KANSERDE BESLENME. Önce-esnasında-sonra

Transkript

1 KANSERDE BESLENME Önce-esnasında-sonra

2 İYİ BESLENMENİN YARARLARI Kanser hastalığı ile savaşanlarda doğru beslenme çok önemlidir.çünkü hastalığın kendisi ve tedavi şekli iştahı çok olumsuz etkiler.kanser ve tedavisi bazı besin elementlerinin kullanımına ve sindirilmesine engel olabilir.hastanın ihtiyacı olan besinler kişiden kişiye değişebilir.doktor,diyetisyen ve hemşire ;hastanın beslenmesindeki amaca ulaşmak için strateji belirlerler. Tedavi esnasında iyi bir Beslenme: Hastanın kendisini daha iyi hissetmesine Enerji ve gücünü kaybetmemesine Kiloyu ve besin depolarını korumaya Tedavinin getirdiği yan etkileri daha iyi tolere etmeye Enfeksiyon riskinin azalmasına Hastanın kendisini daha çabuk toparlamasına neden olur. İyi gıda demenin anlamının hastalıkla savaşmada rolü olan besin öğelerini (protein,karbonhidrat,yağ,vitamin,mineral,su )hastaya vermek olduğu unutulmamalıdır.

3 BESİN ÖĞELERİ Protein: Proteinler vücudun yapı taşıdır,bağışıklık sistemini korur,enfeksiyonlara karşı direnci artırır.vücuda yeteri kadar protein alınmadığında,enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı direncimiz azalır.özellikle kanser hastalıklarında protein ihtiyacı normal bireye göre daha fazladır.ameliyat sonrası,radyoterapi ve kemoterapi gören hastaların doku onarımı ve enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlamak için daha fazla proteine gereksimi vardır. İyi protein kaynakları yağsız et,yumurta,balık,süt ve süt ürünleri,kurubaklagiller ve soya ürünleridir. Karbonhidrat ve yağlar: Karbonhidratlar ve yağlar vücudun ihtiyacı olan kalorinin büyük çoğunluğunu karşılarlar.her bireyin enerji ihtiyacı yaşına,boyuna,cinsiyetine ve fiziksel aktivite durumuna göre değişir.karbonhirat kaynakları:ekmek ve un mamülleri,tahıllar, meyvalar,sebzeler,kuru baklagillerdir.yağ kaynakları ise:katı ve sıvı yağlar,et,balık ve kümes hayvanlarının etindeki görünmez yağlar, tohumlu yiyecekler ve kuruyemişlerdir.

4 Vitaminler ve mineraller Vitaminler ve mineraller: Büyüme ve gelişme için gereken vitamin ve mineraller,yiyeceklerden alınan enerjinin vücutta kullanılmasını sağlarlar.dengeli bir beslenme programı ile beslenen kişi kendisi için gerekli olan vitamin ve mineral ihtiyacını karşılıyor demektir.ancak dengeli bir beslenme sağlanamadığında ;doktor ve diyetisyen, hastaya günlük vitamin ve mineral desteği önerebilir.

5 Su Su ve sıvı ihtiyacı sağlıklı yaşamın kaynağıdır.eğer yeterli sıvı alınamaz,kusma ve ishallede kayıp olursa hasta dehidrate olur.dehidratasyonu önlemek için hastaya ne kadar sıvı alması gerektiği söylenmelidir.hastaların mutlaka diyetisyenle görüşüp,kendisi için önerilen miktarları,yemek pişirme tekniklerini öğrenmesi gerekir. Genel olarak kanserli hastaların günde 5 veya daha fazla porsiyonda sebze ve meyva yemeleri,işlenmiş hububatlar yerine tam buğday unlu besinler tercih etmeleri,diğer işlenmiş gıdalardan ve şekerden uzak durulmaları önerilir.kırmızı et miktarı sınırlandırılmalı yağsız olanları tercih edilmelidir.kilo kontrolü yapılmalı ve hastanın aşırı kilo alması engellenmelidir

6 KANSER OPERASYONU OLUNDUĞUNDA Ameliyat ile birlikte kanserli hücreler ve etrafındaki dokular temizlenir.sıklıkla kemoterapi ve radyoterapi tedaviye eşlik eder.ameliyat sonrası vücud dokularının onarılması için ekstra protein ve kaloriye ihtiyacı vardır.bu dönemde bir çok hastanın ağrısı ve ızdırabı olabilir. Operasyon; yan etkileride beraber getireceğinden ve yine bu dönemde hastanın iştahı olamayacağından normal beslenme yapılamayabilir. Kanser operasyonundan sonra Beslenme önerileri:hastalar operasyondan sonra birkaç gün yaşayabilecekleri bazı yan etkiler konusunda bilgilendirilmelidir.bazı besin destekleri ve gıdalarla bu yan etkiler en aza indirilebilinir.eğer belirtiler baş edilemiyecek durumdaysa doktor,hemşire ve diyetisyen uyarılmalıdır. Ameliyat Sonrası İyi Bir Beslenme: Hastanın kendisini iyi hissetmesine Kilosunu ve Depo Besinleri Korumaya Yan etkileri daha hafif atlatmaya Enfeksiyon riskini azaltmaya İyileşmenin hızlanmasına yardımcı olur.

7 Eğer hastanın iştahı yerinde ise bu günlerde mümkün olduğu kadar iyi beslenmelidir.öğünler ve ara öğünlerin atlanmamasına özen gösterilmelidir.eğer yan etkiler yemeyi zorlaştırıyorsa ısrarcı olunmamalıdır.az az ve sık sık beslenilmelidir.hastanın istediği gıdalar hazırlanabilir.kızarmış ve yağlı besinler tüketilmemelidir. Gün boyunca yeterli sıvı almasının dehidratasyonu engelliyeceğini hasta bilmelidir. Ameliyattan önceki gün veya geceden itibaren hiçbir şey yenilipiçilmemelidir.ameliyat sonrası birkaç saat veya 1-2 gün sonra normal gıdalara geçilebilir.eğer açlığınız iki günden fazla sürecek olursa önce sindirimi yormayan sıvı gıda ile beslenmeye geçilmelidir.daha sonra yumuşak ve normal gıdaya geçilebilir. OPERASYONDAN SONRA GENEL BELİRTİLER:Çiğneme ve yutmada zorluk,iştah kaybı,kuru ve acı damak,tat değişikliği,sindirim zorluğu,midede asit artması,süte intolerans,diyare,tokluk hissi,yağa intolerans,dehidratasyon,gaz,kramp,konstipasyon,akş yükselmesi,ellerde ve kolda güçsüzlük görülebilir. Yapılması gerekenler:tat Bozukluğunda; Metal çatal kaşık yerine plastik olanlar tercih edilmelidir. Asitli içeceklerden uzak durulmalıdır.limonata-portakal suyu gibi Soğan-sarımsak-hardal ve baharatlı besinlerden uzak durulmalıdır. Yemek öncesi hastanın ağzı çayla,karbonatlı veya zencefilli suyla çalkalanabilinir. Besinler oda ısısında verilmelidir. Konserve ve dondurulmuş gıdalar yerine taze pişmiş besinler tercih edilmelidir.

8 İŞTAHTA DEĞİŞİKLİK: Hastalığın tedavisi ;iştahta ve beslenme alışkanlıklarında istenmeyen değişikliklere neden olur.bu olduğunda her saat başı veya iki saatte bir hasta beslenmeye çalışılır.açıktığında kalori ve protein değeri yüksek olan besinler tercih edilmelidir.kokudan etkilenmemek için besinlerin hazırlandığı yerden uzak durulmalıdır. Yapılması Gerekenler: Az az sık sık beslenilmeli Ağız kuruluğu nedeniyle gerekmedikçe yemekle birlikte sıvı gıda alınmamalı Yemek saatlerini eğlenceli hale getirmeli veya farklı şeyle meşgul olunmalıdır.tv seyretmek gibi. Az hacimde ancak besin değeri yüksek olan gıdalar tercih edilmeli Alınan gıdalar takip edilmelidir.

9 Ağız yaraları ve Gırtlak İrritasyonunda YAPILMASI GEREKENLER:Asitli-tuzlu ve salçalı yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır. Taze sebze ve meyva tüketilmemelidir. Çok sıcak ve soğuk yiyeceklerden uzak durulmalı yumuşak kıvam ve oda ısısı tercih edilmelidir. Alkol,kafein ve sigara kullanılmamalıdır. Taze kekik dereotu ve maydanoz tüketilmemelidir. Baharatlardan kaçınılmalıdır Püre haline getirilmiş besinler tüketilebilinir.

10 GIDALARIN HAZIRLANMASI: Bazı kanser tedavileri; kanda beyaz hücre sayısını azaltabilir.böyle bir dönemle karşılaşıldığında besinler bakteri çoğalmasını engellemek için çok özenli hazırlanmalı, yiyeceklerin hazırlanması ve servisinden önce eller mutlaka yıkanmalıdır.hasta da yemek öncesi ve sonrası ellerini ve ağzını yıkamalı veya silmelidir.

11 YAPILMASI GEREKENLER: Sıcak sabunlu suyla eller yıkanmalı ve tırnaklar kısa olmalıdır. Et ve sebze hazırlama tahtası ayrılmalı dezenfektan solusyonlarla yıkanmalı ve iyi bir şekilde durulanmalıdır. Yemekler yüksek ısıda düdüklü tencere kullanılarak pişirilmeli oda ısısında uzun süre bekletilmemelidir. Artan yiyecekler buzdolabına konmuş olsa bile 24 st içinde tüketilmelidir. İyi pişmiş besinler tüketilmeli az pişmiş gıdalardan uzak durulmalıdır. Çeşme suyu kullanılmamalı mutlaka şişe suyu tercih edilmelidir. Taze sebze meyva ve kurutulmuş gıdalarda uzak durulmalıdır. Yutkunma zorluğu yaşanıyorsa yüksek protein ve kalori içeren besinler ve besin desteklerinden yararlanabilinir. Yine yutkunma zorluğunun yaşandığı dönemde yumuşak gıdalar tercih edilmelidir.

12 YEDİĞİNİZ BESİN İLACINIZ;İLACINIZ YEDİĞİNİZ BESİN OLSUN HİPOKRAT