II. SOSYAL PEDİATRİ ÇALIŞTAYI RAPORU 15 HAZİRAN 2012, İZMİR Ülkemizde Sosyal Pediatri alanında mevcut uygulamaların değerlendirilmesi, çalışmaların ve araştırmaların geliştirilmesi, yeni bakış açıları ile yeni yaklaşımların ve eylem planlarının oluşturulması amacıyla, 15 Haziran 2012 tarihinde İzmir de, Sosyal Pediatri Derneği tarafından Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı işbirliği ile II. Sosyal Pediatri Çalıştayı düzenlenmiştir. Davetlilerin katılabildiği çalıştaya ülkemizin çeşitli illerinden Sosyal Pediatri alanında çalışmakta olan toplam 13 kişi katılmıştır. Çalıştayın ilk oturumunda Prof. Dr Gülbin Gökçay ın I. Sosyal Pediatri Çalıştayı değerlendirme ve II. çalıştaydan beklentileri ile ilgili konuşması Prof. Dr. Sadık Akşit tarafından okundu. Katılım az olması nedeniyle eylem planlarının oluşturulmasında tüm katılımcıların birlikte karar alması planlandı ve çalıştayda tartışılması istenen konular üç ana başlık altında belirlendi: 1) Sosyal Pediatri Bilim Dalı nı tanıtmak ve geliştirmek için yapılması gerekenler 2) Çekirdek eğitim programı (ÇEP) 3) Eğitim ve araştırma etkinliklerin planlanması Konu 1: SOSYAL PEDİATRİ BİLİM DALINI TANITMAK VE GELİŞTİRMEK 1) Sosyal Pediatri içeceğinde bulunan bazı alt alanların; çocuk sağlığının diğer alt bilim dalları ile çakışması nedeniyle Sosyal Pediatri çalışma alanlarının iyi belirlenmesi ve bu durumun net tanımlanması üzerinde duruldu. Bu bağlamda, alanımızla ilgili konuların ve içeriklerin tanımlanarak, web alanımızda açıkça belirtilmesi gerektiği benimsendi. ( Bu konu ile ilgili konular belirlenerek süreç içinde İnternet sitemizde yayımlanmalıdır görüşü benimsendi) 2) Sosyal Pediatri kitabı yazılması, 3) Kongre ve Çalıştay ve diğer toplantı bildirileri, çalıştay sonuçları, fotoğrafları(görsellerinin) internet sitemizde yayınlanması, 4) Yapılan toplantı sonuç bildirileri ya da özetlerinin Ulusal yazılı, sözlü medyada paylaşılması ya da dergilerde konuyla ilgili yazılar yayınlanması 1
5) Mama reklamlarında reklama karşı çıkma ya da destek olma görüşlerinin dernek görüşü olarak bildirilmesi 6) Mama firmalarının sponsor olarak kullanılmasında biraz daha esnek olunması 7) Dernek olarak çocukları ilgilendiren her türlü özel gün ve gündemlerin takip edilmesi bu konun web sayfasında duyurulması gerekli görülenler için basın açıklanması ya da diğer iletişim kanalları kullanılarak toplum ile paylaşılmasının sağlanması, 8) Dernek olarak Çocuk dostu TV kanalı, çocuk dostu sanatçı gibi ödüller vermek (ulusal kongrelerde) ve medya ilgisinin sağlanması (Bu konularda Prof Dr Selda Bülbül görev almak istemiştir) 9) Sağlam Çocuk İzlemi terminolojisinin tekrar değerlendirilmesi örneğin Sağlıklı Çocuk İzlemi ya da Çocuk Sağlığı İzlemi gibi başlıkların ortaklaşa kullanılmasının sağlanması, 10) Sağlıklı çocuk izlem poliklinik yaş sınırlarının 0-6 yaş olarak kullanılması yerine, yaş sınırının 0-18 yaş olarak kullanılması konusunda birliktelik sağlanması ( dolayısıyla çalışma alanımızın yaş sınırlarını tüm çocukluk dönemini kapsaması bu bağlamada; çalışma alanımızın: Bebek, çocuk ve ergen sağlığı izlemi olarak benimsenmesi, 11) Sağlıklı Çocuk İzlem polikliniklerinin yaygınlaştırılmasını için dernek olarak çaba harçanması, 12) Sağlıklı Çocuk İzlem polikliniklerinde çalışacak çocuk hekimlerinin Sosyal Pediatri eğitimi almış olmasının süreç içinde aşamalı olarak ön koşul durumuna getirilmesinin sağlanması, (Bu konuda üniversite destekli eğitim programları geliştirilmesi ya da dernek özelinde paket kurslar geliştirilerek sosyal pediatri alanında çalışmak için asgari yeterlilik düzeyinin belirlenmesi, 13) Sağlıklı Çocuk İzlemi için (evresel geçerli) ulusal izlem kılavuzu oluşturulması, 14) Sosyal pediatri alanı ile ilgili hizmet ve eğitiminde standardizasyonun sağlanması 15) Üniversitelerde Çocuk Koruma Birimleri (ÇKB) nin oluşturulması ve yaygınlaştırılmasının desteklenmesi ve bunun sosyal pediatrinin ilgi alanı olmasının sağlanması konusunda daha kapsamlı çalışmaların ve işbirliklilerin sağlanması, Sosyal pediatri bilim dalı ÇKB lerin anahtar üyesi olmalıdır ve çocuğu koruma faaliyetleri özellikle geliştirilmelidir. Sosyal pediatri çalışanlarını olduğu her yerde ÇKB ler kurulmasının ilke olarak benimsenmesi, 2
Konu 2: ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI (ÇEP) Bu konuda çalışacak Çekirdek eğitim programı (ÇEP) grubu kurulması planlandı. (Bu grupta çalışmayı isteyen ya da çalışması önerilen* öğretim üyeleri aşağıda sıralanmıştır.) Prof Dr Elif Özmert* Prof Dr Selda Bülbül Prof Dr Adem Aydın Doç Dr Perihan Boran.. Not: bu alt alanda çalışmayı düşünen arkadaşlar kendi isimlerini buraya ekleyebilirler; Eğitim programında tıp fakültesi mezuniyet öncesi ders programında anlatılması gerekli dersler daha önceki çalıştayın sonuçlarında olduğu gibi gözden geçirilmiştir: I- Anlatılması zorunlu konular (Kuramsal): 1. Çocuk sağlığının izlemi (Bebek, Çocuk, Ergen) - Taramalar - Anne-baba eğitimi 2. Bağışıklama 3. Büyüme ve gelişmenin izlemi 4. Çocuk beslenmesi* 5. Anne sütü ile beslenme ve emzirme danışmanlığı* 6. Çocuk ihmali ve istismarı 7. Ergenlik dönemi özellikleri 8. Dünyada ve Türkiye de çocuk sağlığının durumu 9. Çevre ve çocuk sağlığı 10. Okul sağlığı 11. Çocuk hakları II - Söz sahibi olmak istediğimiz konular: 1. Beslenme bozuklukları (malnutrisyon, obezite) 2. Vitamin-mineral eksiklikleri 3
3. İshalli hastalıklara yaklaşım (olabilirse) 4. Solunum yolu hastalıklarına yaklaşım (olabilirse) 5. Genetik danışmanlık (olabilirse Ek not: Özeliği olan bazı konuların anlatılması: Çocuk sağlığının korunması ve desteklenmesi ya da yaşam kalitesinin yükseltilmesi Sosyal Pediatrinin ana çalışma alanı olduğundan; Mevcut hizmet alanları içerisine alınması gereken konular: Hiperaktif ve özel durumu olan çocuklar ve aile desteği oldukça önemlidir. Çocuk davranışları ve ruh sağlığının korunması konusunda çalışmalar yapılıp ders anlatılması düşünülmelidir. Konu 3: EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ETKİNLİKLERİ A) Sosyal pediatri olarak ortak çalışmalar mutlaka yapılmalıdır. Çalışma alanları için gruplar oluşturulması: Beslenme grubu, aşı grubu, istismar grubu vb Ortak çalışma yapılabilecek konular aşağıda belirtilmiştir ( bu konular geliştirilebilir.): 1) Rotavirüs aşısının hastaneye yatışlar üzerine etkisi 2) Pnömokok hastalığı sıklığında aşı ile olan değişim 3) İnfantil kolik (tedavi seçenekleri ve karşılaştırılması) 4) Aşı yan etkileri ile ilgili çok merkezli çalışma 5) Bebeklerde B12, folat ve homosistein düzeyleri 6) Altı aylık bebeklerde vitamin ve mikronutrient düzeyleri 7) 66 aylık okula başlayan çocuklar ile ilgili çalışma 8) Postpartum depresyon 9) Çocuk diş sağlığı ile ilgili çalışma 10) Kazalarla ilgili hekimlerin tutum ve davranışları 11) Tıp öğrencilerinde istismar ile ilgili ICAST erişkin anketinin uygulanması 12) Ev kazaları ile ilgili çalışma B) Eğitim etkinlikleri içinde sağlık çalışanları ve anne-baba eğitimi için kitap yazılması gereklidir ve bu konuda çalışacak bir kitap komisyonu oluşturulması önerildi.. Komisyon için önerilen öğretim üyeleri aşağıda belirtilmiştir: Editör: Prof Dr Ufuk Beyazova 4
Komisyon: Prof Dr Serpil Uğur Baysal Prof Dr Sadık Akşit.. Not: Kitap editörlüğü ya da komisyonda çalışmak isteyen arkadaşlar isimlerini ekleyebilir. Ya da bu konuda yönetim Kurulumuz öneri geliştirebilir: SONUÇ: 15 Haziran 2012 tarihinde, Sosyal Pediatri Derneği ve Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı işbirliği ile düzenlenen bir günlük çalıştayda; yukarıda özetlenen kararlar alınmıştır. Çalıştay, tüm katılımcı arkadaşlar olağanüstü özveri ve aktif katılımla çalışmışlar, ve Sosyal Pediatri Bilim alanı ile ilgili olarak somut, gerçekçi ve uygulanabilir öneriler oluşturmuşlardır. Bu çalıştay raporu daha sonra yapılacak olan çalışmalar için önemli bir kilometre taşı olarak, önümüzdeki çalıştay ve çalışmalar ışık tutacaktır. Saygılarımızla bilgilerinize sunulur. Prof. Dr. Serpil Uğur Baysal Prof. Dr. Adem Aydın 5