Matematik Ve Felsefe

Transkript

1

2 Matematik Ve Felsefe Felsefe ile matematik arasında, sorunların çözümüne dayanan, bir bağlantının bulunduğu görüşü Anadolu- Yunan filozoflarının öne sürdükleri bir konudur.

3 Matematik Felsefesi ; **En genel anlamda, geleneksel olarak aritmetik, cebir, geometri gibi kolları bulunan matematiğin doğasını, özünü, amaçlarını, kapsamını ve içeriğini araştıran; **Matematikte kullanılan ilkelerin, bağıntıların, kavramların, dizgelerin, simgelerin ve işlemlerin varlıkbilgisel değergelerini soruşturan; **Matematiksel bilginin değerini, öteki bilgilerden farklarını ortaya koymaya çalışan; **Özellikle felsefe tarihinde sıkça kendisine vurguda bulunulan matematik ile felsefe arasındaki yakınlık ilişkisinin ana nedenlerini matematiğin felsefeye ilişkin içerimleri üstüne yoğunlaşarak irdeleyen felsefe alanı.

4 Matematik Platon dan Spinoza ya, Spinoza dan ile Russell a felsefe tarihinin hemen her döneminde filozofların yakın ilgisini çekmiştir. Hiç kuşkusuz bu ilginin başlıca nedeni, matematiğin gözlem ile deneye dayanmaksızın, zaman ile uzamın üstünde bilgi sunabilme yetisidir. Özellikle usçuluk açısından bakıldığında matematik yetkin bilginin eşsiz bir örneği olarak değerlendirilmiş,bütün bilgilerin deneyden çıkması gerektiği düşüncesiyle usçuluğa karşı çıkan deneysel felsefeyi çürütecek denli önemli bir karşıörnek oluşturduğundan vazgeçilmez bir inceleme konusu olmuştur. Buna ek olarak, matematik felsefenin başlangıcında ortaya atılan pek çok sorunun dile getirilişi bağlamında bulunduğu önemli katkılarla felsefenin gözünde ayrıcalıklı bir yer edinmiştir.

5

6 Matematik felsefesinde çözüm aranan en önemli sorunlardan biri, matematikte kullanılan bağıntıların, simgelerin, sayıların ve öteki kendiliklerin varlık bilgisel değergesini açıklığa kavuşturmaktır.

7 MATEMATİK VE FELSEFE ALANINDA ÇALIŞMA YAPAN FİLOZOFLAR

8 PLATON Felsefede matematiğe büyük önem veren ilk büyük dizgeci filozof Platon, matematik nesnelerinin sorusu karşısında gerçekçi tutumu benimsemiştir. Ona göre matematikte adı geçen bütün her şeyin bildiğimiz dış dünyadan bağımsız, somut, gerçek birer varlıkları vardır. Daha açık söylemek gerekirse, Platon matematiğin ancak us yoluyla kavranabilir bir gerçekliği olduğunu ama bu gerçekliğin ustan ya da zihinden bağımsız olarak da varolduğunu düşünmüştür. Akademi nin matematiksel ve akılcı bir düşünceyle temellendirildiğini, kapının girişindeki Ageometretos medeis eisito! (Geometri bilmeyen giremez!) yazısından anlaşılır.

9 IMMANUEL KANT Matematiğin varlıkbilgisel yeri sorununa değgin gerçekçiliğe karşı geliştirilen bir başka önemli konum Alman filozof Kant ın felsefesinde yerini bulmuştur. Kant bütün matematik önermelerinin, daha doğru bir anlatımla matematikte geçen bütün ilksavlar ile "kanıt savlar sentetik a priori yargılar olduğunu belirtmiştir. Kant ünlü Kantçı soru sorma yapısının ışığı altında sorduğu Matematik nasıl olanaklıdır? sorusunu yanıtlamaya yönelik kapsamlı bir açıklama sunmuştur. Buna göre matematik, içduyu formu zaman ile dışduyu formu uzamın hem a priori hem de tikel olmasından ötürü olanaklıdır. Anlaşılacağı üzere Kant ın temelde getirdiği yenilik, gerek Platon un gerekse gerçekçiliğin matematiğe yüklediği metafiziği ve metafizik varsayımları çürütmek olmuştur.

10 DESCARTES Fransız filozof Matematik eğitmeni olarak kariyer yapmaya başlar. İnsan bilgeliğini şüphecilik olmadan ifade etmek istiyordu. Rasyonel- akılcı düşüncenin babasıdır. Kartezyen koordinat sistemini kurdu. Matematiğin prensiplerini yazdı. Düşünsel alanda matematiksel açılımlardan yararlanarak, doğrudan ortaya çıkan ve doğruluğu tartışılmaz kesin-mutlak birtakım bilgilerin var olduğunu savunmuş; Bir savunuda " Düşünüyorum, öyleyse varım şeklinde ünlü söylemiyle ortaya koymuştur.

11 GALİLEO GALİLEL Fiziğin "babası" diye anılan Galileo, aynı zamanda, güneş-merkezli sistem için sürdürdüğü mücadele ile düşünce özgürlüğüne öncülük etmiştir. Onun düşüncemize büyük bir katkısı da, deney sonuçları ile matematiği birleştirmesi, öylece bilimsel yöntemi bugünkü anlamda işlemiş olmasıdır. Şu sözleri ilginçtir: Felsefe (bilim demek istiyor) gözlerimiz önünde açık duran "evren" dediğimiz o görkemli kitapta yazılıdır. Ancak yazıldığı dili ve alfabesini öğrenmedikçe bu kitabı okuyamayız. Kitabın yazıldığı dil, matematiğin dilidir; harfleri üçgen, daire ve diğer geometrik şekillerdir. Bu dil ve harfler olmaksızın, kitabın bir tek sözcüğünü anlamaya olanak yoktur.

12 BLAİSE PASCAL Fransız, matematikçi, fizikçi, ve filozof. Doğruluklara aslan ulaşamayacağını, bilginin temelinin inanç ve dinsel içe doğuş olduğunu savunmuştur yıllarda mekanik, akışkanlar statiği ve vakum konularında çalışmalar yapan Pascal, bir yandan iki temel aritmetik işlem, toplama ve çarpmayı uygun yerleştirilmiş bir dişliler dizgesine dönüştürmeyi ve günümüze yedi örneği kalabilen bir " hesap makinesi " geliştirmeyi, bir yandan da Torricelli'nin açık hava basıncıyla ilgili deneyini yenileyip yorumlarken vakum problemine yürekli açıklamalar getirmeyi başardı.

13 MATEMATİK PERFORMANS ÖDEVİ ŞULE ÜNAL 12/B 188 K.BARAN YÜCEL

14 KAYNAK Fizikist.com Matematikkahvesi.blogspot.com Filozof.net