10. SINIF KONU ANLATIMI 16 ÜREME BÜYÜME GELİŞME Döllenme ve Aile Planlaması Soru Çözümü
DÖLLENME Dişi üreme sistemine giren sperm hücreleri yumurta hücresinin salgıladığı FERTİLİZİN sayesinde yumurta hücresini bulur. Akrozom zona yumurta hücresinin hücre zarını eritir. Sperm çekirdeği sentrozomla birlikte yumurta içerisine girer. Zona pellusida sertleşerek diğer spermleri engeller. Döllenme sonucunda ZİGOT oluşur. Oluşan zigot ilk bölünmelerini (segmentasyon) geçirir ve endometriyuma tutunur. Dişi bireyden alınan yumurta hücresi ile erkek bireyden alınan sperm hücresinin dış ortamda bir araya getirilerek döllenme yapılması ile oluşan zigotun dişi bireyin rahmine yerleştirilmesine TÜP BEBEK YÖNTEMİ denir. Bu yöntem doğal olarak gerçekleşmeyen döllenmenin laboratuvar ortamında gerçekleşmesini sağlar. Tüp bebek yöntemi tedavisinde özellikle spermlerin az olması ve dölleme yeteneklerinin zayıf olması durumunda döllenme yapay olarak gerçekleştirilir. Sperm yumurta içine yerleştirilir. Bu yönteme MİKROENJEKSİYON YÖNTEMİ denir.
İnsanda Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Cinsel ilişki sırasında korunulmaması Vajinanın asidik ortamının bozulması Mantar gibi bazı mikroorganizmalar özellikle dişi bireylerde hastalığa yol açar. Bu hastalıklardan bazıları bulaşıcı hastalıklardır. AİDS Frengi Bel soğukluğu HPV nin neden olduğu rahim ağzı kanseri cinsel yol ile bulaşan hastalıklardır. AIDS: Virüs hastalığıdır. HIV, kan ve cinsel yolla bulaşır. Hamile anneden bebeğe de bulaşabilir. Hasta bireyin bağışıklık hücrelerini kullanarak canlının bağışıklığı yok eder. Ölümle sonuçlanır. Frengi: Bakteri hastalığıdır. Cinsel yol ile bulaşır. Hamile anneden bebeğe de geçebilir. 3 aşamada insana etki eden bir hastalıktır. Tedavi edilmezse son aşamasında ölümcül olabilir. Bel Soğukluğu: Bakteri hastalığıdır. Hamile anneden bebeğe de bulaşabilir. Akıntılı bir iltihaba neden olur. Tedavi edilmediği durumlarda kısırlığa neden olur. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak amacı ile prezervatif kullanmak ve tek eşliliği tercih etmek gerekir. Düzenli olarak doktor kontrolü yaptırmak üreme organlarının sağlığı için önemlidir. HPV : 100den fazla çeşidi olan kadınlarda rahim ağzı kanserine yol açabilen bir virüstür.
Aile Planlaması Her ailenin fizyolojik ve ekonomik nedenler doğrultusunda kaç tane ve ne zaman çocuk sahibi olacaklarını planlamalarına AİLE PLANLAMASI denir. Döllenmenin engellenerek istenmeyen gebeliklerin oluşmasını engellemek için birçok korunma yöntemi vardır. Bunların en bilinenleri; Prezervatif kullanılması Doğum kontrol hapı kullanılmasıdır.
Yumurtalık kanseri olan bir dişi bireyin yumurtalıkları ameliyatla çıkarılıyor. Bu genç kızın vücudunda ameliyat sonrası aşağıdaki değişimlerden hangisi gerçekleşebilir? A) Ovulasyon B) Mayoz Bölünme C) Hipofizden FSH Salgılama D) Östrojen salgısının artması E) Korpus luteumun oluşması İnsanda döllenme sırasında, I. Spermdeki çekirdek, mitokondri ve sentrozomun yumurtaya geçmesi II. Spermdeki akrozomun patlayarak zona pelisudayı eritmesi III. Yumurtadaki salgı maddelerinin zona pelisudayı sertlştirmesi Olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I II III B) I III II C) II I III D) II III I E) III I II Zigotun yapısında bulunan, I. Mitokondri II. Sentrozom III. Çekirdek Organellerinden hangileri yalnızca erkek bireyden aktarılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
İnsanda, dişilerde gerçekleşen menstruasyon periyodunda, östrojen salgısının artmaya başlamasıyla, I. FSH II. Atılan yumurta sayısı III. Uterus kalınlığı Faktörlerinin hangilerinde artış gözlenir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III İnsanda dişi bireylerde salgılanan, I. Prolaktin II. Lüteinleştirici hormon III. Progesteron IV. Östrojen Hormonlarından hangilerinin hedef organı uterustur? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV Dişi üreme sisteminde gerçekleşen bazı olaylar şunlardır: I. Yumurta ana hücresinden yumurta hücresinin oluşumu, II. Döl yatağının içinin büyüyerek süngerimsi bir yapı halini alması, III. Folikülün yırtılarak yumurtanın ovaryumdan fallopi tüpüne atılması Bu olayların gerçekleştiği evrelerle eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Folikül Evresi Ovulsayon Evresi Korpus Luteum Evresi A) I II III B) I III II C) II I III D) II III I E) III I II Erkek üreme sistemi ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Yardımcı bezlerin ürettiği sıvılar spermin beslenmesini sağlar. B) Leydig hücrelerinde üretilen testesteron hormonu spermin döllenme yeteneği kazanmasını sağlar. C) Prostat bezi idrar ve spermin karışmasını önler. D) Testislerde bulunan spermatagonyumlar yalnız mayoz bölünme geçirebilir. E) Sperm üretimi vücut sıcaklığında yapılmadığı için testisler vücut dışında özel bir kesede tutulur.