Hastalığı ığın n Etkileri 50 kg aerosol 5 milyon kişiden iden 250.000 kişiyi iyi hastalandırır, r, 19.000 kişiyi iyi öldürür. r. Antibiyotik öncesi mortalite %5-15, pnömonik formun mortalitesi %60. Günümüzde G %2. Onbinlerce Sovyet ve Alman askeri etkilenmiştir. tir. 1946-1960 1960 arası Rusya da 60 milyon insan aşılanmıştır. AşıA şılananlarda lokal reaksiyonlar gelişmi miş,, ancak bunlar işten i kalmamış ıştır.
Ekonomik Etkiler 100 000 kişi enfekte olduğunda unda 5,4 milyar dolar maliyet. Tüberkülozla karışı ışıp p gereksiz yere tedavi verilmesi, üst solunum yolu enfeksiyonu tanısı ile tedavide yararı olmayan beta laktam antibiyotiklerin verilmesi, profilaksi ve aşıa çalışmalarının n masrafları Temiz su bulmak için i in yapılan masraflar, Ticaret, turizm ve sosyal hayat üzerine etkiler (av kısıtlama, k çayır r köpek peği i ticaretinde kısıtlama) k
Eski çağlarda coğrafya MÖ 18-14. 14. yüzyy zyılda Mısır M r ve Ortadoğu ülkelerinde bubonik veba veya Hitit vebası Mısır da; etnik gruplarla teması olan şehirli halkta hastalık. İzolasyon ve zorunlu göçg öç. Aristokratlar ve yöneticiler y bile ölmüş, ordu ve diktatörlerin gücüg artmış ış,, göçg öçler olmuş, bölgeler yabancı güçlerin etkisine girmiştir. Mısır r başta olmak üzere diğer bölge b ülkeleri kaos içine i ine sürüklenmis klenmiştir.
Genel coğrafya Genelde Kuzey Yarımk mküre 30-70. paralel Dar çevre-yamalı dağı ğılım Yeni coğrafyalar
Rezervuar ve vektörler Pek çok hayvan rezervuar Asıl l rezervuar küçük üçük k kemiriciler. Bunlar spesifik bölgelerde b yaşar ar Vektörler de bölgelere b göre g değişir ir (kene,sivrisinek,tabanid sinekleri)
Hayvanlar ve coğrafya İspanyada kerevit teması sonrası enfeksiyon Kanada misk sıçans anı teması Japonyada yabani tavşan an tüketimi Çayır r köpeklerini k satışı Ülkemizde tavşan an eti yeme (Van), tavşan an avcılığı ığı,, tavşan an çiftçiliği, i, koyun besleme, Tavuk ve ördekler enfeksiyona dirençli. Ancak Suluova daki salgında bahçede tavuk ve ördek besleme
Vektör r kaynaklı enfeksiyon Ticaret, turizm, halk içindeki i indeki kargaşal alıklar, toprağı ğın n kullanılma lma şekli, suyun elde edilebilirliği Kosova da savaş ve ülkemizde deprem (Düzce ve GölcG lcük) Etken Sanfransisko depremi sonrası bulunmuştur
Kosova salgını 1999 da NATO bombardıman manı sırasında boşalt altılan lan yerler. Evler yangınlardan nlardan ve patlamalardan zarar görmüş ve tamir edilmiştir. Su kuyuları korunaksız, tuvaletler kuyusuz ve ev dışında. Hayvanlar kabaca yapılm lmış yerlerde barınmaktad nmaktadır. Hayvan ve insan gıdalarg daları kemiricilerin rahat ulaşabilece abileceği i yerlerde saklanmaktadır.
İklim değişikli ikliği Ilık k kışk ış,kuru bahar-konak sayısında değişim. im. Ülkemizde ilk salgın n bol yağış ğışlı yılda. Salgından önce bazı evcil hayvanlar ölmüştür. Trakya BölgesiB lgesi ndeki ilk ve son salgınlarda rodent sayısında ve salgın öncesi bunların ölümlerinde artış Kuzey İsveç ç te sulak alanlardaki ambarlarda kışın n kemirgen ölüsüne ve dışd ışkısına rastlanır. r. Soğuk geçen en kışk ışlarda rodent sayısı, sonrasındaki ndaki baharda ise tularemi insidansı azalır. Türkiye de salgınlar daha çok sonbahar-ilkbahar
Hastalık k tipleri F. tularensis spp. tularensis (tip A hastalık) kuru çevrede. Kuzey Amerika F tularensis spp. holarctica (tip B hastalık) akarsu, havuz, göl g l ve ırmaklarla ilişkilidir. Tüm m dünyada d yaygın
Doğal odaklar Olsufiev ve arkadaşlar larına göreg bataklık-su basmış yerler çayır-çimen yerler ormanlık k yerler bozkır r alanlar Alp Dağlar ları nın n güneyindeki g akınt ntılı yerler çöl l bölgelerib
Sulak tip yerler ABD de bakterinin ilk defa tanımland mlandığı kasaba büyük b k sazlıklar kların n ve bataklıklar kların olduğu u bir yerdir
Sulak yerler Sulak yerler-2 Rusya salgını büyük ırmakların kenarlarındaki taşkın bölgelerinde veya büyük göl kıyılarında Kosova da dik dağlar arasındaki suların kesiştiği geniş vadilerde. Bulgaristan da ortaya çıkan salgın Danube Irmağı yakınlarında.
Sulak yerler-3 Suluova, Yeşil ilırmak yakınındad ndadır r ve şehrin içinden inden 2 küçük üçük k dere geçmektedir. Yoğun pirinç tarımı yapılmaktad lmaktadır.
Trakya da dere kenarındaki ndaki köyler. k Pirinç tarımı Dere,ark,yüzeyel kaynak suları. Suda yüzmey Sıçan ve tavşanlar anların sularıkirletmesi kirletmesi,klorlan mamış sular Sulak yerler-4
Kaynak Suyu-Klorlanmam Klorlanmamış Su Antalya Adapazarı Ankara Bolu Düzce Gölcük Kars Zonguldak Tüketimi
Çayır-çimen yerler Ekin ve çimen biçme (ABD) Şeker bitkilerinin tarımıyla uğrau raşma (Avusturya) risk faktörü Karacabey harası ve çevresi
Ormanlık k yerler Karadeniz Bölgesi B dağlık k ve ormanlıkt ktır. Yağış ğışlı bir bölgedir. b Yayla kültk ltürü gelişmi miştir ve dağ çileği, i, böğürtlen, b mantar gibi doğadan toplanan besinler fazla tüketilir, t açık a k kaynak suları içilir. ilir. İsveçte endemik bölgeler b yoğun ormanların olduğu, u, aralarda tarıma elverişli li alanların n az olduğu u yerlerken, hastalığı ığın n yeni ortaya çıktığı alanlar tarıma daha elverişli li açık a k alanlardır. r.
Ormanlık k Yerler-2 Düzce de salgının n olduğu u alanlar da yoğun ormanlık k alanlardır r ve ormanların n arasında küçük k tarım m alanları vardır. r.
Bozkır r alanlar Orta Asya Cumhuriyetleri Moğalistan Çin Türkiye Van Malatya Çankırı Konya Ankara Bitlis Siirt Urfa Kırıkkale Kayseri Muş
Sonuç Salgınlar nların n coğrafyayla yakın n ilişkisi var gibi Multidisipliner çalışmalara gerek var
TEŞEKK EKKÜRLER