İHALELERE KARŞI BAŞVURU REHBERİ Murat ARAPGİRLİ Kamu İhale E. Uzmanı & Salim DEMİREL Sayıştay Başdenetçisi Şubat, 2012 Ankara 2012 i
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ Atatürk Bulvarı No: 229, 06680 Kavaklıdere / ANKARA Tel: (0 312) 419 21 00 Faks: (0 312) 419 21 30 www.tbb.gov.tr tbb@tbb.gov.tr ISBN: 978-975-6311-52-3 Tasarım: Bilal BERBER Gizem AŞÇIOĞLU Baskı: Sarıyıldız Ofset İvogsan Ağaçişleri Sanayi Sitesi 523 Sok. No:31 Yenimahalle/ANKARA Tel:(0 312) 395 99 94 Faks:(0 312) 394 77 49 ii 2012
ÖNSÖZ İHALELERE KARŞI BAŞVURU REHBERİ 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihalesi yapılan işlerde ihaleyi yapan idare ile ihaleye katılan kişiler arasında ortaya çıkan ihtilaflar idare hukukunun genel kurallarından ayrı kurallara bağlanmıştır. İdarenin eylem ve işlemlerine karşı dava açılmadan önce genel itibariyle önce idareye şikayet daha sonra da Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunulması lazımdır. İdarenin de ihtiyaç konusu işi alabilmesi yani sözleşme imzalaması için bu itiraz sürecinin tamamlanması gerekir. Bu bağlamda ihalelerdeki itiraz süreci hem idareler hem de firmalar bakımından önem arz etmektedir. Bu kitapta itiraz sürecine ilişkin olarak hem mevzuattaki düzenlemeler hem de mevzuatta yer almamakla birlikte Kamu İhale Kurulu kararları doğrultusundaki uygulamalar yalın bir dille anlatılmaya çalışılmıştır. Kitabın içeriğindeki eksiklik ve hataları aşağıda yer alan e-posta adreslerine bildirmeniz kitabın bundan sonraki baskıları için yararlı olacaktır. ekaprehberi@gmail.com Murat ARAPGİRLİ Salim DEMİREL Ankara, Şubat 2012 2012 iii
iv 2012
İÇİNDEKİLER İHALELERE KARŞI BAŞVURU REHBERİ KISALTMALAR... 13 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER... 14 1.1. İhale süreci nedir?... 14 1.2. Çerçeve anlaşma nedir?... 14 1.3. Münferit sözleşme süreci nedir?... 14 1.4. Münferit sözleşme nedir?... 14 1.5. İhale dokümanı nedir?... 14 1.6. İhale işlem dosyası nedir?... 15 1.7. İhalelere karşı idari başvuru yolları hangileridir?... 15 1.8. Şikayet nedir?... 15 1.9. İtirazen şikayet nedir?... 15 1.10. İş günü nedir?... 16 İKİNCİ BÖLÜM BAŞVURU EHLİYETİ... 17 2.1. Şikayet ve itirazen şikayet başvurusunu kim yapabilir?... 17 2.2. İstekli olabilecek kimdir?... 17 2.3. Ortak girişimlerde ihaleye katılan tüm ortaklar doküman almak zorunda mıdır?... 18 2.4. Doküman bedelini yatıran kişi istekli olabilecek sıfatını haiz olur mu?... 18 2.5. Dokümanı EKAP tan indiren kişi istekli olabilecek olur mu?... 19 2.6. Doküman alma tarihi para yatırma tarihi midir?... 19 2.7. Doküman bedelinin yüksek olduğunu iddia eden kişi başvuruda bulunabilmek için doküman almak zorunda mıdır?... 20 2.8. Kendisine doküman satılmamış kişi başvuruda bulunabilir mi?... 20 2012 1
2.9. İlana başvuruda bulunabilmek için doküman almak gerekir mi?... 21 2.10. İstekli olabilecekler hangi hususlarda başvuruda bulunabilir?... 21 2.11. İstekli kimdir?... 21 2.12. İhaleye teşekkür mektubu sunan kişi istekli midir?... 21 2.13. Teklif veren kişi ihale dokümanına itiraz edebilir mi?... 22 2.14. İstekliler hangi hususlarda başvuruda bulunabilirler?... 22 2.15. Aday kimdir?... 22 2.16. Adaylar hangi hususlar için başvuruda bulunabilirler?... 22 2.17. Başvuru ehliyeti nedir?... 23 2.18. Kişi, kendisi hakkında başvuruda bulunabilir mi?... 26 2.19. Somut olmayan iddialar incelenir mi?... 27 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BAŞVURU SÜRELERİ... 29 3.1. Tatil günleri sürelere dahil midir?... 29 3.2. Başvuru sürelerinin ilk günü tatil gününe denk gelirse başvuru süresi başlar mı?... 29 3.3. Başvuru sürelerinin son günü tatil gününe denk gelirse ne yapılır?... 29 3.4. Başvurunun son günü idari izinli güne denk gelirse ne olur?... 29 3.5. İhale mevzuatında sürelerle ilgili hüküm bulunmayan hallerde ne yapılır?... 30 3.6. İdareye başvuru süresi nedir?... 30 3.7. İlanda yer alan bir hususa karşı başvuru süresi ne zaman başlar?... 32 3.8. Düzeltme ilanına başvuru süresi ne zaman başlar?... 33 3.9. İlan ve dokümana yönelik şikayetler en geç ne zamana kadar yapılabilir?... 33 3.10. Davet usulü ile yapılan ihalelerde davet en geç ne zamana kadar yapılabilir?... 34 2 2012
3.11. İhale komisyonu ile ilgili başvuruların başlangıç tarihi nedir?... 35 3.12. Yaklaşık maliyet ile ilgili başvuruların başlangıç tarihi nedir?... 35 3.13. Zeyilnameye yönelik başvurularda başvuru süresi ne zaman başlar?... 35 3.14. İhalenin iptaline karşı başvurularda başvuru süresi ne zaman başlar?... 36 3.15. İlan veya dokümana başvuru süresi ne zaman başlar?... 36 3.16. Aynı kişinin ikinci başvurusu sonucu süre nasıl hesaplanır? 36 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BAŞVURULARIN ŞEKİL UNSURLARI... 37 4.1. Şikayet ve itirazen şikayet dilekçesinde hangi hususlara yer verilmelidir?... 37 4.2. Şikayet dilekçelerine hangi belgeler eklenmelidir?... 37 4.3. Dilekçenin ekinde dizi pusulası yer almaması halinde ne yapılır?... 38 4.5. KİK e başvuru bedeli ne kadardır?... 38 4.6. KİK e başvuru bedeli nasıl öğrenilebilir?... 38 4.7. KİK e yapılan her başvuruda başvuru bedeli ödenmesi gerekir mi?... 39 4.8. Kişi haklı bulunursa başvuru bedelini geri alabilir mi?... 39 4.9. KİK in görev alanına girmeyen bir konuya ilişkin yapılan başvuruda başvuru bedeli iade edilir mi?... 39 4.10. Fazla yatırıldığı anlaşılan başvuru bedeli nasıl iade edilir?... 39 4.12. Dilekçe ekindeki belgelerin fotokopi olması durumunda ne yapılır?... 40 4.13. Başvuruların ekindeki belgeler idare tarafından aslı idarece görülmüştür şeklinde onaylanabilir mi?... 40 4.14. Başvurularda eksik evrak varsa ne yapılır?... 40 2012 3
4.15. Ortak girişimlerde başvuru nasıl yapılır?... 41 4.16. Aynı kişi tarafından tek dilekçe ile birden fazla ihaleye başvuruda bulunulabilir mi?... 42 4.17. Başvurular nerelere yapılır?... 42 4.18. Başvuruların yanlış yerlere yapılması halinde başvuru tarihi nasıl belirlenir?... 42 4.19. Postadaki gecikmeler dikkate alınır mı?... 43 BEŞİNCİ BÖLÜM İDARE TARAFINDAN İNCELEME... 44 5.1. Örnek şikayet dilekçesi formatı kullanılması zorunlu mudur? 44 5.2. Şikayet dilekçeleri ihale komisyonuna mı verilir?... 44 5.3. Şikayet dilekçesi idareye verildiğinde ne yapılır?... 44 5.4. Şikayet dilekçesi posta yoluyla gönderilirse hangi işlem yapılır?... 45 5.5. Başvuru dilekçesini yetkisiz kişi verebilir mi?... 45 5.6. Şikayet dilekçesine kim cevap verir?... 45 5.7. İhale yetkilisi kendisinden üst makamdaki bir kişiyi raportör olarak görevlendirebilir mi?... 45 5.8. Raportörün ihale konusu işin uzmanı olması zorunlu mudur?... 45 5.9. İhale yetkilisi raportör raporuna uymak zorunda mıdır?... 46 5.10. İhale yetkilisinin aldığı karara ihale komisyonu uymak zorunda mıdır?... 46 5.11. Şikayete kaç gün içinde cevap verilmelidir?... 46 5.12. Onuncu günden sonra alınan kararın hukuki durumu nedir?... 46 5.13. Şikayet üzerine idare tarafından hangi kararlar alınabilir?... 47 5.14. İdare tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulabilir mi?... 48 4 2012
5.15. Herhangi bir idari işlem veya eylem yapılmadan başvuru yapılması durumunda ne yapılır?... 48 5.16. İhalenin iptal edilmesi durumunda neler yapılır?... 48 5.17. İlan ve davetten önce dokümandaki hatalar nasıl düzeltilir? 49 5.18. İlan ve davetten sonra dokümandaki hatalar nasıl düzeltilir?... 49 5.19. İhale gününden sonra dokümandaki hatalar nasıl düzeltilir?49 5.20. Zeyilnameyi kim yapar?... 49 5.22. Her konuda zeyilname yapılabilir mi?... 49 5.23. Doküman satın alan yoksa hatalar zeyilname yapılmadan düzeltilebilir mi?... 50 5.24. Zeyilname yapılması halinde düzeltme ilanı yapılması zorunlu mudur?... 51 5.25. Kaç tür zeyilname vardır?... 52 5.26. 29 uncu maddeye göre yapılan zeyilnamenin özellikleri nelerdir?... 53 5.27. 29 uncu maddeye göre ne zamana kadar zeyilname yapılabilir?... 55 5.28. İhale tarihi ertelenerek bu 10 günlük süre sağlanabilir mi?... 56 5.29. Zeyilname ile ihale tarihi ötelenirse düzeltme ilanı ile ihale veya son başvuru tarihi değiştirilmeli midir?... 56 5.30. Zeyilname ile ihale tarihi ötelenirse geçici teminat mektuplarının geçerlilik tarihi değiştirilmeli midir?... 56 5.31. Zeyilname yapılması durumunda ihale tarihi ertelenmek zorunda mıdır?... 57 5.32. 55 inci maddeye göre zeyilname nasıl yapılır?... 57 5.33. 55 inci maddeye göre yapılan zeyilnamelerde ihale tarihi kaç gün ötelenebilir?... 58 5.34. 55 inci maddeye göre zeyilname yapıldıktan sonra 29 uncu maddeye göre zeyilname yapılabilir mi?... 59 2012 5
5.35. 55 inci maddeye göre zeyilname yapılırken aynı anda 29 uncu maddeye göre zeyilname yapılabilir mi?... 59 5.36. EKAP a yüklenen teknik şartname için zeyilname yapılırsa süre indiriminden yararlanılabilir mi?... 59 5.37. Zeyilname yapılması durumunda verilen teklifler geri alınabilir mi?... 60 5.38. Zeyilnamenin öncelik sırası nedir?... 61 5.39. Düzeltme ilanı süresi ne zaman başlar?... 61 5.40. Zorunlu olmayan yerlerde ihalenin duyurulması halinde düzeltme ilanı süresi ne zaman başlar?... 61 5.41. Hangi konularda ilanda değişiklik yapılabilir?... 61 5.42. Hata sadece ilanda ise zeyilname yapmaya gerek var mıdır? 62 5.43. Yedi günlük ilan süresi olan ihalelerde düzeltme ilanı ve zeyilname yapılabilir mi?... 62 5.44. Aday, istekli olabilecek ve istekliler sözlü bilgi alabilirler mi?... 62 5.45. İstekli olabilecekler yazılı olarak bilgi alabilirler mi?... 62 5.46. İstekliler açıklama talep edebilir mi?... 63 5.47. Açıklamayı kim yapar?... 63 5.48. Bir kişi tarafından birden fazla açıklama talep edebilir mi?... 63 5.49. Açıklama yeni doküman alanlara verilir mi?... 63 5.50. Açıklamaların EKAP ta yer alması gerekir mi?... 63 5.51. Zeyilname yapılarak ihalenin ertelenmesi halinde yeni ihale tarihine kadar açıklama yapılabilir mi?... 63 5.52. İdarenin aldığı kararlarda bulunması gereken hususlar nelerdir?... 63 5.53. Şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınacak kararlarda başvuru mercileri ve süreleri gösterilmeli midir?... 64 5.54. İdarenin aldığı karar kaç gün içerisinde gönderilmelidir?... 65 6 2012
5.55. Alınan karar kimlere gönderilir?... 65 5.56. Şikayete verilen cevap sonrasında komisyon yeni bir karar almalı mıdır?... 65 5.57. Şikayet dilekçeleri ile verilen cevaplar komisyon üyelerine verilmeli midir?... 66 5.58. İdare tarafından alınan kararın gerekleri hangi sürede yerine getirilir?... 67 5.59. Sözleşme ne zaman imzalanabilir?... 67 5.60. Sürelere uyulmadan sözleşme imzalanırsa ne olur?... 69 5.61. İvedilik ve kamu yararı kararı alınarak sözleşme imzalanabilir mi?... 70 5.62. Sözleşmenin imzalanması durumunda şikayet ve itirazen şikayet başvurusu yapılabilir mi?... 70 ALTINCI BÖLÜM İTİRAZEN ŞİKAYET... 71 6.1. KİK e hangi durumlarda başvuruda bulunulabilir?... 71 6.2. Hangi konular KİK in görev alanına girer?... 71 6.3. İdareye başvuruda bulunulması gerekirken doğrudan KİK e başvuruda bulunulursa ne yapılır?... 77 6.4. Dilekçenin idareye gönderilmesi halinde başvuru tarihi nedir?... 77 6.5. İdareye başvuruda konu edilmeyen iddialarla KİK e başvuruda bulunulabilir mi?... 77 6.6. KİK in haberdar edilmesine yönelik başvurularda ne yapılır? 78 6.7. Başvuru üzerine KİK tarafından yapılacak işlemler nelerdir?. 78 6.8. Başvuru kapsamında eksik evrak varsa ne yapılır?... 79 6.9. KİK tarafından idareden hangi belgeler istenmektedir?... 80 6.10. Aynı dosya ikinci kez istenirse ne yapılmalıdır?... 80 6.11. İdareden istenilen belgelerin asılları mı gönderilmelidir?... 80 2012 7
6.12. KİK tarafından idareden istenen belgeler hangi süre içerisinde gönderilmelidir?... 80 6.13. KİK tarafından ihale işlem dosyasının tamamı incelenir mi?... 81 6.14. KİK tarafından inceleme süresi nedir?... 81 6.15. KİK teknik görüş isteyebilir mi?... 82 6.16. Kurul tarafından alınacak karar türleri nedir?... 82 6.17. Kurul kararlarında bulunacak hususlar nelerdir?... 83 6.18. Kurul kararları kaç gün içerisinde tebliğ edilir?... 83 6.19. Kurul kararları kimlere tebliğ edilir?... 83 6.20. Kurul kararları diğer aday, istekli olabilecek veya isteklilere de bildirilmeli midir?... 83 6.21. Kurul kararları hangi sürede yerine getirilmelidir?... 84 6.22. Kurul kararlarının hiç uygulanmaması halinde başvuru nereye yapılır?... 84 6.23. Kurul kararları eksik veya yanlış uygulanırsa başvuru nereye yapılır?... 84 6.24. Mahkeme kararları hangi süre içerisinde yerine getirilmelidir?... 84 6.25. Kurul kararlarından sonra komisyon tekrar toplanmalı mıdır?... 85 6.26. Kurul kararları uygulandığında KİK e bildirim yapılır mı?... 85 6.27. Dinleme toplantısı nedir?... 85 6.28. Kararlardaki yazım hataları nasıl düzeltilir?... 85 6.29. Şikayet ve itirazen şikayet hakkından önceden vazgeçilebilir mi?... 86 6.30. İdareye yapılan şikayet başvurusundan feragat edilebilir mi?... 86 6.31. İtirazen şikayet başvurusundan feragat edilebilir mi?... 86 6.32. İhale sürecinin uzaması nedeniyle pazarlıkla ihaleye çıkılabilir mi?... 87 8 2012
6.33. İdare ve/veya Kurul kararından sonra pazarlık usulüne mi devam edilmeli yoksa asıl ihaleye ilişkin sözleşme mi imzalanmalıdır?... 88 YEDİNCİ BÖLÜM İHALENİN İPTALİNE KARŞI BAŞVURULAR... 89 7.1. İhale veya son başvuru tarihinden önce ihale iptal edilebilir mi?... 89 7.2. İhale komisyonu tarafından ihale iptal edilebilir mi?... 89 7.3. İhale gününden sonra ihale iptal edebilir mi?... 89 7.4. Kesinleşen ihale kararından sonra ihale iptal edilebilir mi?... 89 7.5. İhalenin iptaline karşı başvuruların diğer başvurulardan farkı nedir?... 90 7.6. Başvuru üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde idareye başvuruda bulunulması gerekir mi?... 91 7.7. İptal kararlarına karşı kaç gün içerisinde KİK e başvuruda bulunmak gerekir?... 91 7.8. İhalede geçerli teklif kalmaması nedeniyle ihalenin iptalinde başvuru nasıl yapılır?... 92 7.9. İptal kararları KİK tarafından nasıl incelenir?... 93 7.10. Kurul kararları uygulanmazsa ne yapılmalıdır?... 93 7.11. İhale, idare tarafından iptal edildikten sonra tekrar ihaleye çıkılabilir mi?... 93 SEKİZİNCİ BÖLÜM KISMİ TEKLİFTE BAŞVURULAR... 95 8.1. Kısmi tekliflerde idare tarafından bir kısım için iptal kararı alınabilir mi?... 95 8.2. Kısmi tekliflerde başvuru bedeli nasıl belirlenir?... 95 8.3. Kısmi teklifte bir kısma şikayet olmuşsa diğer kısımlara ilişkin sözleşme imzalanabilir mi?... 95 2012 9