OBEZİTE CERRAHİSİ VE RAMAZAN AYI ÖNERİLERİ Ramazan ayı, kendinizi fiziksel ve ruhsal yönden yenilemeniz için güzel bir fırsat sunmaktadır. Bu ay hem bedenen hem de ruhen detoks (arınma) gibidir. Dört gözle beklediğimiz ve onbir ayın sultanı olan ramazan ayında genellikle sahur, iftar olmak üzere iki öğün yapılmakta ve sofralar daha özenli kurulmaktadır. Tüm Müslümanlar için geçerli olan şudur ki; kişi eğer çok yaşlıysa, kronik bir hastalığı varsa, gebeyse, emzikli bir anneyse yada küçük bir çocuksa orucunu veya doktoru sağlık sorunları nedeniyle hastasının uzun süreli aç kalmasını istemiyorsa orucunu tutmayabilir. Obezite cerrahisi hasta grubu da doktor kontrolünde oruç tutulması tavsiye edilenler arasındadır. Ramazan Ayı Dendiğinde İlk Akla Gelmesi Gerekenler: Dikkatli öğün planlaması yapabilmek Kendini kontrol edebilmek Doğru amaca yönelebilmektir Bu ay boyunca doğru amaç; Kilo vermek değil, kilo korunumu sağlayabilmek olmalıdır. Ramazan ayı uzun süreli açlık gerektiren bir süreçtir. O nedenle gün boyunca alınması gereken besin öğelerinin çok büyük bir kısmı alınamamaktadır. Hatta günlerin uzun olması nedeniyle kişiler, tek öğün yaparak bu ayı geçirme eğilimindedirler. Bu durum özellikle obezite cerrahisi hasta grubu için çok daha önem arz etmektedir. Yapılan bir araştırmaya göre obezite cerrahisi hastalarının, ramazan ayı boyunca %40 daha az protein aldıklarını saptamıştır. Ameliyattan sonra olmazsa olmazlardan olan proteinin yetersizliği, ileri dönemde farklı sonuçlar doğmasına sebep
olabilir. Obezite cerrahisi prosedürlerinin çoğu tek oturuşta yenilen yemeğin ve tüketilen içeceğin miktarını kısıtlayıcı yöndedir. Bu yüzden bu hastaların az miktarlarla daha sık öğün yapmaları gerekmektedir. Yaz ayında tutacağımız orucun uzun süresi, bu hastaların dehidrasyon (vücudun sıvı kaybetmesi) riskine sokmaktadır. Ayrıca uzun süreli aç kalım, iftarda kişinin bir anda büyük miktarda yeme isteği duymasına neden olabilir. Bu ise kusmalara, dehidrasyona, yetersiz protein alımı ve karbonhidrat ağırlıklı besin alımına yol açar. Ayrıca iftarda yenen geleneksel tatlılar veya kızartmalı yiyecekler uzun süreli açlıktan sonra dumping sendromu yaşanmasına neden olabilir. Obezite cerrahisi hastaların mide hacimlerinin küçük olması ramazandaki kısıtlı sürede vitamin ve mineral takviyelerinin alınmasında zorluk yaşamasına neden olabilir. Ameliyattan sonraki ilk yıl içerisinde obezite cerrahisi geçiren hasta grubunun oruç tutması sakıncalı olabilmektedir. Ancak ikinci yıldan sonra beslenme düzeninin iyileşmesi neticesinde oruç tutulması hekim ile görüşülerek bu ibadetimiz gerçekleştirilebilir. Obezite cerrahisi geçirmiş kişilerin dikkat etmesi gereken en önemli şey; kişilerin ana öğünlerini kompleks karbonhidratlar ve yüksek kalitede protein içerikli olmasına özen göstermesi ve aynı zamanda besin takviyelerini ihmal etmemeleri yönünde olmalıdır. Sahurda Küçük Mideniz için Neler Olmalı? Ramazan ayında sahur yapmak günlük gereksimler açısından, kalori dengesi açısından ve gün boyu enerjik kalmak açısından son derece önemlidir. Neler tercih edilmeli? Yüksek lifli yiyecekler Komplex karbonhidratlar (tam tahıllı ürünler) hem sindirim sistemi için hem de uzun süreli tokluk hissi için tercih edilmelidir.
Sahurdaki Seçenekler Peynirli tam tahıllı sandviç Taze veya kuru meyve Tuzsuz ve kavrulmamış yağlı tohumlar (ceviz, fındık, badem gibi) Obezite cerrahisi grubu olarak hem katı sıvı ayrımına dikkat etmeli hem protein ağırlıklı beslenmeye özen göstermelisiniz. Öğünlerimizi yaparken sabırlı olup uzun sürede gerekirse birkaç seferde (sahuru ikiye bölmek gibi) yapmaya çalışınız. Uzun süren açlık evresinden sonra gelen özenli yemek İFTAR! İftar Tüyoları: İftarınızı ikiye bölün İftarınızı ikiye bölmek uzun süreli açlık sonrasında oluşabilecek kan şekeri dengesizliğini de önleyecektir. Geleneksel tatlılar yerine kuru meyve tercih edin (hurma gibi) İftarda ilk öğünde tercih edilebilecekler; Su Ilık çorba Hurma İftarda ikinci öğünde tercih edilebilecekler; Tavuklu/tonbalıklı/peynirli salata Tavuk/balık/kırmızı et (uygun pişirme teknikleri uygulanarak) Yağsız yoğurt Kuru veya taze meyve İftarın ikiye bölünmesi tokluk sinyalleri ile aşırı yemek yenmesini de engelleyebilmektedir.
Tüm bu bilgiler ışığında hepinize Hayırlı Ramazanlar. Uzm. Bariatrik Diyetisyen Nazlı ACAR OBEZİTE CERRAHİSİ GEÇİRMİŞ HASTALARDA ORUÇ TUTULMASI İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME Ramazan ayının yaklaşması ile birlikte obezite cerrahisi geçirmiş hastalarımın bir çoğu oruç tutup tutamayacaklarını merak ettiklerini sormaktadırlar. Konuya biraz daha açıklık getirmek ve bu konudaki bilgileri aşağıda sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Öncelikle obezite ameliyatı geçirmiş kişilerin ameliyat sonrasında uzun süren açlık durumlarında olmamaları gerekiyor. Bu kişilerin ameliyattan sonra aldıkları gıda miktarı çok fazla azalmaktadır, gerekli protein ve sıvı ihtiyacı alımı daha da zorlaşmaktadır. Uzun yaz dönemlerinde hızlı sıvı kaybı önemli sorunlar doğurabilmektedir. Uzun süren açlık sonrasında iftarda fazla yemek yeme isteği doğabilir ancak mide kapasitesi buna izin vermeyeceği için bulantı ve kusmalarla karşılaşılabilir. Ameliyat sonrası gün içerisinde sıvı gıdaların az ve devamlı alınması bulantı ve kusma riskini azaltmaktadır. Yine aynı şekilde uzun süren açlık sonrasında fazla miktarda karbonhidrat ihtiyacı ortaya çıkabilir ve buda şiddetli bir Dumping Sendromu na neden olarak ciddi rahatsızlığa yol açabilir. Ameliyat geçirmiş kişilerin dikkat etmesi gereken önemli noktalardan bir tanesi de vitamin ve mineral replasmanının
özellikle ilk yıl içinde düzenli yapılmasının gerekliliğidir. Uzun süren açlık durumlarında bu ek takviyelerin düzensiz alınması emilimleri ile ilgili problemler oluşturabilir. Bu alandaki araştırmalar çok fazla olmamakla birlikte kişisel olarak kendi klinik deneyimimde ameliyat sonrası ilk 12-18 aylık dönem içerisinde ramazan ayında oruç tutulmasını tıbbi nedenlerle önermemekteyim. Daha sonraki yıllarda hastanın metabolik durumu değerlendirilerek daha farklı bir yaklaşım içerisinde bulunulabilir. Doç. Dr. Halil Coşkun Kaynak: Diabetes and Ramadan. Fasts after bariatric surgery. Chan F et al. BMJ 2010