Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi
Sağlık Çalış ışanlarında Enfeksiyon Riski Kan yoluyla bulaşan hastalıklar
Sağlık çalış ışanlarında majör bulaş kaynağı kanla veya kanla kontamine olmuş vücut sıvıları ile temas Hastalardan bulaşabilecek diğer enfeksiyon hastalıkları (hava yoluyla bulaşan enfeksiyonlar, vb.)
Bulaş Riski HBsAg-pozitif, HBeAg pozitif: %37-62 HBsAg-pozitif, HBeAg-negatif: %23-37 Hepatit B, cansız yüzeyler üzerinde oda sıcaklığında en az bir hafta canlılığını korur. Kronik hepatit gelişme riski (%3-10) - Siroz, hepatosellüler karsinom Hepatit D enfeksiyonu için hepatit B taşıyıcılığı gereklidir
Bulaş Riski Hepatit C: %2-3 Hepatit C, ortamda uzun süre canlı kalmaz Kronik hepatit ( %80-90) Siroz Hepatosellüler karsinom
Bulaş Riski HIV - İğne batması: %0,3 - Mukozal temas: %0,09 (%0,006-%0,5) HIV, ortamda uzun süre canlı kalmaz. Tedavi almayanlarda AIDS e progresyon Antiretroviral tedavi ile sonuçlar başarılı
Hasta Mahremiyeti Hastaya ait tüm bilgiler gizli tutulmalıdır. Hastabaşı panolarına, dosya veya gözlem kağıtları üzerine, vb. yerlere hastanın hepatit- HIV markerları ile ilgili bilgi yazılmamalıdır.
Korunma 1-Kişisel korunma 2-Hastadan hastaya bulaşın önlenmesi -Sterilizasyon-dezenfeksiyon -Ortam temizliği - Atık yönetimi
Kişisel Korunma 1-Standart önlemlere uyulması 2-El hijyeni 3-Kesici-delici alet yaralanmalarının önlenmesi -Tıbbi atık-evsel atık ayrımının yapılması -Kesici-delici alet kutularının kullanılması -İğ İğne uçlarının kapatılmaması 4-Aşı şı: Sadece Hepatit B için mümkün -Tüm sağlık çalış ışanları aşı şılanmalı
Kişisel Korunma 5-Kesici-delici alet yaralanmalarının takibi -İlk müdahale -Kayıt tutulması -Danış ışmanlık hizmeti 6-Riskli temas sonrası profilaksi -Hepatit B: Hepatit B immünglobulini + hepatit B aşı şısı -Hepatit C: Mümkün değil -HIV: Risk grubunun belirlenmesi, gerekli görülürse antiretroviral tedavi, sonuçlar başarılı
Standart önlemler Hastanın tanısına ve enfeksiyonu olup olmadığına bakılmaksızı n bütün hastalara uygulanan önlemlerdir
Standart önlemler 1-Kanla, her türlüvücut sıvısıve ter dışında her tür vücut salgısı ile, 2-Mukoza ile, Bütünlüğübozulmuşciltle temas sırasında steril olmayan ELDİVEN giyilmelidir. Temas sonrasında eldiven çıkarıldıktan sonra EL HİJYENİ sağlanmalıdır.
Standart önlemler 3-Hasta üzerinde kirli bir alandan temiz bir alana geçerken eldivenler değiştirilerek el hijyeni sağlanmalıdır.
Standart önlemler 4-Vücut sıvıveya salgılarının çevreye sıçrama veya yayılma ihtimali olan durumlarda eldivene ek olarak diğer kişisel korunma malzemeleri (önlük, maske veya gözlük) kullanılmalıdır.
Standart önlemler Kan ve diğer vücut sıvı/salgılarının çevreye sıçrama/püskürme ihtimali olan durumlarda (endotrakealaspirasyon, endotrakealentübasyon, vaskülerinvazivgirişimler, vb. ) cerrahi maske + gözlük veya siperli maske kullanılmalıdır.
Standart önlemler Her tür spinalgirişim sırasında (miyelogram, lomberponksiyon, spinalanestezi, vb.) işlemi yapan kişi cerrahi maske takmalıdır.
Standart önlemler 5-Solunum hijyeni: Öksüren/hapşıran hastaların çevreye yayabileceği infeksiyöz partiküllerin Acil Servis in triyajveya hasta kabul alanıve poliklinik alanları gibi giriş noktalarında kontrolünü sağlayabilmek için Öksüren/hapşıran hastalara ağızlarınıkağıt mendil/peçete ile kapatmalarıkonusunda eğitim verilmeli.
Standart önlemler Öksüren/hapşıran hastalara mümkünse cerrahi maske taktırılmalıve diğer hastalarla aralarında en az bir metre mesafe olacak şekilde yerleştirme yapılmalı
Standart Önlemler Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları Her tür parenteralenjeksiyon sırasında steril, tek kullanımlık enjektör ucu ve enjektör kullanılmalı, bir kez kullanılmışveya herhangi bir nedenle sterilitesi bozulmuş enjektör/enjektör uçları kesinlikle kullanılmamalıdır.
Standart Önlemler Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları Kesici-delici aletler, kesici-delici uçları vücudun herhangi bir bölümüne dönük şekilde elden ele transfer edilmemelidir. Her tür kesici-delici alet özel kesici-delici alet kutularına atılmalıdır.
Standart Önlemler Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları Multidozflakonlaraher girişiçin yeni ve steril bir enjektör ve enjektör ucu kullanılmaı, girişöncesinde flakonun diyaframıalkolle silinmelidir.
Standart Önlemler Hastanın marker sonuçlarının negatif olması, enfekte olmadığı anlamına gelmez. Đnkübasyon süreleri: Hepatit B=50-180 gün Hepatit C=30-150 gün HIV=30-90 gün
Kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar yönünden riskli yaralanma: Tanımlar Perkütan yaralanma (iğne batması, veya kesici-delici bir aletle yaralanma gibi) Ter dışı ışında diğer vücut sıvıları/salgıları ve kanın mukoza ile temas etmesi Ter dışı ışında diğer vücut sıvıları/salgıları ve kanın bütünlüğü bozulmuş cilt ile temas
Hastane ortamında çalış ışan kanla ve vücut sıvıları ile teması olan herkesin (kontratlı hizmetler ve öğrenciler dahil) HBs Ag, anti- HBs Ab, anti-hcv belirleyicileri bilinmelidir.
Riskli Yaralanma Anında Yapılması Gerekenler Yaralanmanın meydana geldiği cilt bölgesi su ve sabunla yıkanmalı Mukozal temas durumunda, kan veya vücut sıvısı ile temas eden mukoza bölgesi bol su ile yıkanmalı Yaralanmanın meydana geldiği bölge sıkılarak kanatılmamalı Yaralanmanın meydana geldiği bölgenin yıkandıktan sonra antiseptik solüsyonla silinmesinde sakınca yok (ek korunma sağlamıyor)
Riskli Yaralanma Anında Yapılması Gerekenler Yaralanmanın meydana geldiği bölgeye çamaşır suyu vb. kostik maddeler ve dezenfektan solüsyonlar sürülmemeli Yaralan kişinin markerları bilinmiyor ise hemen kan alınarak HBs Ag, anti-hbs Ab, anti- HCV Ab bakılmalı