19 Aralık 2016 Geçen haftanın özeti Fed 2017'de daha hızlı faiz artışı öngörüyor. Fed Aralık toplantısında, beklentilere paralel olarak 25 baz puanlık faiz artışına gitti. Ancak beklentilerden daha şahin bir adım atarak önümüzdeki yıl için faiz artırım projeksiyonunu toplam 50 baz puandan 75 baz puana çıkardı. Büyüme, işsizlik ve enflasyon göstergelerine ilişkin projeksiyonlarda ise sınırlı revizyonlar görülüyor. Basın toplantısında 2017 için öngörülen faiz projeksiyonunun yükseltilmesine ilişkin bir soru üzerine, Janet Yellen bazı üyelerin istihdam ve enflasyon görünümündeki iyileşmenin yanı sıra mali politikalarda olabilecek değişiklikleri de göz önüne alarak yukarı yönlü revizeye gitmiş olabileceğini söyledi. Bu ifadeden, henüz tüm üyelerin Trump politikalarının etkisini göz önüne alarak karar vermediği sonucunu çıkarabiliriz. Dolayısıyla, Trump ın uygulayacağı mali politikalar ve bu politikaların etkileri netlik kazandığında, FOMC üyelerinin tamamının projeksiyonlarını revize etmesini bekleyebiliriz. Diğer bir deyişle, Trump politikaları, beklendiği gibi, büyüme ve enflasyonda hızlanmaya işaret ederse daha fazla Fed üyesinin faiz tahminlerini yukarı çektiğini görebiliriz. Gökçe Çelik +(90) 212 318 5096 gokce.celik@qnbfinansbank.com Deniz Çiçek +(90) 212 318 5086 deniz.cicek@qnbfinansbank.com Yellen ın açıklamalarının ardından ABD tahvil faizleri sert yükseldi. Bu sabah Asya seansında 2-yıl vadeli ABD tahvil faizleri 2009 dan bu yana en yüksek seviye olan %1.28 i gördü. 10-yıl vadeli ABD faizi ise Eylül-2014 ten bu yana ilk kez %2.58 e yükseldi. Fed in önümüzdeki dönemde daha hızlı bir faiz artışına işaret etmesi gelişmekte olan ülkeler açısından daha zorlayıcı bir ortam yaratacak. Dolayısıyla, Trump ın seçilmesinin ardından gelişmekte olan ülke varlıklarında başlayan yeniden fiyatlama sürecinin devam ettiğini görebiliriz. Buna bağlı olarak TL deki değer kaybı baskısının ve tahvil faizlerindeki yukarı yönlü hareketin devam etmesini bekliyoruz. 3. çeyrekte GSYH güçlü kamu harcamalarına rağmen küçüldü. TÜİK tarafından yeni yayınlanmaya başlayan verilere göre, GSYH üçüncü çeyrekte yıllık bazda %1.8 oranında daraldı. Daha önce açıklandığı üzere GSYH ölçüm ve hesaplamalarında önemli değişiklikler yapıldı. Bunun sonucunda nominal GSYH ve bileşenleri tamamen yenilendi, sabit fiyat yerine zincir endeksi kullanarak reel GSYH hesaplandı; yıllık ve çeyreklik olmak üzere iki farklı yoldan hesaplanan iki GSYH serisi oluşturuldu.
Revizyonların bir sonucu olarak, dolar cinsinden kişi başına milli gelir 9 bin dolarlardan 11 bine çıktı. Reel GSYH de ise, çeyreklik seride 2009 sonrası büyüme oranı ortalama 2 yüzde puan arttı. Yıllık olarak 2015 te %4 olan büyüme %6.1 e, çeyreklik olarak ikinci çeyrekte %3.1 olan büyüme %4.5 e çıktı. Verinin açıklanmasından önce bizim beklentimiz %0.7, piyasanınki %0.5 daralma yönündeydi. Yeni serinin eskisinden çok farklı olduğunu dikkate alınca, eskiye göre olan beklentilerin yeni serideki %1.8 lik daralmayla karşılaştırılmasını anlamlı bulmuyoruz. Ayrıca yeni seride mevsim ve takvim etkilerinden arındırma yapılmadığından, çeyreklik daralmanın ve baz etkilerinin büyüklüklerini de ayrıştıramıyoruz. Bunlara karşın, yeni serideki bir önceki çeyreğe göre yavaşlamanın (%4.5 ten %-1.8 e), eski seride beklenen yavaşlamadan (%3.1 den %-0.5 e) büyük olması, üçüncü çeyrekte ekonomik aktivitedeki düşüşün öngörülenden çok daha ciddi olabileceğini düşündürüyor. Bu da önümüzdeki dönemdeki toparlanmanın hızına dair endişelerimizi artırıyor. 3. çeyrek verilerine dair önemli bir husus da bu çeyrekte kamu harcamalarının çok hızlı artması. GSYH nin yaklaşık %16 sını oluşturan kamunun tüketim harcamaları yıllık bazda %24 artarak büyümeye 3.5-4 puan kadar katkı yaptı. Diğer tüm harcama kalemleri büyümeye eksi katkı yaptı. Üçüncü çeyrekte GSYH büyümesinde yaşanan düşüşün büyük bir ölçüde darbe girişimine ve uzun bayram tatillerine bağlı bir seferlik etkilere bağlıyoruz. Buna karşın yavaşlama öngörülenden büyük göründüğünden, toparlanmanın da daha yavaş olabileceğinden ve büyüme trendinin daha önceki dönemlere göre bir hayli düşük kalabileceğinden şüphe ediyoruz. 2016 ve 2017 yılı için büyüme tahminlerimizi ise yeni seriyle uyumlu olacak şekilde yakında güncelleyeceğiz. Cari açık Ekim de de genişleme kaydetti. Ekim ayı ödemeler dengesi verilerine göre, aylık cari işlemler açığı 1.7 milyar dolar olarak, 1.6-1.7 milyar dolar olan tahminimize ve piyasa beklentisine uygun gerçekleşti. Önceki ay 32.4 milyar dolar seviyesinde olan 12 ay birikimli cari açıksa iki aydır olduğu gibi yine artarak 33.7 milyar dolara çıktı. Dış ticaret açığındaki genişlemede temel etmenler mal ticaretindeki bozulma ve turizm gelirlerindeki düşüş oldu. Net turizm gelirlerinin geçen yılın aynı ayına göre %27, ilk on ayda 2015 in aynı dönemine göre %37 düştüğünü görüyoruz. Rus turist sayısındaki toparlanmanın turizm gelirlerindeki düşüşü önceki aylara göre nispeten sınırladığı anlaşılıyor. Finans hesapları 3.2 milyar dolar sermaye girişi kaydederken, resmi rezervler 2.9 milyar dolar arttı. Dolayısıyla finans hesapları dengesi 0.3 milyar açık fazla verdi; net hata ve noksanda 1.3 milyar dolar giriş kaydedildi. Finansal hesaplarda 1.6 milyar doları bulan bankaları eurobond ihracıyla, reel ve finansal sektörün toplam 1.3 milyar dolarlık uzun vadeli net borçlanması önemli göründü.
Sonuç olarak, cari işlemler dengesi turizm gelirleri ve mal ticaretindeki olumsuz gelişmeler yüzünden bozulma kaydetti. Yılın kalanında cari açığın daha fazla artmasını bekliyoruz. Bununla beraber GSYH nin %5.1 i olarak beklediğimiz 2016 yılı cari işlemler açığının, son yukarı yönlü GSYH revizyonundan sonra %4 civarında olacağını hesaplıyoruz. İstihdam Eylül de aylık bazda yükseldi. Yıllık bazda 1 yüzde puan artan işsizlik oranı, Eylül ayında %11.3 olarak gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı ise yıllık bazda 1.3 puan artarak %13.7 oldu. Ayrıca istihdam oranı önceki yılın aynı ayındaki %46.8 oranında kalırken, işgücüne katılım oranı %52.1 den %52.6 ya geldi. Mevsim etkilerinden arındırılmış verilere göre, işsizlik oranı önceki aya göre 0.1 yüzde puanlık düşüş göstererek %11.3 te gerçekleşti. İstihdam oranı %46 dan %46.4 e çıktı; işgücüne katılım oranı da 0.4 puan artarak %52.3 oldu ve yeni en yüksek seviyesine ulaştı. Sonuç olarak, işsizliğin azalması için ekonominin katılımın üzerinde istihdam yaratması gerekiyor, ancak üçüncü çeyrekte ekonomide daralma söz konusu olduğundan yıllık bazda bu olmadı. Ağustos- Ekim dönemini kapsayan Eylül verisindeki mevsimsellikten arındırılmış işgücüne katılım ve istihdam artışı ise, Ekim'de sanayi üretiminde de görülen sert toparlanmanın bir yansıması olabilir. Bu sert artışın bir defalık olup olmadığını önümüzdeki aylardaki verileri görünce anlayacağız. Kasım bütçesinde vergi yapılandırmasının olumlu etkisi görüldü. Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Kasım ayı bütçe gerçekleşmelerine göre, merkezi yönetim bütçesi dengesi bu ayda 10 milyar TL fazla verirken, faiz dışı denge de neredeyse 14 milyar TL fazla verdi. Bütçe ve faiz dışı denge geçen yıl sırasıyla 0.8 ve 4.7 milyar TL fazla vermişti. Yılın genelinde olduğu gibi güçlü artışını sürdüren faiz dışı harcamalar Kasım da %20 arttı. Dahası son iki ayda kamu harcamalarının ivmelenmesi, üçüncü çeyrekte büyümeye önemli katkı yapan kamunun bunu son çeyrekte artırarak sürdüreceğine işaret ediyor. Gelirler tarafındaysa, vergi barışı kapsamında yeniden yapılandırılan vergilerin toplanmasıyla vergi gelirlerinde yıllık bazda %37.2 artış kaydedildi. Toplamda 14.6 milyar TL olan artışın 11 milyar TL den fazlası yapılandırmadan kaynaklandı. Yapılandırmadan kaynaklanan tek seferlik gelirler Kasım da mali performansı iyi gösterse de, ekonomik aktiviteyi canlandırmak için uygulanan mali teşvikler ve büyümedeki yavaşlamanın gelirlere yapacağı olumsuz etki sebebiyle, önümüzdeki dönemde bütçe dengelerinde bozulma görebiliriz. Orta vadeli enflasyon beklentileri Aralık ta da yükseldi. TCMB nin aylık beklenti anketine göre, 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi 0.17 yüzde puan artışla %8.04 e çıkarken, 24 ay sonrası için beklenti de 0.04 yüzde puan artarak %7.31 oldu.
Anketin önemli sonuçlarından bazıları şöyle: Beklenti anketine katılanlar bu ay TCMB nin haftalık repo faizinde değişiklik beklemiyor. Anketin gecelik faiz beklentileri faiz koridorunun tavanında da değişik tahmin edilmediğine işaret ediyor. USD/TL 12 ay sonra 3.63 (önceki 3.50) olarak bekleniyor. 2016 yılı GSYH büyümesi %2.6 (önceki %2.9), 2016 cari açığı 34 milyar dolar (aynı) olarak tahmin ediliyor. Önümüzdeki Haftaya Bakış PPK kararları Salı günü açıklanacak. Para Politikası Kurulu nun (PPK) bu toplantıda haftalık repo faizini %8 den %8.25 e, gecelik borç verme faizini %8.50 den %8.75 yükseltmesini bekliyoruz. Piyasa beklentisi de bizimkine paralel görünüyor. Son dönemde küresel tahvil faizlerindeki yükselişe paralel olarak gelişen ülke paraları dolar karşısında değer kaybetti ve TL benzer para birimlerinden daha da zayıf performans gösterdi. Fed faiz projeksiyonlarının yukarı revize edilmesi ve piyasaların faiz artırımı beklentilerinin güçlenmesi, dış finansman koşullarındaki sıkılaşmanın kalıcı olabileceğini ortaya koyuyor. Bu durumda TL desteklenmek isteniyorsa atılacak adım faiz koridorunun tavanını yükseltmek olacaktır. Tepkisiz kalmak TL de daha büyük değer kayıplarına yol açabilecekken, sert bir artırım hedeflenen ekonomik toparlanmaya ket vurabilir ve siyasi iradeden tepki çekebilir. Bunu dikkate alarak, PPK toplantısında son toplantıya benzer bir karar alınacağını, gecelik borçlanma faizi ölçülü miktarda (muhtemelen 25 baz puan) artırılıp karar metninde daha fazla sıkılaşma için açık kapı bırakılacağını düşünüyoruz. TL nin değeri açısından önemli olan faizin koridorun tavanı olduğunu düşünüyoruz. Bununla beraber sadeleştirme süreci sonlandırılmak isteniyorsa, haftalık repo faizi de yükseltilebilir. Repo faizi %8.25 e çekilir ve merkez bankası fonlamasının kompozisyonu haftalık fonlamaya doğru kaydırılırsa, ortalama fonlama maliyetinin haftalık repo faizi yakınına çekilmesi suretiyle sadeleştirme büyük ölçüde tamamlanacaktır. Bu haftanın veri gündeminde ayrıca Kasım ayı merkezi yönetim borç stoku (Salı), Aralık ayı tüketici güven endeksi (Çarşamba) ve Kasım ayı konut satışları (Cuma) da bulunuyor.
Bu rapor, QNB Finansbank Hazine Bölümü ekonomistleri tarafından müşterilerini bilgilendirmek amacıyla düzenlenmiştir. Raporun QNB Finansbank ile ilişkili bir kuruluşun müşterisi tarafından kullanılabilirliği, alan kişi ve bu kuruluş arasındaki akdi ilişkiye tabi olacaktır. Bu raporda sunulan bilgi, yorum ve tavsiyeler raporu hazırlayanların görüşlerini yansıtmakta olup yatırım danışmanlığı hizmeti kapsamında değildir. Mali durum ile risk ve getiri tercihlerinin çeşitliliğini göz önünde bulundurunca sadece bu raporda yer alan görüşlere dayanarak verilecek yatırım kararları beklentilere uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapordaki bilgilerin derlenmesinde güvenilirliğine inanılan sağlam kaynaklardan faydalanılmıştır; ancak bilgilerin doğruluğu bağımsız olarak teyit edilmemiştir. QNB Finansbank bilgilerin doğruluğu ve bütünlüğü konusunda garanti vermemekte ve doğabilecek hatalarda sorumluluk üstlenmemektedir. Raporda sunulan bilgiler üzerinde önceden belirtilmeksizin değişiklik yapma hakkı saklıdır. QNB Finansbank ve ilişkili kuruluşlar ile bu kurumlarda çalışan personel araştırma raporlarında sözü edilen menkul kıymetlere yatırım yapabilir ve zaman içerisinde pozisyonlarını değiştirebilir. Bu raporda yer alan bilgilerin bir kısmı ya da tamamının kopyası çıkarılamaz ya da dağıtılamaz.