İSLAM HUKUKU - I 1. Şi`a, "imam nasb etmenin Allah üzerine vacib olduğu" görüşünü, peygamberin vefatından sonra nassla belirlenmiş olan imamın, kendisinden sonraki imamı nasıl belirleyeceği noktasında çelişkiye düşmekten kurtarmak için, nassla belirlenmiş olan imamın kendisinden sonra gelen imamı belirlemesinin nass hükmünde olacağı fikriyle desteklemeye çalışmaktadır. Buna göre tayin edilen imam üzerine de kendisinden sonraki yöneticiyi tayin etmek vacib olur. Bu şekilde imamet nesilden nesile nass ve ta`yin yoluyla aktarılarak devam eden ve seçimle değil, nass ve tayinle gerçekleşen bir vacib olarak, dinin rükünlerinden biri halinde ortaya çıkar Yukarıdaki paragrafa göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Peygamberden sonra nassla tayin edilmiş imamın, kendisinden sonraki imamı tayin etmesinin nass hükmünde değerlendirilmesi, Hz. Peygamber'in görevinin imamet ile devam ettirilmesi anlamına gelmektedir Buna göre imam, vahiy hariç bütün peygamberlik imtiyazlarına sahip olmaktadır İmamın kendisinden sonra gelecek imamı belirlemesi, nass hükmünde olacağı için, imam belirlemek istişareye açık bir konu olarak değerlendirilemez. Bu konuda istişare yapılamaz ( Kendisinden sonra gelecek imamı belirlemek mevcut imamın vazifesi olduğu için, o kendisinden sonra kimin imam olacağı hususunda toplumla istişare yapmalıdır E) Peygamberin görevinin imamdan imama aktarılarak devam etmesi imamın kutsal bir kişi olarak değerlendirilmesi sonucuna yol açmıştır 2. Belli bir görev yada makama seçilecek kişinin kendisini o makama getireceklerle iyi ilişkiler kurarak o makamı kazanması hangi İslâm yönetim ilkesinin ihlali anlamına gelir? İstişare Bey'at ( Murakabe Ehliyet E) İtaat 3. Aşağıdakilerden hangisi Medine vesikası incelendiği zaman çıkarılabilecek sonuçlardan biri kabul edilemez? Birbirleri ile kardeş olan müminler, birbirlerine karşı saygılı ve hassas olacaklar ve her türlü tecavüze karşı ortak tavır alacaklardır Herkes tam bir eşitlik altında askeri hizmete mecburdur Asla bir caniye sığınma ve himaye hakkı tanınmayacaktır Ferdin kendi kabilesi mensuplarını, veya ailesi, veyahut akraba toplulukları dahil en yakın kimselere karşı bile olsa icabında her bir vatandaşın merkezi otorite etrafında yardım elini birleştirmesi mecburiyeti vardır (E) Yahudiler, dinlerini açık bir biçimde yaşama hakkına sahip değillerdir 4. Aşağıdakilerden hangisi XX. yüzyılda ortaya çıkan küçük Müslüman devletçiklerinin yönetimlerinin otoriteryen yönetimler olarak ortaya çıkmasının sebepleri arasında sayılamaz? XX. Yüzyıl esasen İslam'ın hizmetçisi ve Müslüman toplumların hamisi olan Osmanlı'nın dağılması sürecidir ve ondan kopan küçük küçük Müslüman topluluklar içinden çıkan çoğu düşmanla işbirliği içindeki hainler yönetimi elde etmişler ve kendilerine karşı her zaman isyana hazır toplumlarının baskı ile yönetmeyi tercih etmiş olabilirler ( Bu devletler kurulurken, İslâm ilke ve esasları dikkate alınarak yönetimleri oluşturulmaya çalışılmış devletlerdir ve temelde İslâm yönetim anlayışı otoriteryen olduğu için bu şekilde örgütlenmiş olmaları İslâm'a uygun kabul edilebilir Osmanlı Devletinin dağılmasının ardından otorite boşluğuna düşen küçük müslüman toplulukları, devlet geleneğine sahip olmadıkları ve esasen tarihlerinde tek kişiye dayalı baskıcı yönetimler görüldüğü için, geleneklerinden tevarüs ettikleri şeye yönelmiş olabilirler Başta İngilizler ve Fransızlar olmak üzere Osmanlı'ya bağlı Müslüman toplulukları kendi siyasi ve ekonomik çıkarları adına kullanan düşmanlar, bu Müslüman devletçiklerini kurduran merkez oldukları için, onların başına kendi sözlerini dinleyecek, buna karşın halkına zulmetmeyi vazife sayacak hainleri geçirmiş olabilirler E) İslam devlet teorisi, insana hizmet etmeyi esas kabul etmesine karşın, İslâm tarihinde ortaya çıkan yönetim biçimlerinin çoğu zaman baskıya dayalı yönetimler olması, bu insanların geleneği olarak kabul edilebilir. Bu durumda Osmanlı'dan bağımsızlıklarını elde ettikten sonra bu tür bir yönetim kurmak onları geleneğidir denilebilir Sayfa-3
5. "İslam'da devlet ve hükümet kuralları dinsel niteliktedir. Bu kurallar her zaman, her yerde ve her türlü koşullar içinde yürürlüğü öngörülen ve kaynağını Tanrı'nın iradesinde bulan ilkelerdir" Yukarıdaki paragraftan çıkan sonuç aşağıdakilerden hangisidir? İslâm yönetim anlayışı monarşiyi reddeder Her tür yönetim biçimi İslâm'a uyabilir ( İslam teokratik bir dindir E) Adaletin tesis edildiği her yönetim biçimi aynı zamanda İslâmîdir İslam'da önemli olan din kurallarına uygun bir hayat yaşamaktır 6. Aşağıdakilerden hangisi İslâm devlet teorisini geliştiren bilim adamlarından biri değildir? ( Ebu'l-Hüseyn el-basrî Muhammed b. Usluk el-farabî Muhammed b. Muhammed Gazalî Ebu'l-Hasan Maverdî E) İbn Haldun 7. İnsana tanınmış olan haklar, "insanların görevlerinin bir ön şartı değil, onların sonucudur" düşüncesinde olan çağdaş alim aşağıdakilerden hangisidir? John Obert Voll ( Seyyid Hüseyin Nasr Ebu'l-A'la Mevdudî Ali Şeriati E) Hamilton Gibb 8. Aşağıdakilerden hangisi bey'atin hukukî sonuçlarından biri değildir? Hukuk çizgisinin dışına çıkmayan (âdil) halifeye yapılan bey'attan dönme ve silâhla karşı çıkma isyan suçunu oluşturur Aynı anda iki halifeye bey'at edilmesi hilâfetin tekliği prensibini bozar Bey'at her iki taraf (halife ve toplum) için bağlayıcı (lâzım) bir akittir ( Fâsık (hukuku ihlal eden) halifeye yapılan bey'at bağlayıcı niteliğini kaybetse de halife güçlü olduğu sürece itaat zorunludur, gücünü kaybederse isyan edilebilir E) Halife üzerine aldığı görevi yürüttüğü ve İslâm hukukunun çizdiği yoldan ayrılmadığı sürece bey'at edenlerin ahitlerinden dönmeleri mümkün değildir 9. Cizye ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ( Cizye sadece nakit olarak alınır, ayni mal olarak alınmaz, zira gayrı müslimler açısından mal olarak kabul edildiği halde Müslümanlara göre mal niteliği olmayan (şarap ve domuz eti gibi) mallar vardır İslam ülkesinde yaşamaya razı olan gayrı Müslimler, burada yaşamakla elde edecekleri can ve mal güvenliği karşısında cizye vermekle yükümlü olurlar Zimmet anlaşmasıyla can, mal güvenliği ve inanç hürriyeti elde eden zımmîler, cizye vererek, devlete karşı vatandaşlık görevlerini ifa etmiş olurlar Bir yıl yada daha fazla hastalık çeken bir zımmi erkeğin cizye ödeme yükümlülüğü yoktur E) Her bir gayrı Müslim erkekten ne kadar cizye alınacağı konusu, zamana, cizye alınan bölgeye, bireysel ya da toplu cizye ödenmesi durumuna göre farklılık gösterir 10. Aşağıdakilerden hangisi İslâm hukukuna göre fikir ve söz hürriyetinin kaynaklarından biri değildir? Şura ve meşveret prensibi Aklı kullanmanın ve düşünmenin dinen gerekli olması ilkesi Ümmetin yönetimi denetleme / murakabe hakkı Yönetimi eleştirme hakkı (E) İsyan hakkı 11. Aşağıdaki seçeneklerde iddetle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Kocası tarafından ric'î talakla boşanan bir kadın iddet beklerken kocası ölecek olsa boşanma iddeti vefat iddetine dönüşür Fasid nikâhla meydana gelen evliliklerde, böyle bir evlilik devam ederken koca ölürse kadın, vefat iddeti beklemez; eğer cinsel ilişki olmuşsa talâk iddeti bekler Hamile iken kocası ölen bir kadın düşük yapacak olsa düşük yapılan cenin insan şeklini aldığı anlaşılırsa kadının iddeti sona erer Kocası tarafından boşanan veya kocası ölen gayri müslim bir kadının iddeti de müslüman kadının iddeti gibidir (E) Sahih bir nikâhla evli olan bir kadın kocası tarafından üçüncü defa ric'î talakla boşanmış ve bu sebeple iddet beklerken kocası ölecek olsa boşanma iddetini terk ederek ölüm iddeti beklemeye başlar Sayfa-4
12. Sahih bir nikâhla evli olan bir kadın hayızlı iken kocası tarafından bâin talakla boşanacak olsa bu kadının bekleyeceği iddetle ilgili verilen bilgilerden hangisi Hanefilere göre doğrudur? Böyle bir kadının üç temizlik dönemi iddet beklemesi gerekir Böyle bir kadının iddeti, kadının görmekte olduğu âdet dahil üç âdet görürse tamamlanır ( Böyle bir kadının iddeti, kadının görmekte olduğu âdet hariç üç âdet görürse tamamlanır Böyle bir kadının üç ay iddet beklemesi gerekir E) Böyle bir kadının içinde bulunduğu âdet hali hariç dört ay on gün iddet bekleyecektir 15. İslâm miras hukukunda ölenin geriye bıraktığı mallardan önce teçhiz ve tekfin masrafları karşılanır, artarsa borçları ödenir, bundan sonra vasiyeti yerine getirilir. Bütün bu harcamalardan sonra geriye mal kalırsa varisleri arasında taksim edilir. Buna göre aşağıdaki seçeneklerde verilenlerden hangisi teçhiz ve tekfin masraflarına dahil değildir? Cenazenin yıkanma masrafı Cenazenin taşıttırılma masrafı Cenazenin kefen masrafı Mezar kazma masrafı (E) Ölenin arkasından hatim okutturulma masrafı 13. İslam aile hukuku açısından bir çocuğun babası açısından nesebinin sabit olması için aşağıdaki seçeneklerde verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? Sahih bir nikâhla evli olan bir kadın boşanma iddeti beklerken en az altı ay veya en fazla bir yıl içinde doğum yapmışsa Bir kimsenin eşi zannederek birlikte olduğu kadından çocuk dünyaya getirmesi Nesebi meçhul olan bir çocuk hakkında gerekli şartları taşıyan birisinin "bu benim çocuğumdur" iddiasında bulunması ( Fasit nikâhla meydana gelen akitte zifaf meydana gelmemişse iddet içerisinde kadının çocuk dünyaya getirmesi E) Kocası vefat eden veya boşanıp da iddet bekleyen kadın, vefat ya da boşanma tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra çocuk dünyaya getirse nesebi baba tarafından sabit olmaz 14. I. Hanefilere göre hataen katil varisin mirastan hisse almasına engel bir durum değildir. II. 5 yaşındaki gayri mümeyyiz bir çocuk babasının tabancası ile annesini öldürse bu durum mirastan hisse almasına engel değildir. III. Hanefilere göre tesebbüben katil vârisin mirastan hisse almasına engel bir durumdur IV. Kendisini öldürmek için saldıran oğlunu kendi canını kurtarmak için öldürecek olsa anne bu oğluna varis olabilir. V. Kendisine bir miktar mal vasiyet eden bir kimseyi vasiyet edilen kasten öldürecek olsa katil kendisine vasiyet edilen maldan mahrum olur. Yukarıdaki cümlelerde mirasa veya vasiyete engel durumlar hakkında bilgiler verilmiştir. Verilen bu bilgilerden hangileri doğrudur? I-II-IV ( II-IV-V II-III-IV I-II-V E) II-III-V 16. Sahih bir nikâhla evlenen bir kadın hangi durumlarda kocasından mehr-i müsemmâyı almayı hak eder? ( Kadın nikâh esnasında anlaşarak belirledikleri mehri evlendikten sonra az bulması durumunda Evlilik akdi sırasında mehir belirlenmemişse Nikâh esmasında mehir olarak belirlenen şey dinen mütekavvim bir şey değil veya hakkında büyük oranda bir belirsizlik varsa Nikâh esnasında mehrin belirlenip belirlenmediği konusunda karı-koca arasında ihtilaf ortaya çıkmışsa E) Taraflar nikâh öncesi mehirsiz evlenmeye karar vermişlerse 17. I. Geçerliliği başka birinin onayına bağlı olan evlilik akdine denir. II. Hanefilere göre bir erkeğin karısını kinâyeli lafızlarla boşaması durumunda talak meydana gelir. III. İslam miras hukukunda varisin, bir başka varisin bulunmasından dolayı mirastan alacağı hisseyi tamamen veya kısmen kaybetmesi durumuna.. denir IV. Evlendiği zaman eşine zulüm yapacağından korkan, aile hukukuna riayet edememe endişesi taşıyan bir kimsenin evlenmesinin hükmü, Hanefilere göre V. Hanefilere göre karısını âdet görmediği yani temizlik halinde iken sarih bir lafızla boşayan bir erkek, karısı bu boşamanın iddet beklerken ilk temizlik döneminde tekrar boşaması durumunda meydana gelen boşamaya. talak adı verilir. Mut'a nikâhı- bâin - hacb- tahrimen mekruh- hasen Mevkuf nikâh- ric'î - hacb- tahrimen mekruh-ahsen ( Mevkuf nikâh- bâin - hacb-tahrimen mekruh-hasen Mevkuf nikâh- bâin - hacb-tahrimen mekruh-ahsen E) Muvakkat nikâh- bâin - hacb- tahrimen mekruh-hasen Sayfa-5
18. Kur'an'da Yüce Allah kendileri ile evlenilmesi haram "و حلاي ل أبناي كم ال ذین من أصلابكم" olanları sıralarken buyurmaktadır. Bu âyette aşağıdaki şıklarda verilenlerden hangisiyle evliliğin haram olduğu anlatılmaktadır? Bir kişinin öz çocuklarının halaları ile Bir kişinin öz çocuklarının teyzeleri ile Kendisi ile evlenilen kadının annesi ile Rebib'in karısı ile (E) İster nesep ister süt yoluyla olsun çocukların eşleriyle 19. I. Vefat iddeti bekleyen kadın hamile değilse kadına iddet nafakası gerekmez II. Vefat iddeti bekleyen kadının iddet nafakası kocasına aittir III. Ric'î talaktan dolayı iddet bekleyen kadının iddet nafakası kocasına aittir. IV. Bâin talaktan dolayı iddet bekleyen kadın hamile ise nafakası iddet süresince kocasına aittir. Yukarıda sıralanan iddet çeşitleri ve iddet nafakası ile ilgili verilen bilgilerden hangilerinde bütün müçtehitlerin ittifakı vardır? I-II-III II-III-IV I-II-IV ( I-III-IV E) II-IV 20. Nikâh esnasında hemen ödenmeyip daha sonra ödemek üzere vaat edilen mehre ne ad verilir? Mehr-i muaccel Mehr-i misil Mehr-i müsemmâ ( Mehr-i müeccel E) Müt'a Sayfa-6
FELSEFE TARİHİ FELSEFE TARİHİ 1. Aydınlanmanın en radikal biçimidir. İhtilalcı bir dile sahip olup mutlakıyetçi yönetime karşıdır. Laik bir dile de sahip olup kiliseye de karşı çıkmıştır. Düşüncesinde materyalizm ve sansüalizm belirgindir. Spesifik felsefi olmaktan ziyade daha anlaşılır ama dogmatik bir dile sahiptir. Yukarıda ifade edilen Aydınlanma çeşidi hangi şıkta verilmiştir. İskoç Aydınlanması İngiliz Aydınlanması ( Fransız Aydınlanması Rönesans Aydınlanması E) Alman Aydınlanması 2. Aşağıdakilerden hangisinde J. Locke'un Siyaset anlayışına uymayan ifade yer almaktadır? ( Sözleşmeye dayalı mutlakıyetçi bir devlet anlayışına sahiptir. Yasama ve yürütme gücü bir elde toplanmamalıdır. Devlet doğal hakların korunması ve devamı için anlaşma ile kurulmuştur. Yönetici, yasama sınırlarını çiğnerse halkın ayaklanması meşrudur. E) İnsanlar devletten önce birbirleriyle savaşmadan kümeler halinde yaşamıştır. 5. Sokrates öncesi filozofların en önemli ortak özelliği hangisidir? Doğru bilginin ne olduğu ve nasıl elde edileceği. Ahlakın kaynağı İnsanı felsefenin temel konusu yapmaları Sistemli bir felsefe yapmaları (E) Evren hakkında duyulan merak. 6. Aristo'nun ruh anlayışı ile uyuşmayan ifade aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir? Ruh, varlığı şekillendirici bir özelliğe sahiptir. Sadece canlı varlıklarda ruh vardır. İnsan ruhu bedenden bağımsız ve sonsuzdur. ( Bitkisel ve hayvani ruhlarda bulunan nitelikler insan ruhunda bulunmaz. E) Ruhun en yüksek formu insanda bulunanıdır. 7. D. Hume'a göre insandaki sebeplilik fikrinin kaynağı aşağıdakilerden hangisidir? Akılcılık ( Alışkanlık Uzlaşımcılık Düşünce E) Tümel kavramlar 3. Kant'a göre "salt" kavramı aşağıdakilerden hangi anlama gelmektedir? Doğuştan gelen kavramlar, bilgiler Tanrı bilgisi Deney bilgisi Numene ait kavram ve bilgiler (E) Duyu ve düşünce bilgisi 4. Matematik olmadan felsefeyi anlamanın mümkün olmadığını belirten bir risale yazan Müslüman filozof aşağıdakilerden hangisidir. Farabi İbni Sina ( Kindi İbn Rüşd E) Gazali 8. Varlığı savunup oluşu reddeden filozof aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir? ( Parmanides Demokrit Heraklit Thales E) Anaximondros 9. Aşağıda "Filozoflar ve evrende varsaydıkları temel ilkeleri" verilmiştir. Buna göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? Xenophanes = Hava ve su Anaximandros = Apeiron ( Demokrit = Ateş Pythagoras= Sayı ve ahenk E) Anaxagoras = Spermata Sayfa-7
FELSEFE TARİHİ 10. Aristo'nun felsefi yöntemiyle uyuşmayan düşünce aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir? Dış dünyada gördüğümüz nesneleri zihnimizde kavramlar haline getirerek düşünürüz. Bir nesneyi bilmek onu önce bir kavram altında toplayıp sonra da o nesnenin tikel özelliklerini tanımak demektir. Zihne duyular aracılığıyla gelen bilgiler akıl tarafından algılanmakta ve sonra bunlar aktif akıl tarafından işlenip düzene sokulmaktadır. İnsanın doğuştan getirdiği, özdeşlik, çelişmezlik gibi bazı temel zihnin prensipleri vardır. (E) Bilgi, ideler evrenindeki bilinenlerinin burada hatırlanmasından ibarettir. 11. Felsefelerinin temel konusunu tabiattan insana döndüren, insanın kendini bilmesi, tanıması üzerinde duran ortak iki filozof / okul aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir? ( Sokrat - Sofistler Pitagoras - Plotinus Sofistler - Platon Epikür - Stoa E) Stoa - Sofistler 12. Ünlü Septik düşünür Piron'a göre, üstün insan, bilmediği şeyler konusunda her türlü yargıdan kaçınan insandır. Bu nedenle de insan yargıdan kaçınmalıdır. Bu davranışa verilen isim aşağıdaki hangi seçenekte geçmektedir? Haz Monad ( Epohe Daimon E) Deimurgus 13. Yeni Eflatunculuktaki "Nous" kavramının anlamı aşağıdaki hangi seçenekte ifade edilmiştir? ( E) Kendi başına bizatihi varlık olan. Öncesiz, sonrasız ve sabit olan, idelerin ait olduğu yer. Her şeyin kendinden çıktığı kaynaktır. Cisme ve bedene organik şekiller kazandıran, biçim veren. Maddenin, eşyanın ait olduğu yer. 14. J. Locke'a göre insanın zihninde bulunan idelerin ve tüm bilgilerinin kaynağı, nereden geldiği en doğru biçimde aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir? Aklın kritiği sonucu oluşur. Doğuştan gelir. Bireysel tecrübeden gelir. ( Deneyden gelir. E) Ruhsal tecrübeden gelir. 15. Nominalizmi geliştiren ve tek tek nesnelerin gerçekliğini kabul eden Ortaçağ düşünürü aşağıdakilerden hangi seçenekte verilmiştir? Aziz Anselmus Aquinalı Thomas ( Ockham'lı William Augustinus E) İbn Meymun 16. Aşağıda filozoflar ile onların en temel görüşleri verilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangi seçenek yanlış olarak verilmiştir? Spinoza - Felsefesinin çıkış noktası Tanrı bilgisi kavramıdır. N. Macchiavelli - Ulus devlet fikrinin ilk temsilcisidir. Locke - Doğuştan gelen zihinsel kavramlara karşı çıkar. ( Kant - Bütün fikirlerimizin kaynağı akıldır. E) Descartes - Matematiğin yöntemini felsefede kullanmıştır. 17. On yedinci yüzyıl felsefesinin "temel belirleyici özelliği" aşağıdaki hangi seçenekte verilmiştir? Duyular ve deneyi ölçüt alma Evren ve doğa üzerine odaklanma İnsan aklını kültür dünyası üzerinde egemen kılma Zihinsel kavramlaştırma üzerine odaklanma (E) Matematiği ve akılcılığı ölçüt alma 18. Pozitif hukuk ile doğal hukuk arasında bir ayırım yapılmalıdır. Pozitif hukuk insanın kendisinin tarih içinde şu ya da bu nedenle isteyerek koymuş ve kurmuş olduğu hukuktur. Dolayısıyla pozitif hukuk, ancak tarihi olarak konmuş olduğu dönemin koşullarını bilmekle anlaşılabilir. ise, insanın aklında yerleşiktir. Dolayısıyla tarih içinde değişmez. Rönesans dönemi filozoflarından Hugo Grotius'un yukarıdaki fikirlerinden hangi sonuçlar çıkarılamaz. Doğal hukuk her türlü pozitif hukuktan üstündür. Doğal hukuk anlayışı, Fransız Devriminin "İnsan Hakları Bildirisi" ve Birleşmiş Milletler'in "İnsan Hakları" doktrinine temel olmuştur. ( Devlet hukuku pozitif hukuk'a Uluslararası hukuk ise doğal hukuk'a dayandırılarak oluşturulmalıdır. Doğal hukuk, insanın doğuştan getirdiği haklar olduğu için devletin sınırlarında durup kalmaz. E) Devletler hukuku doğal hukuk'a dayanılarak geliştirilmektedir. Sayfa-8
FELSEFE TARİHİ 19. Aşağıda Descartes'in temel yöntem ve görüşleri verilmiştir. Buna göre Descartes için aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez. Matematiği felsefesinin yöntemi yapmıştır. Yeniçağ felsefesinin kurucusudur. Kesin bilgiye varmak için şüpheyi savunur. ( Tanrıyı felsefesinin temel çıkış noktası yapmıştır. E) Madde ile ruh alanları arasında ayrım yapar. 20. Kant, bilgimizi hem "genişleten" hem de "zorunlu ve tümel geçerliliğe sahip" bilgi türüne ne ad vermektedir? Hipotetik yargı ( Sentetik a priori yargı Sentetik yargı Analitik a priori yargı E) Analitik yargı Sayfa-9