Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri

HİNDİSTAN Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI Hazırlayanlar Tülay UYANIK Uzman Hasan KÖSE Uzman Asya Pasifik Dairesi Aralık 2010 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

İÇİNDEKİLER Sayfa Hindistan Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri Sektörlerine Genel Bakış 4 1 Hindistan Gıda İşleme Makineleri 3 1.2 Türkiye Hindistan Gıda İşleme Makineleri Dış Ticareti 21 1.3 Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları 23 1.4 Gümrük Vergileri 24 1.5 Ödeme Şekilleri 26 1.6 Nakliye 26 1.7 Firma Bulma 26 1.8 Fuarlar 26 1.9 Yararlı Adresler 26 2 Hindistan Ambalaj Makineleri 27 2.1 Türkiye Hindistan Ambalaj Makineleri Dış Ticareti 30 2.2 Sektöre İlişkin Beklentiler 30 2.3 Muhtemel Alıcılar 2.4 Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları 32 2.5. Gümrük Vergileri 32 2.6 Ödeme Şekilleri 32 2.7 Nakliye 33 2.8 Firma Bulma 33 2.9 Fuarlar 33 2.10 Yararlı Adresler 33 İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 2

TABLOLAR Sayfa Tablo 1: Hindistan ın Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri 4 Tablo 2: Pazar Araştırmasına Konu olan Gıda İşleme Makineleri 8 Tablo 3: Hindistan Et, Süt ve Yumurta Üretimi (2007/2008) 10 Tablo 4: Eyaletler İtibariyle Deniz Ürünleri İşleme Tesis Sayısı 11 Tablo 5: Hindistan İşlenmiş Gıda Sektörü 13 Tablo 6: Gıda İşleme Alt Sektörlerindeki Önemli Üreticiler, Toplam Üretim, Firma Sayıları, Büyüme Oranları 13 Tablo 7: Hindistan ın Gıda İşleme Makineleri İhracatı 16 Tablo 8: Hindistan ın Gıda İşleme Makineleri İthalatı 19 Tablo 9: Hindistan ın Ülkeler İtibariyle Gıda İşleme Makineleri İthalatı 20 Tablo 10: Türkiye nin Hindistan a Gıda İşlem Makineleri İhracatı 21 Tablo 11: Türkiye nin Hindistan dan Gıda İşleme Makineleri İthalatı 23 Tablo 12: Anahtar Teslimi Gıda İşleme Tesisi Kuran Hintli Firmalar 24 Tablo 13: Hindistan ın Gıda İşleme Makinelerine Uyguladığı Gümrük Vergisi 25 Tablo 14: Pazar Araştırmasına Konu Olan Ambalaj Makineleri 27 Tablo 15: Hindistan ın Ambalaj Makineleri İhracatı 28 Tablo 16: Hindistan ın Ambalaj Makineleri İthalatı 29 Tablo 17: Hindistan ın Ülkeler İtibariyle Ambalaj Makineleri İthalatı 29 Tablo 18: Türkiye nin Hindistan a Ambalaj Makineleri İhracatı 31 Tablo 19: Türkiye nin Hindistan dan Ambalaj Makineleri İthalatı 31 Tablo 20: Hindistan ın Ambalaj Makineleri Uyguladığı Gümrük Vergisi (GV) Oranları 32 İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 3

Hindistan Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri Sanayine Genel Bakış 1,2 milyar toplam nüfusu ve 250 milyonluk orta sınıfı ile Hindistan, gelişmekte olan ülkeler arasında en hızlı ve en fazla gelişen ülkelerden biri, büyük bir pazardır. Çin den sonra Asya kıtasının en önemli ekonomik gücü olan Hindistan, Türk firmaları için çok sayıda sektörde işbirliği olanağı ve ihracat potansiyeli barındırmaktadır. Ülke, satın alma gücü paritesine göre ABD, Çin ve Japonya nın ardından dünyanın en büyük 4. ekonomisidir. 2008 yılının ikinci yarısından itibaren etkili olmaya başlayan küresel mali krizde en iyi performans gösteren ekonomiler arasında değerlendirilmekte olan Hindistan ın, 2020 yılında GSYİH açısından dünyanın en önemli ekonomileri arasında olması beklenmektedir. Diğer taraftan ülke 2010 yılında BRIC 1 ülkeleri arasında Çin den sonra GSYİH nın en fazla arttığı ülke olmuştur. Ekonominin gelişmesine bağlı olarak Hindistan ın sanayi üretimi, yatırımları ve dış ticaretinde de artış beklenmektedir. Tablo 1: Hindistan ın Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri Başkenti Yeni Delhi Başlıca Şehirleri Mumbai, Koklata, Delhi, Cennai, Bangalore Nüfusu (2010) 1,184 milyar Para Birimi (2010) Rupi, (1 ABD $ = 43,5 Rupi) GSYİH (2009) 1.296,3 milyar $ Kişi Başına GSYİH (2009) 3.230 $ İhracat (2009) 168 milyar $ İthalat (2009) 274 milyar $ Resmi Web Sitesi www.india.gov.in Kaynak: Hindistan Ülke Masası Raporu, www.igeme.gov.tr Türkiye ile Hindistan arasındaki ticaret hacmi son dönemde artış seyri izlemesine rağmen, ticaret dengesi sürekli olarak ülkemiz aleyhinedir. İki ülke arasında en yüksek ticaret hacmine 3 milyar dolar ile 2008 yılında ulaşılmıştır. 2009 yılında ise dış ticaret hacmi bir önceki yıla göre %23 azalmıştır. 2009 yılında Türkiye Hindistan a 411 milyon dolar tutarında ihracat gerçekleştirirken 1,9 milyar dolar tutarında Hindistan dan ithalat gerçekleştirmiştir. 2010 yılı ilk 10 aylık verilere göre dış ticaret hacmimiz bir önceki yılın aynı dönemine göre artmış ve 2,8 milyar dolara ulaşmıştır. Hindistan, büyüyen ekonomisine paralel olarak altyapı ve üstyapı yatırımlarının arttığı, tüketim potansiyelinin yükseldiği bir ülke konumundadır. Ekonomi ve dış ticaret açısından gelecekte adından daha fazla söz ettirecek olan Hindistan ile Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi iki ülke potansiyelinin çok altındadır. İki ülke arasındaki potansiyeli harekete geçirmek için Türkiye ile Hindistan arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalanması konusunda görüşmeler devam etmektedir. Bu bilgiler ışığında Yeni Delhi Ticaret Müşavirliğimiz ile de görüşülmüş ve Hindistan ın en önemli finans ve ticaret merkezi olan Mumbai de gıda işleme ve ambalaj makineleri sektörlerinde bir pazar araştırması yapılmasının yararlı olacağı kararına varılmıştır. Bu kararın verilmesinde, öncesinde yapılan masa başı çalışmasının sonuçları da göz önünde bulundurulmuştur. Hindistan yerinde pazar araştırması, sanayi ürünleri açısından değerlendirildiğinde, bahse konu çalışma için önceden yapılan masa başı çalışmasının sonucu olan Hindistan ithalatında önemli paylara sahip ve Türkiye nin ihracatında potansiyel arz eden Hindistan da öncelikle incelenmesi için tespiti yapılan sektörlerden 1 BRIC ülkeleri; Brezilya, Rusya Federasyonu, Hindistan, Çin İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 4

gıda işleme makineleri ve ambalaj makineleri sektörlerinin Hindistan a ihracatımızı artırmada isabetli seçimler olduğu Hindistan da yapılan çalışmalar neticesinde bir kez daha tespit edilmiş, Türk ihraç/sanayi ürünlerinin pazar potansiyeli yerinde belirlenmiştir. Hindistan da pazar araştırmasına konu olan gıda işleme makineleri ve ambalaj makineleri sektörlerine yönelik ilgili kamu ya da özel sektör kuruluşunun yanı sıra yaklaşık 200 yerli üretici/ihracatçı, ithalatçı ve dağıtıcı firmalar ile de görüşme yapılmış, sektörlerde pazarın durumu, pazara hakim rakip ülkeler, sektörlere uygulanan genel mevzuat, lojistik imkanları, nakliye giderleri, mallarla ilgili tüketici öncelikleri gibi konularda kendilerinden bilgi alınmıştır. Gıda işleme ve ambalaj makinelerinin yanı sıra Hindistan da lojistik alanında iş yapan Türk firmaları ile de görüşmeler yapılmış, Hindistan ile ilgili ticaret fırsatları, Hindistan pazarına giriş ve lojistik konularındaki tecrübelerinden istifade edilmiştir. Çalışma kapsamında, International Food Tech 2010 Gıda Teknolojileri ve Ambalajı Fuarı na İGEME Uzmanları bilgilendirme standı ile katılım sağlamıştır. 2010 yılında 7.incisi düzenlenen bahsekonu fuarda; gıda işleme ve paketleme, otomasyon, veri işleme teknolojisi, gıda güvenliği ve kalite yönetimi, gıda soğutma ve havalandırma teknolojisi, gıda depolama ve taşıma teknolojisi, şekerli ve atıştırmalık mamuller teknolojisi, süt ve süt ürünleri teknolojisi, plastik ve plastik kalıp ve matbaacılık konularında faaliyet gösteren 24 ülkeden 370 den fazla firma katılım sağlamıştır. Fuarda, Hindistan, Çin, Tayland, Malezya, Letonya, Tayvan, Almanya, Belçika, İtalya, İngiltere, Fransa, Singapur, Finlandiya, Litvanya, Danimarka, ABD, Türkiye, İsviçre, Hollanda, Birleşik Arap Emirlikleri, Japonya ve Kore den gelen firmalar ürünlerini sergilemiştir. Fuardaki bilgilendirme standımıza, yabancı firmalar yoğun ilgi göstermişlerdir. Fuar süresince bilgilendirme standımızı ziyaret eden Hintli firmalar ile yapılan görüşmeler sırasında firmaların ihtiyaçları doğrultusunda iş bağlantısı kurabilecekleri ilgili firma adresleri iletilmiş, farklı konulardaki ithalat talepleri de Dış Ticaret Bülteni nde yayınlanmak ve ihracatçı firma listesi gönderilmek üzere değerlendirmeye alınmıştır. Fuarda plastik, plastik işleme makineleri, gıda işleme ve etiketleme makineleri, cam ambalaj malzemeleri konusunda talepler alınmıştır. Aynı zamanda Türkiye de düzenlenen fuarların listesi, Türkiye deki serbest bölge uygulamaları, enerji fiyatları ve ülkemizin turizm potansiyeline ilişkin sorular gibi farklı alanlarda gelen sorular da cevaplanmıştır. Fuar süresince potansiyel alıcı konumundaki diğer katılımcı firmaların ve ilgili kurum/kuruluşların stantları da ziyaret edilerek Türk ürünlerinin ve firmalarının tanıtımı yapılmıştır. Özel firmaların yanı sıra konu ile ilgili kamu ya da özel sektör kuruluşları ziyaret edilmiş, Türkiye ve Türk makine sanayi başta olmak üzere ilgili sektörler hakkında bilgi verilmiştir. Bu görüşmelerin büyük çoğunluğu üst düzey yöneticilerle yapılmış ve çalışma için oldukça verimli geçmiştir. Bilgi alışverişinde bulunulan kurumlardan bazıları ve görüşülen kişiler aşağıda verilmiştir. MIDC Maharashtra Eyaleti Endüstriyel Kalkınma Kurumu (Dr. K. Sivaji CEO, Genel Müdür) FICCI Hindistan Federal Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu Mumbai Ofisi (Dr. V. Pandit Genel Müdür Yard.) Hindistan Ambalaj Enstitüsü (Mr. N. C. Saha Direktör) PPMAI Hindistan İşleme Tesisi ve Makinecileri Derneği (Mr. V.P. Ramachandran Genel Sekreter) CII Hindistan Sanayi Birliği Maharashtra Ofisi (Mr Anil Padwal Fuar Departmanı Başkanı) Hindistan Tacirler Odası İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 5

(Mr. S. M. Mehta, Genel Sekreter Yardımcısı) Bombay Sanayi ve Ticaret Odası (Mr. Atindra Sen, Uluslararası İlişkiler Bölüm Direktörü) (Görüşmeye oda çalışanları dışında özel firma temsilcileri de katılmıştır.) TATA Kimyasalları Ltd. Şirketi (V. Gadre, Genel Müdür Yrd.) ALLANASONS Ltd. (G. İsmail, Genel Müdür) GILL&CO. LTD. (Ürün Bölümü Yöneticisi) Hindistan pazarında faaliyet gösteren yerel firmalar, bu pazarda çalışan yabancı (özellikle Çinli) tedarikçiler ve Türk firmaları, Hindistan pazarının büyüklüğü, pazardaki fırsatlar konusunda memnuniyetlerini ifade etmişlerdir. Hindistan pazarının krizden etkilenmediğini ve büyümeye devam ettiğini belirtmişlerdir. Hindistan da Türkiye ve Türk sanayi ürünleri konusunda olumlu ya da olumsuz bir önyargının bulunmadığı ancak Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin pazarda tanınmadığı görülmüştür. Türkiye nin ve Türk sanayi ürünlerinin çok tanınmamasının ticaretin gelişmesine önemli bir engel teşkil ettiği gözlemlenmiştir. Bu bilgi, sanayi ile ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarının yanı sıra gıda işleme ve ambalaj makineleri alanında faaliyet gösteren firmalar ile yapılan görüşmelerden de çıkan bir sonuçtur. Hintli yetkililer, Türk firmalarını Hindistan da düzenlenen fuarlarda göremediklerini, işadamlarımızın tanıtım konusunda bu pazarda yoğun faaliyetlerinin bulunmadığını, Türk firmalarını daha çok Dubai deki ve Almanya daki fuarlardan tanıdıklarını ve bu fuarlarda yaptıkları bağlantılar ile Türkiye ile ticaret yaptıklarını belirtmişlerdir. Türkiye ile Hindistan arasındaki coğrafi uzaklık, Türk firmalarının bu pazara ve bu pazarı araştırmaya ilgilerini azaltsa da; Türk lojistik firması ile yapılan görüşmede Hindistan la olan doğal taş (özellikle mermer) ticaretimiz sayesinde deniz nakliyesinin yaygın olduğu ve Türkiye ile Hindistan arasındaki ticaret açısından çok ciddi bir engel teşkil etmediği görülmüştür. Türkiye den Hindistan a 40 lık bir konteynırın nakliyesi 15 20 gün sürmekte ve navlun bedeli 2.000 ila 2.500 dolar arasında değişmektedir. Ürün nakliyesinde tek sorun Hindistan limanlarındaki altyapı yetersizliğinden kaynaklı gecikmelerdir. Çalışmanın yapıldığı Mumbai, Hindistan ın ticaret ve iş merkezidir. Mumbai, 2009 yılı değerlerine göre 209 milyar dolarlık GSYİH ile başkent Yeni Delhi nin önüne geçmiş ve ülkenin en önemli ticaret ve finans merkezi olmuştur. Maharastra eyaletinin başkenti olan Mumbai, 14 milyonluk nüfusu ile ülkenin en kalabalık nüfusuna sahiptir. Aynı zamanda %10 luk istihdam oranı ve sanayi üretiminin %25 ini elinde bulunduran şehirde, Hindistan dış ticaretinin %40 ı gerçekleştirilmektedir. Mumbai de çok sayıda yerli ve yabancı firmanın çalışma ofisi, bankaların genel merkezleri, sanayiye yön veren Oda ve Derneklerin ofisleri, yabancı temsilcilikler bulunmaktadır. Mumbai limanı, hem yolcu hem de kargo ticaretinde Hindistan ın önemli bir çıkış kapısıdır. Hindistan dağıtım ağında işine ve sektörüne hakim dağıtıcı/ithalatçı bir firma ile çalışmak özellikle Türkiye nin ve Türk ürünlerinin tanınmadığı bu pazarda önem arz etmektedir. Zira, Hindistan pazarında iyi tanınan bir dağıtıcı firmaya duyulan güven, firmanın pazara arz ettiği ürünler için de referans olmaktadır. Görüşülen dağıtıcı firmalar pazara arz edilecek yeni ürünlerde müşterileri kendilerinin ikna etmelerinin daha kolay olduğunu belirtmişlerdir. Hindistan pazarına girişte önem arz eden temel hususlar şunlardır; Fiyat; Hindistanlı girişimciler, fiyata karşı çok duyarlıdırlar. Fiyat üzerine pazarlıklar (müzakereler) uzun sürmektedir. Özellikle KOBİ lere makine satışlarında finansman kolaylıkları sağlamak pazara girişte önemlidir. İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 6

Ülkenin yüzölçümünün ve nüfusunun büyük olması nedeniyle iyi bir dağıtım ağına sahip olmak gereklidir. Satış sonrası servis, yedek parça tedariki ve teknoloji gibi ürüne değer katan faktörler pazarlamada kolaylıkları da beraberinde getirmektedir. Hindistan a tedarik yapan yabancı firmalar makine verdikleri fabrika çalışanlarını/mühendisleri ya fabrikada ya da (özellikle Avrupalı firmalar) kendi ülkelerine davet ederek eğitmektedirler. Hindistan pazarına satılan makineler için 1 2 yıl garanti veriyorlar ve garanti bitiminden sonraki servislerde Çinli firmalar teknik hizmet verecek mühendisler için günlük harcırah (ort. 35 $) yol ve konaklama masraflarının ödenmesini talep etmektedir. Özellikle büyük çapta yatırım yapan Hintliler, makineleri yurtdışından/ithal tedarik edecekler ise markaya önem vermektedirler. Zira düşük kaliteli makinelerin (özellikle Çin mallarının) 3 5 yıl, kaliteli olan Avrupalı makinelerin 15 20 yıl sorunsuz çalıştığının bilinci ile hareket etmektedirler. Düşük kaliteli makine alan Hintli firmalar zaman zaman bu makineleri arıza durumunda yerinde tamir edememekte bakım/tamirat için aldıkları ülkeye (özellikle Çin e) tekrar göndermek durumunda kalmaktadırlar. Bu durum da emek ve zaman kaybından dolayı üretim maliyetlerini artırmaktadır. Pazar araştırması çerçevesinde, firmalarla yapılan görüşmelerde özellikle yüksek teknoloji makinelerinde Avrupa Birliği ülkelerinin önde olduğu vurgulanmıştır. Türkiye nin gerek üretim gerekse de ihracat açısından çok iyi olduğu (gıda işleme makineleri içerisinde yer alan) değirmencilik makinelerinde önemli ihracat potansiyelinin olduğu bu çalışmanın en önemli bulgularındandır. Hindistan da 1000 civarında un fabrikasının olduğu bunların %20 sinin teknolojiyi takip ederek makinelerini İsviçreli BUHLER, İtalyan MS MILL SERVICE, İngiliz SATAKE ve Türk firması ALAPALA dan tedarik etmektedirler. Pazarın lideri ve en büyük paya sahip firma, İsviçreli BUHLER dir. Un fabrikalarının %30 luk kısmında, teknoloji noktasında farkındalık başlamış ve yeni makine alımı konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Bu durum firmalarımız için değerlendirilmesi gereken önemli bir ticari fırsattır. Görüşmelerde Türk makinelerinin kalite konusunda Avrupa ile aynı olduğu, fiyat konusunda ise İtalya dan yaklaşık %30 daha ucuz olduğu, Çin makinelerinin ise Türk makinelerinden %30 50 oranında daha ucuz olduğu söylenmiştir. Ancak Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin Hindistan pazarında çok bilinmediği gözlemlenmiştir. Hindistan ın, Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunmamaktadır. Bu konuda görüşmeler devam etmekte olup; yakın bir gelecekte iki ülke arasında imzalanacak Serbest Ticaret anlaşmasının bu ülke ile olan dış ticaretimizi artıracağı düşünülmektedir. Ancak Hindistan ın Avrupa Birliği ile yakın dönemde imzalaması beklenen Serbest Ticaret Anlaşmasının, Türk ihracatçısına büyük zarar vereceği ve pazarda ciddi kan kaybına sebep olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle Hindistan a yapılan ihracatta vergi yükünün azaltılması ve Asya pazarındaki ticaretimizin azalmaması için Serbest Ticaret Anlaşmasının en kısa zamanda imzalanması gereklidir. Hindistan ın nüfus ve sanayi gelişiminin yarattığı potansiyelin yanı sıra, Hindistan ın diğer Asya ülkelerine giriş konusunda da bir kapı olduğu unutulmamalıdır. Çalışma sonucunda elde edilen bilgiler, incelenen gıda işleme ve ambalaj makineleri sektörlerinin Hindistan a ihracatımızı artırmada doğru seçimler olduğunu bir kez daha göstermiştir. Pazar araştırmasında incelenen ambalaj makineleri ve gıda işleme makineleri sektörlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler sonraki bölümlerde detaylı olarak incelenecektir. 1. Hindistan Gıda İşleme Makineleri Hindistan gıda sektörü, üretim, istihdam, yatırım ve ihracat açısından Hindistan daki en önemli sanayilerden biridir. Hızla gelişen gıda sektörüne paralel gelişen ve büyüyen İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 7

Hindistan gıda işleme makineleri sektörün de Türk firmalarının tanınması halinde pazar payı elde edebilecekleri düşünülmektedir. Aşağıdaki tabloda araştırmaya konu olan gıda işleme makinelerinin detayları verilmiştir. Tablo 2: Pazar Araştırmasına Konu olan Gıda İşleme Makineleri GTİP No ÜRÜN ADI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 8434.10 Süt sağma makineleri 8434.20 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar 8434.90 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve cihazlar 8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için makine ve cihazlar 8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için makine ve cihazlar 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için makine ve cihazlar 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar 8438.30 Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar 8438.40 Biracılığa mahsus makine ve cihazlar 8438.50 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar 8438.60 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar 8438.80 Yiyecek içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar 8438.90 Yiyecek içecek sanayisinde kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 8479.20 Hayvansal bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar Dünyanın 7. büyük yüzölçümüne sahip olan Hindistan, uygun tarım şartları ve iklimi nedeniyle tarım ve gıda ürünleri için üretim, işleme ve ihracat potansiyeline sahiptir. Hindistan, dünyanın en büyük gıda üreticilerinden biridir. Gıda sektörü aynı zamanda Hindistan ekonomisi içinde tüketici harcamalarının %30 unu oluşturmaktadır. Sektör, geniş ve büyüyen tüketici grubu ile üreticiler için büyük fırsatlar bulundurmaktadır. Son beş yıllık dönemde %8 artan kişi başı harcanabilir gelir, kişi başı gıda tüketimi harcamalarının %20 artmasına neden olmuştur. 2005 2015 döneminde, Hindistan da orta ve zengin sınıf nüfusunun %300, genç nüfusun (15 25 arası) ise %11 artması beklenmektedir. Bu durum kolaylık, çeşitlilik, değişen sağlık ve damak tadı gibi taleplerin karşılanması için gıda ürünlerindeki talebi de artıracaktır. Tier 1 ve Tier 2 2 şehirlerinin ortaya çıkması, yükselen gelir ve artan farkındalığa bağlı olarak gelecekte gıda işleme sektöründeki büyüme için anahtar olacaktır. Hızlı gelişen ülkede, işlenmiş olan gıdaya olan talep gün geçtikçe artmakta, özellikle orta sınıfın hijyenik olan gıda talebinde belirgin bir artış görülmektedir. Çalışma hayatına katılan kadınların sayısındaki artış ile Hintli ailelerin tüketim tercihleri de değişmektedir. Diğer 2 Hindistan da büyük şehirler ekonomik büyüklükleri, altyapı gelişimi, nüfus, kişi başına düşen gelir ve sanayi gelişimi gibi bazı parametrelere göre sınıflandır. Örneğin, Mumbai şehri Tier 1, Ahmedabad şehri Tier 2, Agra şehri Tier 3 içinde yer almaktadır. İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 8

yandan dağıtım kanalarındaki altyapı yetersizliği de sektörün gelişimini olumsuz etkilemektedir. Yukarıda da bahsedildiği üzere gıda işleme sektörü, Hindistan da üretim, tüketim, ihracat ve büyüme beklentisi açısından en önemli sektörlerdendir. Ancak, Hindistan ürettiği tarım ürünlerinin çok az miktarını, üretiminin % 10 unundan az bir kısmını işleyebilmektedir. Bu yüzden Hindistan Hükümeti, Gıda işleme sektörünün gelişmesine öncelik vermekte, gıda üretiminin uluslar arası standartlarda olmasına yönelik politikalar geliştirmektedir. Hindistan daki ucuz işgücü nedeniyle çoğu sektör emek yoğundur. Bu nedenle çoğu sektörde kullanılan makinelerde teknolojiye olan talep fazla olmamıştır. Mevcut durumda, gıda işleme sektöründe kullanılan birçok makine ileri teknolojiye sahip değildir ve uluslar arası pazarlarda yer edinebilecek kaliteli ve güvenli (sağlıklı) gıda üretimi yapabilecek kapasiteleri yoktur. Hindistan da gıda işleme sektörünün % 75 ini organize olmayan ve basit ekipmanlarla çalışan küçük üreticiler, % 25 ini ise hem iç hem dış pazarlardaki talep ve eğilimlere göre üretim yapan üreticiler oluşturmaktadır. Pazarın serbestleştirilmesi politikası ve gıda işleme sektörüne verilen öncelik nedeniyle ülke pazarı birçok uluslararası firmanın hedefi olmuştur. Coca Cola, Pepsi, Danone, Nestle, Cadbury, Unilever, Kellogg's, Heinz, International Best Foods, Walls, Perfetti Van Mele Hindistan gıda sektöründe yatırım yapan büyük uluslar arası şirketlerdendir. Carrefour, Tesco, Walmart gibi süpermarketler pazara girmeye çalışmaktadırlar. Bu süpermarketler, perakende sektöründe doğrudan yatırımlar üzerindeki kısıtlamalar nedeniyle henüz varlık gösteremeseler de toptancılık sektöründe faaliyet göstermektedirler. Hindistan; tarım, süt ve et ürünlerinde dünyadaki en büyük üreticiler arasındadır. BRIC ülkeleri arasında cari hasılası en düşük olan Hindistan; gıda sektöründeki artan talebin karşılanması için büyük fırsatlar barındırmaktadır. Üreticiler yıllık verimi artırmak için daha iyi teknoloji ve işleme tesislerini araştırmakta, bunun sonucunda sektör; hem yerel hem de uluslararası pazarlardaki gıda talebini karşılayan tarım, altyapı, depolama ve lojistik vb. oyuncular arasına katılmak üzere fırsatlar sunmaktadır. Hindistan, dünya ticaretindeki serbestleşmeye paralel olarak dünya pazarlarına uluslararası standartlarda gıda ürünü tedariki yapabilmek için de gıda işleme makinelerine olan talebini artırmaktadır. Hindistan da her yıl 600 milyon ton tahıl üretimi yapılmaktadır. Hindistan, dünya pirinç ihracatında 2., buğdayda ise 5. büyük ihracatçıdır. Toplam ihracatının %12 si tarım ürünlerine aittir. Dünya tahıl ve süt üretiminde ilk sırada yer alan Hindistan, sebze meyve üretiminde 2. büyük üreticidir. Aynı zamanda pirinç, buğday, yer fıstığı, çay, tütün, kahve, baharat, şeker ve yağlı tohum üretiminde dünyanın en büyük beş üreticisi arasında yer almaktadır. Hindistan da Üretilen Meyve ve Sebzeler incelendiğinde; Mango; Hindistan da uygun iklim koşulları nedeniyle çoğu meyve ve sebze üretimi yapılabilmektedir. Hindistan meyve üretiminde Çin den sonra gelmesine rağmen üretiminin ancak %3 ünü işleyebilmekte Çin ise üretiminin %15 ini işleyebilmektedir. Tahminlere göre Hindistan meyve üretiminin, 2015/16 yılı için %10 oranında büyümesi tahmin edilmektedir. Taze meyve özü ve suyu, turşu, reçel Hindistan ihracatında önem arz eden ürünlerdir. Hindistan ın meyve çeşitleri arasında en önemli üretimi ve ihracatı mangodur. Bu ürün Hindistan için bayrak ürün olarak değerlendirilmektedir. Hindistan ın çoğu bölgesinde yetişen bu üründe Hindistan, dünya üretiminin %56 sına sahip ve bu ürünü dünya pazarlarına paketlenmiş, toz ve kuru olarak ihracatını yapmaktadır. 50 civarında firma İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 9

büyük firma bu ürünü dünya pazarlarına ihraç etmektedir. Mango özü, 200 220 litrelik torbalarda, 3 ila 5 kiloluk metal kutularda ihraç edilmektedir. Ananas; Hindistan ın tüm bölgelerinde yetişen bir diğer meyve de ananas tır. Hindistan ananas üretiminin %90 ı organiktir. Farklı şekillerde (sıvı, marmelat, dilim ve kutuda) şekillerde piyasaya arz edilen ananas, uluslararası pazarlara özellikle sıvı (konsantre) olarak ihraç edilmektedir. Üzüm; Hindistan ın yıllık 1.6 milyon tonluk üzüm üretimi vardır ve bu üretimin çoğu kuru üzüme dönüştürülmekte geri kalan ise taze olarak tüketilmektedir. Son zamanlarda Hindistan da şarap tüketiminin artmasına paralel olarak üzüm üretiminde de artışlar kaydedilmektedir. Muz; Hindistan 18 milyon tonluk muz üretimi ile dünya pazarında %20 lık paya sahiptir. Muz, mango ve narenciyeden sonra üretimde üçüncü sıradadır. Muz, taze, kurutulmuş ve öz olarak piyasalara arz edilmektedir. Hindistan muz ihracatının çoğunu taze olarak yapmaktadır. Hindistan da domates, patates ve soğan üretimi toplam sebze üretimin %45 ini oluşturmaktadır. Sebze üretiminde fasulye ve kabak üretimi de yaygındır. Hindistan kornişon üretiminde ABD den sonra ikinci büyük üreticidir ve dünya üretiminin %40 ı, dünya tüketiminin ise %50 si bu ülkededir. Bu üründe önemli bir ihracatçı olan Hindistan ın başlıca ihraç pazarları Rusya Federasyonu, Almanya ve Kanada dır. İhraç pazarlarına büyük variller yanı sıra hane halkı tüketimi için metal kutularda/cam şişelerde da ihraç edilmektedir. 2000 çeşit mantar üretiminin yapıldığı Hindistan da, bu ürünün ihracatı da metal kutu ve kavanozlarda yapılmaktadır. Hindistan da Üretilen Et, Et Mamulleri, Deniz Ürünleri ve Yumurta incelendiğinde; Hindistan da tüketilen etin %70 i taze olarak tüketilmektedir. Et ürünlerini vakumlu paketlerde bulmak zordur. Çoğu kasapta alt rafta canlı olarak duran tavuk ve kasabın önünde bağlı vaziyette bekleyen keçi/ koyun talep üzerine kesilerek satışa sunulmaktadır. İşlenmiş et ihraç pazarları için üretilmekte, artan dış talebe bağlı olarak da işlenmiş et üretiminde de son yıllarda artış görülmektedir. Hindistan da 10 adet ihracata dönük büyük et entegre tesisi vardır. Bu büyük tesisler, ISO 9002 ve HACCP standartlarına göre üretim yapmaktadır. Ayrıca, kamu ve özel sektöre ait 3600 adet kesimhane, 171 adet et işleme tesisi ve yaklaşık 10 adet domuz eti üretim yeri vardır. Tablo 3: Hindistan Et, Süt ve Yumurta Üretimi (2007/2008) Et (1,000 kg) Süt (1,000 metrik ton) Yumurta (1,000 adet) 2.572 10.484.000 53.532.400 Kaynak: Hindistan Tarım Bakanlığı (www.dahd.nic.in) Hindistan da dini inançlar nedeniyle sığır ve domuz eti tüketimi azdır. Tavuk, manda, keçi/koyun ve kuzu etleri tüketimi vardır. Bu durumda, gelişmiş ülkeler ile kıyaslandığında kişi başı et ürünleri tüketimi azdır. Diğer yandan, uluslar arası pazarlardan deri ve süt ürünlerine gelen talep üzerine manda üretimin de artış vardır. Hükümet, manda eti ihracatını artırmak için kamuya ait kesimhaneleri özelleştirme politikası izlemekte ve özel İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 10

kesimhanelerin sayısının artırmaya çalışmaktadır. Son yıllarda Hindistan ın et ihracatı (özellikle burger eti ve sucuk ihracatı )artmaktadır. Yerli tüketiciler, dondurulmuş eti tercih etmemekte taze ve organik et tüketmektedirler. Allanasons Ltd., Hind Agro Industries Ltd., Al Kabeer Exports Private Ltd., Mahad Overseas, Arambagh's Chichen, VH Group firmaları Hindistan ın en önemli et üretici ve ihracatçılarıdır. Et sektörü tüketiminin yaklaşık %70 ini tavuk eti oluşturmaktadır. Son yıllarda tavuk eti üretimi %8 ile %10 arasında artmıştır. Hindistan tavuk eti üretiminde dünyada 9. sırada yer almaktadır. Bazı üreticiler 500 olan tavuk sayısını 1 yıl içerisinde 5 bine çıkarmışlardır. Ancak üretimdeki artışa rağmen üreticilerin yeterli teknolojik ekipmanı yoktur. Tavuk eti ihracatının %95 i 10 büyük firma tarafından yapılmaktadır. Tavuk eti ihracatının istenilen düzeyde gelişememesinin önündeki engel ise yeterli depo ve soğuk hava tesislerinin olmamasıdır. Bu durum, tavuk eti fiyatlarında dalgalanmalara da sebep olmaktadır. Et sektöründe soğuk hava zinciri kurulamadığından Hindistan, et ihracatının çoğunu komşu ülkelerine yapmaktadır. Bu sektör ihracatının önemli bir kısmı Maldivler, Umman, Endonezya ve Singapur adır. Dağınık bir yapı arz eden et sektöründe markaların çoğu yereldir. Üretilen tavuk ve yumurta sayısı artmakta ve artış eğilimin devam etmesi beklenmektedir. Et üretimindeki artış %10, tavuk eti ve yumurta üretimindeki artış %16 ile %20 dir. Hindistan yumurta üretiminde dünyada 5. sırada gelmektedir ve işlenmiş yumurtada önemli ihraç pazarları Almanya, Japonya, Danimarka, Kuveyt, Umman ve BAE dir. Hindistan yumurta işlemede kullanılan makine ve ekipmanı Japonya, Almanya ve Hollanda dan gerçekleştirmektedir. Hindistan, dünyada deniz ürünleri üretiminde ilk 10 ülke arasındadır ve 8 bin km denize kıyısı ile deniz ürünleri üretiminde önemli bir potansiyeli de barındırmaktadır. Denizden balık üretimi yıllık 3 milyon ton iken iç sulardan üretimi 4 milyon tondur. Uluslararası pazarlardan gelen artan talep üzerine organik su ürünleri üretimi Hükümet tarafından desteklenmektedir. Ayrıca, su ürünleri işleme merkezlerinin geliştirilmesi ve sayısının artırılması ile soğuk depolama sistemlerine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Tablo 4: Eyaletler İtibariyle Deniz Ürünleri İşleme Tesis Sayısı Eyalet Adı Adet Kerala 124 Gujarat 55 Andhra Pradesh 52 Tamil Nadu 48 Maharastra 41 Batı Bengal 37 Orissa 21 Karnataka 14 Goa 7 Kaynak: Prospects for the Indian Food Processing Industry, MVIRDC World Trade Centre, Mumbai Hindistan da Üretilen Süt ve Süt Ürünleri incelendiğinde; İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 11

1998 yılından bu yana Hindistan dünyada en büyük süt üreticisidir. Her ne kadar süt sektörü organize bir sektör olmasa da Hintli işadamları tarafından en verimli sektör olarak değerlendirilmektedir. Üretimin yarısı minimal bir işleme ile yerel tüketime ayrılmaktadır. Hindistan ın süt üretimin %46 sı içme sütü, %33 ü ise hayvansal yağ (ghee ve tere yağ) olarak değerlendirilmektedir. Geri kalan süt ise peynir, yoğurt, süttozu üretiminde kullanılmaktadır. Süt ürünleri üretimi ve işlemesinde kullanılan makineler çok eskidir ve neredeyse sadece uluslar arası pazarlara tedarik sağlayan firmalar üretimlerinde teknolojiyi kullanmaktadırlar. Hindistan da Britannia ve Nestle gibi büyük uluslar arası şirketler peynir, tereyağı ve yoğurt üretiminde önemli pazar paylarına sahiptir. Glas Wockhardt, Heinz, Cadbury, Smith Kline Beecham Ltd, Gujarat Cooperative Milk Marketing Federation Ltd (AMUL) ve Indodan Industries Ltd. süt sektöründeki diğer önemli markalardır. Hindistan da kooperatifler, büyük süt ürünleri üreticilerine süt tedarikinde önemli rol oynamaktadırlar. Özellikle sütün paketlenmesi ve depolanmasında bu kooperatifler yeni makine ve ekipmana ihtiyaç duymaktadırlar. Yeni katma değerli süt ürünleri üretimi için de makine ve ekipmana ihtiyaç vardır. Hindistan zengin tarım üretimine rağmen; gıda işleme konusunda aynı başarıyı gösterememiştir. Hindistan dünyanın en büyük sebze ve meyve üreticisi olmasına rağmen üretiminin yalnız %2 sini, ürettiği sütün ise %15 ini işleyebilmektedir. Ayrıca, Hindistan Hükümeti, özellikle gıda ürünlerinin israf edilmesi konusunda son derece hassastır ve bu konuya öncelik vermektedir. Bu nedenle soğuk depolama ekipmanları, sektör için hayati önem taşımaktadır. Hindistan da yetersiz depolama ve elverişsiz dağıtım kanalları nedeniyle tarım üretiminin çoğu heba olmaktadır. Örneğin, meyve ve sebze üretiminin %30 35 i (ki İngiltere nin toplam üretimine eşit) nihai tüketiciye ulaşamamaktadır. Eğer bu miktar üretim heba edilmez ise Hindistan dünya gıda piyasalarında boy gösterebilir, kendi nüfusunu daha etkin besleyebilir. Meyve sebzenin yanı sıra süt ürünleri, deniz ürünleri, işlenmiş et gibi üretim alanlarında da soğuk depo zincirleri yeterli değildir. Buna bağlı olarak Hükümet, bugünkü pazar büyüklüğü 212 milyon dolar olan ticari ve endüstriyel soğutucu pazarında soğuk depolama zinciri altyapısını geliştirmek amacıyla bazı önlemler almaya çalışmaktadır. Buna rağmen gıda işleme sektörü, GSYİH nın %6,3 ini oluşturan ülkedeki beşinci büyük sektördür. 2020 yılında sektörün GSYİH nın %12 sini oluşturması beklenmektedir. Sektör, toplam ihracatın %13 ünü ve toplam sanayi yatırımının %6 sını temsil etmektedir. Sektörün büyüklüğü 70 milyar dolar olup bunun 22 milyar doları yüksek katma değerli ürünlere aittir. Doğrudan yabancı yatırım çekme konusunda da oldukça başarılı olan sektörün, 2020 yılında üretimini iki katına çıkarması beklenmektedir. Hindistan da gıda işleme sektörünün en önemli alt sektörleri; meyve sebze, süt ürünleri, işlenmiş et ve tavuk, paketlenmiş gıda, alkolsüz içecekler ve tahıl işlemedir. Alkolsüz içecekler ve şekerleme üretimi yabancı yatırım çekme oranı açısından ilk sırada yer almaktadır. Bunu meyve sebze ürünleri, tahıl bazlı ürünler, et ve tavuk ürünleri ve süt ürünleri takip etmektedir. İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 12

Tablo 5: Hindistan İşlenmiş Gıda Sektörü (milyar Rupi) (1 $ = 43,5 Rupi) 2003 04 2009 2010 2014 15 Büyüme Oranı İşlenmiş Gıda 4.600 8.200 13.500 %10 Ham (İşlenmemiş) Gıda 2.800 4.200 5.700 %7 Katkılı Gıda 1.800 4.000 7.800 %15 Katkılı Gıdaların Tüketimdeki Payı %35 %49 %58 Kaynak: Hindistan Varşova Büyükelçiliği (www.indianembassy.pl) Gıda İşleme Bakanlığı nın (MOFPI) verilerine göre, gıda işleme sektöründe Hindistan da günlük üretimi 0,5 tondan az olan küçük ölçekli firmalar, sektör üretiminin miktar olarak %75 ini, değer olarak %50 sini gerçekleştirmektedir. Sektörde ürünlerini iç pazara satan binlerce küçük ölçekli fırın, gıda, meyve sebze işleyen firma faaliyet göstermektedir. Sektörde orta ve büyük ölçekli 1000 den fazla un değirmeni, 600 den fazla balık işleme tesisi, 5000 den fazla meyve sebze işleme tesisi ve 200 den fazla entegre et tesisi bulunmaktadır. Tüm bu firmaların büyük çoğunluğu pazardaki paylarının artırmak için değişen sektör ihtiyaçlarına göre tesislerini modernleştirmek ve büyütmek için planlar yapmaktadır. Bu durum, özellikle gıda işleme makineleri üreten firmalar için büyük iş olanakları anlamına gelmektedir. Hindistan ın gıda işleme alt sektörlerindeki önemli üreticiler, toplam üretim, firma sayıları, büyüme oranları ile ilgili verileri gösteren tablo aşağıdadır; Tablo 6 : Gıda İşleme Alt Sektörlerindeki Önemli Üreticiler, Toplam Üretim, Firma Sayıları, Büyüme Oranları Alt Sektör Önemli Üreticiler İşlenme Toplam Firma Son 5 Oranı Üretim Sayısı yıldaki Büyüme Sebze ve Meyve Süt Ürünleri WELDING India, Godrj F & B, Priya Foods,Mother Dairy, GalaFoods, HUL, Nestle Nestle, Mother Dairy,Heritage Foods India,Vishaka Dai Et Al Kabeer, Allanasons,Hind Agro, Convention Foods, Godrej Agrovet Deniz Ürünleri Deep Sea, Sea ASF Foods, Amalgam Enterprises, Nila Sea Foods, Marine Baby 2% 110 milyon ton 35% 146 milyon ton Kırmızı Et %21, Tavuk Eti %6 2.3 milyon ton 5000 üzeri Oranı 20% 800 Pastörize Süt %5, Süttozu %11, Peynir %12, Dondurma %20, Tereyağı %20 200 Kırmızı Et %5, Tavuk Eti %13 9% 8 milyon ton 630 5% İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 13

Foods Unlu Mamuller ITC, Britannia, Parle, Bonn Bread, Monginis, Sweet Chariot 475 milyon ton 150 12% Hindistan Hükümeti, gıda işleme sektörünün gelişimi için 1986 yılında Tarım ve İşlenmiş Gıda Ürünleri İhracatını Geliştirme Kurumu APEDA yı kurmuştur. APEDA, fiziksel altyapının gelişimi, sınıflandırma ve paketleme standartları, paketlemenin modernizasyonu ve altyapının gelişimi için mali destek bulunması gibi farklı alanlarda katkıda bulunmuştur. Kurumun ana görevi gıda ürünlerinin israfını önlemek olmuştur. Hindistan Yeşil (tarım üretimindeki sanayileşme ) ve Beyaz Devrim (süt ve süt üretimi konusundaki büyüme programı) diye adlandırılan iki gelişim programındaki büyük başarısından sonra; tarımsal ürünlerde çeşitlilik ve gıda işleme sektöründe büyük yatırımlar sağlayacak Gıda Devrimini uygulamaya başlamıştır. Bu program sayesinde çokuluslu şirketlerin pazara girmesi, beraberinde ürün markalaşmasında hızlı büyüme ve düşük maliyetli teknoloji amaçlanmıştır. Programın başarıya ulaşması ile Hint gıda sanayisinin ekonomik büyüklüğün tamamen değişeceği düşünülmektedir. Hindistan Sanayi Birliği (CII) gıda işleme sektörünün, önümüzdeki on yıllık dönemde 33 milyar dolarlık yatırım çekme ve 9 milyon kişilik istihdam sağlama potansiyeli olduğunu öngörmektedir. Hindistan gıda işleme sektörü, hükümetin kısa vadede hızlı gelişmesine istediği öncelikli bir sektördür. Hindistan Hükümeti, gıda işleme sektörünün büyümesi için bazı konularda ilave önlemler almış ve uygulamaya başlamıştır. Bu çalışmalar arasında gıda işleme sektöründeki firmaların makine ve ekipmanlarını modernize etmeleri, araştırma geliştirme çalışmaları yapmaları, insan kaynaklarını geliştirmeleri ve sektördeki altyapıyı iyileştirmeleri için finansal destek sağlamak bulunmaktadır. Hindistan Hükümeti nin gıda işleme sektöründe son 5 yılda yaptığı düzenlemeler ve teşvik politikaları bu sektöre yabancı yatırımcıların ilgisini çekmiştir. Ayrıca, Hükümetin yaptığı altyapı yatırımları da diğer sektörlere olduğu gibi gıda işleme sektörünün de önünü açıcı bir işlev görmüştür. Hindistan gıda işleme sanayindeki potansiyeli gören pek çok büyük yabancı şirket ülkedeki yatırımlarına hız vermiştir. Gıda işleme sektöründe faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerden en eskileri, Unilever Gruba ait olan Nestle İsviçre ve Brooke Bond Lipton dur. Son birkaç yıldır ABD şirketlerinden Coca Cola, PepsiCo, Kellogg's, Pillsbury, Sara Lee Ekmek, General Mills ve Heinz de Hindistan da faaliyetlerine başlamıştır. Ülke genelinde gıda işleme sektörüne doğrudan yatırımı artırmak amacıyla 30 adet Mega Gıda Parkı inşa edilmiştir. Bu parkların amacı üretici, işleyici ve dağıtıcıları bir araya getirerek katma değeri artırmaktadır. Bu parkların en önemli avantajı ise üretimde kullanılan makine ve ekipmanın yenilenmesine/geliştirilmesine teşvik verilmesidir. Hükümet bu parklardaki makine ve ekipmanın yenilenmesi/modernizasyonu için 2007 2012 dönemi için 90 milyon Avro teşvik paketi hazırlamıştır. Bu parkların önemli özelliklerinden biri de hava ve deniz limanlarına yakın olmalarıdır. Bu parklarda gıda ürünleri üreten firmaların yurtdışından getirecekleri makine ve ekipmana %5 ila %7 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi indirimi sağlanmaktadır. İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 14

Hindistan da gıda işleme sektörü, yeni gelişen ve doğrudan yabancı yatırım için pek çok fırsat sunan sektörler arasındadır. Pazarın toplam değerinin 70 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir. Hızlı şehirleşme ve gelir düzeyinin artması ile işlenmiş gıdaya olan talepte hızla artmakta ve bu talep artışını karşılamak için 28 milyar dolarlık bir yatırım gerekmektedir. Gıda işleme sektörü, Hükümet tarafından öncelikli sektör ilan edilirken; ihracatı teşvik etmek ve sektöre doğrudan yabancı yatırım çekmek amacıyla yapılan çalışmalardan biri de Özel Ekonomik Bölgeler kurulmasıdır. Bu ekonomik bölgelerde, %100 doğrudan yabancı yatırıma izin verilmekte ve girdi ithalatında vergi uygulanmamaktadır. Ayrıca bölgeler mali ve kambiyo mevzuatından kolaylaştırılmış olarak yararlanmaktadır. Hindistan Hükümeti ayrıca, uluslararası ticaretin gerekliliklerini karşılayan ve uluslararası piyasada Hindistan gıda sanayini rekabetçi konuma getirmesi amacıyla bütünleştirilmiş bir gıda yasası hazırlamıştır. 24 Ağustos 2006 tarihinde yürürlüğe giren Gıda Güvenliği ve Standartları Yasası ile gıda yasası ve düzenleyici kurumlar tek bir elde toplanmıştır. Gıda İşleme Bakanlığı tarafından yapılan Gıda İşleme Sektörünün 2015 Vizyonu,çalışmasında gıda işleme sektörünü canlandırmak için bir aksiyon planı hazırlanmıştır. Bu plana göre; işlenmiş ürün miktarının %6 dan %20 ye, katma değer miktarının %20 den %35 e ve uluslar arası piyasalardaki pazar payını %1,6 dan %3 e yükseltmek hedeflenmektedir. Sektörde verimliliğin artırılması için altyapının ve pazar koşullarının sağlanması gerekmektedir. Bu amaç doğrultusunda eyalet yönetimleri firmaları tarım sektöründe çalışmaları konusunda desteklemeye başlamıştır. Bunun sonucunda özel sektör yatırımlarının soğuk zincir ve diğer altyapı zincirlerine hızlı bir giriş yapması beklenmektedir. Son yıllarda, Hindistan da hayat tarzındaki değişikliklere paralel olarak tüketim tercihleri de değişmektedir. Birçok çalışan kadının hazır gıda ürünlerine olan talebi her yıl artmaktadır. Hazır gıdada talep yıllık ortalama %20 oranında artmaktadır. Hazır gıdada mevcut durumda kar marjları yüksek ancak gelecek yıllarda piyasaya yeni tedarikçilerin de girmesiyle kar marjlarının düşmesi beklenmektedir. Hindistan hazır gıda ürünleri, Hindistan dışında yaşayan 25 milyon Hintli tarafından da tercih edilmektedir. Hazır gıda ürünlerinde MTR Food, ITC, Satnam Overseas Ltd. ve Tasty Bites önemli firmalardır. Hintli firmalar, makine gıda işleme makine ve ekipmanına ihtiyaçlarını şu yollarla karşılamaktadırlar; Küçük ve orta ölçekli Hintli makine üreticileri Büyük Hintli makine üreticileri ve Hindistan da makine üretimi yapan uluslar arası firmalar Yurtdışından tedarik sağlayan ithalatçılar, dağıtıcılar Hindistan da yerel gıda işleme makineleri üretimi artmaktadır. Mevcut durumda, Hindistan da üretilen makineler kalite açısından yeterli değildir. Ancak, yabancı yatırımlar ile birlikte önümüzdeki yıllarda üretilen makinelerin teknoloji düzeyi ve kalitesinde de artışlar olacaktır. Hindistan da üretilen makinelerin fiyatları uluslararası firmaların makine fiyatları ile kıyaslandığında %40 daha ucuzdur. Yerli makine üreticileri daha çok gıda işleme sektöründeki küçük firmalara tedarik yapmaktadırlar. Hindistan da gıda işleme makineleri üretimi ile ilgili net bir veri yoktur. Veri bulunamamasının da en önemli nedeni sektörün dağınık (organize olmayan) yapısından kaynaklanmaktadır. Hindistan da gıda İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 15

işleme sektöründeki yavaş büyümenin sebebi de sektörde ucuz işçi istihdamı olmasıdır. Ucuz işgücü nedeniyle birçok gıda işleme tesisi sermaye yoğun yerine emek yoğun üretim yapmayı tercih etmektedir. Makine üreticileri de bu durumu göz önünde bulundurduklarından dolayı sofistike makineler yerine daha basit makineleri üretmeye devam etmektedirler. Ancak, yükselen orta sınıfın hijyenik gıdaya artan talebine paralel olarak bu durumun da değişeceği öngörülmektedir. Hindistan gıda işleme makinelerinde en önemli üretici firmalar, Larsen & Toubro Ltd., HMT Ltd. ve Alfa Laval Ltd. dir. Hindistan da üretilen gıda işleme makinelerini ve bu makinelerin teknoloji düzeyini Hindistan ın yaptığı ihracattan tespit etmek mümkün olabilir. Hindistan ın gıda işleme makinelerinde ihracat yaptığı ülkeler arasına gelişmiş ülkeler olması, Hindistan da üretim yapan uluslar arası büyük firmalar kaynaklıdır. Hindistan ın makine ihracatındaki artışın yavaş olmasının en önemli sebebi yerel üretimi yerel talebin çekmesidir. Hindistan gıda işleme makinesi ihracatının büyük çoğunluğunu Afrika kıtasındaki ülkelere yapmaktadır. Tablo 7: Hindistan ın Gıda İşleme Makineleri İhracatı 2007 2008 2009 2009 Yılında İthalat Yapılan GTİP ÜRÜN ADI Başlıca Ülkeler ve % Payları 0,4 1,2 1,5 Kenya(27), Malavi(26), Papua Ekmek, pasta, bisküvi fırınları 8417.20 Yeni Gine(10), Bahreyn(8), (elektriksiz) Nijerya(6), BAE(6), Pakistan(3) 8419.31 8421.11 Tarım ürünleri için kurutucular Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 8434.10 Süt sağma makineleri 8434.20 8434.90 8435.10 1,6 1,4 0,7 9,4 5,5 0,9 0,2 0,7 0,9 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar 1,8 3,2 2,4 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 2,0 2,1 1,3 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve cihazlar 2,0 2,1 1,3 Şarap, meyve suları vb. için 8435.90 kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 2,2 2,0 2,0 Tohum, hububat ve 8437.10 baklagillerin temizlenmesi Kenya(15), Endonezya(14), Çin(14), Sri Lanka(11), Bangladeş(10), Tayland(9) Almanya(13), Nikaragua(10), İsveç(10), Yunanistan(8), Malezya(7), Çin(6) Malavi (37), Fildişi Sahilleri(17),Nijerya(16), Nepal(12), ABD(9), Sri Lanka(7) Nepal(20), Fildişi Sahilleri(16), Uganda(13), Mozambik(11), ABD(9), Nijerya(5) Zambiya(15), Yeni Zelanda (12),Nepal(11), Almanya(10), Afganistan(6), G. Afrika(5) Zambiya(15), Yeni Zellenda(12), Nepal(11), Almanya(10), Afganistan(6), G. Afrika(5) ABD(18), BAE(17), Zambiya(16), Kanada(6), Nepal(5), Maritus(5) İspanya(18), ABD(16), Nijerya (13), Bütan(9),Japonya(7), için makine ve cihazlar 4,5 6,2 4,9 Almanya(5) Hububat ve baklagillerin Malezya(24), Afganistan(15), 8437.80 öğütülmesi, işlenmesi için makine ve cihazlar 5,7 4,1 6,8 Pakistan(14), Sierra Leone(12), Nijerya(7), Tanzanya(3) 8437.90 Tohum ve tane işleme 6,7 8,1 10,4 Nijerya(15), Pakistan(11), İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 16

8438.10 8438.20 8438.30 8438.40 8438.50 8438.60 makinelerinin aksam ve parçaları HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için makine ve cihazlar 2,9 5,6 3,9 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar 2,2 1,5 1,7 3,3 10,7 7,4 Biracılığa mahsus makine ve cihazlar 3,8 1,2 1,2 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar 0,1 0,2 0,7 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar 0,4 0,9 1,5 Yiyecek içecek sanayisinde 8438.80 kullanılan diğer makine ve cihazlar 11,4 14,4 13,5 Yiyecek içecek sanayisinde 8438.90 kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 20,6 27,5 20,4 Hayvansal bitkisel katı ve 8479.20 sıvı yağların çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar 20,5 31,2 27,3 TOPLAM 101,7 129,7 110,6 Kaynak: Trade Map (www.trademap.org) Bahreyn(11), Nepal(9), Bangladeş(8), Türkiye(6), ABD(5) Papua Yeni Gine(21), Nijerya(12), Mozambik(15), BAE(5), G. Afrika(5), İran(5) İngiltere(23), Sri Lanka(15), Gana(12), Mozambik(10), G. Afrika(7),Bangladeş(4) Kenya(26), Etiyopya(15), BAE(8), Fiji(7), Jamaika(7), Nepal(7), Tanzanya(6) Nepal(71), Avustralya(15), Peru(9), Mozambik(2), Almanya(2) Malavi(95), Umman(4),Almanya(1) Umman(33), Malavi(20), Mozambik(9), İtalya(9), Nepal(6),Tanzanya(6), Fildişi Sahilleri(5) Kenya(33), Vietnam(7), Sri Lanka(7), Nijerya(5), Bangladeş(5) Kenya(17), Vietnam(9), ABD(7), Nijerya(6), Ekvator(5), Uganda(5), Belçika(10), İran(7), Türkiye(7), Mısır(6), BAE(5), Nepal(5), Suriye(5) Hindistan da yerel gıda işleme makineleri üretimi, Delhi, Kolkata, Mumbai ve Pune şehirlerinde yoğunlaşmıştır. Ahmedabad, Nellore Indore gibi küçük şehirlerde de geleneksel olarak gıda işleme makineleri üretimi yapılmaktadır. Büyük makine üreticileri ülkenin çoğu bölgesindeki fabrikalarında üretim yaparlarken orta ölçekli üretici firmalar vergi ve enerji avantajlarından ötürü Özel Ekonomik Bölgelerde veya Mega Gıda Parkalarında üretim yapmaktadırlar. Gıda İşleme Makineleri sektörü 2005 yılından bu yana yıllık ortalama %15 büyümüştür. Sektördeki bu büyümeye rağmen yerel üretim yerel talebi hala karşılayamamaktadır. Hindistan gıda işleme makinesi sektöründeki yerli üreticiler, paslanmaz çelik süt ekipmanları, buharlaştırıcılar, süt soğutma ve depolama tankları, süt ve krema ayrıştırıcıları, santrifüjler, durultucular, karıştırıcılar, homojenizatörler, sprey kurutma makinesi ve ısı eşanjörleri gibi bazı alanlarda kendine yeterlidir. Ancak bunun yanında sektörün; kendi kendini temizleme makineleri, aseptik işlem sistemleri, süt test cihazları, yoğurt üretimi için işleme teknolojisi, süt tesisleri için amino asit /şelatları, süt mikser tankları için besleme üniteleri gibi son teknoloji ürünlerine ihtiyacı vardır. İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 17

Dünyada, sektörün önde gelenleri arasında yer alan Hassia Redatron, Invensys, Siebe, IMV Technologies ve Tetra Pak ın yerli ortaklarla işbirliği yaparak kurduğu üretim tesisleri mevcuttur. En önemli yabancı ortaklıklar, süt ürünleri üretimi ve işlemesi konusunda yapılmıştır. Bunlardan bazıları ATE Enterprises Ltd. Hollanda lı Stork Amsterdam BV, Pune bölgesinde Filtron Engineers Ltd Alman Fristam Pumpen ve Avusturyalı Dip Iing Ernst Fischer arasında, Bhagwati Supervac Pvt. Ltd Avusturyalı Supervac olarak sıralanabilir. Hindistan makine pazarında faaliyet gösteren en önemli yabancı makine üreticileri; Alfa Laval (İsveç) Tetra Pak India Private Ltd. ve Buhler India Pvt Ltd.(İsviçre), Schaaf Asia Pvt. Ltd. (Almanya) ve Cryovac India Pvt. Ltd.(US) dir. Yerli gıda işleme makineleri üreticileri arasında öne çıkanlar arasında B. Sen Barry & Co., Dr. Froeb India Pvt. Ltd., CS Aerotherm, Continental Bakery Machines & Allied Products, Baker Enterprises, Indopol Food Processing Machinery Pvt. Ltd., Mittal International, PRS Technologies ve Relief India sayılabilir. Süt üretim tesislerinde kullanılan makine üretiminde pazarda hakim olan yerli üreticiler Alfa Laval, Filtron Engineers, Indian Dairy Machinery Company Ltd. (IDMC) dışında çok sayıda küçük ölçekli firma da sektörde yer almaktadır. Aynı zamanda çok sayıda danışmanlık şirketi de süt ekipmanları sektöründe etkin durumdadır. IDMC, Ulusal Süt Geliştirme Kurulu nun (NDDB) %100 iştiraki ile 1992 yılında kurulmuş özel bir limited şirkettir. Bu şirketin kuruluş amacı NDBB için ön proje aşamasında makine ve ekipman tedarik etmektir. Ancak bugün şirket; süt, gıda işleme, bira ve içecek, soğutma ve ilaç sanayine yönelik çok büyük makine üretimi ve proje mühendisliği konusunda faaliyet göstermektedir. IDMC Hindistan süt sanayi için uluslararası kalitede süt tesisleri ve ekipmanları tedarik etmektedir. Şirket aynı zamanda iç ve dış piyasada anahtar teslim tesis üretimi de yapmaktadır. Şirket, denizaşırı pek çok yabancı firma ile pazarlama ve teknoloji alanında işbirliği yapmaktadır. Hindistan pazarında makinenin satılmasını etkileyen temek faktörler; teknoloji, fiyat, teslimat ve performans standartlarıdır. Makinenin fiyatı ve işletme maliyeti satın alma kararında öne çıkan noktalardır. Aynı zaman satış sonrası hizmet de tüm makine çeşitlerinde olduğu gibi Hintli alıcılar için de büyük önem arz etmektedir. Hindistan ın yerli makine pazarı; besleme sistemleri, büyük kapasiteli homojenizatörler, UHT tesisleri, ters osmoz, ultra filtrasyon, aseptik paketleme makineleri ve peynir, tereyağı ve dondurma için paketleme makineleri konusunda gelişmiş değildir. Bu nedenle yerli üreticilerin gıda işleme ve ambalaj makineleri konusunda kayda değer bir üretim artışı olmasına rağmen; son teknoloji ürünü makineler ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Hindistan ın gıda işleme makinesi ithalatı GTİP bazında aşağıdaki tabloda incelenmiştir. Tablodan da görüleceği üzere 2007 2009 yılları arasında ithalat sürekli artmıştır. Sadece 2009 yılında %18 lik bir düşüş yaşanmıştır. 2007 yılında 176 milyon dolar olan ithalat, 2009 yılında 202 milyon dolara çıkmıştır. İthalat kalemleri ürün bazında incelendiğinde genel olarak bir düşüş olmakla beraber, ithalatın artış gösterdiği ürünler; şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar, hububat ve baklagillerin öğütülmesi ve işlenmesi için makine ve cihazlar, tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları, şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar olmuştur. İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 18

Tablo 8: Hindistan ın Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Değer: milyon $) 2007 2008 2009 2009 Yılında İthalat Yapılan GTİP ÜRÜN ADI Başlıca Ülkeler ve % Payları ABD(56), Çin(20), G. Afrika(8), Ekmek, pasta, bisküvi fırınları 8417.20 İtalya(4), İspanya(3), (elektriksiz) 2,0 3,4 1,8 Malezya(2), Türkiye(0,1) Çin(47), Almanya(31), ABD(6), Tarım ürünleri için 8419.31 Brezilya(5), Belçika(4), kurutucular 2,8 3,3 1,7 Tayvan(3), Kore(1), Türkiye* Almanya(50), İtalya(19), Sütten krema ayırıcılar 8421.11 ABD(14), Avusturya(7), (ekremözler) 12,3 2,5 2,8 İngiltere(7), Çin(1), Türkiye* İsveç(46), Almanya(19), 8434.10 Süt sağma makineleri Çin(12), Türkiye(9), Yeni 0,4 6,5 1,5 Zelanda(6), Brezilya(4) Fransa(23), İsveç(23), Sütçülükte kullanılan makine 8434.20 Almanya(19), ve cihazlar 10,0 17,4 9,8 İtalya(18),İngiltere(6), Türkiye* Sütçülükte kullanılan makine İsveç(28), İtalya(17), 8434.90 ve cihazların aksam ve Almanya(16), Hollanda(11), parçaları 4,9 2,0 1,7 İngiltere(5), Çin(5), Türkiye(3) Kore(29), İtalya(25), Şarap, meyve suları vb. için Japonya(21), Fransa(8), 8435.10 kullanılan makine ve cihazlar Tayvan(7), Çin(3), Almanya(3), 2,8 3,9 1,2 Türkiye* Şarap, meyve suları vb. için ABD(61), Çin(19), İtalya(11), 8435.90 kullanılan makinelere ait Japonya(2), Singapur(2), aksam ve parçalar 0,7 0,7 2,4 İspanya(1), Türkiye* İngiltere(38), Japonya(22), Tohum, hububat ve Kore(8), İtalya(6), Almanya(6), 8437.10 baklagillerin temizlenmesi Çin(5), Yunanistan(5), için makine ve cihazlar 28,8 48,7 38,7 Türkiye(0,2) Tayland(37), Çin(23), Hububat ve baklagillerin Japonya(10), ABD(10), 8437.80 öğütülmesi, işlenmesi için Almanya(6), İsviçre(4), makine ve cihazlar 17,0 28,3 30,4 Türkiye(3) Çin(16), İngiltere(14), Tohum ve tane işleme İsviçre(11), Almanya(10), 8437.90 makinelerinin aksam ve Tayland(9), Japonya(8), parçaları 10,0 10,0 14,7 Türkiye(3) Ekmek, pasta, bisküvi, Çin(33), İtalya(31), Tayvan((8), 8438.10 makarna vb. imali için Malezya(5), Almanya(4), makine ve cihazlar 10,8 13,1 4,2 ABD(4), Türkiye(1) İtalya(30), Malezya(11), Çin(9), Şekerleme, kakao ve çikolata Almanya(9), Avusturya(7), 8438.20 imali için makine ve cihazlar Hollanda(7), İsviçre(6), 5,7 14,8 17,6 Türkiye(4) Almanya(24), Şeker imaline mahsus Fransa(23),İsviçre(19), 8438.30 makine ve cihazlar İngiltere(14), Avusturya(7), 3,5 5,2 4,8 Çin(5), Türkiye* İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 19

8438.40 8438.50 8438.60 8438.80 8438.90 Biracılığa mahsus makine ve cihazlar Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması 3,0 17,9 1,4 2,1 3,6 6,5 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar 7,3 8,6 6,1 Yiyecek içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar 29,1 18,5 19,1 Yiyecek içecek sanayisinde kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 14,4 11,9 17,8 Hayvansal bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına 8479.20 mahsus makine ve cihazlar 8,3 27,4 17,7 TOPLAM 176,0 247,7 201,9 Kaynak: Trade Map (www.trademap.org) *:Türkiye nin bu ürün grubunda Hindistan a ihracatı yoktur. Belçika(65), Almanya(12), ABD(10), Çin(6), Çek Cumhuriyeti(3), İtalya(3), Türkiye* Danimarka(44), Hollanda(22), ABD(10), İtalya(6), G. Kore(4), Almanya(4), Çin(2), Türkiye(0,05) İtalya(69), ABD(11), Tayland(7), Çin(3), Danimarka;(2), Vietnam(1),İspanya(1), Türkiye(1) İtalya(21), Tayvan(14), İsviçre(12), Çin(10), Japonya(8), ABD(8), Almanya(6), Türkiye* Polonya(15), Almanya(10), Çin(8), İngiltere(8), İtalya(8), İsviçre(8), Avustralya(7), Türkiye* ABD(42), Almanya(13), Malezya(10), Japonya(7), İtalya(6), Çin(6), Türkiye(0,4) Gıda işleme makineleri sektöründe ithalatta önde gelen ülkeler; İtalya, Almanya, Çin, ABD, İngiltere, Japonya, G. Kore ve Tayland olmuştur. AB ülkelerinin ambalaj makineleri konusundaki Hindistan pazarındaki üstünlüğü, gıda işleme makinelerinde de devam etmiştir. Bu tabloya göre Hindistan pazarında ambalaj makineleri konusunda en önemli rakiplerimiz yine AB ülkeleri ve Çin dir. Hindistan ın gıda işleme makineleri pazarında; İtalya, %12 lik pazar payı ile ilk sırada yer almaktadır. İtalya, pazar payını 2009 yılında %2 oranında artırarak 2008 yılında lider olan Almanya nın önüne geçmiştir. Almanya ve İngiltere 2009 yılında pazar payları azalan ülkeler olurken; Türkiye pazardaki payını %1 olarak korumayı başarmıştır. Pazar araştırması çerçevesinde, firmalarla yapılan görüşmelerde yüksek teknoloji makinelerinde Avrupa Birliği ülkelerinin önde olduğu vurgulanmıştır. Özellikle değirmen makineleri konusunda İtalyan MSM Miller, İsviçreli Buhler, İngiliz Satake nin ve Türk firması ALAPALA nın önde geldiği belirtilmiştir. Görüşmelerde Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin Hindistan pazarında çok bilinmediği gözlemlenmiştir. Tablo 9: Hindistan ın Ülkeler İtibariyle Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Değer: milyon $) Ülkeler 2007 2008 2009 2007 Pay (%) 2008 Pay (%) 2009 Pay (%) İtalya 22 24 24 13 10 12 İngiltere 21 29 22 12 12 11 Çin 24 21 21 14 9 10 ABD 12 23 20 7 9 10 Almanya 16 47 18 9 19 9 İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 20