan 250,000 civarındaki sığınmacıya karşın, 400,000 in üzerinde ülke içerisinde dağılmış Suriye pasaportu taşıyan bir nüfus oluştu. Bu göçün boyutları Afet ve Acil Durum Başkanlığı nın kapasitesini zorlamaya başladı ve diğer alanlarda yapılan çalışmalara sekte vurdu. d) Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 2013-2014 yılları için Afete Hazır Türkiye eğitim programını başlattı. Aile bireyleri ve okullar için hazırlanan eğitim programları ile 1 milyon kişiye ulaşılması planlanan bu programda MAG lar da yer alıyorlar. e) Türkiye Afet Müdahale Planı yeniden hazırlandı ve Aralık ayında bir yönetmelik ile yürürlüğe sokuldu. Yönetmelik sivil toplum kuruluşları ile her alanda işbirliğini öngörüyor. 5
Gerçekleştirilen Faaliyetler Kurumsal MAG Vakfı 7. Olağan Mütevelli Heyet toplantısını 30 Mart 2013 tarihinde İstanbul da gerçekleştirmiştir. 2012 yılına ait Faaliyet ve Mali raporların sunumunu takiben Yönetim ve Denetim Kurulları ibra edilmiştir. Mütevelli Heyeti üyelerinden Halit Şarlak ın vefatı nedeni ile boşalan Mütevelli Heyeti üyeliğine Yönetim Kurulu tarafından önerilen Ertan Mitap oy birliği ile seçilmiştir. Daha sonra yönetim seçimlere geçilmiş ve Vakıf Başkanlığı na yeniden Vedat Kirişçi seçilmiştir. Yönetim Kurulu üyeliklerine yapılan seçimlerde, yeni yönetimde yer almak istemeyen Ünal Somuncu haricinde diğer üyeler tekrar seçilmiş ve Ünal Somuncu dan boşalan Yönetim Kurulu üyeliğine de Ertan Mitap seçilmiştir. Seçimleri takiben 2013 yılı faaliyet planı ve bütçesi görüşmeye açılmış ve bütçe 856,000 TL olarak kabul edilmiştir. Yönetim Kurulu üyesi İstanbul Ticaret Odasını temsilen kurul çalışmalarında yer alan Muhammet Yenel, Mayıs ayında gerçekleştirilen Oda seçimlerinden sonra görevini Selahattin Kayaman a devretmiştir. MAG Vakfı Yönetim Kurulu yeterli sayı sağlanamadığı için gerçekleştirilemeyen Temmuz ve Aralık ayı toplantıları haricinde düzenli olarak aylık toplantılarını gerçekleştirmiştir. Yönetim Kurulu çeşitli projelere ilişkin acil kararlar almak üzere iki kez olağanüstü toplantı yapmıştır. Mahalle Afet Gönüllüleri Uygulamaları 2013 yılı içerisinde Mahalle Afet Gönüllüleri ağı genişlemeye devam etmiştir. Ocak 2013 ile Aralık 2013 tarihleri arasındaki dönemde mevcut MAG ağına 7 (yedi) yeni merkez ilave edilmiştir. Bu merkezlerin dağılımı ve hangi kaynaklar ile fonlandıkları aşağıdaki tabloda (Tablo 1) verilmektedir. Tablo 1 2013 yılında eklenen yeni mahalleler Mahalle İl İlçe Gönüllü sayısı Ortaklık Yapılan Kuruluş Ortaklığın Kapsamı Selimpaşa İstanbul Silivri 22 Silivri Belediyesi AFIS Konteyneri Burgazada İstanbul Adalar 17 Adalar Belediyesi AFİS Konteyneri Hurriyet İstanbul Gaziosmanpaşa 26 GOP Gençlik Ekipman temini Birliği ve GOP Belediyesi Yeşilyurt Kocaeli İzmit 35 - Narlıdere B İzmir Narlıdere 36 Narlıdere Full sponsorluk Belediyesi Narlıdere C İzmir Narlıdere 23 Narlıdere Full sponsorluk Belediyesi Adnan Yalova Merkez 21 Yalova Belediyesi Ekipman temini Menderes TOPLAM 180 6
Yıl sonu itibariyle 36 saat süreli temel Mahalle Afet Gönüllüsü eğitimini almış ve kişisel ve takım ekipmanı ile donatılmış gönüllü sayısı 5200 ü aşmıştır. Yapılan güncellemeler ve ayrılanların ekip listelerinden çıkartılmasın takiben ekipler de kayıtlı olan gönüllü sayısı 4260 olarak tespit edilmiştir. Bu gönüllü ağı İstanbul, Kocaeli, Yalova, Bursa ve İzmir illerinde olmak üzere toplam 5 il 35 ilçe ve 109 mahalleye yayılmış durumdadır. Bu dağılım Şekil 1 de verilmektedir. Şekil 1 Mevcut MAG ekiplerinin dağılımı 7
Đstanbul Đlinde MAG uygulamaları 2013 yılı içerisinde MAG Vakfı İstanbul MAG Derneği ile birlikte İstanbul daki MAG ağına 3 yeni mahalle eklemiştir. Bu mahalleler, Adalar ilçesinde Burgazada mahallesi, Silivri ilçesinde Selimpaşa mahallesi ve Gaziosmanpaşa ilçesinde Hürriyet mahallesidir. Hürriyet mahallesinde malzeme alımları yerel bir gençlik örgütü ve yerel belediye tarafından karşılanmıştır. Diğer iki merkezde kişisel ekipman vakfımız tarafıından, ilk müdahale ekipmanı da yerel belediyeler tarafından temin edilmiştir. Bu yeni mahalleler MAG ağına ilave edilirken, eski mahallelerde de eksilen gönüllülerin sayısını tamamlamak üzere İstanbul da Bakırköy ve Avcılar ilçelerine yönelik iki adet merkezi eğitim düzenlenmiştir. Bu eğitimlerde 45 yeni gönüllü bölgelerindeki ekiplere girmeye hak kazanmıştır. Beylikdüzü Projesi Temmuz 2013 de Beylikdüzü Kaymakamlığı ve Beylikdüzü Belediyesi, Istanbul Kalkınma Ajansı tarafından açılan Mali destek programına birlikte müracaat ederek Beylikdüzü ilçesinde toplum temelli afet risklerini azaltma projesi gerçekleştirme teklifinde bulunmuşlardır. Bunun üzerine Beylikdüzü Kaymakamlığının önderliğinde ve Beylikdüzü Belediyesinin de katılımı ile proje müracaatında bulunulmuştur. Hayli kapsamlı olan proje çerçevesinde Beylikdüzü ilçesinde toplam 390 kişinin afet gönüllüsü olarak eğitileceği ve 8 adet merkezin kurulacağı bir çalışma yürütülmektedir. Eylül ayında başlanılan çalışmalar ile 2014 yılı başı itibari ile eğitimlere başlanacak aşamaya gelinmiştir. Proje 2014 Mayıs ayında tamamlanacaktır. Projede eğitimlerin ve ekipman alımlarının dışında eğitim için bir enkaz sahası inşaatı ile afet sonrasında kullanım amaçlı olarak mevcut parkların düzenlenmesi işi de vardır. Projenin toplam bedelli 585,600 TL. dir. Đzmir Đlinde MAG uygulamaları Narlıdere Belediyesi ile imzalanan bir protokol çerçevesinde 2012 yılı içerisinde bir merkezde gerçekleştirilen MAG çalışmalarına ilaveten 2013 yılında Narlıdere de iki merkezde daha MAG çalışması yapılmış ve gönüllülerden oluşan ekiplere eğitim ve ekipman temin edilmiştir. Bu çalışmaların finansmanı tamamen Narlıdere Belediyesi tarafından karşılanmıştır. Eğitimlerini 8
tamamlayan gönüllüler Ekim ayında yapılan bir törenle sertifikaları almışlardır. Şekil 2 Narlıdere gönüllüleri sertifika töreni sırasında icra ettikleri tabikattan sonra davetlileri selamlıyorlar Kocaeli Đlinde MAG uygulaması Ulaşlı Kocaeli nin Gölcük ilçesine bağlı bir belde olup 1999 depremlerinde önemli hasar görmüştür. Mahalle Afet Gönüllüleri projesinin çok erken evrelerinde, 2002 yılında, proje bu küçük yerleşim yerinde de uygulanarak, MAG modelinin bu tür çevrelerde nasıl çalıştığı izlenmek istenmiştir. Ne yazık ki, geçen zaman içerisinde bu merkezdeki gönüllü grubu dağılmış ve tüm çabalara rağmen toparlanması mümkün olmamıştır. 2013 yılında Kocaeli MAG derneği bu çabalarına son vererek, buradaki mevcut ekipmanın elden geçirilerek ve eksiklikleri tamamlanarak, Kocaeli nde Yeşilyurt mahallesinden gelen, kendi mahallelerinde MAG yapılanmasına gidilmesi talebini karşılamaya karar vermiştir. Bunun üzerine Vakfımızın maddi desteği ile ekipman bakım ve onarımı yapılmış, eksik ve kullanılamayacak durumdaki kişisel ekipman yenilenmiş ve 35 gönüllüye MAG eğitimi sağlanmıştır. Yalova Đlinde MAG uygulaması MAG ağının Yalova ilinde geliştirilmesi çabalarının bir parçası olarak, Yalova MAG derneğinin Yalova Belediyesi ile yaptığı görüşmeler neticesinde, Adnan Menderes mahallesinde bir yeni MAG yapılanması kararlaştırılmıştır. Vakfımız tarafından Yalova Belediyesinin mali desteği ile kişisel ve takım ekipmanları temin edilmiş ve Yalova MAGDER ve Yalova AFAD eğitimenleri gönüllü eğitimlerini yürütmüşlerdir. Yerel Halkın Afet Bilinci Eğitimleri Mahalle Afet Gönüllüleri açısından ilk müdahale kadar önemli diğer bir görev toplumda afet riskleri konusunda farkındalık yaratmak ve bu konuda bireylerin bilinçlenmesini sağlamaktır. MAG Vakfı da bu konuda gerek kendi bünyesindeki profesyonel elemanlar ile gerekse MAG lar arasından eğitmen olarak yetiştirilmiş gönüllü kadrolar ile mümkün olan en yaygın şekilde kısaca Temel Afet Bilinci 9
olarak adlandırılan bilgilendirme seminerleri vermeye devam etmiştir. Ayrıca, 2013 yılı içerisinde bu konuda yetişkinlere ve çocuklara yönelik olarak hazırlanmış olan kitaplar basılarak dağılmıştır. Öte yandan 2013 yılının ilk yarısında, İstanbul MAG Derneği tarafından çeşitli ilçelerde bir kampanya yürütülmüştür. Kampanya sırasında Avcılar, Bakırköy, Bağcılar, Silivri ve Güngören ilçelerinde ilçe Milli eğitim Müdürlükleri ile birlikte 40,000 den fazla öğrenciye ulaşılmıştır. Bu kampanyanın ötesinde MAG ağının mevcut olduğu 5 ilde daha önce eğitmen eğitimi almış gönüllüler vasıtası ile özellikle okullarda olmak üzere temel afet bilinci seminerleri yapılmıştır. MAG Vakfı da İktisadi İşletmesi bünyesinde kendisinden sertifikalı ilkyardım eğitimi alan kurumların personeline ücretsiz olarak bu eğitimleri vermektedir. Tüm bu eğitimlere ilişkin olarak kayıtlar Vakıf tarafından tutulmaktadır. 2013 yılının son ayında Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından başlatılan Afete Hazır Türkiye başlıklı kampanya çerçevesinde Vakıf tarafından yapılan bir organizasyon ile 19 adet MAG Ankara da Başkanlık Eğitim Merkezinde(AFADEM) eğitmen eğitimine tabi tutulmuşlardır. Bu eğitimde sertifika alan MAG lar kendi bölgelerinde hızla eğitim çalışmalarına başlamışlardır. MAG Standartların Korunması ve Geliştirilmesi MAG Eğitimci eğitimleri: Gerek MAG eğitimleri, gerekse halka yönelik olarak yapılan temel afet bilinci eğitimleri için özellikle kamu kurumlarından eğitmen bulmak son dönemlerde giderek zorlaşmaktadır. Bunda kamu personeline ilişkin mevzuatlarda meydana gelen değişikliklerin yanı sıra, kamu kurumlarının da bizzat eğitim faaliyetlerinde yer almaya başlaması önemli rol oynamaktadır. Öte yandan, Mahalle Afet Gönüllüleri arasında kayda değer sayıda gönüllü çeşitli konularda bilgi ve becerileri arttırmak ve 10
eğitim vermek arzusunu belirmektedir. Esasen, bir bölümü İtfaiye ve Sivil Savunma teşkilatlarından aldıkları uzun süreli eğitimler ile üst seviyede bilgi ve beceri sahibi olmuşlardır. Bu gönüllüler MAG acil müdahale ekipleri (MAG-AME) oluşturarak günlük operasyonlarda da profesyonel ekiplerle birlikte çalışmaktadırlar. Bu ekiplerde yer alan gönüllülerden bazıları daha da ileri giderek aldıkları ilave derslerle eğitmen olma konusunda becerilerini geliştirmişlerdir. Bugün için MAG içerisinde 10 adet MAG ın arama kurtarma eğitimini verecek personel bulunmaktadır. Ayrıca 2. Sınıf itfaiye eğitmeni olan iki gönüllümüz daha bulunmaktadır. 2013 yılı içerisindeki diğer aktiviteler Sivil Toplum Afet Platformu (SİTAP) Ülkemizde sivil toplumun ve sivil toplum kuruluşlarının rolü 1999 depremleriyle başlayan ve ilerleyen yıllarda sadece doğal afetler değil üke içerisinde ve dışında çeşitli boyutlardaki insani krizlerde de önemini artıran bir boyuta gelmiştir. Bu gelişmeler kamu yönetimlerinin de sivil toplum kuruluşlarının afet yönetimine katılımının vaz geçilmezliğini kabul etmesine ve bu konuda kapsamlı çalışmaları başlatmalarına neden olmuştur. Ancak bütün bu olumlu gelişmelere rağmen bilginin ve bilgi edinme kanallarının sınırlılığı; kamu kuruluşları ile STK lar, yardım girişimleri ve kişiler arasındaki koordinasyon eksikliği ve ilişkilerin kopukluğu, STK ların afet yönetimi süreçlerine katılımına ilişkin yeterli kanalların açık olmaması ve nihayetinde uluslararası alanda kabul görmüş standartların STK larca bilinmemesi, müdahale ve yardım çalışmalarının etkinliğini büyük ölçüde azaltıyor, kaynakların verimli kullanılmamasına ve enerji israfı gibi sorunlara yol açmaktadır. Bu tespitten hareket ile Mahalle Afet Gönüllüleri Vakfı, Hayata Destek Derneği ve Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma Derneği afet risklerinin azaltılması ve afete müdahale çalışmalarının etkinliğinin ve verimliliğinin arttırılmasına katkıda bulunmak için Sivil Toplum Afet Platformu nun kurmaya karar vermiştir. Platformun amacı, STK'lar arasında teknoloji ile beslenecek bir iletişim ağı aracılığıyla daha iyi bilgi akışı sağlanması, afet yönetimi alanında çalışan ilgili paydaşlarla daha etkin bir şekilde iletişim kurulması ve STK ların uluslararası mekanizmalar ve standartlar konusunda donanımlı hale getirilmeleri afet yönetimi faaliyetlerinde uyumlu olunması ve kaynakların daha verimli kullanılmasıdır. Sivil Toplum Afet Platformu ilk aşamada; İlgili STK lar arasında bir platform oluşturması, Bilgi derleme ve akışını sağlayacak bir web portal kurulması, Bu portalı besleyecek bir teknolojik altyapı ve web tabanlı programların geliştirilmesi, Kamu kurumları ile STK ların koordineli çalışmasının sağlanması, 11
Medyanın zamanında, açık ve doğru bilgi aktarma rolüne destek verilmesi Afet alanında çalışan kurumların kapasitesi ve gönüllü-profesyonel insan kaynağının geliştirilmesi konularında çalışacaktır. Platformun kurulması ve ilk 2 yıllık döneminde idamesini sağlamak ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak amacı ile iki değişik kaynaktan destek temin edilmiştir. Ağırlıklı olarak Avrupa Birliği Sivil Toplum destek programı kapsamında 155,000 Avro tutarında bir fon ile çalışmalar sürdürülmektedir. Diğer proje önerileri Geçtiğimiz 12 ay içerisinde MAG Vakfı çeşitli kurumlara proje desteği talebi ile müracaatlarda bulunmuştur. Bu proje müracaatlarından bazıları henüz sonuçlanmamıştır. Bazı müracaatlarımız ise rededilmiştir. Bunlar arasında: a) İstanbul Kalkınma Ajansına İstanbul daki mevcut afet gönüllüleri sisteminin güçlendirilmesi projesi, Toplam 332,000 TL, kabul edilmedi b) Zafer Kalkınma Ajansına - MAG ağının Afyon ve Kütahya illerine yaygınlaştırılması projesi: 182,000 TL ; kabul edilmedi c) Okul Afet Planlarının Hazırlanması ve Okullarda Temel Afet Bilinci eğitimleri ISMEP Koordinatörlüğü, ihale süreci devam ediyor. d) Merkezi İhale ve Finans Birimine - Sivil Toplum Kuruluşlarının Ortak Kullanımı için bir Afet Bilgi Sisteminin İnşaası ; 49,600 Avro, henüz sonuçlanmadı MAG Ağına Verilen Destek MAG Vakfı, MAG ağının genişletilmesi ve sürdürülmesi yönündeki temel işlevini sürdürmeye devam etmektedir. 2011 yılı Mayıs ayında toplanan MAG çalıştayında alınan kararlar doğrultusunda il bazında kurulmuş MAG derneklerinin saha çalışmalarına daha etkin katılımını teşvik etmeye, gönüllü bulunması, eğitimlerin organizasyonu ve mahalle gruplarının izlenmesi ve desteklenmesi konularında il derneklerinin katılımlarının arttırılmasına çalışılmaktadır. Bu bağlamda İstanbul, Kocaeli ve Yalova illerinde Mahalle Afet Gönüllüleri arasından bazı MAG eğitimlerini verebilecek eğitmenlerin yetiştirilmesi yoluna gitmiştir. Çoğunlukla gönüllü arkadaşlarımızn kendi çabaları ile çeşitli resmi kurumlardan temin edilen eğitimler neticesinde, yangın, hafif arama kurtarma ve temel afet bilinci konularında bir eğitmen havuzu oluşmuştur. Bu havuz ilgili resmi kurumlardan dönem dönem alınan eğitimlerle genişlemektedir. MAG Vakfı tüm Mahalle Afet Gönüllü ağına ait veri tabanını tutmakta ve düzenli olarak güncellemektedir. Sayıları ayrılmalar ve yeni katılımlar nedeni ile sürekli değişen gönüllülere ait iletişim bilgileri eğitim ve becerilerine ilişkin veriler ve her mahalledeki ekiplerin listelerin veri tabanında tutulmaktadır. Bu verilere ilişkin güncellemeler mahallelerden gelen bilgiler doğrultusunda yapıldığı gibi dönem dönem ofisimizce tarama usulüyle gerçekleştirilmektedir. Veri tabanı kontrollü olarak gönüllü dernekleri ile paylaşılmaktadır. Dönem dönem mahalleler il dernek yöneticileri ile ziyaret edilmekte gönüllülerin aktivitelere katılmaları teşvik edilmeye çalışılmaktadır. Mahallelerdeki afet merkezleri bu ziyaretler sırasında kontrol edilmektedir. Afet merkezlerinde tespit edilen hasar ve eksiklikler imkanlar çerçevesinde giderilmeye çalışılmaktadır. 12
MAG Vakfı aynı zamanda MAG dernekleri ve MAG Vakfı temsilcilerinden oluşan MAG Platformunun da sekreterya hizmetlerini yürütmektedir. Her iki ayda bir toplanan platform tüm MAG ağını ilgilendiren konuların tartışıldığı ve kararların alındığı bir icra organıdır. MAG Vakfı üç aylık dönemlerle MAG bülteni yayınlamaktadır. Bu bülten geçtiğimiz sonbahar itibari ile sadece elektronik ortamdadır. Ayrıca Vakıf www.magvakfi.org.tr ve www.mag.org.tr web sitelerini yönetmektedir. Vakfın pek fazla etkin olmamakla birlikte sosyal medyada ( facebook ve twitter) hesapları da bulunmaktadır MAG Vakfı kurumsal olarak afet risklerinin azaltılması, sivil toplum kuruluşlarının güçlendirilmesi ve demokratik katılım alanlarında oluşturulmuş çeşitli forumlarda yer almaktadır. Öncelikle Vakıf Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından oluşturulan Ulusal Afet Zararlarını Azaltma Platformu üyesidir. Ayrıca Birleşmiş Milletler Gönüllüleri öncülüğünde oluşturulan ve 30 u aşkın sivil toplum ve kamu kuruluşunun üye olduğu Ulusal Gönüllülük Komitesi kurucu üyesidir. Bunun yanında ülkemizde demokrasinin yerleşmesi ve içsselleştirilmesi konusunda 100 ü aşkın Sivil Toplum Kuruluşu ve akademik kurumun üyesi olduğu Denge ve Denetleme Platformu nda da yer almaktadır. Tatbikatlar: İstanbul Avcılar ilçesinde Avcılar ve çevre ilçelerden 100 kadar MAG ın katıldığı bir tatbikat düzenlenmiştir. Gene İstanbul da bir başka tatbikat 17 Ağustos depreminin yıldönümü münasebeti ile Yeşilköy mahallesinde gerçekleştirilmiştir. Aynı gün Yalova ve Kocaeli nde de çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir. Aralık ayında Ulusal Medikal Kurtarma Ekiplerince düzenlenen tatbikatlara çağrılı olan MAG lar 22 kişi ile bu tatbikatta yer almıştır. MAG Acil Müdahale ekipleri İstanbul ve Yalova illerinde çeşitli acil durumlarda profeyonel ekiplerle birlikte operasyonlara katılmıştır. Çeşitli boyutlarda gruplar ile yıl boyunca eğitim kampları illerdeki dernekler tarafından düzenlenmektedir. Bütün bu tatbikatlar illedeki gönüllü dernekleri tarafından düzenlenmekte ve koordine edilmektedir. Vakfımız bu tatbikatlara katılan gönüllülerin lojistik ihtiyaçlarının karşılanması için destek vermektedir. Vakıf İktisadi İşletmesi Vakıf İktisadi İşletmesi 2013 yılında 4 alanda faaliyette bulunmuştur. Bunun yanısıra İktisadi İşletme altında faaliyet gösteren İlkyardım Eğitim Merkezi çalışmaları vardır. a) Danışmanlık Hizmetleri İktisadi İşletme çeşitli özel kurumlarda yangın risk analizleri yapmış ve raporlamıştır. Bu amaçla dışarıdan yangın uzmanları ile çalışılmakatadır. 13
b) Teorik ve uygulamalı eğitimler Özel işletme personeli için temel afet bilinci, yangından korunma ve yangına müdahale konularında eğitimler verilmektedir. c) MAG Ekipmanı Satışları MAG Vakfı İktisadi İşletmesi başta belediyeler olmak üzere ilgilenen kuruluşlara MAG ekipman setlerini sağlayabilmektedir. Bunun yanında istiyen kuruluşlara MAG eğitim programı da temin edilmektedir. d) Vakıf İktisadi İşletmesi ayrıca uluslararası alanda da MAG modeli ni uygulamak isteyen kuruluşlara da danışmanlık hizmeti vermektedir. Bu rapor döneminde Fas da yürütülmekte olan MAG projesi için kısa bir danışmanlık hizmeti verilmiştir. İlkyardım Eğitim Merkezi Merkez açıldığı 2011 yılından bu yana büyümekte ve gelir getirisi de artmaktadır. 2013 yılında Şekil 3 İlkyardım Eğitim Merkezinin performansı merkezin eğitim verdiği kişi sayısı 548 e ve yarattığı gelir de yaklaşık 150,000 TL ye ulaşmıştır. Eğitim kalitesi ve buna bağlı olarak yüksek başarı oranı ile müşterilerce de başkalarına tavsiye edilir bir konuma gelmiştir. 2013 yılı sonu itibariyle Garanti Bankası, Denizbank ve Akbank gibi 3 büyük banka merkezin portföyünde bulunmaktadır. İlkyardım Eğitim Merkezinin gelirlerinin yıllara göre gelişimi aşağıda gösterilmiştir. YIL GELİR 2011 38,200,00 TL 2012 64,720,00 TL 2013 151,950,00 TL Mali tablolar MAG Vakfı ve İktisadi İşletmesinin konsolide bütçesi 2013 yılı için 856,000 TL olarak belirlenmişti. 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle bu bütçenin %62 si gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tabloda gelir bütçesi ve gerçekleşmeler verilmektedir. 14
Tablo 2 MAG Vakfı ve İktisadi İşletmesi 2013 yılı gelir gerçekleşmesi Kesinleşmiş Gelir Kalemleri GERÇEKLEŞME BÜTCE VAKIF İK.İŞ. TOPLAM % Gelir Nevi 243.000,00 TL 233.011,03 TL 38,14 TL 233.049,17 TL 96% SDC yıllık katkısı (100.000 CHF) Projeler-Genel Gider 195.000,00 TL 193.432,91 TL 193.432,91 TL 99% Tahmini Faiz ve Kur Farkı Gelirleri Genel Gider 35.000,00 TL 26.364,13 TL 38,14 TL 26.402,27 TL 75% Geçmiş Dönem'den devir eden karlar Genel Gider 13.000,00 TL 13.213,99 TL 13.213,99 TL 102% Diğer Gelir Tahminleri Kurumlardan MAG Projesi destekleri Kurumlardan Diğer Proje destekleri Eğitim Merkezi Gelirleri Diğer İktisadi İşletme Gelirleri 613.000,00 TL 52.120,61 TL 248.321,00 TL 300.441,61 TL 49% Projeler 300.000,00 TL 12.000,00 TL 91.500,00 TL 103.500,00 TL 35% Projeler 45.000,00 TL 0,00 TL 0% Projeler 150.000,00 TL 156.020,00 TL 156.020,00 TL 104% Projeler 70.000,00 TL 801,00 TL 801,00 TL 1% Karşılıksız Bağışlar Genel Gider 48.000,00 TL 40.120,61 TL 40.120,61 TL 84% Bütcelenmiş Gelirler Toplamı 856.000,00 TL 285.131,64 TL 248.359,14 TL 533.490,78 TL 62% Bütçe gerçekleşmelerindeki düşüklüğü şu nedenlerle açıklamak mümkündür: a) Bazı MAG uygulamalarında proje harcamaları belediyelerce aynî katkı olarak temin edilmiştir. Örneğin Burgazada, Gaziosmanpaşa ve Silivri uygulamalarında belediye katkıları malzeme ve hizmet olarak verilmiş dolayısıyla MAG Uygulamalarına Destek kaleminde gösterilmemişlerdir. b) Planlanmış ve bütçelenmiş olmasına karşın mevzuatta ve iş ortamındaki anormal belirsizlikler nedeni ile Ortak İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi açılması en azından ertelenmiştir. Bu konuda araştırılan başka alternatiflerden de şimdilik aynı nedenlerle bir sonuç alınmamıştır. c) Ülke ekonomisinde özellikle yılın ikinci yarısında beliren yavaşlama işaretleri ve yaklaşan yerel seçimler özellikle özel sektör kaynaklı desteklerin durmasına neden olmuştur. d) Yıl içerisinde verilen bazı proje önerilerinin donör kuruluşlar tarafından değerlendirilmesi tahminlenenden çok daha uzun sürmüştür. Bu konuda hala sonuçlanmamış çeşitli proje başvuruları vardır. e) Vakfın personel durumu kritikliğini korumaktadır. 2013 yılı başında Vakfımızın en tecrübeli proje personeli işten ayrılmıştır. Yerine ancak daha genç bir eleman istihdam edilmiş ancak bu eleman da Kasım ayı itibariyle ayrılmıştır. Mali nedenlerle yeni personel alınamaması, mevcut personel üzerinde yükü arttırmış, bu da kaynak arayışlarını ve özellikle MAG projeleri için yapılan çalışmaları aksatmıştır. MAG Vakfı ve İktisadi İşletmesinin gider bütçesi de, gelir bütçesi ile orantılı olarak %75 oranında gerçekleşmiştir 15
Tablo 3 MAG Vakfı ve İktisadi İşletmesi Gider Bütçesi Gerçekleşmeleri Bütçe Gerçekleşme Genel Gider Proje Giderleri Toplam Genel Gider % Proje Giderleri % Toplam % Proje Uygulamaları 10.000,00 306.000,00 316.000,00-0% 196.684,32 64% 196.684,32 62% MAG Uygulamaları 147.500,00 147.500,00 85.575,32 58% 85.575,32 58% Sürdürülebilirlik 15.000,00 15.000,00-0% - 0% Afet Bilincinin Programı 26.000,00 26.000,00 2.500,00 10% 2.500,00 10% MAG ağına Destek 20.000,00 20.000,00 1.442,96 7% 1.442,96 7% Halkla İlişkiler ve Kaynak Yaratma 10.000,00 5.000,00 15.000,00-0% 1.669,70 33% 1.669,70 11% Uluslararası Toplantılar - - - - Çeşitli Projeler - - - - İlk Yardım Merkezi Harcamaları 82.500,00 82.500,00 105.496,34 128% 105.496,34 128% Öngörülmeyen 10.000,00 10.000,00-0% - 0% Ofis İşletme Giderleri 199.000,00 341.000,00 540.000,00 172.558,76 87% 273.543,58 80% 446.102,34 83% BÜTCELENMİŞ GİDERLER TOPLAMI 209.000,00 647.000,00 856.000,00 172.558,76 83% 470.227,90 73% 642.786,66 75% SDC katkısı 2013 yılında en büyük destekçimiz olan İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Ajansı nın mali desteği 100,000 İsviçre Frankı yani 193,432 TL olmuştur. Bu kaynak 2013 yılı Mart ayında vakfımız ulaşmış ve aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde MAG sisteminin sürekliğinin sağlanması amacıyla kullanılmıştır. Tablo 4 SDC Fonlarının kullanımı A SDC KATKISI - 2013 YILI 100,000,00 CHF 193,432,91 TL B SDC FONLARININ KULLANIMI B-1 MAG UYGULAMALARI 137,469,86 TL B-2 GENEL İDARİ GİDERLER 55,963,05 TL MAG Vakfı ve İktisadi İşletmesinin 2013 yılı hesapları Yeminli Mali Müşavir ve İç Denetleme Kurulu tarafından denetlenmiştir. Denetlenmiş Bilanço ve Gelir- Gider Tabloları ekte sunulmuştur. Sonuç MAG Vakfı 2010 yılında belirlenen stratejik planındaki esaslar çerçevesinde çalışmalarına devam etmektedir. Kamuoyunda ve resmi kurumlar nezdinde Vakıf önemli bir yer edinmiş ve saygınlık kazanmıştır. Afet Yönetimi ve Gönüllü çalışmaları konusunda çeşitli platformlarda katkı vermeye devam etmektedir. SITAP çalışması ile afetler konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarını bir araya getiren lider bir kuruluş olma yolunda önemli bir adım atılmaktadır. MAG Vakfı ve MAG ağı 16
halkın afet yönetimine katılımının arttırılması konusunda verdiği mücadelede diğer sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde savunuculuk görevini de yerine getirmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda yasal düzenlemelerin yapılması konusunda mevcut çalışmalarda yer almaktadır. MAG Vakfı illerdeki Mahalle Afet Gönüllüleri Derneklerinin güçlenmesi için önemli çaba göstermektedir. Bu kapsamda bu derneklerle birlikte projeler tasarlamakta ve kaynak bulmak için çalışmalar yapmaktadır. Bazı dernekler bu konunda yerel yönetimler ile çok başarılı çalışmaların içersine girmişlerdir. MAG Vakfı uluslararası alanda afet risklerinin azaltılması ve toplum temelli afet yönetimi konusunda çalışan kurumlarla olan ilişkilerini geliştirmek için çabalarına devam etmektedir. Bu konuda doğrudan veya üyesi olduğu platformlar aracılığı ile temaslar yürütmektedir. Stratejik planda da belirtildiği gibi MAG yapılanmasının İstanbul un dışında yoğunlaşması yolunda ciddi adımlar atılmaktadır. İstanbul da mevcut olanaklar çerçevesinde çalışmalar devam ederken, Bursa Tekirdağ gibi iller üzerinde yoğunlaşılması söz konusudur. Mevcut MAG yapısının yaşlandığı bir gerçektir. Bu nedenle gerek insan kaynağı gerekse ekipman yenilenmesi anlamında önümüzdeki 2-3 sene kritik olarak değerlendirilmektedir. Kaynak bulunur bulunmaz MAG Akademisinin kurulması kaçınılmazdır. MAG ağı ciddi bir büyüklüğe sahiptir ve sürüdürülebilmesi her seviyede ciddi çalışma ile mümkündür. Bugüne kadar ki tüm çabalara karşın bu ağın sürdürülebilirliğini güvence altına alacak sağlıklı bir mekanizmanın var olduğunu söylemek mümkün değildir. 17
EKLER EK 1 MAG Vakfı Bilançosu MAHALLE AFET GÖNÜLLÜLERİ VAKFI 31.12.2013 İTİBARİYLE AYRINTILI BİLANÇO (TL) I-DÖNEN VARLIKLAR 318.881,18 HAZIR DEĞERLER 303.441,90 - Kasa 40,45 - Bankalar 303.401,45 DİĞER ALACAKLAR 15.044,51 - İştirakten Alacaklar 15.044,51 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 394,77 - Gelir Tahakkukları 394,77 II- DURAN VARLIKLAR 43.303,46 ALACAKLAR 2.097,20 - Verilen Depozito ve Teminatlar 2.097,20 MALİ DURAN VARLIKLAR 10.000,00 - Bağlı Ortaklıklar 25.000,00 - Bağlı Ortaklıklar Sermaye Taahhütleri(-) - 15.000,00 MADDİ DURAN VARLIKLAR 12.974,57 - Demirbaşlar 7.738,43 - Diğer Maddi Duran Varlıklar 24.086,55 - Birikmiş Amortismanlar (-) - 18.850,41 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 18.231,69 - Haklar 20.189,29 - Özel Maliyetler 914,50 - Birikmiş Amortismanlar (-) - 2.872,10 AKTİF TOPLAMI 362.184,64 NAZIM HESAPLAR - AKTİF GENEL TOPLAMI 362.184,64 1-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 43.409,10 BORÇLAR 16.733,44 - Satıcılar 1.226,58 - Personele Borçlar 15.506,86 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER 26.675,66 - Ödenecek Vergi ve Fonlar 18.926,25 - Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 7.749,41 II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 318.775,54 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 85.455,89 - Kıdem Tazminatı Karşılığı 85.455,89 III-ÖZKAYNAKLAR SERMAYE 330.000,00 - Başlangıç Mal Varlığı 305.000,00 - Mal Varlığı Artışları 25.000,00 SERMAYE YEDEKLERİ 3.976,47 - Yeniden Değerleme Artışları 3.976,47 GEÇMİŞ YILLAR GELİR FAZLALARI 195.149,68 195.149,68 DÖNEM NET GELİR VEYA GİDER FAZLASI (-) - 181.935,69-181.935,69 - Dönem Net Gider Fazlası - 113.870,81-113.870,81 PASİF TOPLAM 362.184,64 NAZIM HESAPLAR - PASİF GENEL TOPLAMI 362.184,64 18
EK 2 MAG Vakfı İktisadi İşletmesi Bilançosu MAHALLE AFET GÖNÜLLÜLERİ VAKFI İKTİSADİ İŞLETMESİ 31.12.2013 İTİBARİYLE AYRINTILI BİLANÇO (TL) I-DÖNEN VARLIKLAR 43.088,59 HAZIR DEĞERLER 0,86 - Bankalar 0,86 ALACAKLAR 43.087,73 - Alıcılar 43.087,73 DİĞER ALACAKLAR - - Diğer Çeşitli Alacaklar II- DURAN VARLIKLAR 4.629,01 ALACAKLAR - Verilen Depozito ve Teminatlar MADDİ DURAN VARLIKLAR 4.629,01 - Demirbaşlar 12.756,11 - Birikmiş Amortismanlar (-) - 8.127,10 AKTİF TOPLAMI 47.717,60 NAZIM HESAPLAR - AKTİF GENEL TOPLAMI 47.717,60 1-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 53.043,00 BORÇLAR 22.974,35 - Satıcılar 22.974,35 DİĞER MALİ BORÇLAR 18.394,51 - İştiraklere Borçlar 15.044,51 - Personele Borçlar 3.350,00 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER 11.674,14 - Ödenecek Vergi ve Fonlar 9.482,39 - Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 2.191,75 III-ÖZKAYNAKLAR - 5.325,40 SERMAYE 10.000,00 - Sermaye 25.000,00 - Ödenmemiş Sermaye - 15.000,00 SERMAYE YEDEKLERİ - Yeniden Değerleme Artışları GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI - 6.686,33-6.686,33 DÖNEM NET GELİR VEYA GİDER FAZLASI (-) - Dönem Net Gider Fazlası - 8.639,07-8.639,07 PASİF TOPLAM 47.717,60 NAZIM HESAPLAR - PASİF GENEL TOPLAMI 47.717,60 19