İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ : Dönem VI : 1 ay : İbni Sina Hastanesi : Nefroloji Bilim Dalı Kliniği, Polikliniği, Diyaliz Ünitesi, Transplantasyon Ünitesi ve Dershanesi EĞİTİCİLER Prof. Dr. Kenan KEVEN Prof. Dr. Neval DUMAN Prof. Dr. Kenan ATEŞ Prof. Dr. Şehsuvar ERTÜRK Prof. Dr. Gökhan NERGİZOĞLU Prof. Dr. Şule ŞENGÜL Prof. Dr. Sim KUTLAY EĞİTİM SORUMLUSU: Prof. Dr. Şule ŞENGÜL İLETİŞİM ADRES : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbni Sina Hastanesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Nefroloji Bilim Dalı TELEFON : 0312 08 21 68 / 08 32 76 E-POSTA SEKRETER : nefro@medicine.ankara.edu.tr : Süreyya IŞIKLI / Betül FETTAHLI
NEFROLOJİ STAJININ AMACI Böbrek hastalıkları ve hipertansiyon alanı ile ilgili sık görülen hastalıkları/sorunları, klinik öncesi ve klinik dönemlerde edinilen bilgi, beceri ve tutumlar doğrultusunda birinci basamak düzeyinde yönetebilme (ön tanı/tanı koymak, tedavi etmek/ilk müdahaleyi k, uygun şekilde sevk etmek, izlemek, koruyucu önlemleri uygulamak) yetkinliğini kazandırmaktır. NEFROLOJİ STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI 1. Böbrek hastalığı ve hipertansiyon nedeniyle başvuran hastadan etkili iletişim yöntemleri kullanarak anamnez alır ve tam fizik muayene yapar. 2. Böbrek hastalığı ve hipertansiyon nedeniyle başvuran hastada sistemik fizik muayene yapar. 3. Böbrek hastalıklarının tanısında kullanılan testleri ve hipertansif hastada yapılması gereken incelemeleri uygun sırada seçer ve sonuçlarını yorumlar. 4. Anamnez ve fizik muayene bulguları ile laboratuvar inceleme sonuçlarını değerlendirerek böbrek hastalıklarına ön tanı/tanı koyar.. Sık görülen böbrek hastalıklarının ve hipertansiyonun birinci basamak düzeyinde tedavisini ve izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular, tedavi ve izlem planı hakkında hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirir ve gerektiğinde uygun koşullarda sevk eder. 6. Yaşamı tehdit eden nefrolojik sorunları ve hipertansif acil durumları tanır, birinci basamak düzeyinde ilk müdahaleyi yapar ve uygun şekilde sevk eder. 7. Temel girişimsel işlemleri (venöz ve arteriyel kan örneği alma, enjeksiyon, damar yolu açma, idrar sondası koyma vb.) uygular. 8. Böbrek hastalıkları için risk faktörlerini bireysel bazda değerlendirir ve uygun danışmanlık sağlar. 9. Toplumda böbrek hastalıkları ve hipertansiyonun sıklığının azaltılmasına yönelik önlemleri uygular. 10. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar ve epikriz düzenler. 11. Hasta, hasta yakınları, meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar. 12. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili ekip çalışması yapar. 13. Böbrek hastalıklarının tanı ve tedavilerinde bilimsel yöntemleri benimser. 14. Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. 1. Tanımlanan amaç doğrultusunda literatür taraması yapar, ulaştığı bilgiyi değerlendirir, organize eder ve sunar. 16. Hasta yönetiminde ve meslektaşları ile ilişkilerinde etik ilkeler doğrultusunda davranır.
NEFROLOJİ STAJININ ÖĞRENME KAZANIMLARI İLE PROGRAM YETERLİKLERİNİN EŞLEŞTİRME MATRİKSİ ÖĞRENME KAZANIMLARI Böbrek hastalığı ve hipertansiyon nedeniyle başvuran hastadan etkili iletişim yöntemleri kullanarak anamnez alır ve tam fizik muayene yapar. Böbrek hastalığı ve hipertansiyon nedeniyle başvuran hastada sistemik fizik muayene yapar. Böbrek hastalıklarının tanısında kullanılan testleri ve hipertansif hastada yapılması gereken incelemeleri uygun sırada seçer ve sonuçlarını yorumlar. Anamnez ve fizik muayene bulguları ile laboratuvar inceleme sonuçlarını değerlendirerek böbrek hastalıklarına ön tanı/tanı koyar. Sık görülen böbrek hastalıklarının ve hipertansiyonun birinci basamak düzeyinde tedavisini ve izlemini yapar, korunma önlemlerini uygular, tedavi ve izlem planı hakkında hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirir ve gerektiğinde uygun koşullarda sevk eder. Yaşamı tehdit eden nefrolojik sorunları ve hipertansif acil durumları tanır, birinci basamak düzeyinde ilk müdahaleyi yapar ve uygun şekilde sevk eder. Temel girişimsel işlemleri (venöz ve arteriyel kan örneği alma, enjeksiyon, damar yolu açma, idrar sondası koyma vb.) uygular. Böbrek hastalıkları için risk faktörlerini bireysel bazda değerlendirir ve uygun danışmanlık sağlar. Toplumda böbrek hastalıkları ve hipertansiyonun sıklığının azaltılmasına yönelik önlemleri uygular. Hastaların tıbbi kayıtlarını yazılı ve elektronik olarak uygun şekilde tutar ve epikriz düzenler. Hasta, hasta yakınları, meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili iletişim kurar. Meslektaşları ve diğer sağlık personeli ile etkili ekip çalışması yapar. Böbrek hastalıklarının tanı ve tedavilerinde bilimsel yöntemleri benimser. Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve sürekli öğrenme yoluyla mesleksel performansını geliştirir. Tanımlanan amaç doğrultusunda literatür taraması yapar, ulaştığı bilgiyi değerlendirir, organize eder ve sunar. Hasta yönetiminde ve meslektaşları ile ilişkilerinde etik ilkeler doğrultusunda davranır. KARŞILADIĞI PROGRAM YETERLİKLERİ Hekim-2, İletişimci-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2 Hekim-2, Hekim-4 İletişimci-3, Ekip üyesi-3 Sağlık savunucusu-1 Hekim-2, Hekim-4 Ekip üyesi-3 Hekim-3 Sağlık savunucusu-1 İletişimci-4 Sağlık savunucusu-2 İletişimci- İletişimci-1, İletişimci-6 Ekip üyesi-1, Ekip üyesi-2 Bilimsel-3 Lider-4, Bilimsel-1 Bilimsel-4 Profesyonel-1 Profesyonel-3
NEFROLOJİ STAJI ÇALIŞMA İLKELERİ İLK GÜN İntörn doktorların sabah saat 08:30 da Nefroloji Bilim Dalı sekreterliğinde hazır bulunmaları gerekmektedir. İlk gün eğitim programından sorumlu öğretim üyesi tarafından stajın amaçları, programı, çalışma koşulları ve kuralları açıklanacak, bilim dalı bünyesindeki rotasyonlar belirlenecek ve staja ilişkin sorular yanıtlanacaktır. GÜNLÜK ÇALIŞMA KOŞULLARI İntörn doktorlar, klinik, poliklinik ve hemodiyaliz ünitelerinde değişmeli olarak çalışırlar. İntörn doktorlar klinik, poliklinik ve hemodiyaliz ünitesine 08:00-17:00 saatleri arasında görev yaparlar. KLİNİK VE POLİKLİNİK ÇALIŞMA KURALLARI Klinikte görevli intörn doktorların araştırma görevlisi, uzman doktor ve öğretim üyesi denetiminde 3-4 hastanın anamnezini alıp fizik muayenelerini yaparak hasta dosyalarını hazırlamaları, bu hastaları izlemeleri ve klinik vizitlerinde sunmaları beklenmektedir. İntörn doktorlar, kendi sorumluluklarında olan hastalar dışında diğer hastaların izlenmesinde de olanaklar dahilinde tedavi ekibine yardım ederler (tetkik sonuçlarının dosyalara işlenmesi, radyolojik danışma, tetkik sonucunu takip etme gibi). Klinikte yatan hastalardan haftalık rutin kan alma günü Pazartesi olup, bu kanlar klinik hemşireleri tarafından alınmaktadır. İntörn doktorların sabah saat 09:00 a kadar yatan hastalardan tetkik istemlerini ları ve hemşireleri bilgilendirmeleri gerekmektedir. Rutin dışı günlerde kan alma görevi intörn doktorlar tarafından yerine getirilir. Tıbbi yönden gerekli olduğunda konsültasyon ve tetkiklerde hastaya refakat ederler. Poliklinikte çalışan intörn doktorların, poliklinik muayene saatleri içinde (08:00-17:00) poliklinikte bulunmaları ve hastaların değerlendirilme ve danışma süreçlerine aktif olarak katılmaları gerekmektedir. Hemodiyaliz Ünitesinde görevli intörn doktorların son hastanın diyaliz seansı bitene kadar ünitede bulunması gerekmektedir. Hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastaların seans vizitlerine katılmak, hastaların bulgularını izlemek, hasta dosyalarına gerekli notları düşmek ve aylık tetkik sonuçlarını dosyalara işlemekle görevlidirler. İntörn doktorlar, görev yerlerinde kılık kıyafet konusundaki düzenlemelere uygun davranmak ve hastane kurallarına uymak zorundadırlar. Tedavi ekibi, idari personel ve hastalarla ilişkilerinde tıbbi etik kurallarına uymalıdırlar.
NÖBET KURALLARI Nöbet listesi, intörn sayısı ve tutulabilecek maksimum nöbet sayısı dikkate alınarak düzenlenir. Cumartesi günleri ve hemodiyaliz ünitesinin açık olduğu resmi tatil günleri klinikte bir ve hemodiyaliz ünitesinde bir olmak üzere toplam iki, diğer günler klinikte bir intörn olacak şekilde nöbet listesi yapılır. Hemodiyaliz ünitesinde nöbetçi olan intörn doktor, seansların bitimine kadar üniteyi terk edemez. Nöbet listesi, her ayın ilk günü intörn doktorlar tarafından yapılır ve bilim dalı başkanı ve sorumlu öğretim üyesinin onayına sunulmak üzere sekreterliğe teslim edilir. Bilim dalı başkanının bilgisi ve onayı olmadan nöbet listesinde değişiklik yapılamaz. Nöbetçi intörn, nöbetçi doktor ile birlikte hastaların izleminden sorumludur. Nöbet yeri izinsiz olarak terk edilemez. Tüm tatil günlerinde hastalar bir önceki nöbetçiden devir alınır, klinik vizitleri yapılır, nöbetteki olaylar klinik izlem formlarına ayrıntılı olarak not edilir. EĞİTİMSEL VE AKADEMİK ETKİNLİKLER İntörn doktorlar, kendilerine yönelik eğitim etkinliklerine ve Nefroloji Bilim Dalı nın Salı ve Perşembe günleri düzenlenen seminer, literatür, olgu sunumu gibi akademik etkinliklerine katılmak zorundadırlar. Her intörn, staj süresince bir seminer veya olgu sunumu hazırlayıp sunacaktır.
NEFROLOJİ STAJI EĞİTİM ETKİNLİKLERİ EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN ADI ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Proteinüriye ve nefrotik sendromlu hastaya yaklaşım Akut böbrek hasarına yaklaşım Kronik böbrek hastalığına yaklaşım Hipertansif hastaya yaklaşım Sıvı-elektrolit denge bozukluğu olan hastaya yaklaşım Asit-baz denge bozukluğu olan hastaya yaklaşım Üriner enfeksiyonlar ve tedavisi Böbrek nakilli hasta İnteraktif tartışma Seminer sunumu İnteraktif tartışma İnteraktif tartışma İnteraktif tartışma
NEFROLOJİ STAJI HEKİMLİK UYGULAMALARI UYGULAMA DÜZEYİ ASGARİ SAYI DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ Genel ve soruna yönelik öykü alabilme Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi Genel fizik muayene Aydınlatma ve onam alabilme 1 Epikriz hazırlayabilme 1 Hasta dosyası hazırlayabilme Reçete düzenleyebilme Arter kan gazı sonuçlarını yorumlayabilme Glomerüler filtrasyon hızını hesaplayabilme ve yorumlayabilme 3 Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme 10 Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve laboratuvara ulaştırabilme Tam idrar analizi (mikroskobik inceleme dahil) yapabilme ve değerlendirebilme Yardımla 1 Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını yorumlayabilme Damar yolu açabilme 2 IM, IV enjeksiyon yapabilme 2 İdrar sondası takabilme 2 Kan basıncı ölçümü yapabilme 10 Kültür için örnek alabilme
PROFESYONEL TUTUM VE DAVRANIŞLAR TUTUM VE DAVRANIŞLAR ÖĞRENME YÖNTEMİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ İLETİŞİMCİ Hasta ve hasta yakınları ile profesyonel iletişim kurar Hasta ve hasta yakınlarından doğru ve geçerli bilgi edinir ve sentezler Hasta bakımı ile ilgili hedefleri ve planları, hasta ve hasta yakınları ile paylaşır Sağlık bakım planlarının geliştirilmesi sürecine hasta ve hasta yakınlarının katılımını teşvik eder Tıbbi görüşmelere ilişkin yazılı ve elektronik bilgileri belgeler ve uygun şekilde paylaşır Meslektaşları ve diğer sağlık elemanları ile etkili iletişim kurar EKİP ÜYESİ Sağlık bakımı sunumunda meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile etkin bir şekilde çalışır Ekip içinde yanlış anlamaları önlemek, farklılıkları yönetmek ve çatışmaları gidermek için meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile birlikte çalışır Sağlık bakımını gerektiğinde etkili ve güvenli bir şekilde devreder LİDER Bireysel ve mesleki yeterliklerini değerlendirir ve geliştirir Bağımsız öğrenme
SAĞLIK SAVUNUCUSU Bireysel ve toplumsal düzeyde sağlığa etki eden biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörleri belirler ve izler Tüm sağlık bakım süreçlerinde sağlığın korunması, geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi yaklaşımına öncelik verir ve aktif rol üstlenir BİLİMSEL Sürekli öğrenme yoluyla mesleki performansını geliştirir Mesleksel uygulamalarında var olan en iyi kanıtları toplar ve karar verme süreçlerinde kullanır Sağlıkla ilgili araştırma ve literatürün doğruluğunu, güvenirliliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirir PROFESYONEL Mesleki uygulamalarını etik ilkelere ve değerlere bağlı kalarak uygular Mesleksel ve etik ilkelere, uygulama standartlarına ve ilgili mevzuata uygun davranır ve etik dışı davranışlara tepki gösterir Kritik durum tartışması Kritik durum tartışması Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme Bağımsız öğrenme Kritik durum tartışması Kritik durum tartışması Bağımsız öğrenme
NEFROLOJİ STAJI ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ GELİŞİM SÜRECİNE YÖNELİK KARAR VERMEYE YÖNELİK STAJ BAŞARI NOTU Mini klinik sınav Olguya dayalı tartışma Hekimlik uygulamalarının gözlenmesi ve değerlendirilmesi Profesyonellik mini değerlendirme sınavı Staj sonu genel değerlendirme YETERLİ veya YETERSİZ
NEFROLOJİ STAJI İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR 1. İç Hastalıkları. Gürler İliçin, Kadir Biberoğlu, Gültekin Süleymanlar, Serhat Ünal (Editörler); Güneş Tıp Kitabevleri. 2. Harrison s Principles of Internal Medicine. Dennis L. Kasper, Anthony S. Fauci, Dan Longo, Stephen L. Hauser, J. Larry Jameson, Joseph Loscalzo (Editors); McGraw-Hill. 3. Goldman-Cecil Medicine. Lee Goldman, Andrew I. Schafer (Editors); Elsevier Saunders. 4. Current Medical Diagnosis and Treatment. Maxine A. Papadakis, Stephen J. McPhee, Michael W. Rabow (Editors); McGraw-Hill.. Comprehensive Clinical Nephrology. Richard J. Johnson, John Feehally, Jurgen Floege (Editors); Elsevier Saunders. 6. Nefroloji ve Hipertansiyonun Esasları. Kenan Ateş (Çeviri editörü); Güneş Tıp Kitabevleri. 7. UpToDate (http://www.uptodate.com). 8. Öğretim Üyelerinin Ders Notları. Ankara Üniversitesi Moodle Sistemi.