ZEKA OYUNLARIMIZ SATRANÇ Satranç siyah ve beyaz olarak adlandırılacak iki oyuncu arasında oynanan bir oyundur. Satranç 64 karelik bir satranç tahtası üzerinde oynanır. Bu kareler boş veya bir taş tarafından doldurulmuş olabilir. Oyunun başlangıcında 16 beyaz ve 16 siyah taş bulunmaktadır. Taraflar sırayla hamle yaparlar. Oyuna hep beyaz başlar. Beyaz bir taşı seçer ve başka bir kareye götürür. Gideceği ya boş olmalı ya da rakip taş tarafından işgal edilmiş olmalıdır. Karede rakip taş varsa alma (yeme) işlemi gerçekleşmiş olur. Yenen taş oyun sahasından dışarı çıkartılır. Artık çıkartılan taşın bir fonksiyonu kalmaz. Satranç oyunun amacı rakip şahı tutsak etmektir. Şah rakip taşla tehdit edildiği zaman buna "Şah" altında olmak denir. Şah kendini bu tehditten korumak zorundadır. Eğer tehditten kurtulamazsa oyun "mat" ile sonuçlanmış olur.
TÜRK DAMASI 64 kareden oluşan 8x8 bir tahta üzerinde 16'sı siyah, 16'sı beyaz olarak 32 taş ile oynanır. İkinci ve üçüncü sıraya beyaz taşlar, altıncı ve yedinci sıraya siyah taşlar dizilir ve oyuna beyaz taraf başlar. Taşlar, klasik damanın aksine çapraz hareket etmez, komşu kareler boş ise sağa, sola ve ileri hareket edebilir fakat geri gidemez. Bütün taşların amacı en ileri sıradaki kareye ulaşıp "dama" olmaktır. Dama olarak güçlenen taş geri hareket kabiliyeti kazanır, ayrıca karşı tarafın bir veya birkaç taşını almak şartıyla birden fazla karede hareket edebilir. Taşlar arasında en kıymetli taş dama olarak adlandırılan bu taştır. Damaya ulaşamamış taşlar "yoz" olarak adlandırılır. Türk damasında amaç karşı tarafın taşlarını tüketip oyunu kazanmaktır. Her iki oyuncunun da bir hamle hakkı vardır. Bir taraf hamlesini yaptıktan sonra sıra karşı tarafa geçer. Oyun sonunda her iki tarafın da bir taşı kalmışsa (taşlardan biri dama olsa bile), oyun beraberlikle sonuçlanır ve bu durum "gayyım" olarak adlandırılır. Türk damasının en önemli özellikleri: Oyuncu, yerinden kaldırdığı taşı oynamak zorundadır, asla hamlesinden vazgeçemez.her iki taraf da; rakibin taşını alma imkânı varsa bunu ilk hamlesinde yapmak zorundadır.birkaç yönde taş alma durumunda çok olan taşları almak mecburidir.
ÇİN DAMASI Klasik satranç veya dama tahtasında oynanan Çin daması için toplam on sekiz taşa ihtiyaç vardır.her rakibin dokuz taşı vardır. Tahtanın oyunculara göre sağ köşesine üç kareye gelecek şekilde sırayla dizilir.3+3+3=9 şeklinde dizilir. Çin damasında taşlar eğer önünde atlayacağı taş yoksa ileri,yan ve çapraz olarak tek kare ilerleyebilir. Bu oyunda ki amaç rakibinin köşesine dokuz taşınızı ilk dizilişte ki gibi karşıya taşıyan oyunu kazanmış olur. Oyun kuralına göre arkası boş olan taşların üzerinden atlanarak öbür köşeye gidilir. Rakip taşın üzerinden de atlayarak taşı ilerletebiliriz. Oyunda takip edilecek strateji kendinize merdiven tabir edilen araları boş atlanabilecek şekilde taşlarınızı ileriye veya yana sürmeniz gerekir. Rakibinizin de taşların üzerinden atlamasını önlemek için taşların arkasında ki boşlukları doldurmanız gerekir.
9 'ar taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Sırayla taşlar istenilen noktalara yerleştirilir. Taşları yerleştirirken de dahil olmak üzere 3 taşını bir çizgi üzerinde dizen oyuncu istediği bir rakip taşı alır. Rakibin üçlü dizi halindeki taşları alınamaz. Şayet bütün taşlar üçlü oluşturuyor durumda ise bir taş alınabilir. Tüm taşlar oyun alanına yerleştirmeden taşlar hareket ettirilmez. Boş bir noktaya bir birim hakeret etme kuralıyla oyun oynanır. 3 taşı kalan oyuncu taşını istediği noktaya yerleştirebilir. Rakibin taşını 2'ye indiren yada rakibini hareketsiz bırakan oyunu kazanır. ÜÇ TAŞ 9 TAŞ 3'er taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Amaç, yatay, dikey yada çapraz olarak 3 taşı yan yana getirmektir. Oyuncular sırayla taşları istedikleri noktalara yerleştirirler. Oyuna önce beyaz hamle yaparak başlar. Yatay ya da dikey olarak boş olan komşu bir noktaya taşlar hareket ettirilerek oynanır.
10'ar taşla oynanır. Amaç rakibin tüm taşlarını oyun dışına çıkarmaktır. İlerigeri, sağa-sola bir birim ilerleme imkanı vardır. 4'er taş belirtilen yerleştirilir. Yeme kuralı taşın üzerinden atlayarak arkasındaki boş kareye giderek yapılır. Ele geçirilen taş oyundan çıkar. Oyundan çıkan taş tekrar kullanılmaz. Fakat kenarda bekleyen 6 taştan biri oyuna girer. Oyunda her zaman 4'er taş bulunmak zorundadır. Yeni taş oyuna girdikten sonra hamle diğğer oyuncuya geçer. En fazla 1 taş ele geçirilebilir. 3 kere git-gel yapan yada tüm taşları biten oyunu kaybeder. ALQUERQUE Damanın atası olarak bilinir. 12'şer taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Orta nokta boştur. Oyuncu taşını boş olan komşu noktaya giderek oyunu başlatır. Eğer rakip taşın üzerinden atlayacak hamlesi varsa zorunlu olarak taşın üzerinden atlar ve üzerinden atladığı taşı oyun dışına çıkartır. Bu hamle birden fazla taş alma imkanı sağlıyorsa hamle sonuna kadar devam ettirilir. Taşı kalmayan oyuncu oyunu kaybeder. FOUR STONES
KO NO Amaç rakibin taş sayısını 1'e indirmektir. Sırayla taşlar oyun alanına yerleştirilir. 5'er taşla oynanır. Taşlar yan yana olacak şekilde 1. ve 5. yataya yerleştirilir. Taşlar yatay ve dikey olarak 1 birim hareket edebilir. 2 taşını diğer oyuncunun bir taşı ile komşu ve geriye kalan iki kare boş olacak şekilde dizebilirse rakibin taşını ele geçirir. Duruma göre iki taş aynı anda ele geçirilebilir. FIVE PATH 7'şer taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Amaç taşları rakibin pozisyonuna yerleştirmektir. Taşlar ileri yada geri hareket edebilir. Her hamlede komşu bir noktaya yada çapraz kesişme noktasına gidilebilir. Taşlarını önce rakibin başlangıç konumuna getiren oyunu kazanır. - S S B - - - S S B - - B S S B S S - - S S B - - - B S S Örnekteki dizilimler beyaz taşın oyun dışı kalma durumlarına örnektir. Aynı konumlar dikey olarakta geçerlidir.
SURAKARTA 12'şer taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Eğer rakibin taşını ele geçiremiyorsak, taşı çevreleyen 8 noktaya boş olmak şartıyla gidilebilir. Eğer rakibin taşını ele geçireceksek, en az bir dolambaçlı yoldan geçerek ilerlenen yolun boş olması şartıyla rakip taşın yerine geçilebilir. Dolambaçlı yollardan birden fazla kez geçilebilir. 8'er taşla oynanır. PETTEIA Taşı kalmayan oyuncu oyunu kaybeder. Amaç, rakip taşları bitirmek yada rakibi tek bırakmaktır. Yatay veya dikey olarak taşlar önü boş olmak şartıyla istediği kadar ilerleyebilir. Taşlar birbirinin üzerinden atlayamaz. Oyuncu, rakibin taşlarını arada boşluk olmamak şartıyla kendi taşları arasına alırsa arada kalan rakip taşları oyun dışına çıkartır. Çapraz olarak arada kalan taşlar oyundan çıkartılmaz. Özel bir hamle olarak oyunda sadece köşedeki taşın komşu iki karesine hamle yapılarak köşedeki taş oyundan çıkartılabilir.
CONQUER Başlangıçta 14'er taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oyuna başlanır. Amaç rakibin tüm taşlarını ele geçirmek veya oyun alanının yarısından fazlasını kontrol etmektir. Taşlar yatay veya dikey olarak önü boş olmak kaydıyla istedikleri kadar ilerleyebilirler. Rakibin bir veya birden fazla taşını aralarında boşluk olmamak şartıyla iki taşı arasına sıkıştıran rakibin taşlarını oyundan çıkarır, yerine kendi taşlarını yerleştirir. Rakibin taşları arasına kendi isteğiyle yerleşen taş değişmez. İki oyuncu da pas derse oyun biter. REVERSI 2'şer taş oyun tahtası ortasına yerleştirilerek oyuna başlanır. Her hamlede rakibin bir taşını ele geçirmek amaçlanır. Taş ele geçirilemiyorsa oynama sırası rakibe geçer. Tüm kareler doduğunda yada hamle yapılamaz hale geldiğinde oyun biter. Rakipten daha fazla taşı olan oyuncu oyunu kazanır. Amaç taşını her hamlede öyle bir yere yerleştirmelisin ki rakibin sadece bir taşını yatay, dikey yada çapraz olarak araya sıkıştırmalısın. Sıkıştırdığın taş senin taşının rengine dönüşür. Bazı durumlarda iki farklı açıdan taş sıkıştırma imkanı doğarsa birden fazla taş renk değiştirebilir.
FANORONA Üçgen şeklinde köşelere yerleştirilmiş 3'er taşla oyun başlar. Oynadığı taşın komşusundaki rakip taşları ele geçirmek amaçlanır. Rakip taşın rengi değişerek oyun oynanır. En çok pula sahip olan pyunu kazanır. Eğer hamle yapılamaz ise boş kalan petekler rakibin olur. 2 şekilde hareket mantığı vardır. 1. Kendi rengindeki taşın komşusundaki bir peteğe oyun dışından kendi rengindeki bir taş yerleştirilir. 2. Bir taşını çevreleyen komşu bir peteği atlayarak ikinci sırada yer alan rakibe bitişik bir peteğe taş yerleştirilir ve rakip renk değiştirir. 22'şer taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Amaç oyun alanı üzerinde belirtilen yollar üzerindeki rakip taşlara doğrusal bir yol izlemek şartıyla yakınlaştığı yada uzaklaştığı rakip taşların tamamını el geçirmektir. Bir hamle ile aynı yol üzerindeki birden fazla taş ele geçirilebilir. Yakınlaşma veya uzaklaşma ihtimali son bulana kadar oyuncu hamlesini sürdürür. Rakip taşların tamamı el geçirildiğinde yada yakınlaşma veya uzaklaşma imkanı her iki oyuncu içinde kalmadığında oyun sona erer. Oyun alanında daha fazla taşı olan oyuncu oyunu kazanır. HEXXAGON
TRAP Tüm kareler çapraz olarak bir sıra beyaz bir sıra siyah olacak şekilde doldurulur. Sonra belirtilen karelerdeki herhangi bir beyaz taş ile o taşın bitişiğindeki syah bir taş oyuncular tarafından oyundan çıkartılır. Yatay yada dikey olarak aynı doğrultuda taşların üzerinden atlama mantığı ile rakip taşlar ele geçirilir. Hamle sırasında taşlar yön değiştiremezler. Rakibin taşlarını bitiren yada rakibi hamlesiz bırakan kazanır. Beraberlik şansı yoktur. Mutlaka rakip taş alınmalıdır. Yoksa oyun kaybedilir. 28'er taş yardımıyla 2 oyuncu arasında oynanır. Amaç oyun alanı üzerinde belirtilen köşe noktalara kare oluşturacak şekilde taşlarımızı sırayla yerleştirmeye çalışmaktır. Tüm taşlar oyun alanına yerleştirilmeden oyuna başlanılmaz. Tüm taşlar yerleştirildikten sonra oluşturulan kare sayısı kadar kare oluşturulmuş taşlar hariç olmak üzere rakip oyuncunun istenilen taşları oyundan çıkartılır. Kare oluşturulamamışsa karşılıklı birer taş oyundan çıkartılır. Daha sonra taşlar yatay yada dikey olarak yolu boş olmak şartıyla istenildiği kadar hareket ettirilerek yeni kareler oluşturmak amaçlanır. Oyuna ilk başlayan taş hareket ettirmeye başlayamaz. Taş sayısı 3'e inen oyuncu oyunu kaybeder. VICTOURIOUS
MANGALA Mangala Türk Zeka ve Strateji Oyunu iki kisi ile oynanır. Oyun tahtası üzerinde karsılıklı 6'sar adet olmak üzere 12 küçük kuyu ve her oyuncunun taslarını toplayacağı birer büyük hazine bulunmaktadır. Mangala Oyunu 48 tas ile oynanır. Oyuncular 48 tası her bir kuyuya 4'er adet olmak üzere dağıtırlar. Oyunda her oyuncunun önünde bulunan yan yana 6 küçük kuyu, o oyuncunun bölgesidir. Karsısında bulunan 6 küçük kuyu rakibinin bölgesidir. Oyuncular hazinelerinde en fazla tası biriktirmeye çalısırlar. Oyun sonunda en çok tası toplayan oyuncu oyun setini kazanmıs olur. Oyuna kura ile baslanır. Oyunda 4 ana temel kural vardır. 1. TEMEL KURAL: Kura neticesinde baslama hakkı kazanan oyuncu kendi bölgesinde istediği kuyudan 4 adet tası alır. Bir adet tası aldığı kuyuya bırakıp saatin tersi yönünde, yani sağa doğru her bir kuyuya birer adet tas bırakarak elindeki taslar bitene kadar dağıtır. Elindeki son tas hazinesine denk gelirse, oyuncu tekrar oynama hakkına sahip olur. Oyuncunun kuyusunda tek tas varsa, sırası geldiğinde bu tası sağındaki kuyuya tasıyabilir. Her seferinde oyuncunun elinde kalan son tas önem taşır. 2. TEMEL KURAL: Hamle sırası gelen oyuncu kendi kuyusundan aldığı tasları dağıtırken elinde tas kaldıysa, rakibinin bölgesindeki kuyulara da tas bırakmaya devam eder. Oyuncunun elindeki son tas, rakibinin bölgesinde denk geldiği kuyudaki tasların sayısını çift sayı yaparsa (2,4,6,8 gibi) oyuncu bu kuyuda yer alan tüm tasların sahibi olur ve onları kendi hazinesine koyar. Hamle sırası rakibine geçer. 3. TEMEL KURAL: Oyuncu tasları dağıtırken elinde kalan son tas, yine kendi bölgesinde yer alan bos bir kuyuya denk gelirse ve bos kuyunun karsısındaki kuyuda da rakibine ait tas varsa hem rakibinin kuyusundaki tasları alır, hem de kendi bos kuyusuna bıraktığı tası alıp hazinesine koyar. Hamle sırası rakibine geçer. 4. TEMEL KURAL: Oyunculardan herhangi birinin bölgesinde yer alan taslar bittiğinde oyun seti biter. Oyunda kendi bölgesinde taslarını ilk bitiren oyuncu, rakibininbölgesinde bulunan tüm tasları da kazanır. Mangala Oyunu 5 set olarak oynanır. Oyunu kazanan oyuncu (1) puan, kaybeden (0) puan ve berabere bitiren oyuncular yarım (0,5) puan alır.
10 X 10 ÇAPRAZ DAMA (ULUSLARARASI POLONYA DAMASI) Uluslararası olarak dünyada resmi turnuvalarda oynanan dama türüdür. 10 X 10 oyun tahtası üzerinde 20'şer taş ile oynanır. Siyah çapraz kareler üzerinde taşlar hareket edebilirler.
Taşlar 1. veya 8. yataya ulaştıklarında dama olurlar. Taşlar ileri doğru hareket edebilirler. Ancak sadece taş ele geçirilirken geriye doğru hamle yapma şansı vardır. Taş ele geçirme rakibin üzerinden atlayarak gerçekleştirilir. Taş alma mecburiyeti, çok olan yerden taş alma, "Türk Vuruşu"(taş yerken geçilen yerden bir daha geçememe) oyun kuralları arasındadır.