TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ SGK İLAÇ ALIM PROTOKOLÜ
ECZANELERDE CİRO KAYIPLARI 2004 İlaç Fiyat Kararnamesi ve 2009 Global Bütçe uygulaması ile; Referans fiyat uygulamasına bağlı olarak yaşanan ilaç fiyat düşüşleri Fiyat artışının Avro kuruna bağlı hale getirilmesi ve kur güncellemesi yapılmaması Ucuz eşdeğer ilacın desteklenmesi yönünde yapılan mevzuat düzenlemeleri Kamu Kurum iskontolarında yaşanan artışlar eczacılar açısından ciddi ekonomik olumsuzluklara neden olmuştur. İlaç fiyatları 2004 den bu yana haftalık düşüşlerle birlikte 572 kez düşürüldü Fiyat düşüşleri nedeni ile eczane stoklarında oluşan kayıpları ilaç firmaları tarafından telafi edilmedi. 20 yıldır eczanelere verilen ticari iskontolar sıfırlandı.
GLOBAL BÜTÇENİN İLACA YANSIMASI IMS ilaç pazarı (ISF üzerinden) 18.000.000.000 16.866.775.124 16.000.000.000 14.844.006.070 14.789.768.730 14.598.129.693 14.000.000.000 12.000.000.000 11.587.655.611 12.725.662.424 13.325.003.009 13.412.434.028 12.680.088.520 10.000.000.000 8.000.000.000 6.000.000.000 4.000.000.000 2.000.000.000 1.388.000.000 0 2.433.000.000 4.301.000.000 5.615.000.000 6.399.000.000 8.939.064.796 9.962.478.332 2004 İlaç Fiyat Kararnamesi ile başlayan ve 2009 Global Bütçe uygulaması ile devam eden süreçte eczane ekonomileri büyük bir erime yaşamıştır. İlaç pazarı 2009 yılına kadar stabil bir artış gösterirken özellikle 2009-2013 yıllarında çok ciddi bir gerileme yaşanmıştır. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
2016 yılı Sağlık Bütçesi içerisinde kamu ilaç harcamalarına ayrılan pay 20 Milyar 282 Milyon a çıkmıştır. (Sağlık Bakanlığı 2015 ve 2016 Bütçe sunumları). Ancak ilaca ayrılan bütçenin önemli bir kısmının asıl olarak ilaç sanayiini rahatlatan nitelikte olduğu da göz ardı edilmemelidir. Türkiye kişi başına ilaç harcaması bakımından 34 OECD ülkesi arasında son sıradadır. OECD ortalaması 527 Dolardır. Ekonomik kriz halindeki Yunanistan da kişi başı ilaç harcaması 721 Dolar iken Türkiye için bu rakam 140 Dolar civarındadır. (OECD Sağlık İstatistikleri 2015) OECD ülkelerine kişi başı sağlık harcaması (dolar $, OECD Sağlık İstatistikleri 2014) 1200 1000 1034 800 600 400 590 761 756 721 696 678 652 622 606 572 549 545 533 527 527 511 498 496 475 470 437 403 401 397 392 367 331 294 290 288 287 200 140 0
10 Temmuz 2015 tarihli İlaç Fiyat Kararnamesi doğrultusunda yapılan düzenlemelerle; 22 Şubat tarihi itibari ile uygulanmaya başlanacak olan 20 yıllık ilaçların kamu kurum ıskontolarında yapılan düşüşler doğrudan ilaç sanayini ilgilendirmekte, eczane ekonomilerine doğrudan bir etkisi bulunmamaktadır. Zira uzun süre 1,95 TL ye sabitlenmiş olan Euro kurunun 2.2 e çıkarılmasıyla ilaç fiyatlarında yaşanacak olan artışın eczanelere-eczacının reel gelirine yansıması oldukça sınırlıdır.
2006 yılından önce 44 milyona hizmet veren eczaneler bugün 76 milyon insana hizmet vermektedir. 24.500 civarında eczanede 337.403 milyon reçete karşılanmaktadır. Son 13 yılda hekime gitme sıklığı 2,1 den 8,3 e çıkmıştır. ANCAK Tüm bu gelişmeler nedeni ile eczanelerden hizmet alan kişi sayısının artması ve muayene ücretlerinin eczaneler tarafından tahsil edilmesi nedeni ile iş yükündeki artış ve buna bağlı olarak gelişen hizmet giderlerinin artışı eczaneleri ciddi bir ekonomik yük altına sokmuştur.
Muayene ücretlerinin eczaneler üzerinden tahsil edilmesi ile eczacılar 276 milyon TL lik personel istihdam yükünü üstlenmiş durumdadır. Sayı * muayene tahsilatina çalıştırılacak kişi sayısı asgari ücretten hesaba göre maaliyet sağlık bakanlığı hastane sayısı 866 2.598 5.240.166 üniversites hastanesi 69 207 417.519 özel hastaneler 556 1.668 3.364.356 diğer hastaneler 37 111 223.887 ASM 6.829 6.829 13.774.093 Toplam 8.357 11.413 23.020.021 Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014, Sağlık Bakanlığı Açıklamalar: 1. ASM'ler için 1 kişi diğer hastaneler için 3 kişi olacak şekilde değerlendirilmiştir 2.1300TL Asgari ücretin işverene 2017 TL lik maliyeti göz önünde tutularak hesaplanmıştır aylık 23 milyon TL, yıllık 276 milyon TL ek maliyet
Eczanelerde çalışan personel sayısı artmış, daha önceki süreçlerde 1 olan personel sayısı pek çok eczane için 2 ya da 3 e çıkarılmıştır (ortalama 2,6 kişi). Eczanelerin işletim masrafları ile ilgili teknik ekipman masraflarında da ciddi artışlar olmuştur. İlaç fiyat düşüşleri Şöyle ki; Eczacının ortalama giderleri aylık; 4.034 TL iki çalışanın ücreti ve sigorta primleri ve 2.500 TL kira gideri, 2.500 TL yi aşkın diğer işletim masrafları ile (eczacı BAĞKUR ödemeleri, doğalgaz, elektrik, kırtasiye, su, yemek vs.) Eczacının yıllık kazancı şeklinde olup, eczanelerin hayatta kalabilmek adına sürdürdükleri mücadele açıkça görülmektedir.
2014 vergi beyanına göre; 4.940 eczacı vergi sonrası 1.551 TL, 7.122 eczacı vergi sonrası 2,612 TL, 3.835 eczacı vergi sonrası 3.160 TL gelir elde etmektedir. Türk Eczacıları Birliği olarak bizzat Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerinden hareketle yapmış olduğu Eczane Ekonomileri Profil Araştırması 2014 verilerine göre; Eczacıların %54,8 i kredi kullanmaktadır. Kredi kullanan eczacıların % 66 sı ise sürekli olarak kredi kullanmaktadır. Eczacılar daha çok borç kapatmaya çalışmak ve eczanesinin ekonomik sürekliliğini sağlayabilmek adına kredi kullanmaktadırlar. Eczacıların % 63,8 i gibi büyük bir çoğunluğu düşük cirolu eczane kategorisi içerisine girmektedir.
Ayrıca; Günübirlik tedavi uygulaması ile öncesinde eczanelerce sağlanan ilaç gruplarının hastanelerden temin edilmeye başlanması, Yıllık cirosu yaklaşık olarak 495 Milyon TL civarında olan kemoterapi ilaçlarının sadece hastanelerce temininin zorunlu hale getirilmesi, Mamalar, gıda takviyeleri, botoks, aşılar ve eklem içi sıvıları gibi ürünlerin eczane dışına çıkması, Öte yandan 2000 lerin başında sayısı 7 olan eczacılık fakültesi sayısının bugün 37 ye çıkmış olması ve mezun olanların büyük çoğunluğu serbest eczacılık alanına yönelmesi ile; 2000 yılında 17.495 olan eczane sayısı 2016 yılı itibari ile 24.816 ya ulaşmıştır. eczane cirolarında ve eczacılarımızın reel gelirlerinde ciddi kayıplar yaşanmıştır.
Özetle; Eczacı kârlılığının yüzdesel olarak belirlenmesi, bu nedenle her ciro azalışının eczanenin kârlılığını da azaltması ve bu kâr oranlarınınsa her geçen gün artan eczane işletim masraflarını karşılayamayacak boyutlara ulaşması eczacıları ciddi bir basınç altına sokmakta, ilaç sunum hizmetinin sürdürülebilirliğinde büyük zorluklar ortaya çıkartmaktadır. Kamuda herhangi bir istihdam zorlaması yaratmayan aksine istihdam sağlayan, Vergi vererek ekonomiye katkı sağlayan, Eczacıların içinde bulunduğu ekonomik darboğaz gittikçe derinleşmektedir. Kuşkusuz bu durumdan en fazla etkilenmekte olan eczaneler, düşük cirolu eczanelerdir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Türk Eczacıları Birliği İlaç Alım Protokolü 01.02.2012 2012 Yılı Protokolü 01.02.2012 tarihinde süresi 01.07.2015 de bitecek olan (3,5 yıllık) Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol imzalandı. Bu Protokol ile; İlk kez bir protokolde eczanelere, karşıladığı reçete başına sabit bir hizmet bedeli (25 kuruş) ödenmesine dair hüküm yer aldı. Cezai şartlar iyileştirildi. Protokol süresinin uzunluğu göz önünde bulundurularak Kurum ve TEB yetkililerinden oluşan Komisyon her yıl Ocak, Mayıs, ve Eylül aylarının ilk haftasında toplanarak protokolde revizyon yapılmasına karar verildi.
PROTOKOL SÜRECİ: SGK İle Birliğimiz Arasında İmzalanan 2012 Yılı Protokolü 01.02.2012 29.06.2012 2012/1 Ek Protokolü 2012 yılı Haziran ayı sonunda, e-reçete uygulamaları ve protokolün fesih maddeleri ile ilgili bazı düzenlemelerin yer aldığı 2012/1 Ek Protokol metni imzalandı. Ek protokol ile yalnızca, 01.07.2012 tarihinde başlayan E-reçete uygulamalarında, Kurumla sözleşmeli eczaneler tarafından uyulması gereken usul ve esaslar belirlendi.
PROTOKOL SÜRECİ: SGK İle Birliğimiz Arasında İmzalanan 2012 Yılı Protokolü 2012/1 Ek Protokolü 01.02.2012 29.06.2012 19. 09.2013 Bu Protokol ile; 2013/1 Ek Protokol metni imzalandı Eczacı indirim oranları güncellendi. Buna göre; 700.000 TL'ye kadar satış hâsılatı olan eczaneler tarafından %0 700.001 TL ile 900.000 TL arasında satış hâsılatı olan eczaneler tarafından %1 900.001 TL ile 1.500.000 TL arasında satış hâsılatı olan eczaneler tarafından % 2,5 1.500.000 TL üzerinde satış hâsılatı olan eczaneler tarafından % 3 indirim uygulandı. Eczane iskonto oranı %0 olan eczaneler için her reçete başına 25 kuruş olan hizmet bedeli 75 kuruş a çıkarıldı.
Sosyal Güvenlik Kurumu Türk Eczacıları Birliği İlaç Alım Protokolü 01.02.2012 2012 Yılı Protokolü 29.06.2012 2012/1 Ek Protokolü 19. 09.2013 2013/1 Ek Protokolü 2013-2015?? İki yılı aşkın bir süredir eczane ekonomilerini rahatlatacak hiçbir iyileştirme söz konusu olmamıştır.
2012 Yılı Protokolünün 9.1. maddesine istinaden, mevcut Protokolün yürürlük süresi 01.07.2015 tarihi itibari ile sona ermekte iken, yapılan ek protokollerle, yürürlük süresi önce 01.10.2015, ardından 31.12.2015 tarihine uzatıldı. Biten Protokol süresi sebebiyle Kurum ile Birlik görüşmeleri hız kazandı. Sosyal Güvenlik Kurumunun ve Türk Eczacıları Birliği nin, protokol ile ilgili heyetleri, 10.12.2015 30.12.2015 tarihleri arasında 9 görüşme gerçekleştirdi. TEB Başkanı Ecz. Erdoğan Çolak ve TEB Genel Sekreteri Ecz. Arman Üney, 18.12.2015 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Süleyman Soylu ile de bir görüşme gerçekleştirerek, Sayın Bakana protokol görüşme süreci ve eczacıların içinde bulunduğu ekonomik durum ve SGK protokolü ile ilgili ekonomik taleplerimiz hakkında bilgi verildi. Türk Eczacıları Birliği nin protokole ilişkin ekonomik taleplerinin, bütçe görüşmelerinin devam etmekte olması nedeniyle, Ekonomi ve Koordinasyon Kurulunun gündemine hemen alınamayacak olduğu ifade edildi.
Ancak, mevcut protokolün yürürlük süresinin sona ermesine çok kısa süre kalmış olması itibariyle, protokol görüşmeleri, ekonomik talepleri içeren maddeler haricinde kalan maddeler üzerinden yürütülerek, 31.12.2015 tarihinde 3 ay süreli bir protokol metni imzalandı. Ekonomik talepleri içeren maddelerin durumunun da 31.03.2016 tarihine kadar sonuçlandırılması hususu imza altına alındı
PROTOKOL SÜRECİ Ekonomik taleplerin ağırlıklı olarak yer aldığı ikinci tur görüşmelere başlanmış olup, 31.03.2016 tarihi itibari ile sözleşmemiz sona ermektedir.
İlaç hizmetlerinin sürdürülebilirliği, sağlıkta güvenin simgesi eczanelerimizin varlıklarının ve yaygınlıklarının sürekliliği ve ülkemiz için ciddi bir istihdam alanın korunabilmesi adına; TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ SGK PROTOKOLÜNE İLİŞKİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ
ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ SGK ıskontolarının toplam ciro üzerinden değil, SGK cirosu üzerinden yapılması Satış hasılatı baremlerinin arttırılması Iskonto oranlarının düşürülmesi Reçete başına hizmet bedelinin arttırılması Reçete Hizmet Bedelinin KDV Hariç olarak tanımlanması Muayene ücretlerinin eczaneler üzerinden tahsilatının kaldırılması Depocuya satış fiyatı 200TL ve üzerinde bulunan ilaçlar için eczane iskontolarının kaldırılması
Majistral Tarifede yer alan fiyatların güncellenmesi Enjektör bedellerinin arttırılması Mobil reçetelerde reçete başı hizmet bedeli ödenmesi Tıbbi Cihaz ve Medikal Malzemelerin eczanelerden satışının sağlanması adına Medulada gerekli düzenlemelerin yapılması Mesai saatleri dışında yazılmış nöbetçi eczanelerce karşılanan reçeteler için hizmet bedelinin %50 oranında arttırılması, Soğuk zincire tabi ilaçların hastalara tesliminde her reçete başına, reçete hizmet bedeli %50 oranında arttırılması,
Ecz. Arman ÜNEY Türk Eczacıları Birliği Genel Sekreteri tebgenelsekreterlik@gmail.com