haftalık bülten 16 Eylül 2013 Geçen haftanın özeti haftalık bülten Ecicek İnan Demir +(90)

Transkript

1 haftalık bülten 16 Eylül 2013 Ecicek Geçen haftanın özeti 2. çeyrek GSYH büyümesi yine yukarı doğru sürpriz yaptı. İkinci çeyrekte GSYH, 2012 nin aynı dönemine göre %4.4 oranında arttı. Büyüme oranı böylelikle, %3.6 olan piyasa beklentisini ve %3.5 olan tahminimizi aşmış oldu. İlk çeyrekteki büyüme oranı ise %0.1 oranındaki bir aşağı revizyonla %2.9 a çekildi. Takvim etkilerinden arındırılmış yıllık büyüme oranı %4.1, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış çeyreklik büyüme oranı %2.1 oldu. Böylelikle, ilk çeyrekte %1.5 olan çeyreklik büyüme, öncü göstergelerin de işaret ettiği gibi ikinci çeyrekte hızlanmış oldu. Büyümenin kompozisyonundaki değişim ikinci çeyrekte de sürdü in ikinci yarısından itibaren 2012 nin sonuna kadar büyümeye pozitif katkı yapan net ihracat, birinci çeyreğin ardından ikinci çeyrekte de büyümeye negatif katkı yaptı. İlk çeyrekte -%0.6 olan bu katkı, ikinci çeyrekte -%3 e geldi. Diğer taraftan, iç talebin katkısı pozitif olarak gerçekleşti. Özel nihai iç talebin katkısı %3, kamunun nihai talebinin katkısı %2.2 oldu. Yatırımlarının katkısının %0.6 dan %1 e gelmesi ise, uzun dönemli büyüme açısından olumlu sinyal verdi. Ayrıca, ilk çeyrekte büyümeye katkısı sıfır olan stok değişimlerinin, burada katkısının %2.3 e çıkması dikkate değer. İnan Demir +(90) inan.demir@finansbank.com.tr Deniz Çiçek +(90) deniz.cicek@finansbank.com.tr Gökçe Çelik +(90) gokce.celik@finansbank.com.tr İkinci çeyrekte ekonomik aktivitedeki toparlanma, güçlü sermaye girişleri, faiz indirimleri ve sınırlı makroihtiyati sıkılaştırma ortamında hızlandı. Ancak, düşük faizlerin desteklediği iç talebin enflasyondaki artışa katkı yapması, para politikasında ihtiyatlı duruşa geçmede geç mi kalındı sorusunu akla getiriyor. Ayrıca, bununla ilişkili olarak, enflasyon %8 seviyelerinde gezinirken, tavanı %7.75 olarak belirlenen kısa vadeli faizlerin yeterince ihtiyatlı bir duruşa karşılık gelip gelmediği de sorgulanabilir. Yılın ikinci yarısına dair öncü göstergeler, büyümenin önümüzdeki dönemdeki seyri için karışık sinyaller veriyor. Kapasite kullanımı ve reel sektör güven endeksi Temmuz-Ağustos döneminde aylık bazda durağan bir görünüm sergilerken, PMI Ağustos ta sınırlı oranda toparlanma gösterdi. Sanayi üretimi ise Temmuz da hem aylık hem de yıllık bazda gelişme kaydetti. Dahası, güçlü gelen ikinci çeyrek verilerinin ardından, son iki çeyrekte GSYH çeyreklik bazda yatay seyretse bile, yıllık büyüme oranı en az %3.6 olacak. Biz bu senaryoyu karamsar buluyor; %4 olan 2013 yılı büyüme oranı tahminimizi koruyoruz. Bununla beraber, sıkı dış finansman koşullarının yol açtığı aşağı doğru riskleri de dikkatle izliyoruz. Sanayi üretimi büyümesi Temmuz da beklentilerden güçlü geldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi endeksi, Temmuz da aylık bazda %0.9 artış gösterdi. Sınırlı

2 sayıdaki tahmin, bu endeksin art arda %0.75 oranında büyüyeceğine işaret etmişti. Takvim etkisinden arındırılmış endeks yıllık bazda %4.6 genişlerken, arındırılmamış sanayi üretim verisi yıllık bazda %5.8 yükseldi. Birincisi için, piyasadaki yaygın görüş ki yine sınırlı miktarda tahmin mevcut- %3.7 olarak gerçekleşeceği yönündeydi. Arındırılmamış endeks içinse, daha fazla sayıda tahmin bulunuyordu ve piyasa beklentisi %4.7 lik bir ilerleme oluşacağı yönündeydi. Bizim öngörülerimizde ise, bu ayki verinin durağan olmasını ve aylık bazda %0 değişim gerçekleşmesini, böylece takvim etkisinden arındırılmış yıllık büyümenin %3.6, arındırılmamış verideki yıllık büyümenin %4.8 olmasını bekliyorduk. Tahminlerimizde dikkate almış olduğumuz olumlu baz ve takvim etkilerinin yanında, aylık bazdaki güçlü büyüme performansı Temmuz ayında yıllık büyüme oranlarını beklentilerin çok üstüne çıkardı. Haziran daki aylık büyüme de %1.4 gibi güçlü bir noktada durduğu için bu veri ayrıca önem taşıyor. Diğer yandan, güçlü gelen sanayi üretimi verisi, Temmuz ayı için olumsuz sinyaller veren büyümenin öncü göstergelerinden kapasite kullanım oranı, reel kesim güven endeksi ve PMI gibi daha önceki verilere ters düştü. Detaylı incelediğimizde ise, endeksin alt bileşenleri arasında en büyük artışın motorlu taşıtlarda bulunup, aylık bazda %10 olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Genel olarak Temmuz ayı sanayi üretimi verilerini, dış finansmanda yaşanacak sıkıntılar nedeniyle aşağı yönlü baskı altında olan 3. çeyrek büyümesi açısından iyi haber olarak algılıyoruz. Bu risklere rağmen, ekonomik faaliyetteki toparlanmanın yılsonuna doğru daha düşük oranlarda da olsa devam etmesini bekliyoruz. Temmuz ayı ödemeler dengesi sermaye akımlarında ani kesintiye işaret etti. Temmuz ayı cari açığı, piyasanın ve bizim beklentilerimiz olan 5.3 milyar doların biraz üstünde, 5.8 milyar olarak gerçekleşti. Bu rakam Temmuz 2012 verisine kıyasla aylık %42 lik bir genişlemeye işaret ediyor. Daha önceki verilerin revizyonu da hesaplandığında, Haziran da 54 milyar dolar olan 12 ay birikimli cari açık ise, Temmuz da 55.8 milyar doları buldu. Ödemeler dengesinin finansman tarafında, finans ve sermaye hesapları 764 milyon dolarlık açık verdi. Bu 2009 Haziranından beri görülen en düşük değer. Mayıs ve Haziran aylarındaki veriler sermaye hareketlerinde, yılın önceki dönemlerine göre bir yavaşlama olduğunu gösteriyordu. Ancak Temmuz ayındaki yavaşlama bu iki aydakinden çok daha keskin oldu ve Temmuz da sermaye hareketlerinin aniden durmasına işaret etti. Özellikle portföy yatırımları, 3 milyar dolarlık çıkışla, en büyük azalmayı yaşadı. Portföy yatırımlarındaki bu hareket 2008 Ekim deki 4.8 milyar dolarlık çıkıştan bu yana yaşadığımız en büyük sermaye çıkışı. Bu çıkışın en büyük kısmı 2.5 milyar dolarlık satışla devlet tahvilleri kanadında gerçekleşti. Bu büyüklükteki bir devlet kağıdı satışı, 2.9 milyar dolarlık satış ile, en son Eylül 2011 de görülmüştü. Borsadaki satışlar da, Haziran daki 1.2 milyar dolara kıyasla kısıtlı kalmakla beraber, Temmuz ayında 0.6 milyar dolarla önemli bir kalem oldu. Diğer yandan, tek seferlik bir giriş olması kuvvetle muhtemel olmakla birlikte, Temmuz ayı rakamlarına yüksek miktarda doğrudan yatırım yansıdı. 1.6 milyar dolarlık doğrudan yatırım 2012 Haziran dan bu yana en yüksek rakam olmasının yanında, bu kalemde Nisan-Haziran ayları arasındaki toplam girişin de üzerinde. Temmuz ayında dikkate değer bir durum, Mayıs ve Haziran ın aksine, cari hesap ile finans ve sermaye hesabı arasındaki farkı kapatan temel faktörün

3 TCMB nin rezerv hareketleri olmamasıydı. Resmi rezervlerdeki düşüş yine 1.8 milyar dolar gibi önemli bir miktardı. Ancak net hata ve noksan kalemi 4.8 milyar dolar ile cari açığın finansmanında en büyük rolü oynadı. Kaynağı belli olmadan gerçekleşen bu kadar büyük bir sermaye girişi, ekonominin cari açığını finanse etme yeteneğini değerlendirmede sağlıklı bir veri oluşturmamaktadır. Yavaşlayan sermaye hareketleri sonrası liranın zayıflaması ve ekonomik faaliyetin toparlanmasının kesintiye uğrama olasılığı, cari açığın büyümesinin önünde bir engel oluşturabilirdi. Ancak TCMB nin kısa vadeli faizleri artırmak istememesi sonucu brüt döviz rezervleri kullanması, hem cari hesaptaki ayarlamaları engelliyor, hem de mevcut açığın finansmanını zorlaştırıyor. Böylece Türkiye ekonomisi daha sıkı dış finansman koşullarıyla tanımlanabilecek bir sürece, genişleyen bir dış açık ve göreceli olarak düşük faiz oranlarıyla giriyor. Bu süreçte rezerv opsiyonu mekanizmasının otomatik dengelemesinin yanı sıra, brüt döviz rezervlerinin aktif kullanımının TCMB nin ilk savunma silahı olmasını bekliyoruz. Sermaye çıkışları ciddi oranda hız kazanmadığı sürece, brüt döviz rezervlerin kullanımı cari hesaptaki ani değişikliklere müdahale için yeterli olacak gibi görünüyor. Aksi bir durum olursa, TCMB nin politika duruşunu değiştirmesi ve sene sonundan önce gecelik borçlanma faizini artırmasını bekleyebiliriz.

4 Önümüzdeki Haftaya Bakış PPK kararları yarın saat 2 de açıklanacak. TCMB nin son açıklamalarından hareketle, Para Politikası Kurulu nun (PPK) politika faizlerinin hiçbirinde değişikliğe gitmeyip, brüt döviz rezervlerini kullanmak suretiyle döviz likiditesi sağlamaya devam edeceğini düşünüyoruz. Bu doğrultuda, Kurul un rezerv opsiyonu mekanizması (ROM) üzerinde ayarlamalar yapması; muhtemelen de, ROM un alt dilimlerindeki katsayıları (ROK) düşürmesi görülebilir. Anket sonuçları, politika faizi üzerindeki öngörülerimizin ittifak halindeki piyasa beklentileriyle örtüştüğünü gösteriyor. Ayrıca anket katılımcılarının önemli bölümü, brüt rezervlerin kullanımını artırmak amaçlı bir politika değişikliği öngörüyor. Muhtemel alternatifler arasında, zorunlu karşılık (ZK) oranlarının aşağı çekilmesi en çok taraftar toplayan beklenti iken, ROM üzerinden ayarlama yapılması da ciddi sayıda ekonomist tarafından öngörülüyor. Son dönemde, TCMB kısa vadeli faizleri şu anki değerlerinde sabit tutacağını ifade etmişti. Dahası, Başkan Başçı sene sonunda dolara karşı 1.92 seviyelerine geleceğin ifade ederek lirayı savunacağına dair güçlü iddialarda bulunmuştu. Başçı, liranın zayıflaması ve faizlerin artması seçeneklerine izin vermeyeceği için, TCMB nin önünde bir tek brüt rezervlerini kullanarak lirayı desteklemek kalıyor. TCMB şu anda bunu, günlük döviz satım ihaleleri ile döviz likiditesi sağlayarak yapıyor. Ancak, TCMB bunu brüt rezervlerinde bulunan, bankaların munzam karşılıkları ve ROM lar aracılığı ile tuttuğu döviz rezervlerini kullanarak da yapabilir. Banka ekonomistleri ile yapılan en son toplantıda, TCMB bu kaynakları ihtiyaç halinde kullanabileceğini belirtmişti. Başçı nın iddialı hedefini göz önüne alınca, biz Kurul un bu toplantıda brüt rezervleri kullanmak üzere adım atmasını bekliyoruz. Mevcut para politikası çerçevesinde, ROK ve ZK ların ayarlanması, Kurul açısından kullanılması en muhtemel araçlar olarak göze çarpıyor. Bizce, uygun şekilde kullanıldığı takdirde ROK ayarlaması, bankaların döviz fonlama maliyetlerinde değişiklik yaratmadan, yüksek miktarda bir döviz likiditesi sağlayabilir. Bu yüzden, TCMB döviz fonlama maliyetlerini düşürmek ve sonuçta kredi büyümesini desteklemek niyetinde değilse, ROK ları azaltmayı ZK ları azaltmaya tercih etmelidir. Dahası, üst dilimlerde yapılacak bir ROK kesintisi, bankaları bu mekanizmayı daha fazla kullanmaya teşvik edebileceği için, alt dilimlerin düşürülmesi ile sınırlı kalan bir politika daha etkili olacaktır. Daha önceki yorumlarımızda belirttiğimiz gibi, artan küresel faizler ve enflasyonist baskılara karşı, kısa vadeli faizleri artırmaksızın, salt döviz likiditesi sağlamak, kalıcı biçimde liraya istikrar sağlamak ve enflasyon görünümünü iyileştirmek için muhtemelen yeterli olmayacaktır. Bu nedenle, FED in tahvil alımlarını azaltmasına ilişkin kararlarının ardından küresel koşullar olumluya dönmezse, TCMB nin politika duruşunu yeniden değerlendirmesini ve sene sonundan önce gecelik borç verme faizini artırmayı gündemine almasını bekleyebiliriz. Bu haftanın veri gündeminde ayrıca, bugün yayımlanacak olan Ağustos ayı merkezi yönetim bütçe dengesi ve Haziran ayı işsizlik oranı verileriyle, Cuma günü yayımlanacak olan merkezi yönetim borç stoğu bulunuyor..

5 Bu rapor, Finansbank CEO Ofisi Araştırma Bölümü tarafından müşterilerini bilgilendirmek amacıyla düzenlenmiştir. Raporun Finansbank ile ilişkili bir kuruluşun müşterisi tarafından kullanılabilirliği, alan kişi ve bu kuruluş arasındaki akdi ilişkiye tabi olacaktır. Bu raporda sunulan bilgi, yorum ve tavsiyeler raporu hazırlayan Finansbank CEO Ofisi ne ait görüşleri yansıtmakta olup yatırım danışmanlığı hizmeti kapsamında değildir. Mali durum ile risk ve getiri tercihlerinin çeşitliliğini göz önünde bulundurunca sadece bu raporda yer alan görüşlere dayanarak verilecek yatırım kararları beklentilere uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapordaki bilgilerin derlenmesinde güvenilirliğine inanılan sağlam kaynaklardan faydalanılmıştır; ancak bilgilerin doğruluğu bağımsız olarak teyit edilmemiştir. Finansbank bilgilerin doğruluğu ve bütünlüğü konusunda garanti vermemekte ve doğabilecek hatalarda sorumluluk üstlenmemektedir. Raporda sunulan bilgiler üzerinde önceden belirtilmeksizin değişiklik yapma hakkı saklıdır. Finansbank ve ilişkili kuruluşlar ile bu kurumlarda çalışan personel araştırma raporlarında sözü edilen menkul kıymetlere yatırım yapabilir ve zaman içerisinde pozisyonlarını değiştirebilir. Bu raporda yer alan bilgilerin bir kısmı ya da tamamının kopyası çıkarılamaz ya da dağıtılamaz.