BİLİMİN KILAVUZLUĞUNDA Karanlıktan Aydınlığa Hülya Küçükaras ÇYDD Adana Şubesi Ankara, 14 Aralık 2013 1
Anılarına saygıyla Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır Benden sonra beni benimsemek isteyenler, akıl ve bilimin kılavuzluğunu kabul ederlerse manevi mirasçım olurlar. Eldeki saldırı silahları, Dünya nın her yerini ani ve toptan yok edecek ölçüde güçlüdür. Bundan korunmak için umut edebileceğimiz tek şey, kurulacak uluslar üstü mahkemelerin barışı sağlamasıdır. Ulusların arasındaki çatışmaları, hukuku temel alan kararlarla çözebilecek bir dünya hükümeti nin kurulması gerekmektedir. Albert Einstein 2
BİLİMİN KILAVUZLUĞUNDA Karanlıktan Aydınlığa Madem karartıyorlar, aydınlatalım! FAZIL SAY 1. Niçin Buradayım? 2. Bir Tanım, Sonsuz Bağlantı 3. Bu Toprakta Bilim: Eskiçağ Osmanlı (1453-1920) Cumhuriyet (1923-1935) 4. Güncel Durum 5. Bilimle Yürümek 6. Eylem Çağrısı 3
1. NİÇİN BURADAYIM? (Kişisel) HAYIR!!!!! 4
1. NİÇİN BURADAYIM? (Evrensel) YETER!!!!! 5
1. NİÇİN BURADAYIM? (Toplumsal) DUR!!!!! CEHALET Bilgisizlik, insanlığın başına çöken bütün belaların kök tutmasını sağlayan tohumları atanlara en acı meyveleri yetiştiren o bilgisizlik, her şeyi yıktı, yok etti!.. PLATON 6
1. NİÇİN BURADAYIM? (Özet) 7
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI ULUS BAĞIMSIZLIK YURTTAŞ, DEMOKRASİ Özgüven ÖZGÜRLÜK - Özsaygı Düşünce Mühendislik Yaratıcılık DİL BİLİM Buluş Sanat BİLSEME Uygulayım 8
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI ULUS BAĞIMSIZLIK YURTTAŞ, DEMOKRASİ Özgüven ÖZGÜRLÜK - Özsaygı Düşünce Mühendislik Yaratıcılık DİL BİLİM Buluş Sanat BİLSEME Uygulayım Kulluk, Kölelik 9
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI ULUS BAĞIMSIZLIK YURTTAŞ, DEMOKRASİ Özgüven ÖZGÜRLÜK - Özsaygı Düşünce Mühendislik Yaratıcılık DİL BİLİM Buluş Sanat Uygulayım Kulluk, Kölelik 10
2. BİR TANIM, SONSUZ BAĞLANTI BİLİM: İnsanın, doğayı ve kendini tanıyıp anlama, gerçeğin doğru bilgisine ulaşma çabası. Olgusal dünyayı açıklamaya yönelik bilişsel arayış. BİLİMİN ALANLARI: 1- Doğadan kaynaklanan karmaşıklık: Doğabilimleri. 2- İnsandan kaynaklanan karmaşıklık: İnsanbilimleri. 3- İnsan yaratısı sistemden kaynaklanan karmaşıklık: Sistem bilimleri (matematik). BİLİMİN AMACI: Nedenleri saptamak; nedenleri etkileyip sonucu dönüştürmek/değiştirmek uğraşı. YÖNTEM: Olgu Gözlem Deney Kuram Yöntem Türleri: 1- Deneysel (Faraday, M. Curie, Rutherford) 2- Kuramsal (Newton, Darwin, Einstein, Maxwell) 3- Uygulamalı - Çözümcü (Arşimet, Pasteur, Tesla) Bu logos ki vardır, insanlar her zaman uslarıyla yabancıdır ona; duymadan önce de duyduktan sonra da. Her şey bu logos a göre olup biter oysa; ama onlar ne yaptıklarını bilmez görünürler, benim her birini doğasına göre ayırarak ve nasıl olduğunu göstererek ortaya koyduğum türden sözler ya da eylemlerde. Başka insanlar uyanıkken ne yaptıklarını bilmezler; tıpkı uykuda yaptıklarını unuttukları gibi. HERAKLEİTOS 11
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Eskiçağ THALES (Milet, İÖ 624 546): Maddenin ilk öğesi sudur. Madde ile güç doğal bir bütündür. ANAKSİMANDROS (Milet, İÖ 610 546): Yaşam suda başlar. Küçük canlılar başkalaşım geçirerek insana dek tüm canlıları oluşturur. ANAKSİMENES (Milet, İÖ 585 525): Ay, ışığını Güneş ten alır. KSENOPHANES (Menemen, İÖ 570 480): Doğa Üzerine: Tanrı, evrenle özdeştir. Yer/evren küre biçimindedir. PİSAGOR (Sisam, İÖ 569 475): Temel ilke, zihinde tasarlanan soyut sayılardır. Evrenin temelindeki karşıtlıklardan uyum doğar. Thales HERAKLEİTOS (Efes, İÖ 540 480): Evrenin kaynağı ateştir. Her şey akar. ANAKSAGORAS (Urla, İÖ 500 428): Doğa Üzerine: Hiçbir şey yoktan var olmaz; varken yok olmaz. Evrenin başlangıcında kaos vardır. DEMOKRITOS (Batı Trakya-Abdera/İskeçe, İÖ 460 370): Büyük Evren Düzeni: Nedensellik. Her şey bölünemez parçalardan, atomdan oluşur. HİPOKRAT (İstanköy/Kos, İÖ 460 370): Tıbbın babası. Demokritos EPİKÜR (Sisam, İÖ 341 270): Bilgi, duyularla elde edilir. Ruh, maddi niteliktedir. Gördüklerimiz, görelidir. ARİSTARKHOS (Sisam, İÖ 310 230): Güneş in ve Ay ın Boyutları ve Uzaklıkları Üzerine: Yer, hem Güneş in çevresinde hem de kendi ekseni çevresinde döner. 12
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920) FATİH SULTAN MEHMET (1453, İstanbul un Fethi) ALİ KUŞÇU (Semerkant, 1410 1474): Fethiyye N. KOPERNİK (Polonya, 1473 1543): (gökbilim), Muhammediye (matematik). Göksel Kürelerin Dönüşleri Üzerine YAVUZ SULTAN SELİM (y: 1512 1520) KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN (y: 1520 1566) J. KEPLER (Almanya, 1571 1630): Evrenin Gizleri (1596) F. BACON (İngiltere, 1561 1626): Bilimsel yöntemin temelleri (1620). PİRİ REİS (1465 1553): İlk Dünya haritası (1517). (İdam) II. SELİM (y: 1566 1574) III. MURAT (y: 1574 1595) TAKİYUDDİN EFENDİ (1521 1585): Tophane deki gözlemevi. (1578 de Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa yıktı.) W. HARVEY (İngiltere, 1578 1657): Hayvanlarda Kalp ve Kan Devinimi (1628) 13
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920) G. GALİLE (İtalya, 1564 1642): İki Büyük Dünya Sistemi Üzerine Diyalog (1632) R. DESCARTES (Fransa, 1596 1650): B. PASCAL (Fransa, 1623 1662) Hesap makinesi, analitik geometri. IV. MURAT (y: 1623 1640) IV. MEHMET (y: 1648 1687) HEZÂRFEN AHMET ÇELEBİ (1609 1640): İnsanın ilk uçuş denemesi. (Cezayir e sürgün.) LAGÂRİ HASAN ÇELEBİ: 1633 te roketle dikey uçuş. (Kırım a sürgün.) KÂTİP ÇELEBİ (1609 1657): Cihannüma (1654). R. BOYLE (İrlanda, 1627 1691): Modern kimya, gaz yasaları. Kraliyet Akademisinin kurulması (1660). Fransız Bilim Akademisinin kurulması (1666). C. HUYGENS (Hollanda, 1629 1695): Işık Üzerine İnceleme (1663). I. NEWTON (İngiltere, 1642 1727): Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri (1687). B. FRANKLIN (ABD, 1706 1790): Elektrik, yıldırımsavar (1752). J. WATT (İskoçya, 1736 1819): Modern buhar makinesinin yapılması (1765). ANSİKLOPEDİ (28 Cilt, 1772). (Diderot, L Ambert) III. AHMET (y: 1703 1730) -İBRAHİM MÜTEFERRİKA nın İLK TÜRK BASIMEVİ ni (matbaayı) kurması (1727). (1745 te kapandı; 17 kitap.) I. ABDÜLHAMİT (y: 1768 1789) - MÜHENDİSHANE-İ BAHRİ-İ HÜMAYUN un kurulması (1773). (Deniz Mühendishanesi) 14
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920) A. LAVOISIER (Fransa, 1743 1794): Kütlenin korunumu. Kimyasal Değişimler (1789). P. LAPLACE (Fransa, 1749 1827): Gezegen hareketleri, çekim yasasına uygun. AYDINLANMA: NAPOLYON a Yanıt M. FARADAY (İngiltere, 1791 1867): Elektromanyetik alan (1831). C. DARWIN (İngiltere, 1809 1882): Türlerin Kökeni (1859). G. MENDEL (Çekoslovakya, 1822 1884): Kalıtım ve gen kuramı (1865). III. SELİM (y: 1789 1807) -MÜHENDİSHANE-İ BERR-İ HÜMAYUN un açılması (1795). (Kara Mühendishanesi.) -TERSANE TIBBİYESİ nin açılması (1806). II. MAHMUT (y: 1808 1839) - TIBBIYE nin açılması. (1827) - NÜFUS SAYIMI. KONSERVATUAR ın açılması. (1831) ABDÜLMECİT (y: 1839 1861) - ASKERİ BAYTAR MEKTEBİ nin açılması. (1842) - DARÜ L FÜNUN kurma çalışmaları. (1846) - TELGRAF ın hizmete girmesi (1855). ABDÜLAZİZ (y: 1861 1876) - MECMUA-İ FÜNUN dergisi. (1862) (İlk bilim dergisi) - SANAYİ MEKTEBİ nin kurulması. (1865) - Paris e öğrenci gönderilmesi. (1864-1876) L. PASTEUR (Fransa, 1822 1895): Mikrop kuramı ve kuduz aşısı (1870). J. MAXWELL (İngiltere, 1831 1879): Elektrik ve Manyetizma Üzerine (1873). Matematiğin geliştirilip kusursuzlaştırılması, ulusun gönenciyle yakından ilintilidir. NAPOLYON BONAPART 15
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı (1453-1920) H. HERTZ (Almanya, 1857 1894): Radyo dalgaları (1888). W. RÖNTGEN (Almanya, 1845 1923), H. BECQUEREL (Fransa, 1852 1908), M. CURIE (Polonya, 1867 1934): X ışınları (1895), radyoaktivite (1896), uranyum, polonyum (1898), radyum (1911). İlk NOBEL Ödülü (1901). M. PLANCK (Almanya, 1858 1947): Kuantum Fiziği (1900) E. RUTHERFORD (Y. Zelanda, 1871 1937): Radyoaktivite, atomun yapısı (1908). II. ABDÜLHAMİT(y: 1876 1909) - TELEFON hattının kurulması (1881). - BAKTERİYOLOJİHANE-İ ŞAHANE-İ OSMANİ nin kurulması (1894). (İlk araştırma kurumu.) - EVRİM Kuramının incelenmesi (1879-1882). AHMET MİDHAT EFENDİ, ŞEMSETTİN SAMİ BEY, ALİ SEDAD BEY. - DARÜLFÜNUN un açılması (1900). (İÜ nün temeli.) Müdür TAHSİN EFENDİ nin halka açık söyleşileri. - İlk ELEKTRİK derslerinin verilmesi (1910-1912). SALİH ZEKİ BEY ile MEHMET REFİK BEY. A. EINSTEIN (Almanya, 1879 1955): Fotoelektrik etki; Özel Görelilik Kuramı (1905); V. MEHMET REŞAD(y: 1909 1918) Genel Görelilik Kuramı (1915). - ELEKTRİK ŞEBEKESİ nin açılması (1914). A. WEGENER (Almanya, 1880 1930): Kıtaların kayması; Levha Tektoniği Kuramı (1912) 1. Dünya Savaşı (1914 1918) N. BOHR (Danimarka, 1885 1962): Atomun kuantum kuramı (1913). G. LEMAITRE (Belçika, 1894 1966), E. HUBBLE (ABD, 1889 1953): Büyük Patlama Kuramı (1920). 16
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Osmanlı dan Cumhuriyet e Aklını kullanan bir adama akıllıca olmayan şey kadar katlanamayacak dert yoktur EPİKTETOS Eğitilmişlerin umutları, hiçbir şey öğrenmemişlerin varsıllığından daha güçlüdür. DEMOKRİTOS Bakmakla usta olunsa kediler kasap olurdu. Türk Atasözü 17
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Cumhuriyet Devrimleri (1923-1935) Türkiye nin Avrupa ya öğrenci gönderme planı hükümet programına girdi. (18 Ağustos 1923) Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Edirne Müzesi, Antalya Müzesi kuruldu. (1923); Topkapı Sarayı Müzesi, Adana Müzesi, Bergama Müzesi kuruldu. (1924) Türk Mühendisler Ocağı kuruldu. (1923) Eğitim Birliği Yasası yürürlüğe girdi. (3 Mart 1924) Karacabey Harası, Gölcük Tersanesi kuruldu. (1924) Temel bilimler laboratuvarlarının kurulması için 50.000 lira ayrıldı. (1924) Türk Radyoloji Cemiyeti, Türk Kimyagerler Cemiyeti kuruldu. (1924) Zonguldak Yüksek Maden ve Sanayi Mühendis Mektebi açıldı. (1924) Adana Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü, Rize Çay Araştırma Enstitüsü, Bilecik Deneme ve Üretme İstasyonu kuruldu. (1924) Telif ve Tercüme Heyeti kuruldu. (1924) Türk Hava Kurumu kuruldu. (1925) Atatürk Orman Çiftliği nin kurulmasına başlandı. (1925) İlk Ulusal Tıp Kongresi toplandı. (1925) Darülfünun a bilimsel ve yönetsel özerklik verildi. (1925) Dünyada her şey için, uygarlık için, yaşam için, başarmak için en gerçek yol gösterici bilimdir. Bilim dışında kılavuz aramak aymazlıktır, cehalettir, sapkınlıktır. KEMAL ATATÜRK (1924, Samsun) 18
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Cumhuriyet Devrimleri (1923-1935) THK planör fabrikası kuruldu. (1925) Türk Antropoloji Enstitüsü çalışmaya başladı. (1925). Ömer Şevket Öncel, idrar tahlilinde ürik asit miktarının yarım saat içinde saptanmasını sağlayan yeni bir yöntem geliştirdi. Öncel in keşfi, Almanya da bilim dergisinde yayımlandı. (1925) Vecihi Hürkuş bireysel çabalarıyla ilk Türk uçağını yapıp uçurdu. (1925) Ankara Etlik te ilk meteoroloji istasyonu çalışmaya başladı. (1925) Türk Yüksek Mühendisleri Birliği kuruldu. (1926) Türkiye de ilk ışın tedavisi uygulandı. (1926) Türkiye nin ilk otomatik telefon santralı, Ankara da 2.000 hatla hizmete girdi. (1926) Adapazarı ve Eskişehir de Zirai Araştırma Enstitüsü kuruldu; Tohum Islah İstasyonları açıldı. (1926) İlk nüfus sayımı: 13.650.000 kişiyiz! (1927) Türk bilim adamları yurtdışında bildiriler sunmaya başladı. (1927) Yazı (Harf) Devrimi. (1 Kasım 1928) Ankara Ziraat Mektebi açıldı. (1930) Baltalimanı Hayvanat İstasyonu kuruldu. (1930) Bu söylevimle, ulusal varlığı sona ermiş sayılan bir ulusun bağımsızlığını nasıl kazandığını, bilim ve tekniğin en son ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım (1927, Söylev) KEMAL ATATÜRK 19
3. BU TOPRAKTA BİLİM: Cumhuriyet Devrimleri (1923-1935) Türk Tarih Kurumu kuruldu. (1931) Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti kuruldu. (1931) Tiyatro Meslek Okulu kuruldu. (1931) Ölçüler Yasası kabul edildi. (1931) İlk Dil Kurultayı toplandı. Dil Devrimi. (26 Eylül 1932) Şeker Araştırma Enstitüsü kuruldu. (1932) Hasankeyf te ilk sistematik yüzey araştırması yapıldı. (1932) Ankara-İstanbul arasında uçakla ilk gidişdönüş uçuş denemesi yapıldı. (1932) Âkil Muhtar Özden, karaciğer fonksiyon testini oluşturan yöntemi buldu, aygıtı geliştirdi. Bu yöntem 1950 ye dek Avrupa ülkelerinde kullanıldı. (1932) Üniversite Reformu. (1933) Birinci beş yıllık kalkınma programı yürürlüğe girdi. (1934) Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kuruldu. (1935) Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Elektrik İşleri Etüd İadresi (EİE) kuruldu. (1935) Genetik öğretimi ve genetik araştırmaları başladı. (1935) 20
4. GÜNCEL DURUM Danışman okur tutmaz Derviş yolun gözetmez Bu halk öğüt işitmez Ne sarp zaman olısar! YUNUS EMRE 21
4. GÜNCEL DURUM: ABD den Araştırma Sonuçları 22
4. GÜNCEL DURUM: ABD den Araştırma Sonuçları 23
4. GÜNCEL DURUM: ABD den Araştırma Sonuçları TÜRKİYE DE POPÜLER BİLİM DERGİLERİ: Bilim dergisi sayısı (eklerle): 6 Toplam sürdürümcü sayısı: (yaklaşık) 2,500 TÜRKİYE DE MÜZE, GÖZLEMEVİ SAYILARI: Doğa Tarihi Müzesi: 2 Bilim Müzesi: 4 Gözlemevi/Gezegenevi: 3 24
4. GÜNCEL DURUM: Araştırma Sonuçları Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) tarafından 2009 2013 arasında yapılan araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlar. Gösterge Ülke Sayısı Sıra İnsani Gelişmişlik (UNDP) 187 90 Eğitimde Eşitlik (UNDP) 169 102 Okuma Becerisi, Matematik, Fen Bil. (OECD / PISA) 34 / 65 32 / 45 (MF: 44) Kamusal Eğitim Harcamaları (OECD) 34 33 Ortalama Eğitim Süresi (OECD) [6,5 yıl] 34 33 Yaşam Memnuniyeti (OECD) 36 34 Akıl Sağlığı (OECD) 34 34 Birbirine Güven (OECD) 34 33 Topluma Gönüllü Katkı (OECD) 34 33 Hoşgörü (OECD) 34 34 25
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Tarihsel Olgu 26
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Geleceği Anlamak İçin... UYGULAYIMIN SÜRÜKLEDİĞİ / ZORLADIĞI TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM Küreselleşme Biyoteknoloji Karmaşıklık Toplumu Değişimin Hızı 25 yıl Füzyon Toplumu?? yıl Bilişim Toplumu 50 yıl Tarım Toplumu 6.000 7.000 yıl Sanayi Toplumu 250 yıl BURADA BİR YERLERDEYİZ! 27
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Geleceği Anlamak İçin... 21. Yüzyılda Öğrenim Ağları Doğa üzerinde teknik kullanımının bilimle sağlanan gücü, bugün doğrudan toplum üzerine de yayılmıştır. Teknik ilerleme ile sosyal yaşama evreni arasındaki ilişki ve bilimsel bilgilerin uygulama bilincine yerleştirilmeleri bir kişisel öğrenim konusu değildir. JÜRGEN HABERMAS 28
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Yaşamı Anlamak İçin 3 Temel Kuram EVRİM BÜYÜK PATLAMA LEVHA TEKTONİĞİ Doğal seçilim. Kalıtım, genetik. DNA çözümleri (patent). Türlerin ortaya çıkışı. Dirimsel yapımız. Beynin işlevleri. Irk bilimsel değil. Ortak yaşam. Virüsler, bakteriler. Enerji-madde dönüşümü. Evrendeki komşularımız. Evrenin genişlemesi. Işık ve ışıma. Görelilik kuramları. Kuantum fiziği. Maddenin yapısı. Yaşamın ortaya çıkışı. Canlıların tarihi. Yeryüzünün ömrü. Yeryüzü katmanları. Tabaka devinimleri. Yeryüzü şekillerinin oluşumu. Jeolojik ve dirimsel evrim ilişkisi. Taşıllar (fosiller). Yaşamın tarihi. Deprem. Çevre. 29
5. BİLİMLE YÜRÜMEK: Toplumsal Tasarı (Proje) SSCB TOPLUMSAL YAPILANMA MODELİ (1920) 4 Bilim Kültürü Almış Yetkin Siyasetçiler, Yöneticiler 3 İş Alanlarında Doğabilimleri ve Uygulama (Mühendislik/Teknoloji) Konularında Orta Düzeyde Eğitilmiş Çalışanlar 2 İş Alanlarında İyi Eğitilmiş, Üstün Nitelikli İşletmeciler, Yöneticiler 1 Çok Sayıda Bilimci 30
6. EYLEM ÇAĞRISI: Bilimcilerimize Sahip Çıkalım! BİLİMCİLERE BORCUMUZ VAR! Tutuklu rektörlerimiz ve soruşturması süren öğretim üyelerimiz için Bilimcilerimiz Ulusal Değerimizdir başlıklı dayanışma eylemleri başlatalım. Üniversitelerimizdeki bilimcilerimizden araştırma konularındaki çalışmalarını dinleyelim. Pisagor Öldürüldü. Hypatia Linç edildi. Araştırma kuruluşlarını ziyaret edelim; G. Bruno Yakıldı. araştırmacıları dinleyelim. Uluğ Bey Öldürüldü. Araştırma konuları için öneriler üretip Piri Reis İdam edildi. bilimcilerimize iletelim. Takiyuddin Gözlemevi topa tutuldu. Örnek gözlem, deney, kuram oluşturma Hezârfen Ahmet Çelebi Sürgün. çalışmalarını birlikte yapalım. Lagari Hasan Çelebi Sürgün. 31
6. EYLEM ÇAĞRISI: Geleceğimize Sahip Çıkalım! GELECEĞİN EĞİTİMİNİ YASALAŞTIRMALIYIZ! Bilimcilerimizin, eğitimcilerimizin, üniversitelerin sorunları ülkemizin var olma sorunudur! Onların sorunlarını çözmek için kamuoyu baskısı oluşturalım. (YÖK yasası, temel bilimler fak.) Eğitim yasaları geleceğimizi karartıyor. Öğrencileri, velileri yanıma alarak sesimizi yükseltelim! İş çevrelerine çağrı yapalım: 2023 hedefleri boşuna konuşuluyor! 10 yıl sonra yatırımlarınızı koruyacak, işletmelerinizi yönetecek, ekonomiyi büyütecek çalışanlarınız olmayacak... Sayısal içerik oluşturalım: Bilgisunar ortamında, etkileşimli, nitelikli içeriği üretelim. 32
6. EYLEM ÇAĞRISI: Bilimle Buluşalım! BİLİMSEL DÜŞÜNCENİN TEMELLERİNİ ATALIM: Çocuklarla, gençlerle müzelere, bilim merkezlerine, gözlemevlerine gidelim. Çocuklarımızla bilimi konu alacağımız, olguların bilimsel açıklamalarını dillendireceğimiz, bilseme dürtüsünü kışkırtacağımız söyleşiler, tartışmalar yapalım. Çevremizdeki olumsuzlukları (kaldırımlar, borular, yapılar, arabalar ) çocuklarımızın gözüne sokalım! Bilimle Çözelim başlıklı işlik çalışmaları yapalım. Çocukların, gençlerin yaratıcılıklarını sergileyeceğimiz, gelenekselleştireceğimiz BİLİM ŞENLİĞİ düzenleyelim. BİLİM MERKEZİ kuralım. İnsanlık, kendi yazgısı ile bilimlerdeki gelişmeyi birbirinden ayrı olarak göremez artık! SERVER TANİLLİ 33
6. EYLEM ÇAĞRISI: Bilimle Buluşalım, Yoksa: IşıYORUM Tutmayın arkadaşlar, Işıyorum, ışıyorum, Nükleer enerji sevinciyle, Taşıyorum, taşıyorum Buna kim karşı çıkar, Şaşıyorum, şaşıyorum Kör topal da olsa, Yaşıyorum, yaşıyorum Bu yanan umut ışığı, Uranyumlu çekirdek mi? Şu yaklaşan yedi bacaklı, Babam mı yoksa örümcek mi? Kaynak: www.zaytung.com 34
PAYLAŞMAK ve ÇOĞALMAK İÇİN Bilimin Öncüleri, Bilim Tarihi, Bilim Felsefesi Cemal Yıldırım Son İmparatora Öğütler Bilim Toplumu Prof. Dr. Ali Demirsoy Bilimsel Devrim ve Stratejik Anlamı Prof. Dr. Erdal İnönü Bilim Konuşmaları TÜBİTAK Yayını Felsefenin Beşiği Anadolu Derman Bayladı Osmanlılardan Cumhuriyete Bilim Osman Bahadır Tantalos un Çocukları R. Demir, İ. Kalaycıoğulları İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim J. Habermas Bilim, Toplum ve İnsana Bakış Orhan Bursalı Yanlış Yönde Kuantum Sıçramalar Wynn, Wiggins Özerk Benlik, Kul Benlik Prof. Dr. Orhan Öztürk Yaşamın Çarklarını Çevirenler Prof. Dr. Ömer Kuleli Hoca nın İlmi (F-Tipi Bilim) Bilim ve Gelecek Kitaplığı İnsan Ne Yerse Odur Tınaz Titiz Daha İyi Bir Dünya Arayışı Karl Popper Dünyanın En Güzel Tarihi İş Bankası KY Yeryüzünün En Güzel Tarihi İş Bankası KY Yaşamın Sırrı DNA Bahri Karaçay Broca nın Beyni Carl Sagan Meraklı Zihinler TÜBİTAK Yayını Yutmadan kusamazsın! NIETZSCHE 35