ULUSLARARASI HAKEMLİ PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ TOPLUMSAL YAŞAM MEMNUNİYETİ CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNDE ÜZERİNDE ETKİLİ MEDYANIN OLAN ROLÜ SOSYODEMOGRAFİK BİLEŞENLER ÜZERİNE BİR ANALİZ THE ROLE MEDIA IN GENDER INEQUALITY AN ANALYSIS SOCIODEMOGRAPHIC COMPONENTS EFFECTIVE ON LIFE SATISFACTION Ali Murat KIRIK, Murat KORKMAZ Murat KORKMAZ Marmara Üniversitesi, Hatice İletişim Nur GERMİR Fakültesi 2 Radyo, Ali Serdar Televizyon YÜCEL ve Sinema 3, Ayça Bölümü GÜRKAN 4 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Güven grup A.Ş. İstanbul/Türkiye 2 Celal Bayar Üniversitesi Uygulamalı Meslek Yüksek Okulu Manisa/Türkiye 3 Fırat Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Elazığ/Türkiye 4 Özet: Tarihin farklı dönemlerinde, Ege Hemşirelik farklı coğrafyalarında Fakültesi Psikiyatri Abstract: Hemşireliği, Roles İzmir/Türkiye and responsibilities socially attributed farklı kültürlerde kadınlara ve erkeklere toplumsal to women and men in different periods of history, olarak yüklenen rol ve sorumluluklar kısaca toplumsal different geographies and different cultures are expressed as gender in short. Gender appears since the cinsiyet şeklinde ifade edilmektedir. Birey dünyaya Öz: geldiği Politika andan yapıcılar itibaren toplumu toplumsal oluşturan bireyleri cinsiyet daha iyi kendisini anlamak Abstract: individual Policy is born makers and have human to specify affairs for whom, differ. where, However, when ve refahı arttırmak amacıyla alınması gereken tedbirleri belirlerken the life is better while determining the precautions need to be taken kimin göstermekte için, nerede, ve ne insani zaman hayatın ilişkiler daha de iyi farklılaşmaktadır. olduğunu belirlemek with women the purpose are pushed of understanding into the background individuals that both constitute socially the durumundadırlar. Ancak günümüzde Bu amaçla gerek TÜİK toplumsal Türkiye de gerekse 2003 yılından de siyasal beri society and politically better and increasing and they welfare. forced For this to purpose, live under TSI has the Yaşam Memnuniyeti Araştırmasını gerçekleştirmektedir. Toplumun açıdan ilerlemesini kadın ikinci de ölçmek plana amacıyla atılmakta yapılan bu ve çalışmalardan erkeklerin Life shadow Satisfaction of men. Index Gender performed inequality by OECD is among reflected which to been conducting Life Satisfaction Survey in Turkey since 2003. Türkiye nin gölgesinde yaşamaya aralarında bulunduğu mecbur OECD bırakılmaktadır. Teşkilatı tarafından Kadın-erkek eşitsizliği medyanın farklı alanlarına da ingly puts inequality on a solid basis. While women Turkey different also fields ranks conducted of media with and the this purpose condition of measuring increas- the gerçekleştirilen Yaşam Memnuniyeti Endeksi mutluluk algısı ve development of the society is directed to explaining the cognitive yaşam memnuniyeti arasındaki kognitif ilişkiyi açıklamaya yöneliktir. relation between life satisfaction and happiness perception. General ABD yansımakta tarafından ve gerçekleştirilen bu durum Genel eşitsizliği Sosyal Araştırma/General giderek somut Social and men Survey have conducted the same by USA rights and and Euro-Barometer responsibilities by EU in Social bir düzene Survey oturtmaktadır. ve AB ülkelerinin Teoride yaptığı Euro-Barometre kadın ve erkekler bu countries theory, it are is other clearly comprehensive understood researches. from the This programs study directed and bağlamda bilinen diğer geniş kapsamlı araştırmalardır. Yaşam to the applied analysis of the life satisfaction components with memnuniyeti aynı hak ve bileşenlerinin yükümlülüklere birbirleriyle ilişkisini sahipken, uygulamalı uygulama olarak each contents other has presented been designated in media for the that period the between situation the is years the incelemeye noktasında yönelik durumun olan bu bu çalışma, şekilde 2004-204 olmadığı yılları medyada arasındaki of right 2004 opposite and 204. in Data practice. obtained In following this study, unit root, the role granger of dönem için belirlenmiştir. Birim kök, granger nedensellik ve causality test and regression analysis have been analyzed with regresyon yer alan analizleri programlardan sonucu elde ve edilen sunulan veriler E-Views içeriklerden 8.0 programı açıkça ile anlaşılmaktadır. analiz edilerek yaşam Bu çalışmada memnuniyetini toplumsal en çok etkileyen cinsiyet faction conclusions have been have tried been to be made determined. on positioning It has been women concluded in de E-Views media in 8.0 gender program inequality and the factors is emphasized mostly affecting and life some satis- faktörlerin belirlenmesine çalışılmıştır. Kişisel mutluluk ve aile that there is a causality relation between personal happiness and mutluluğu eşitsizliğinde ile mutluluk medyanın kaynağı, rolü memnuniyet irdelenmiş ve umut ve faktörleri kadının family media. happiness; Following between the source research, of happiness, it has been satisfaction indicated and arasında medyadaki nedensellik konumlandırılışı ilişkisi olduğu, ailenin üzerine genel çıkarımlarda mutluluğunu en factors that women of hope; are services used of as love a sexual and health object affect in media the general and çok sevgi ve sağlık hizmetlerinin etkilediği, ailenin en az başarı happiness status of family most; family is affected from services bulunulmuştur. Araştırma neticesinde kadının medyada çok cinsel para ve bir eğitim obje hizmetlerinin olarak kullanıldığı etkilediğini, ve en az erkeklerin sağlık ve self-happiness have been supported of individuals with most; examples. they are affected from health they fall behind men. Moreover, findings obtained ve asayiş hizmetlerinden etkilendiğini, bireylerin öz mutluluğunu of success and safety least; money and educational services affect en SGK gerisinde hizmetlerinden yer aldığı etkilendikleri, ortaya çıkmıştır. gerek bireyin Bununla gerekse birlikte ailenin and SSI services least; happiness of women are most effective in öz mutluluğunda en çok kadınların mutlu olmasının etkili olduğu self-happiness of both individuals and family. sonucuna elde edilen varılmıştır. bulgular örneklerle desteklenmiştir. Key Words: Gender, Gender Inequality, Male Hegemony, Words: Media, Life Positive Satisfaction Discrimination Perception, Subjective Ethics In Welfare, Media Key Anahtar Kelimeler: Yaşam Doyumu Algısı, Öznel Refah, Yaşam Quality of Life. Kalitesi. Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Kadın-Erkek Eşitsizliği, Erkek Hegemonyası, Medya, Pozitif Ayrımcılık, Medyada Etik Doi: 0.7360/UHPPD.20530996 () Sorumlu Yazar: Hatice Nur GERMİR, Celal Bayar Üniversitesi Uygulamalı Meslek Yüksek Okulu Manisa, Türkiye haticenurgermir@gmail.com Geliş Tarihi / Received: 02.0.205 Kabul Tarihi/ Accepted:.04.205 Makalenin Türü: Type ofarticle (Araştırma Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None Etik Kurul Raporu Yok - Noneof Ethics Committee 78
GİRİŞ Memnuniyeti Endeksi, Avrupa Birliği ne üye ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 28 ülkede gerçekleştirilen Euro-Barometre ve Yaşam memnuniyeti, ADMINISTRATIVE günümüzde iktisat, psikoloji ve sosyoloji gibi alanlarda sosyal bilimciler SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ABD de 972 yılından bu yana yapılan Genel CUSTOM DUTIES Sosyal Araştırma bu çalışmaların dünya çapında tarafından araştırıldığı gibi, tıp biliminin de ilgi Selin KILINÇ 2, Hatice en fazla YURTSEVER bilinen 3 ve geniş kapsamlı olanlarıdır. alanı içine girmektedir. Literatürde beyan edilmiş mutluluk veya öznel refah 3 Celal kavramları Bayar Üniversitesi ile eş Salihli MYO, KAVRAMSAL DıĢ Ticaret Bölümü ÇERÇEVE anlamda kullanılmakta ve kişinin sürdürmekte Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari İktisat Abstract: biliminde Custom duty önemli is a kind of bir tariff parametre arising olan sosyal olduğu hayatı bir eşyanın bütünlük yer değiştirmesi içinde nedeniyle, olumlu olarak bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, refahı subject etkileyen to customs bileşenlerin which is based başında on those yaşam memnuniyeti tariff that is gelmektedir. a foreign trade and Filozoflar economic policy ve dini liderler değerlendirmesi sosyal anlamına ve mali fonksiyonlarının gelmektedir yanında (TÜİK, önemli bir commodities quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi 203). dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve tarih fiscal boyunca, functions. Since sevgi, they are bilgelik not collected ve on kabullenmek Yaşam memnuniyeti, vergi türü kişinin olmadığından, hayatında dış ticarete bir bütün konu olan gibi an indirect insan tariff doğasında on expenditures, bulunan custom duties ana unsurlara dair olarak ve/veya özel olmak hayat üzere alınmaktadır. alanlarının Gümrük olduğu vergileri, kognitif bir değerlendirme kanun kapsamı olarak dışında tanımlanmaktadır. tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Vergi farklı to foreign görüşler trade arrive ileri at the sürmüşlerdir. custom. According to gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 789/948 procedures and yılları practises arasında of custom duties etkisini are sürdürmüş (Myers ve Diener, sayılı 995; Gümrük Kanunu nda Huebner düzenlenmiştir. vd, 2005) Bu Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük olan Through ve this kuruculuğunu law, a systematization Jeremy has been Bentham ın yaptığı international Faydacılık trade entering Akımı customs (utilitarianism) territories of duygusal, kognitif değerlendirme, Bölgesine girişinden insanların başlayıp, yaşamla eşyaya uygulanacak ne created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik kadar ilgili oldukları oluşturulmuştur. üzerine Diğer kurulmaktadır tüm vergilerde olduğu (Paschali ve Tsitsas, 200). Esasen öznel bir durum gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, zihinsel Like all other ve taxes, fiziksel compalsive memnuniyetler levels such as ile bireysel olarak deneyimlenmiş öznel acılara, üzüntülere olan bireyin yaşam Gümrükler Bu çalıģma, kalitesinin Genel Celal Müdürlüğü Bayar değerlendirilmesi, Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından odaklanan Customs hazırlanan entelektüel Law. Resolution Yüksek process Lisans araştırmacıların of Tezinden öncüleri kişinin hayat şartlarını disputes over Gümrük türetilmiģtir. kabul etmesi veya bir vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm olarak customs kabul duties has edilmektedir. a different form from Jeremy the Bentham ın bütün olarak bireylerin süreci, diğer hayata vergilerde dair oluşan ihtiyaçlarının süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları hazcı have to fayda be resolved adını administratively verdiği fayda in the kavramının first klasik karşılanması anlamına öncelikle idari gelmektedir aşamada çözümlenmek (Sousa zorundadır. ve place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen iktisadın solved administratively, temsilcilerine legal action göre can ölçülemeyeceği be taken. düşünüldüğünden Key words: Custom, yerine Custom deneyimlenen Duties, Custom fayda kavramı Lyubomirsky, 200). Türkiye de Yaşam Gümrük Memnuniyeti Uyuşmazlıkları Araştırması, üretilmiştir. Ölçülme ve ölçülememe hallerine göre Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından klasik iktisat tarafından kardinal fayda ve ordinal 2003 yılından itibaren bütün ülke sathında, 203 fayda olarak ayrımlanan fayda kavramı, faydanın yılından itibaren de il bazında gerçekleştirilmektedir. Bireylerin yaşam memnuniyetini ölçmek ve bireyin belirli bir zaman diliminde tüketiminde ölçülebileceğini savunan kardinal faydacılara göre diğer bileşenler arasındaki ilişkileri çözümlemek bulunduğu malın tümünden sağladığı toplam fayda adına Türkiye nin de aralarında bulunduğu 4 kavramı ve bireyin belirli bir zaman diliminde ülkede OECD tarafından gerçekleştirilen Yaşam tükettiği bir mala dair malın her biriminden elde 79
ettiği fayda ise marjinal fayda olarak açıklanmıştır. olduğunu Palmore ve Lukart (972), araştırmalarında ortaya koymuşlardır. Yaşlı erişkinlerde ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Ordinalistler ise bireyin malların tüketiminden elde ettiği faydanın ölçülemeyeceğini, ancak bireyin genel olarak yaşam doyumuna ulaşılmasının yaş malların tüketiminden sağladığı faydaya göre CUSTOM bir DUTIES almaya pozitif yaklaşılmasıyla ilişkili olduğunu sıralamada bulunabileceğini savunmaktadırlar. Selin KILINÇ 2, Hatice Larson YURTSEVER (978), vurgularken, 3 55 yaş üzeri bireyleri Faydanın ölçülebildiğini 2 Celal Bayar veya Üniversitesi ölçülemediğini Sosyal Bilimler Ens. Mali incelediği Hukuk Programı çalışmasında Yüksek Lisans Ragheb Öğrencisi ve Griffith (982), savunan tüm yaklaşımlarıyla İktisat kuramı, tüketicinin yani bireyin taleplerinin karşılanmasını, zitif yönlü bir ilişki olduğu sonucuna varmıştır. yaşam memnuniyeti ile boş zaman arasında po- fayda sağlayıp mutlu olmasını amaçlamaktadır Pavot ve Diener (993), kişinin özlemleri ile (Kamilçelebi, 202). içinde bulunduğu koşulları bir referans olarak karşılaştırıp yaşam memnuniyetini tanımlamaya Mutluluk ve yaşam memnuniyeti/kalitesi sübjektif çalışmıştır. Boylamsal analiz ve yatay kesit analiz refah kavramını şekillendiren unsurlar olarak, çok yöntemlerini kullanarak yaşam memnuniyeti ile boyutlu ve karmaşık bir ilişkiler ağına sahiptir. iş tatmini arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalarında Judge ve Watanabe (993), boylamsal Yaşam kalitesi sorununa çözüm getirebilmek adına araştırmacı, kendisine bazı hedefler belirlemektedir. Öncelikle yaşam kalitesinin içinde tatmini arasında güçlü bir etkileşim olmasına analiz yönteminde yaşam memnuniyeti ile iş bulunulan, yaşanılan çevre ile kuvvetli bir etkileşimi bulunmaktadır. Yaşam memnuniyetine ile iş tatmini arasındaki ilişkinin oldukça zayıf rağmen yatay kesit analizinde yaşam memnuniyeti dair ilk akademik çalışmalar 925 yılında Fluegel Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Gümrük türetilmiģtir. olduğuna dikkat çekmiştir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the tarafından yapılmaya başlanmıştır. Sübjektif refah düzeyinin ölçümüne dair modern çalışmaların öncüsü kabul edilen çalışmalarında Flugel, kişilerin günlük yaşamlarında karşılaştıkları olaylara verdikleri duygusal tepkileri derleyerek ruhsal yaşamlara ilişkin değerlendirmelerde bulunmuş, II. Dünya Savaşı sonrasında yaşam memnuniyeti ile kişilerin mutluluğu arasındaki ilişkiler ağını araştırmıştır (Diener vd, 2009). Organizasyonel etkinlikler, inançsal ve içsel kontrol değişkenlerinin yaşam memnuniyeti üzerine etkili Yaşam memnuniyetine dair yapılmış olan araştırmaların çoğu genetik ve doğuştan gelen özellikleri içeren kişilik faktörleri ile yaşam koşulları, yaşamda maruz kalınan olaylar şeklinde çevresel faktörler olarak iki başlık altında kategorize edilmektedir. Kişinin yaşam doyumu ile psikolojik dayanıklılık, atılganlık, empati, kontrol, dışa dönüklük, içe dönüklük ve açıklık gibi kişilik değişkenlerinin arasında önemli bir ilişki olduğu görüşü ileri sürülmektedir (Sousa ve Lyubomirsky, 200). Son dönemde yapılan araştırmalar ise bireyin 80
proksimal çevre faktörleri denilen içinde bulunulan çevreden etkileşimleri hakkındaki yargısının olan bileşenlerin tespitine yönelik araştırmalarında yaşayan kadınların yaşam memnuniyetinde etkili ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI kısa dönemde yaşam memnuniyeti üzerinde (Jan ve Masood, 2008) yaşam memnuniyeti ile etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Sousa CUSTOM ve DUTIES yaş arasında negatif yönlü, yaşam memnuniyeti Lyubomirsky, 200). Selin KILINÇ 2, Hatice ile gelir YURTSEVER arasında 3 ise pozitif yönlü bir korelasyon 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali olduğunu Hukuk Programı tespit Yüksek etmişlerdir. Lisans Öğrencisi 42 ülkeyi kapsayan çalışmasında 3 Celal (Schyns, Bayar Üniversitesi 2002), Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü yaşam memnuniyeti ile gelir düzeyi arasındaki Yaşam memnuniyeti, pozitif psikoloji literatüründe ilişkiyi incelemiştir. Bu korelasyon düzeyinin merkezi bir konumdadır. Yaşam memnuniyetine yoksul ülkelerde daha güçlü olduğu sonucuna dair araştırmalar çoğunlukla yetişkinlerin üzerinde ulaşmıştır. (Suldo ve Huebner, 2004) ise herhangi bir ülke veya yoğunlaşmıştır. Çocukların ve ergenlerin yaşam kurumlar toplumda vergisi gibi belirli olumlu aralıklarla gelişme alınan bir doyumu, regular basis son like income zamanlarda tax and corporate araştırmacıların tax, as dikkatini are collected çekmiştir. only once Carmel when commodities ve arkadaşları subject (2009) da anlamında çok önemli eşyanın gümrüğe bir çıkarım geldiği anda olarak bir defaya stres mahsus ve psikopatalojik davranış Usul Kanunu gelişimi (VUK) nun üzerinde ikinci maddesine yaşam göre bu 4 the second genç item üzerinde of tax procedural yaptığı law, yaşam custom memnuniyeti doyumunun tampon gümrük vergilerinin bir etkiye usul sahip ve uygulama olduğunu esasları 4458 araştırmalarında, procedures and practises yaşam of custom doyumunun duties are gençlerin bildirmişlerdir. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük çeşitli Through duygusal, this law, a systematization sosyal ve has davranışsal been yapıları işlemlerin sırasına göre bir sistematik ile international nasıl etkilendiğini, trade entering customs pozitif territories yaşam of memnuniyetinin Like all other gençleri taxes, compalsive gelecekle levels ilgili such as teşvik ettiğine Yaşam kalitesi, oluşturulmuştur. genel olarak Diğer toplumda tüm vergilerde refah olduğu ile gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, ilgili olarak kullanılan tahakkuk ve bir tahsil kavramdır. aşamaları Gümrük Bununla ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan dair by General tespitlerini Directorate yorumlamışlardır. of Customs as a part of Shucksmith, ve birlikte, akademik Gümrükler Bu ve çalıģma, politika Genel Celal Müdürlüğü söylemleri Bayar Üniversitesi tarafından, arasında Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından arkadaşları Customs hazırlanan (2009) Law. Resolution Yüksek araştırmaları process Lisans of Tezinden sonucunda yaşam disputes over üzerinde mutabık Gümrük türetilmiģtir. kalınan vergisinden bir terminoloji doğan uyuşmazlıkların yerine çözüm customs duties has a different form from the kalitesi kavramının üç ana özelliği bulunduğunu bir eğilim sapması yapıya olduğu sahiptir. dikkat Gümrük vergisi çekmektedir. uyuşmazlıkları ileri have sürmüşlerdir: to be resolved administratively Birincisi, in the bir first ülkenin yaşam Fahey ve arkadaşları Ancak (2005) idari yaptıkları aşamada çözümlenemeyen çalışmalarında refahın sadece bireyin yaşamıyla değil, ve Key onların words: Custom, çevresel Custom olaylardan Duties, Custom etkilenmelerine kalitesinden solved administratively, ziyade legal bireylerin action can be taken. yaşam durumları aynı zamanda içinde bulunduğu çevredeki olup dair algılarını yansıtır; ikincisi barınma koşulları, bitenden nasıl etkilendiğini ve bu olaylar karşısında neler hissettiğini yansıtmakta olduğunu kamu hizmetlerine erişim ve onların etkileşimi eğitim, istihdam, iş-yaşam dengesi, kurumlar ve ileri sürmektedirler. Yaşam memnuniyeti ile gibi çoklu yaşam alanlarını kapsayan çok boyutlu gelir arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalarında bir kavramdır; son olarak, bireyin subjektif görüş Kahneman ve arkadaşları (2006), yaşam memnuniyeti ile gelir arasındaki etkileşimin geçici bilgileri bir araya getirerek toplumun genelindeki ve tutumları ile yaşam koşullarına ilişkin nesnel olduğu sonucuna varmıştır. Kashmir ve Jammu da refahın görüntüsünü sunmaktadır. Batı ve Orta 8
Avrupa daki 8 ülkede (Polonya, Slovenya, Romanya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, nucunda yaşam memnuniyetini en çok etkileyen granger nedensellik ve regresyon analizleri so- ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Bulgaristan ve Makedonya) çoklu regresyon faktörler belirlenmiştir. modeli yardımıyla yaşam memnuniyeti üzerinde CUSTOM DUTIES Araştırmanın hipotezleri: belirleyici olan faktörleri inceleyen çalışmalarında Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 Asandului ve Hritcu (202), kişisel ilişkiler ve yüksek statünün yaşam memnuniyetini olumlu yönde etkilediği sonucuna varmışlardır. Japonya miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being ve Hindistan daki yaşlı insanların yaşamlarına dair memnuniyetlerini ölçen çalışmalarında Ramachandran ve Radhika (202), sosyo-ekonomik statülerinin daha düşük olmasına rağmen Hindistan daki insanların yaşam memnuniyetlerinin çok daha yüksek olduğunu bildirmişlerdir. Hindistan da yaşam memnuniyeti ile sosyo-ekonomik statü arasındaki etkileşimi inceleyen çalışmasında Daraei ve Mohajery (203), sosyo-ekonomik statünün yaşam memnuniyeti üzerinde olumlu yönde etkisi olduğunu tespit etmiştir. YÖNTEM Bu araştırma yaşam memnuniyeti faktörlerinin birbirleri ile ilişkisinin uygulamalı olarak incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Değişkenler, mutluluk indeksi, mutluluk kaynağı, memnuniyet endeksleri ve umut endeksi olarak ayrılmıştır. Değişkenler 2004-204 arasındaki dönem için belirlenmiştir. Verilerin Analizi H0: Değişkenlerin hiçbirinde, birim kök bulunmamaktadır. H0: Aile mutluluğu ile mutluluk kaynağı değişkenler arasında nedensellik bulunmaktadır. H0: Kişisel mutluluk ile mutluluk kaynağı değişkenler arasında nedensellik bulunmaktadır. H0: Aile mutluluğu ile memnuniyet değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. H0: Kişisel mutluluk ile memnuniyet değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. H0: Aile mutluluğu ile umut değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. H0: Kişisel mutluluk ile umut değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. H0: Aile mutluluğu ile mutluluk kaynağı değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. H0: Kişinin kendi mutluluğu ile mutluluk kaynağı değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Bu araştırmadan elde edilen veriler E-Views 8.0 programı ile analiz edilmiştir. Yapılan birim kök, H0: Aile mutluluğu ile memnuniyet değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. 82
H0: Kişinin kendi mutluluğu ile memnuniyet Memnuniyet indeksi: Sosyal Güvenlik ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Kurumu hizmetleri, Sağlık hizmetleri, Eğitim hizmetleri, Adli hizmetler, Asayiş hizmetleri H0: Aile mutluluğu ile umut değişkenleri CUSTOM DUTIES arasında ilişki bulunmamaktadır. Umut indeksi: Toplam, Erkek, Kadın Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 H0: Kişinin kendi mutluluğu ile umut değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Usul Kanunu (VUK) nun ikinci maddesine göre bu kullanılabilecekleri the second item of tax procedural belirlenmiştir. law, custom Tablo. Değişkenlere İlişkin Grup Birim Kök Testi işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering Cross- customs territories of Method gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan Statistic tarh, Like Prob.** all other taxes, sections compalsive levels Obs such as Null: Bakanlığı na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Gümrükler Bu çalıģma, Unit root Genel Celal (assumes Müdürlüğü Bayar Üniversitesi common tarafından, Sosyal unit Gümrük Bilimler root by Enstitüsü process) General Directorate of Customs as a part of Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Levin, Gümrük türetilmiģtir. Lin & Chu t* 3.36463 0.9996 6 57 vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Null: Unit root (assumes individual unit root process) Im, Pesaran and Shin W-stat 0.39403 Key 0.6532 words: Custom, 6 Custom Duties, 57 Custom ADF Gümrük - Uyuşmazlıkları Fisher Chi-square 33.7042 0.3850 6 57 UYGULAMA VE ANALİZLER Değişkenlerin özetleri: Mutluluk indeksi: Tüm aile, Kendisi Mutluluk kaynağı: Sağlık, Sevgi, Başarı, Para, İş H0: Değişkenlerin hiçbirinde, birim kök bulunmamaktadır. Yapılan birim kök testlerine göre; probability değerlerinin 0,05 güven düzeyinden büyük olması sebebiyle H0 hipotezi kabul edilmektedir. Dolayısıyla değişkenlerin hiçbirisinin birim kök içermediği bundan dolayı da ileriki analizlerde PP - Fisher Chi-square 3.9472 0.4694 6 60 ** Probabilities for Fisher tests are computed using an asymptotic Chi-square distribution. All other tests assume asymptotic normality. Granger Nedensellik Testi H0: Aile mutluluğu ile mutluluk kaynağı değişkenler arasında nedensellik bulunmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri incelendiğinde, prob değerlerinin 83
0,05 ten büyük olduğu ve H0 hipotezinin kabul mutluluğu ile mutluluk kaynağı faktörleri arasında ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI edilmesi gerektiği belirlenmiştir. Dolayısıyla aile nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Tablo 2. Aile Mutluluğu ile Mutluluk Kaynağı Değişkenlerine İlişkin Granger CUSTOM DUTIES Nedensellik Testi Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 Null Hypothesis: Obs F-Statistic Prob. SAGLIK does Özet: not Granger Gümrük vergisi, Cause gümrüğe MUTLUA tabi olan ticari Abstract: Custom 9 duty is a kind 0.62420 of tariff arising 0.5809 MUTLUA does miktarı not Granger veya değeri Cause üzerinden SAGLIK alınan, ekonomik, subject to customs which is based 0.607 on those 0.8565 SEVGI does not türüdür. Granger Aynı zamanda Cause harcamalar MUTLUA üzerinden alınan instrument in addition 9 to its economic, 0.75094 social and 0.5286 MUTLUA does kurumlar not Granger vergisi gibi Cause belirli SEVGI aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate 0.64979 tax, as 0.5697 BASARI does olmak not Granger üzere alınmaktadır. Cause MUTLUA Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive 9 at the custom..34835 According to 0.3568 MUTLUA does kanun not kapsamı Granger dışında Cause tutulmuştur. BASARI Bu nedenle, duties are excluded from this law. 4.9588 Therefore, 0.0836 PARA does not ile Granger dış ticarete Cause konu olan MUTLUA eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, 9 a systematization 0.20063 has been 0.8260 MUTLUA does işlemlerin not Granger sırasına Cause göre PARA bir sistematik international trade entering customs 2.69642 territories of 0.84 MIS does not tahakkuk Granger ve Cause tahsil aşamaları MUTLUA Gümrük ve Ticaret assessment, accrual 9 and collecting.0784 are regulated 0.4392 MUTLUA does Gümrükler Bu not çalıģma, Granger Genel Celal Müdürlüğü Cause Bayar Üniversitesi MIS tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali.20767 according Hukuk to 0.3888 SEVGI does not süreci, Granger diğer vergilerde Cause SAGLIK oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. 9 Customs 0.038 duty disputes 0.9863 SAGLIK does öncelikle not Granger idari aşamada Cause çözümlenmek SEVGI zorundadır. place. However, in the case of disputes.24592 not being 0.3797 BASARI does not Granger Cause SAGLIK 9 0.20567 0.8222 SAGLIK does Gümrük not Granger Uyuşmazlıkları Cause BASARI 0.006 0.9988 PARA does not Granger Cause SAGLIK 9 0.27899 0.770 SAGLIK does not Granger Cause PARA 0.60630 0.5889 MIS does not Granger Cause SAGLIK 9 0.08585 0.994 SAGLIK does not Granger Cause MIS 0.05267 0.9493 BASARI does not Granger Cause SEVGI 9.48498 0.3294 84
SEVGI does not Granger Cause ĠDARĠ BASARI AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 0.44265 0.6704 PARA does not Granger ADMINISTRATIVE Cause SEVGI SOLUTIONS TO DISPUTES 9 OVER 2.44856 0.202 SEVGI does not Granger Cause PARA CUSTOM DUTIES 4.3679 0.062 Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 MIS does not Granger Cause SEVGI 9.08094 0.424 SEVGI does not Granger Cause 3 Celal MIS Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 0.2675 0.840 PARA does not Özet: Granger Gümrük Cause vergisi, BASARI gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom 9 duty is a kind 0.0782 of tariff arising 0.9003 BASARI does miktarı not Granger veya değeri Cause üzerinden PARA alınan, ekonomik, subject to customs which is based.00098 on those 0.4442 MIS does not türüdür. Granger Aynı Cause zamanda BASARI harcamalar üzerinden alınan instrument in addition 9 to its economic, 3.2375 social and 0.458 BASARI does kurumlar not Granger vergisi gibi Cause belirli MIS aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate.7855 tax, as 0.2792 MIS does not olmak Granger üzere Cause alınmaktadır. PARA Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive 9 at the custom. 2.6484 According to 0.878 PARA does not kanun Granger kapsamı Cause dışında MIS tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. 3.89459 Therefore, 0.5 Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler ilişkisi Enstitüsü incelenebilmektedir. Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to H0: Kişisel mutluluk ile mutluluk kaynağı değişkenler arasında nedensellik bulunmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri incelendiğinde, prob değerlerinin 0,05 ten büyük olduğu ve H0 hipotezinin kabul edilmesi gerektiği belirlenmiştir. Dolayısıyla kişisel mutluluk ile mutluluk kaynağı faktörleri arasında nedensellik 85
Tablo 3. Kişisel Mutluluk ile Mutluluk Kaynağı Değişkenlerine İlişkin Granger ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Nedensellik Testi Null Hypothesis: CUSTOM DUTIES Obs F-Statistic Prob. Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 SEVGI does not Granger Cause SAGLIK 9 0.038 0.9863 SAGLIK does not Granger Cause 3 Celal SEVGI Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü.24592 0.3797 BASARI does not Granger Cause SAGLIK 9 0.20567 0.8222 SAGLIK does not Granger Cause BASARI 0.006 0.9988 PARA does not Granger Cause SAGLIK 9 0.27899 0.770 SAGLIK does not Granger Cause PARA 0.60630 0.5889 MIS does not Granger Cause SAGLIK 9 0.08585 0.994 SAGLIK does not Granger Cause MIS 0.05267 0.9493 MUTLUK does not Granger Cause SAGLIK 9 0.27966 0.7697 SAGLIK does not oluşturulmuştur. Granger Cause Diğer tüm MUTLUK vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation.67553 sequence. 0.296 BASARI does not Granger Cause SEVGI 9.48498 0.3294 Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to SEVGI does not Kanunu Programı Granger hükümlerine Yüksek Cause Lisans uygun BASARI Öğrencisi olarak yürütülmektedir. Selin KILINÇ tarafından Customs hazırlanan Law. Resolution Yüksek process Lisans of Tezinden 0.44265 disputes over 0.6704 PARA does not yapıya Granger sahiptir. Cause Gümrük SEVGI vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved 9 administratively 2.44856 in the first 0.202 SEVGI does not Ancak Granger idari Cause aşamada PARA çözümlenemeyen solved administratively, legal action 4.3679 can be taken. 0.062 MIS does not Granger Anahtar Cause Kelimeler: SEVGI Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 9.08094 0.424 SEVGI does not Granger Cause MIS 0.2675 0.840 MUTLUK does not Granger Cause SEVGI 9 0.0856 0.996 SEVGI does not Granger Cause MUTLUK 0.04332 0.9580 PARA does not Granger Cause BASARI 9 0.0782 0.9003 BASARI does not Granger Cause PARA.00098 0.4442 86
MIS does not Granger Cause BASARI ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 9 3.2375 0.458 BASARI does not Granger Cause MIS.7855 0.2792 MUTLUK does not Granger Cause BASARI CUSTOM DUTIES 9 0.8092 0.840 BASARI does not Granger Cause MUTLUK Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 0.32835 0.7378 MIS does not Granger Cause PARA 9 2.6484 0.878 PARA does not Granger Cause MIS 3.89459 0.5 MUTLUK does miktarı not Granger veya değeri Cause üzerinden PARA alınan, ekonomik, subject to customs 9 which is based 7.6695 on those 0.0428 PARA does not dış Granger ticaret ve Cause ekonomi MUTLUK politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic 0.29952 policy 0.7565 MUTLUK does kurumlar not Granger vergisi Cause gibi belirli MIS aralıklarla alınan bir regular basis like income 9 tax and corporate 0.5607 tax, as 0.600 MIS does not Granger Cause MUTLUK 2.727 0.80 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, incelenebilmektedir. Like all other taxes, compalsive levels such as Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Null Hypothesis: öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, Obs in the case of F-Statistic disputes not being Prob. SGK does not Granger Cause MUTLUA Key words: Custom, 9 Custom 0.62546 Duties, Custom 0.5803 MUTLUA Gümrük does Uyuşmazlıkları not Granger Cause SGK 2.0936 0.2387 H0: Aile mutluluğu ile memnuniyet değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri incelendiğinde, prob değerlerinin 0,05 ten büyük olduğu ve H0 hipotezinin kabul edilmesi gerektiği belirlenmiştir. Dolayısıyla aile mutluluğu ile memnuniyet faktörleri arasında nedensellik ilişkisi Tablo 4. Aile Mutluluğu ile Memnuniyet Değişkenleri Arasındaki Granger Nedensellik Testi SAGLIKHIZM does not Granger Cause MUTLUA 9 2.53737 0.943 MUTLUA does not Granger Cause SAGLIKHIZM 0.009 0.9890 EGITHIZM does not Granger Cause MUTLUA 9.9254 0.260 MUTLUA does not Granger Cause EGITHIZM 4.86078 0.0850 ADLIHIZM does not Granger Cause MUTLUA 9 0.72704 0.5379 87
MUTLUA does not Granger Cause ADLIHIZM ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 0.8700 0.4856 ASAHIZM does ADMINISTRATIVE not Granger Cause MUTLUA SOLUTIONS TO DISPUTES 9 OVER 3.2825 0.433 MUTLUA does not Granger Cause ASAHIZM CUSTOM DUTIES 0.43635 0.6739 SAGLIKHIZM does not Granger Selin Cause KILINÇ SGK 2, Hatice YURTSEVER 9 3 0.56608 0.6075 SGK does not Granger Cause SAGLIKHIZM.78080 0.2798 EGITHIZM Özet: does Gümrük not vergisi, Granger gümrüğe Cause tabi SGK olan ticari Abstract: Custom 9 duty is a kind 0.40785 of tariff arising 0.6899 SGK does eşyanın not Granger yer değiştirmesi Cause nedeniyle, EGITHIZM bu eşyanın from the movement of commercial 3.7092 commodities 0.230 ADLIHIZM dış ticaret does ve ekonomi not Granger politikası Cause aracı olan SGK bir vergi tariff that is a foreign 9 trade and.57908 economic policy 0.323 SGK does dolaylı not bir Granger vergi türü Cause olan gümrük ADLIHIZM vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are 2.80089 not collected on 0.735 ASAHIZM eşyanın does gümrüğe not Granger geldiği anda Cause bir defaya SGK mahsus are collected only once 9 when commodities.756 subject 0.3977 SGK does Usul not Kanunu Granger (VUK) nun Cause ikinci ASAHIZM maddesine göre bu the second item of tax procedural.83607 law, custom 0.278 EGITHIZM sayılı Gümrük does not Kanunu nda Granger düzenlenmiştir. Cause SAGLIKHIZM Bu kanun regulated by customs 9 law 0.3392 numbered 4458. 0.730 SAGLIKHIZM does not Granger Cause EGITHIZM 2.00832 0.2490 ADLIHIZM does not Granger Cause SAGLIKHIZM 9 0.8249 0.5025 SAGLIKHIZM tahakkuk ve does tahsil not aşamaları Granger Gümrük Cause ve ADLIHIZM Ticaret assessment, accrual and collecting 0.4407 are regulated 0.870 Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından Customs hazırlanan Law. Resolution Yüksek process Lisans of Tezinden ASAHIZM does not Granger Cause SAGLIKHIZM 9 0.72480 disputes over 0.5388 SAGLIKHIZM süreci, diğer does vergilerde not Granger oluşan süreçten Cause farklı ASAHIZM bir process of other taxes. Customs 0.9679 duty disputes 0.4543 ADLIHIZM Ancak does idari not Granger aşamada Cause çözümlenemeyen EGITHIZM solved administratively, 9 legal action 3.83272 can be taken. 0.76 EGITHIZM does not Granger Cause ADLIHIZM Key words: Custom, Custom 0.4002 Duties, Custom 0.8734 ASAHIZM does not Granger Cause EGITHIZM 9 0.84 0.896 EGITHIZM does not Granger Cause ASAHIZM 0.72347 0.5393 ASAHIZM does not Granger Cause ADLIHIZM 9 0.8822 0.488 ADLIHIZM does not Granger Cause ASAHIZM.22529 0.3845 88
H0: Kişisel mutluluk ile memnuniyet değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Değişkenler arasındaki ADMINISTRATIVE nedensellik ilişkileri SOLUTIONS incelendiğinde, TO prob DISPUTES değerlerinin OVER 0,05 ten büyük olduğu ve H0 hipotezinin kabul edilmesi gerektiği CUSTOM belirlenmiştir. DUTIES Dolayısıyla kişisel mutluluk ile memnuniyet faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 Tablo 5. Kişisel Mutluluk ile Memnuniyet Değişkenleri Arasındaki Granger Nedensellik Testi Null Hypothesis: dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign Obs trade F-Statistic and economic policy Prob. SAGLIKHIZM does not Granger Cause SGK 9 0.56608 0.6075 SGK does not Granger Cause SAGLIKHIZM.78080 0.2798 EGITHIZM gümrük does vergilerinin not Granger usul ve uygulama Cause esasları SGK 4458 procedures and practises 9 of 0.40785 custom duties are 0.6899 SGK does ile dış not ticarete Granger konu Cause olan eşyanın EGITHIZM Türkiye Gümrük Through this law, a systematization 3.7092has been 0.230 ADLIHIZM oluşturulmuştur. does not Diğer Granger tüm vergilerde Cause SGK olduğu gibi Turkey and continuing 9 with operation.57908sequence. 0.323 SGK does tahakkuk not Granger ve tahsil aşamaları Cause ADLIHIZM Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting 2.80089 are regulated 0.735 Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to ASAHIZM Gümrük türetilmiģtir. does vergisinden not Granger doğan uyuşmazlıkların Cause SGK çözüm customs duties has 9 a different.756 form from the 0.3977 SGK does yapıya not sahiptir. Granger Gümrük Cause vergisi ASAHIZM uyuşmazlıkları have to be resolved administratively.83607 in the first 0.278 MUTLUK uyuşmazlıklarda does not yargı Granger yoluna Cause başvurulabilmektedir. SGK 9 6.2447 0.0606 SGK does Anahtar not Granger Kelimeler: Cause Gümrük, MUTLUK Gümrük Vergisi, Disputes 0.24685 0.7923 EGITHIZM does not Granger Cause SAGLIKHIZM 9 0.3392 0.730 SAGLIKHIZM does not Granger Cause EGITHIZM 2.00832 0.2490 ADLIHIZM does not Granger Cause SAGLIKHIZM 9 0.8249 0.5025 SAGLIKHIZM does not Granger Cause ADLIHIZM 0.4407 0.870 ASAHIZM does not Granger Cause SAGLIKHIZM 9 0.72480 0.5388 89
SAGLIKHIZM does not ĠDARĠ Granger AġAMADA Cause ASAHIZM ÇÖZÜM YOLLARI 0.9679 0.4543 MUTLUK does not Granger Cause SAGLIKHIZM 9 0.05959 0.9430 SAGLIKHIZM does not Granger Cause CUSTOM MUTLUK DUTIES 4.80846 0.0863 Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 ADLIHIZM 2 Celal does Bayar not Üniversitesi Granger Sosyal Cause Bilimler EGITHIZM Ens. Mali Hukuk Programı 9 Yüksek Lisans 3.83272 Öğrencisi 0.76 EGITHIZM does not Granger Cause ADLIHIZM 0.4002 0.8734 ASAHIZM eşyanın does yer not değiştirmesi Granger nedeniyle, Cause EGITHIZM bu eşyanın from the movement 9 of commercial 0.84 commodities 0.896 EGITHIZM sosyal does ve mali not fonksiyonlarının Granger Cause yanında ASAHIZM önemli bir commodities quantity and value. 0.72347 It is are a kind of 0.5393 MUTLUK kurumlar does vergisi not Granger gibi belirli Cause aralıklarla EGITHIZM alınan bir regular basis like income 9 tax and 0.30042 corporate tax, as 0.7559 EGITHIZM eşyanın does gümrüğe not geldiği Granger anda Cause bir defaya MUTLUK mahsus are collected only once when commodities 36.044 subject 0.0028 ASAHIZM kanun does kapsamı not dışında Granger tutulmuştur. Cause ADLIHIZM Bu nedenle, duties are excluded 9 from this 0.8822 law. Therefore, 0.488 ADLIHIZM sayılı Gümrük does not Kanunu nda Granger düzenlenmiştir. Cause ASAHIZM Bu kanun regulated by customs law.22529 numbered 4458. 0.3845 MUTLUK işlemlerin does not sırasına Granger göre Cause bir ADLIHIZM sistematik international trade 9 entering customs 0.6808 territories of 0.850 ADLIHIZM does not Granger Cause MUTLUK 0.29373 0.7603 Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to MUTLUK Kanunu Programı does hükümlerine Yüksek not Granger Lisans uygun Öğrencisi olarak Cause yürütülmektedir. Selin ASAHIZM KILINÇ tarafından Customs hazırlanan Law. Resolution 9 Yüksek process Lisans.24475 of Tezinden disputes over 0.3799 ASAHIZM süreci, does diğer not vergilerde Granger oluşan Cause süreçten MUTLUK farklı bir process of other taxes. Customs 2.54883 duty disputes 0.933 edilmesi gerektiği belirlenmiştir. H0: Aile mutluluğu ile umut değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri incelendiğinde, prob değerlerinin 0,05 ten büyük olduğu ve H0 hipotezinin kabul Dolayısıyla aile mutluluğu ile umut faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. 90
Tablo 6. Aile Mutluluğu ile Umut Değişkenleri Arasındaki Granger Nedensellik Testi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Null Hypothesis: Obs F-Statistic Prob. CUSTOM DUTIES UMUTERK does not Granger Selin Cause KILINÇ MUTLUA 2, Hatice YURTSEVER 9 3 0.9798 0.8280 MUTLUA does not Granger Cause UMUTERK.43960 0.338 UMUTKAD does not Granger Cause MUTLUA 9 0.3888 0.8744 MUTLUA miktarı veya does değeri not Granger üzerinden Cause alınan, UMUTKAD ekonomik, subject to customs which 2.42799 is based on those 0.2040 UMUTKAD türüdür. Aynı does zamanda not Granger harcamalar Cause üzerinden UMUTERK alınan instrument in 9 addition to its 0.86742 economic, social 0.4865 and UMUTERK kurumlar vergisi does not gibi Granger belirli aralıklarla Cause alınan UMUTKAD bir regular basis like income tax 0.8057 and corporate tax, 0.842 as işlemlerin sırasına göre bir sistematik incelenebilmektedir. international trade entering customs territories of Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Null Gümrük türetilmiģtir. Hypothesis: vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties Obshas a different F-Statistic form from the Prob. UMUTERK öncelikle idari does aşamada not Granger çözümlenmek Cause zorundadır. MUTLUK place. However, 9 in the case.8887 of disputes not being 0.3934 MUTLUK uyuşmazlıklarda does yargı not Granger yoluna başvurulabilmektedir. Cause UMUTERK 0.04730 0.9543 UMUTKAD does not Granger Cause MUTLUK 9 0.82700 0.5005 H0: Kişisel mutluluk ile umut değişkenleri arasında nedensellik bulunmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri incelendiğinde, prob değerlerinin 0,05 ten büyük olduğu ve H0 hipotezinin kabul edilmesi gerektiği belirlenmiştir. Dolayısıyla kişisel mutluluk ile umut faktörleri arasında nedensellik ilişkisi Tablo 7. Kişisel Mutluluk ile Umut Değişkenleri Arasındaki Granger Nedensellik Testi MUTLUK does not Granger Cause UMUTKAD 0.900 0.8333 UMUTKAD does not Granger Cause UMUTERK 9 0.86742 0.4865 UMUTERK does not Granger Cause UMUTKAD 0.8057 0.842 9
Regresyon Analizi özelliklerin beraber incelendiği regresyon analizi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI incelendiğinde, ailenin genel mutluluğunu en H0: Aile mutluluğu ile ADMINISTRATIVE mutluluk kaynağı SOLUTIONS değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. TO DISPUTES OVER çok sevgi nin etkilediği, en az ise başarı ile ilgili CUSTOM DUTIES faktörler olduğu belirlenmiştir. Aile mutluluğu ile bireyleri mutlu eden Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 Tablo 8. Aile Mutluluğu ile Mutluluk Kaynağı Değişkenleri Arasında Regresyon Analizi eşyanın Variable yer değiştirmesi nedeniyle, Coefficient bu eşyanın Std. from Error the movement t-statistic of commercial commodities Prob. türüdür. SAGLIK Aynı zamanda harcamalar üzerinden 0.74374 alınan instrument 0.0079in addition 6.756200 to its economic, social 0.0005 and kurumlar SEVGI vergisi gibi belirli aralıklarla.44824 alınan bir regular 0.792465 basis like income.827367 tax and corporate 0.74 tax, as eşyanın BASARI gümrüğe geldiği anda bir defaya 0.8829 mahsus are.505245 collected only once 0.078943 when commodities 0.9396 subject Usul Kanunu PARA(VUK) nun ikinci maddesine -0.76347 göre bu the.2482 second item of -0.56779 tax procedural law, 0.8806 custom gümrük vergilerinin MIS usul ve uygulama -0.27792 esasları 4458 procedures 0.823238and practises -0.264555 of custom duties 0.8002 are R-squared Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya 0.724060 uygulanacak Mean created dependent beginning with var commodities 70.5882 subject to Adjusted oluşturulmuştur. R-squared Diğer tüm vergilerde 0.5400 olduğu gibi S.D. Turkey dependent and continuing var with operation 2.09896 sequence. S.E. tahakkuk of regression ve tahsil aşamaları Gümrük.423429 ve Ticaret Akaike assessment, info accrual criterion and collecting are 3.846969 regulated Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Sum Customs and Economy Ministry according to Kanunu Programı squared hükümlerine Yüksek resid Lisans uygun Öğrencisi 2.5690 olarak yürütülmektedir. Selin KILINÇ tarafından Schwarz Customs hazırlanan criterion Law. Resolution Yüksek process Lisans of Tezinden 4.02783 disputes over Gümrük türetilmiģtir. Log likelihood vergisinden doğan uyuşmazlıkların -6.5833 çözüm Hannan-Quinn customs duties has criter. a different form 3.732962 from the Durbin-Watson stat 2.88968 H0: Kişinin kendi mutluluğu ile mutluluk kaynağı değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Kişisel mutluluk ile bireyleri mutlu eden özelliklerin beraber incelendiği regresyon analizi incelendiğinde, bireylerin öz mutluluğunu en çok paranın etkilediği, en az ise sağlık ile ilgili faktörler olduğu belirlenmiştir. 92
Tablo 9. Kişinin Kendi Mutluluğu ile Mutluluk Kaynağı Değişkenleri Arasında ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Regresyon Analizi Variable Coefficient CUSTOM DUTIES Std. Error t-statistic Prob. Selin KILINÇ 2, Hatice YURTSEVER 3 SAGLIK 0.0049 0.022579 0.050899 0.96 SEVGI 0.074203 0.62545 0.45650 0.664 Özet: BASARI Gümrük vergisi, gümrüğe tabi 0.06430 olan ticari Abstract: 0.308745 Custom duty 0.98968 is a kind of tariff 0.8489 arising miktarı PARA veya değeri üzerinden alınan, 0.75938 ekonomik, subject 0.23073 to customs 0.762584 which is based on 0.4746 those dış ticaret MIS ve ekonomi politikası aracı -0.0597 olan bir vergi tariff 0.68857 that is a foreign -0.654976 trade and economic 0.5368 policy R-squared vergi türü olmadığından, dış ticarete 0.424743 konu olan an Mean indirect dependent tariff on expenditures, var custom 2.00909 duties Adjusted olmak üzere R-squared alınmaktadır. Gümrük vergileri, 0.04239 Vergi to S.D. foreign dependent trade arrive at var the custom. According 0.29876 to S.E. kanun of regression kapsamı dışında tutulmuştur. 0.29963 Bu nedenle, duties Akaike are info excluded criterion from this law. 0.678578 Therefore, Sum sayılı squared Gümrük Kanunu nda resid düzenlenmiştir. 0.5455 Bu kanun regulated Schwarz by criterion customs law numbered 0.859439 4458. Log Bölgesine likelihood girişinden başlayıp, eşyaya.26782 uygulanacak created Hannan-Quinn beginning with criter. commodities 0.564570 subject to Durbin-Watson oluşturulmuştur. Diğer stat tüm vergilerde.686506 olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to H0: Aile mutluluğu ile memnuniyet değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Aile mutluluğu ile memnuniyet değişkenlerinin beraber incelendiği regresyon analizi incelendiğinde, ailenin genel mutluluğunu en çok sağlık hizmetlerinin etkilediği, en az ise asayiş hizmetleri ile ilgili faktörler olduğu belirlenmiştir. 93
Tablo 0. Aile Mutluluğu ile Memnuniyet Değişkenleri Arasında Regresyon Analizi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. CUSTOM DUTIES SGK Selin 0.0070 KILINÇ 2, Hatice 0.3836 YURTSEVER-0.728054 3 0.4940 SAGLIKHIZM 0.504303 0.3380 -.607030 0.592 EGITHIZM 0.588225 0.552636.064400 0.328 Özet: ADLIHIZM Gümrük vergisi, gümrüğe tabi 0.059408 olan ticari Abstract: 0.29960 Custom duty -0.203479 is a kind of tariff 0.8455 arising miktarı ASAHIZM veya değeri üzerinden alınan, 0.020435 ekonomik, subject 0.7874 to customs 5.72798 which is based on 0.002 those R-squared dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, 0.75496 gelir ve fiscal Mean functions. dependent Since they var are not collected 70.5882 on Adjusted vergi türü R-squared olmadığından, dış ticarete -0.37473 konu olan an S.D. indirect dependent tariff on expenditures, var custom 2.09896 duties S.E. olmak of regression üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, 2.460509 Vergi to Akaike foreign trade info arrive criterion at the custom. According 4.94569 to Sum kanun squared kapsamı resid dışında tutulmuştur. 36.32463 Bu nedenle, duties Schwarz are excluded criterion from this law. 5.22430 Therefore, Log sayılı likelihood Gümrük Kanunu nda düzenlenmiştir. -22.7863 Bu kanun regulated Hannan-Quinn by customs criter. law numbered 4.82756 4458. Durbin-Watson Bölgesine girişinden statbaşlayıp, eşyaya 2.282445 uygulanacak created beginning with commodities subject to Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to H0: Kişinin kendi mutluluğu ile memnuniyet değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Kişisel mutluluk ile memnuniyet değişkenlerinin beraber incelendiği regresyon analizi incelendiğinde, kişilerin öz mutluluğunu en çok eğitim hizmetlerinin etkilediği, en az ise sgk hizmetleri ile ilgili faktörler olduğu belirlenmiştir. 94
Tablo. Kişinin Kendi Mutluluğu ile Memnuniyet Değişkenleri Arasında Regresyon Analizi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. CUSTOM DUTIES SGK Selin -0.00226 KILINÇ 2, Hatice 0.06692 YURTSEVER-0.27364 3 0.9028 SAGLIKHIZM 0.030808 0.037872 0.83484 0.4470 EGITHIZM 0.050 0.066694-0.766336 0.4725 Özet: ADLIHIZM Gümrük vergisi, gümrüğe tabi 0.0354 olan ticari Abstract: 0.035235 Custom duty 0.894388 is a kind of tariff 0.4056 arising miktarı ASAHIZM veya değeri üzerinden alınan, 0.023623 ekonomik, subject 0.02503 to customs.098623 which is based on 0.34 those R-squared dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, 0.40495 gelir ve fiscal Mean functions. dependent Since they var are not collected 2.00909 on Adjusted vergi türü R-squared olmadığından, dış ticarete 0.008252 konu olan an S.D. indirect dependent tariff on expenditures, var custom 0.29876 duties S.E. olmak of regression üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, 0.296943 Vergi to Akaike foreign trade info arrive criterion at the custom. According 0.72405 to Sum kanun squared kapsamı resid dışında tutulmuştur. 0.529052 Bu nedenle, duties Schwarz are excluded criterion from this law. 0.893266 Therefore, Log sayılı likelihood Gümrük Kanunu nda düzenlenmiştir..08775 Bu kanun regulated Hannan-Quinn by customs criter. law numbered 0.598397 4458. Durbin-Watson Bölgesine girişinden statbaşlayıp, eşyaya 2.403556 uygulanacak created beginning with commodities subject to Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları olmasının have to be resolved etkilediği administratively belirlenmiştir. in the first H0: Aile mutluluğu ile umut değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Aile mutluluğu ile umut değişkenlerinin beraber incelendiği regresyon analizi incelendiğinde, ailenin genel mutluluğunu en çok kadınların mutlu 95
Tablo 2. Aile Mutluluğu ile Umut Değişkenleri Arasında Regresyon Analizi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. CUSTOM DUTIES UMUTERK Selin -0.57908 KILINÇ 2, Hatice 0.598659 YURTSEVER-0.967297 3 0.3587 UMUTKAD.5678 0.588462 2.652980 0.0263 R-squared -.56990 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Mean dependent var 70.5882 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Adjusted miktarı veya R-squared değeri üzerinden alınan, -.796655 ekonomik, subject S.D. dependent to customs which var is based 2.09896 on those S.E. dış of ticaret regression ve ekonomi politikası aracı 3.5035 olan bir vergi tariff Akaike that is info a foreign criterion trade and economic 5.5252 policy Sum dolaylı squared bir vergi resid türü olan gümrük vergisi, 0.8894 gelir ve fiscal Schwarz functions. criterion Since they are not collected 5.584496 on Log vergi likelihood türü olmadığından, dış ticarete -28.3683 konu olan an Hannan-Quinn indirect tariff on expenditures, criter. custom 5.466549 duties Durbin-Watson olmak üzere alınmaktadır. stat Gümrük vergileri,.07640 Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret olmasının assessment, accrual etkilediği and collecting belirlenmiştir. are regulated Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to H0: Kişinin kendi mutluluğu ile umut değişkenleri arasında ilişki bulunmamaktadır. Kişisel mutluluk ile umut değişkenlerinin beraber incelendiği regresyon analizi incelendiğinde, kişilerin öz mutluluğunu en çok kadınların mutlu 96
Tablo 3. Kişinin Kendi Mutluluğu ile Umut Değişkenleri Arasında Regresyon Analizi ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. CUSTOM DUTIES UMUTERK Selin -0.042204 KILINÇ 2, Hatice 0.04735 YURTSEVER-0.895387 3 0.3939 UMUTKAD 0.069778 0.046332.506033 0.663 R-squared 0.22683 Mean dependent var 2.00909 Adjusted miktarı veya R-squared değeri üzerinden alınan, 0.40923 ekonomik, S.D. subject dependent to customs var which is based 0.29876 on those S.E. dış of ticaret regression ve ekonomi politikası aracı 0.276369 olan bir vergi Akaike tariff that is info a foreign criterion trade and economic 0.428805 policy Sum dolaylı squared bir vergi resid türü olan gümrük vergisi, 0.68748 gelir ve Schwarz fiscal functions. criterion Since they are not collected 0.5049 on Log vergi likelihood türü olmadığından, dış ticarete -0.358426 konu olan Hannan-Quinn indirect tariff on criter. expenditures, custom 0.383202 duties Durbin-Watson olmak üzere alınmaktadır. stat Gümrük vergileri,.780437 Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Gümrükler Bu çalıģma, Genel Celal Müdürlüğü Bayar Üniversitesi tarafından, Sosyal Gümrük Bilimler Enstitüsü Customs Maliye and Economy Anabilim Ministry Dalı Mali according Hukuk to Selin KILINÇ tarafından Customs olduğu hazırlanan Law. belirlenmiştir. Resolution Yüksek process Lisans of Tezinden disputes over olduğu belirlenmiştir. Disputes SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Değişkenlerin hiçbirisinin birim kök içermediği belirlenmiştir. Aile mutluluğu ile mutluluk kaynağı faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Kişisel mutluluk ile mutluluk kaynağı faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Aile mutluluğu ile memnuniyet faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Kişisel mutluluk ile memnuniyet faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Aile mutluluğu ile umut faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Kişisel mutluluk ile umut faktörleri arasında nedensellik ilişkisi incelenebilmektedir. Ailenin genel mutluluğunu en çok sevgi nin etkilediği, en az ise başarı ile ilgili faktörler Bireylerin öz mutluluğunu en çok paranın etkilediği, en az ise sağlık ile ilgili faktörler Ailenin genel mutluluğunu en çok sağlık hizmetlerinin etkilediği, en az ise asayiş hizmetleri ile ilgili faktörler olduğu belirlenmiştir. Kişilerin öz mutluluğunu en çok eğitim hizmetlerinin etkilediği, en az ise sgk hizmetleri ile ilgili faktörler olduğu belirlenmiştir. 97