YOZGAT İL MERKEZİNDEKİ İLKOKULLARIN SINIF KİTAPLIKLARININ İNCELENMESİ Gül Şebnem ALTUNER 1, Mustafa BAŞARAN 2 Özet Okuma ve okuduğunu anlama, öğrenme sürecinin en önemli basamaklarındandır. Okumanın alışkanlık haline getirilmesinde kütüphaneler önemli bir işleve sahiptir. Öğrencilere zengin okuma kaynakları sunan kurumlar olan kütüphaneler, bilgi ihtiyacının karşılanmasında kullanılabilecek temel kaynaklardan biridir. Kütüphaneler içerisinde en çok kullanılanlardan biri de kuşkusuz okul ve sınıf kütüphaneleri olmaktadır. Bu araştırmada Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların sınıf kitaplıklarının öğrenci kullanımına uygunluğu, kitap sayısı ve kitap türleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, tarama modelinin kullanıldığı betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evreni, Yozgat il merkezinde bulunan ilkokullardaki sınıf kitaplıkları olup; örneklemi, Yozgat il merkezinde bulunan 4 ü devlet ve 1 iözel okul olmak üzere toplam 5 okulda yer alan 70 sınıf kitaplığı oluşturmaktadır. Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen Sınıf Kütüphanelerini Değerlendirme Gözlem Formu ile toplanmıştır. Araştırmada Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların sınıf kitaplıklarının öğrenci kullanımına uygunluğu, kitap sayısı ve kitap türleri açısından yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Kütüphane, Okul Kütüphanesi, Sınıf Kitaplığı Okuma Alışkanlığı. Abstract An Analysis of the Primary School and Classroom Libraries in the City Center of Yozgat Reading and reading comprehension are the most salient steps of learning process. Libraries have a salient role in making reading a habit. As the institutes providing students with rich reading resources, libraries are one of the fundamental sources that can be resorted for meeting the need for information. The use of libraries and books in education makes libraries indispensable for students. An analysis of the related literature indicates that the most frequently visited library types include school, public, national and university libraries. One can argue that among these, school libraries are by far the most frequently used type. It is of vital importance to analyze school libraries and classroom libraries which can be considered a sub-group of school libraries in terms of both their frequency of being visited and their potential to foster interest in books. Therefore, this study intends to investigate the school and classroom libraries in the city center of Yozgat in terms of their convenience for student use, number of books and book types in them. The study is a descriptive study employing the survey method. The study population comprises the primary schools located in the city center of Yozgat. The study intends to access all the schools constituting this population. Data for the study will be collected through an observation form and a semi-structured interview form. Keywords: Reading Habit, School Libraries, Classroom Libraries. 1 Arş. Gör., Bozok Üniversitesi, gulsebnem.altuner@bozok.edu.tr 2 Doç. Dr., Bozok Üniversitesi, mbasaran66@yahoo.com 59
1. Giriş 1.1. Problem durumu Okuma ve okuduğunu anlama, öğrenme sürecinin en önemli basamaklarındandır. Akyol a (2014, s.33) göre okuma, yazar ve okuyucu arasında aktif ve etkili iletişimi gerekli kılan, dinamik bir anlam kurma sürecidir. Bamberger e (1990, s.1) göre ise okuma, aklın gelişmesine büyük katkı sağlayan çok düzeyli zihinsel bir süreçtir. Bu süreçte hafıza, dikkat, görsel ve işitsel algılama gibi zihinsel mekanizmalar koordinasyon halinde çalışmaktadır (Smith, 1984, s.3). Okuryazarlık ise bireyin herhangi bir durumda veya herhangi bir yerde okuma-yazma eyleminde bulunması ve bu eylemlerin bir sosyal bağlamda kullanılması anlamına gelmektedir (Au,2000). Güneş e (1994) göre okuryazarlık düzeyi yükseldikçe okuma, yazma ve aritmetik bilgilerin yanında günlük yaşamla ilgili işlevsel bilgiler de gelişmektedir. Okuryazarlık, okuma ve okuma alışkanlığı ile doğrudan bağlantılıdır (Yılmaz,1989). Okuma öğretiminin amaçları dil becerilerini geliştirme, iletişim becerilerin geliştirme, öğrenme ve anlama becerilerini geliştirme, zihinsel becerileri geliştirme, sosyal becerileri geliştirme ve zihinsel bağımsızlık becerilerini geliştirme olarak sıralanmaktadır (Güneş, 2007, s.123). Dolayısıyla bireyler hayatlarının her noktasına okumayı koyarak okumayı bir alışkanlık haline getirmelidirler. Okuma alışkanlığı, bireyin okumayı bir gereksinim ve zevk kaynağı olarak algılayarak yaşam boyu sürekli ve düzenli bir biçimde gerçekleştirmesi süreci şeklinde ifade edilebilir (Doğanay, 2001, s.41). Yılmaz a (1989) göre okuma alışkanlığı kazandırılmasında odaklanılması gereken noktalar; geniş bir işbirliği çerçevesinde devletin rolü ve süreklilik politikası, ülkeye özgü koşulların göz önüne alınması, özel okuma materyallerinin gerekliliği ve kütüphanelerin büyük önemi şeklinde belirtilmiştir. Okuma alışkanlığının çocukluk çağlarında kazanılan bir süreç olduğu düşünüldüğünde, bilinçli davranan aileler ve öğretmenler, çocukta bu alışkanlığın temellerinin atılmasında başlıca rolü oynamaktadırlar (Kurulgan ve Çekerol, 2008; Yılmaz,2000, s.281-282). Eğitimi kütüphaneden, kütüphaneyi okuma eyleminden ayrı düşünmek olanaksızdır (Dengiz ve Yılmaz, 2007). Okul öncesi eğitimden başlayarak üniversite eğitimine kadar devam eden süreçte kitapla tanışan, okumayı alışkanlık haline getiren ve kütüphane kültürü edinen bir nesil ülkenin geleceğe yaptığı kıymetli bir yatırım olacaktır. Soysal a (1971) göre okullarımızda varlığından söz edilen kütüphaneler, eğitsel bir ünite olmaktan çok yönetmelik hükmünü yerine getirmek endişesiyle oluşturulan okuldan kopuk bir parçadır. Oysaki yarınların emanetçileri olan, bilimin ilerlemesine, bilginin artmasına ve toplumların çağdaşlaşmasına katkıda bulunacak çocuk ve gençlerin yetiştirildiği yerler olan okullarda etkin kütüphanelere ihtiyaç vardır. Okumanın alışkanlık haline getirilmesinde kütüphaneler önemli bir işleve sahiptir. Kütüphanelerin ve kitapların eğitim ve öğretimde kullanımı okul kütüphanelerini ve sınıf kitaplıklarını vazgeçilmez kılmıştır (Şahin, İşcan ve Maden,2009). Saracaloğlu, Bozkurt ve Serin (2003) tarafından üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen etmenler üzerine yapılan araştırmada, öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına yeterince sahip olmadıkları ortaya konulmuştur. Esgin ve Karadağ (2000) tarafından üniversite öğrencileri üzerinde gerçekleştirilen bir başka araştırmada ise, öğrencilere Bos zamanlarınızı çoğunlukla nerede değerlendirirsiniz? sorusu yöneltilmiş ve bu soruya öğrencilerin %5 i de kütüphanede cevabını vermiştir. Serbest zamanlarını kütüphanede geçiren öğrencilerin oranının bu denli düşük çıkmasının toplumumuz açısından önemli bir soruna işaret ettiği belirtilmiştir. Bu çalışmalar ışığında öğrencilere zengin okuma kaynakları sunan kurumlar olan kütüphanelerin, bilgi ihtiyacının karşılanmasında ve okumayı alışkanlık haline getirme noktasında kullanılabilecek temel kaynaklardan biri olmasına rağmen yeterli ilgiyi görmediği söylenebilir. Çocukluk yıllarında tohumları atılan kitap sevgisi ve okuma alışkanlığının kazandırabileceği 60
ilk basamaklardan birini okul kütüphaneleri ve bir alt kümesi olarak düşünülebilecek sınıf kitaplıkları oluşturmaktadır. Öğrencilerin öğrenim süreleri boyunca daha süratli ve sürekli etkileşimde bulunabilecekleri sınıf içindeki zengin kitaplıklar okuma motivasyonunu da olumlu yönde etkilemektedir (Gambrell, 1996, s.21). Sınıf kitaplıklarının incelenmesi, hem kullanım sıklığı bakımından hem de okuma alışkanlığı, okuma motivasyonu ve kitap sevgisi kazandırılması bakımından önem arz eden bir konu olmaktadır. Bunlarla birlikte bu araştırma, öğretmenlerin, idarecilerin ve velilerin sınıf kitaplıklarını geliştirmelerine katkı sağlaması, sınıf kütüphanelerinin etkili kullanımında yardımcı olması ve sınıf kitaplığı kullanımına dikkat çekmesi açılarından da önemli görülmektedir. 1.2. Araştırmanın amacı Bu araştırmada Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların sınıf kitaplıklarının öğrenci kullanımına uygunluğu, kitap sayısı ve kitap türleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki alt problemlere cevaplar aranmıştır: 1. Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların sınıf kitaplıkları öğrenci kullanımına uygun mudur? 2. Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların sınıf kitaplıklarında bulunan kitap sayısı yeterli midir? 3. Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların sınıf kitaplıklarında bulunan kitaplar türleri açısından uygun mudur? 2. Yöntem Bu bölümde, araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri toplama araçları, verilerin toplanması ve verilerin analizi ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Araştırma modeli Bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Karasar a (2014, s.77) göre tarama modeli geçmişte ya da günümüzde var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Evren ve Örneklem Araştırmanın çalışma evreni, Yozgat il merkezinde bulunan ilkokullardaki sınıf kitaplıkları olup; örneklemi, Yozgat il merkezinde bulunan 4 ü devlet 1 i özel olmak üzere toplam 5 okulda yer alan toplam 70 sınıf kitaplığı oluşturmaktadır. Verilerin Toplanması Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen Sınıf Kitaplıklarını Değerlendirme Gözlem Formu ile toplanmıştır. Verilerin Analizi Yozgat il merkezinde bulunan ilkokulların okul ve sınıf kütüphanelerinin öğrenci kullanımına uygunluğu, kitap sayısı ve kitap türleri açısından incelendiği bu araştırmada, veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen Sınıf Kütüphanelerini Değerlendirme Gözlem Formu ile toplanmıştır. Veriler toplandıktan sonra verilerin analizi için SPSS 20.00 paket programı kullanılmıştır. 61
3. Bulgular Bu bölümde araştırmacılar tarafından toplanan verilerin işlenmesi sonucu elde edilen bulgular gösterilmektedir. Tablo 1. Sınıf Kitaplıklarının Öğrenci Kullanımına Uygunluğu Evet Kısmen Hayır F % F % F % Kitaplık estetik açıdan iyi bir şekilde düzenlenmiştir. 20 28,6 28 40 22 31,4 Kitaplık temizdir. 32 45,7 28 40 10 14,3 Kitaplığın sınıf içindeki yeri uygundur. 58 82,9 6 8,6 6 8,6 Kitaplık amacına uygun şekilde kullanılmaktadır. 21 30 39 55,7 10 14,3 Kitapların basım tarihi yenidir. 28 40 34 48,6 8 11,4 Kitaplar albenilidir. 43 61,4 17 24,3 10 14,3 Kitaplar yıpranmış durumdadır. 10 14,3 32 45,7 28 40 Tablo 1 de görüldüğü üzere çalışmada incelenen 70 sınıf kitaplığının, 20 si (%28,6) estetik açıdan iyi bir şekilde düzenlenmişken 28 i (%40) kısmen iyi bir şekilde düzenlenmiş ve 22 si (%31,4) iyi bir şekilde düzenlenmemiştir; 32 si (%45,7) temiz bir şekildeyken 28 i (%40) kısmen temizdir ve 10 u (%14,3) temiz değildir; 58 inin (%82,9) sınıf içindeki yeri uygunken 6 i (%8,6) kısmen uygundur ve 6 kitaplığın (%8,6) yeri uygun değildir; 21 i (%30) amacına uygun şekilde kullanılırken 39 u (%55,7) kısmen amacına uygun şekilde kullanılmaktadır ve 10 u (%14,3) amacına uygun şekilde kullanılmamaktadır; içinde yer alan kitapların 28 inde (%30) basım tarihi yeniyken 34 ünde (%48,6) yer alan kitapların basım tarihi kısmen yenidir ve 8 inde (%11,4) bulunan kitapların basım tarihi yeni değildir; 43 ünde (%61,4) bulunan kitaplar albeniliyken 17 sinin (%24,3) içinde yer alan kitaplar kısmen albenilidir ve 10 unda (%14,3) bulunan kitaplar albenili değildir; 10 unda (%14,3) bulunan kitaplar yıpranmış durumdayken 32 sinde (%45,7) bulunan kitaplar kısmen yıpranmıştır ve 28 inde (%40) bulunan kitaplar yıpranmış durumda değildir. Tablo 2. Sınıf Kitaplıklarının Öğrenci Kullanımına Uygunluğu Evet Hayır f % f % Kitaplık kilitli bir şekildedir. 5 7,1 65 92,9 Kitaplığın öğrencilerce nasıl kullanılacağını gösteren yönerge var mı? 0 0 70 100 Kitaplıktan sorumlu öğrenci var mı? 14 20 56 80 Kitaplık defteri-ödünç alma fişi vb. var mı? 10 14,3 60 85,7 Kitaplar sınıflandırılmış/numaralandırılmış mı? 4 5,7 66 94,3 Tablo 2 de görüldüğü üzere çalışmada incelenen 70 sınıf kitaplığının, 5 inde (%7,1) kitaplık kilitli bir şekildeyken 65 inde (%92,9) kilitli bir şekilde değildir; 70 inde (%100) kitaplığın öğrencilerce nasıl kullanılacağını gösteren yönerge yer almamaktadır; 14 ünde (%20) kitaplıktan sorumlu öğrenci varken 56 sında (%80) kitaplıktan sorumlu öğrenci bulunmamaktadır; 10 unda (%14,3) kitaplık defteri,ödünç alma fişi vb. bulunuyorken 60 ında (%85,7) kitaplık defteri, ödünç alma fişi vb. bulunmamaktadır; 4 ünde (%5,7) kitaplara sınıflandırılma veya numaralandırılma yapılmışken 66 sında (%94,3) kitaplara sınıflandırılma veya numaralandırılma yapılmamıştır. 62
Tablo 3. Sınıf Kitaplıklarında Bulunan Kitapların Sayısının Yeterliliği Evet Kısmen Hayır f % f % f % Sınıf kitaplığında bulunan kitap sayısı yeterlidir. 34 48,6 16 22,9 20 28,6 Şiir kitaplarının sayısı yeterlidir. 1 1,4 14 20 55 78,6 Bilgi verici kitap sayısı yeterlidir. 20 28,6 20 28,6 30 42,9 Hikaye edici kitap sayısı yeterlidir. 38 54,3 21 30 11 15,7 Başvuru kitapları sayısı yeterlidir. 22 31,4 23 32,9 25 35,7 Popüler çocuk kitapları sayısı yeterlidir. 18 25,7 14 20 38 54,3 Çocuk klasikleri sayısı yeterlidir. 20 28,6 19 27,1 31 44,3 Tablo 3 de görüldüğü üzere çalışmada incelenen 70 sınıf kitaplığının, 34 ünde (%48,6) sınıf kitaplığında bulunan kitap sayısı yeterliyken 16 sında (%22,9) sınıf kitaplığında bulunan kitap sayısı kısmen yeterlidir ve 20 sinde (%28,6) ) sınıf kitaplığında bulunan kitap sayısı yeterli değildir; 1 inde (%1,4) şiir kitaplarının sayısı yeterliyken 14 ünde (%20) şiir kitaplarının sayısı kısmen yeterlidir ve 55 inde (%78,6) şiir kitaplarının sayısı yeterli değildir; 20 sinde (%28,6) bilgi verici kitap sayısı yeterliyken 20 sinde (%28,6) bilgi verici kitap sayısı kısmen yeterlidir ve 30 unda (%42,9) bilgi verici kitap sayısı yeterli değildir; 38 inde (%54,3) hikaye edici kitap sayısı yeterliyken 21 inde (%30) bilgi verici kitap sayısı kısmen yeterlidir ve 11 inde (%15,7) bilgi verici kitap sayısı yeterli değildir; 22 sinde (%31,4) başvuru kitapları sayısı yeterliyken 23 ünde (%32,9) başvuru kitapları sayısı kısmen yeterlidir ve 25 inde (%35,7) başvuru kitapları sayısı yeterli değildir; 18 inde (%25,7) popüler çocuk kitapları sayısı yeterliyken 14 ünde (%20) popüler çocuk kitapları sayısı kısmen yeterlidir ve 38 inde (%54,3) popüler çocuk kitapları sayısı yeterli değildir; 20 sinde (%28,6) çocuk klasikleri sayısı yeterliyken 19 unda (%27,1) çocuk klasikleri sayısı kısmen yeterlidir ve 31 inde (%44,3) çocuk klasikleri sayısı yeterli değildir. Tablo 4. Sınıf kitaplıklarında bulunan kitapların türlerinin uygunluğu Farklı seviyelerdeki (aynı sınıf içinde) öğrencilere uygun kitaplar yer almaktadır. Milli değerleri ve kültürümüzü anlatan kitaplar yeterlidir. Evet Kısmen Hayır f % f % f % 23 32,9 22 31,4 25 35,7 11 15,7 20 28,6 39 55,7 Tablo 4 de görüldüğü üzere çalışmada incelenen 70 sınıf kitaplığının, 23 ünde (%32,9) aynı sınıf içinde farklı seviyelerdeki öğrencilere uygun kitaplar yer alırken 22 ünde (%31,4) aynı sınıf içinde farklı seviyelerdeki öğrencilere uygun kitaplar kısmen yer almaktadır ve 25 inde (%35,7) aynı sınıf içinde farklı seviyelerdeki öğrencilere uygun kitaplar yer almamaktadır; 11 inde (%15,7) milli değerleri ve kültürümüzü anlatan kitaplar yeterliyken 20 sinde (28,6) milli değerleri ve kültürümüzü anlatan kitaplar kısmen yeterlidir ve 39 unda (%55,7) milli değerleri ve kültürümüzü anlatan kitaplar yeterli değildir. Tablo 5. Sınıf kitaplıklarında bulunan kitapların türlerinin uygunluğu Evet Hayır f % f % Kitaplıkta günlük gazete bulunmaktadır. 0 0 70 100 63
Kitaplıkta sınavlara yönelik kitaplar yer almaktadır. 36 51,4 34 48,6 Kitaplıkta elektronik kaynaklar bulunmaktadır. 5 7,1 65 92,9 Kitaplıkta ideolojik kitaplar yer almaktadır. 3 4,3 67 95,7 Kitaplıkta çocuk dergisi yer almaktadır. 16 22,9 54 77,1 Kitaplıkta bilim-gezi vb. dergileri yer almaktadır. 12 17,1 58 82,9 Kitaplıkta mizah içeren kitaplar vardır. 35 50 35 50 Kitaplıkta tarihi olayları anlatan kitaplar vardır. 29 41,4 41 58,6 Kitaplıkta doğaüstü olayları anlatan kitaplar vardır. 41 58,6 29 41,4 Kitaplıkta günlük yaşantımızı ve olayları anlatan kitaplar vardır. 35 50 35 50 Kitaplıkta sevgi, aşk, kıskançlık, acıma gibi duyguların işlendiği kitaplar vardır. 42 60 28 40 Tablo 5 de görüldüğü üzere çalışmada incelenen 70 sınıf kitaplığının, 70 inde (%100) günlük gazete bulunmamaktadır; 36 sında (%51,4) sınavlara yönelik kitaplar yer alırken 34 ünde (%48,6) sınavlara yönelik kitaplar yer almamaktadır; 5 inde (%7,1) elektronik kaynaklar bulunurken 65 inde (%92,9) elektronik kaynaklar bulunmamaktadır; 3 ünde (%4,3) ideolojik kitaplar yer alırken 67 sinde (%95,7) ideolojik kitaplar yer almamaktadır; 16 sında (%22,9) çocuk dergisi yer alırken 54 ünde (%77,1) çocuk dergisi yer almamaktadır; 12 sinde (%17,1) bilim, gezi vb. dergiler yer alırken 58 inde (%82,9) bilim, gezi vb. dergiler yer almamaktadır; 35 inde (%50) mizah içeren kitaplar bulunurken 35 inde (%50) mizah içeren kitaplar bulunmamaktadır; 29 unda (%41,4) tarihi olayları anlatan kitaplar bulunurken 41 inde (%58,6) tarihi olayları anlatan kitaplar bulunmamaktadır; 41 inde (%58,6) doğaüstü olayları anlatan kitaplar yer alırken 29 unda (%41,4) doğaüstü olayları anlatan kitaplar yer almamaktadır; 35 inde (%50) günlük yaşantımızı ve olayları anlatan kitaplar bulunurken 35 inde (%50) günlük yaşantımızı ve olayları anlatan kitaplar bulunmamaktadır; 42 sinde (%60) sevgi, aşk, kıskançlık, acıma gibi duyguların işlendiği kitaplar bulunurken; 28 inde (%40) sevgi, aşk, kıskançlık, acıma gibi duyguların işlendiği kitaplar bulunmamaktadır. 4. Sonuç ve Öneriler Bu araştırmada elde edilen sonuçlar şu şekilde sıralanabilir: 1. Sınıf kitaplığının öğrenci kullanımına uygunluğu incelendiğinde, sınıf kitaplıklarının fiziki şartlar (estetik, temizlik, kitaplığın yeri vb.) bakımından kullanıma kısmen yeterli olduğu ancak doğrudan kitaplık kullanımı (nasıl kullanılacağını gösteren duyuru bulunması, kitaplık defteri-ödünç alma fişi olması vb.) bakımından yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç doğrultusunda her sınıfta bir sınıf kitaplığı bulunduğu fakat kitaplığın etkili kullanımının sağlanması noktasında sıkıntılar yaşandığı söylenebilir. 2. Sınıf kitaplığı kitap sayısı açısından incelendiğinde, kitaplıkta bulunan kitapların toplam sayısının yeterli olduğu söylenebilir. Ancak kitaplıklarda bulunan şiir, popüler çocuk, başvuru kitaplarının bilgi, verici kitapların ve çocuk klasiklerinin sayıca yetersiz olduğu; kitaplıklarda ağırlıklı olarak hikaye edici kitapların bulunduğu görülmüştür. Bu sonuç doğrultusunda sınıf kitaplığında bulunan kitapların sayısının homojen bir dağılım göstermediği de söylenebilir. 3. Sınıf kitaplığı kitap türleri açısından incelendiğinde, kitaplıkta sınavlara yönelik kitapların, doğaüstü olayları anlatan kitapların ve sevgi, aşk, kıskançlık, acıma gibi duyguların işlendiği türdeki kitapların bulunduğu ancak elektronik kaynakların, aynı sınıf içinde farklı seviyelere uygun kitapların, milli değerleri ve kültürümüzü anlatan kitapların, tarihi olayları anlatan kitapların yeterince bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada hiçbir sınıf kitaplığında günlük gazete veya çocuk dergisinin olmadığı da görülmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda sınıf kitaplığında bulunan kitapların tür çeşitliliği bakımından yeterli 64
olmadığı söylenebilir. Çalışmada elde edilen sonuçlar ışığında veli, sınıf öğretmeni ve her seviyedeki eğitim idarecilerine şunlar önerilebilir: 1. Okullarda mutlaka çağdaş ve çekici kütüphaneler ile sınıf kitaplıkları oluşturulmalıdır. 2. Öğrencilerin okuma alışkanlığına sahip olmalarında önemli rolleri olan okul kütüphaneleri ile sınıf kitaplıkları işlevsel hale getirilmelidir. 3. Okul kütüphaneleri ve sınıf kitaplıkları daha çekici hale getirilmeli; kitaplıklara öğrencilerin ilgilendiği konularda kitaplar kazandırılmalıdır. 4. Okullarda Türkçe, Matematik gibi derslere ayrılan zaman kadar okumaya ve okul kütüphanesi ile sınıf kitaplığı kullanımına da zaman ayrılmalıdır. 5. Bireysel farklılıklar göz önüne alınarak sınıf kitaplıklarında sınıf içindeki farklı seviyelere uygun ve farklı türlerde kitaplar bulundurulmalıdır. 6. Okul yönetimi, öğretmenler ve aileler okul kütüphanesi ve sınıf kitaplığı kullanımı konusunda teşvik edici olmalı ve işbirliği içinde çalışmalıdır. 7. Üniversitelerin Eğitim Fakülteleri nde okuyan öğretmen adaylarına kitap okuma alışkanlığı ve kütüphane kültürü kazandıracak uygulamalar yapılmalı ve dolayısıyla yetiştirdikleri öğrencilere de okuma alışkanlığı ve kütüphane kültürü kazandırılması sağlanmalıdır. 5. Kaynakça Akyol, H. (2014). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Au, K. H. (2000). A multicultural perspective on policies for improving literacy achievement: Equity and excellence. In M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (Vol. 3, pp. 835-851). Mahwah, NJ: Erlbaum. Bamberger, R. (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme. (B.Çapar, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı. Dengiz, A.Ş., & Yılmaz,B. (2007). 2004 İlköğretim programında okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Bilgi Dünyası, 8(2), 203-229. Doğanay, H. (2001). Halk kütüphanelerinin okuma alışkanlığındaki rolü ve önemi. Türk Kütüphaneciliği, 15(1), 40-44. Esgin, A., & Karadağ, Ö. (2000). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı. Popüler Bilim, 19-23. Gambrell, L.B. (1996). Creating classroom cultures that foster reading motivation, The Reading Teacher, 50(1), 14-25. Güneş, F. (1994). Okur-yazarlık kavramı ve düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2), 499-507. Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınları. 65
Karasar, N.(2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara:Nobel Yayınları. Kurulgan, M., & Çekerol, G.S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 237-258. Saracaloğlu, A. S., Bozkurt, N., & Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları, 4(12), 148-157. Smith, F. (1984). Reading without nonsense. New York: Teachers College Press. Soysal, Ö. (1971). Kütüphaneciliğimizin ana sorunları ve okul kütüphanesi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 20(3), 131-135. Şahin, A., İşcan, A., & Maden, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin okul kütüphaneleri ve sınıf kitaplıklarını kullanma durumları (Erzurum ili örneği), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 183-196. Yılmaz, B. (1998). Okuryazarlık ve okuma alışkanlığı üzerine, Türk Kütüphaneciliği, 3(1), 46-51. Yılmaz, B. (2000). Viyana ilkokullarında okuyan Türk öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 1(2), 280-306. 66