İşletme Bölümü Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Teknoloji ve Yenilik YönetimiY Giriş Temel Kavramlar Öğr. Grv. M. Volkan TürkerT Teknoloji Nedir? Teknoloji (yunancadan); technologia (τεχνολογια), techne (τεχνη) yapma becerisi" + logia (λογια) söylemek anlamına na gelmektedir. İnsanoğlunun ihtiyaçlar larını karşı şılamada yararlandığı bilgi ve beceriler bütünüdür. b Bir insan etkinliği i olarak teknoloji, tarihte bilim ve mühendislikten önce anlam kazanmış ıştır. 2 Teknoloji Tanımlar mları Sözlük k anlamı; ; bir sanayi koluyla ilgili yapım m yöntemlerinin, y aygıtlar tların incelenmesiyle oluşan bilgi kolu. Ticari bir değer er elde etmek için i in gerçekle ekleştirilen bilimsel uygulamalar. Üretim faaliyetlerinde kullanılan lan yol ve yöntemler. Teknoloji Tanımlar mları İnsanın çevresini değiştirmek için i in sahip olduğu u ve kullandığı teknikler bütünü. b Teknik üretme ve bu tekniğin in uygulanması ile ilgili gerekli alet, makine ve malzemeler geliştirebilme bilgisi. 3 4
Farklı açılardan teknoloji Farklı açılardan teknoloji Araç olarak teknoloji; Sıkça a kullanıld ldığı şekliyle, teknoloji insanların n ihtiyaçlar larını karşı şılamada ve problemlerini çözmede yararlandıklar kları alet ve araçlar ları işaret eder. Bu bakış açısında, çorba kaşığı şığından, uzay mekiğine ine dek çok çeşitli alet ve araçlar yer alır. 5 Yöntem olarak teknoloji; İhtiyaçları karşı şılamak, problemleri çözmek için i in kaynaklarımızı nasıl l bir araya getirip hangi yolu izlediğimize imize ilişkin bilgi birikimimizdir. Bilgisayar teknolojisi, inşaat teknolojisi 6 Farklı açılardan teknoloji Kültürel bir etken olarak teknoloji; Kültürel yapılar ları oluşturan esas unsur olmasa da, teknoloji kültk ltürel yapılar ları değiştirebilen bir aktivitedir. Ör: Üretim Teknolojisi, Bilgi Teknolojisi 7 8
Toplumsal dönüşüm d m kaynağı olarak teknoloji Devrim niteliği i taşı şıyan teknolojik bir ilerleme üretimde kullanıld ldığında ve büyük çapta sürds rdürülebilir başar arı sağlad ladığında toplumun; sosyal, kültk ltürel, ekonomik, siyasi, hukuki alanlarında nda kalıcı değişimler imler meydana getirir. Toffler,, 3 Dalga kuramı. 9 Toplumsal dönüşüm d m kaynağı olarak teknoloji Teknolojik buluşlarla birlikte bir yandan insan hayatı kolaylaşmakta diğer yandan toplumsal yapıda önemli değişikler meydana gelmektedir. Tarım toplumu 1. Dalga Sanayi Devrimi teknoloji Sanayi toplumu 2. Dalga Bilgi Devrimi teknoloji Bilgi toplumu 3. Dalga ALVIN TOFFLER - 3 DALGA KURAMI 10 1765 Sanayi Devrimi Teknolojik ilerlemenin üretimde kullanılmas lması Fransız Devrimi 1789 1776 Milletlerin Zenginliği SANAYİ DEVRİMİ 11 Neden Yenilik, Neden Şimdi? Rekabetin gereği i mi? Stratejik tercih mi? 12
1960 Rekabetin Değişen en YüzüY 1970 1980 1990 Kalite Üstünlüğü ile Rekabet Gücü Maliyet Üstünlüğü ile Rekabet Gücü Üretim Üstünlüğü ile Rekabet Gücü Yenilik 2000 Yenilik ve Yaratıcılık Üst. ile Rek. Gücü İnovasyon Yenileşim im Innovation Hız Üstünlüğü ile Rekabet Gücü IN ; İÇİNDE NOVA ; PARLAYAN, PATLAYAN YILDIZ 13 İnovasyon,, Latince bir sözcs zcük olan "innovatus" innovatus"tan türemiştir. "Toplumsal, kültk ltürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin y kullanılmaya lmaya başlanmas lanması" anlamındad ndadır. 15 Yenilik Nedir? Günümüzün n hızla h değişen en rekabet ortamında ayakta kalabilmek için i in şirketlerimizin ürünlerini, hizmetlerini ve üretim yöntemlerini y sürekli s olarak değiştirmeleri ve yenilemeleri gerekmektedir. Bu değiştirme ve yenileme işlemi i yenilik / inovasyon" olarak adlandırılır. r. 16
Yenilik Yönetimi Y Nedir? Yenilik Yönetimi; Y yeni veya iyileştirilmi tirilmiş ürün n (mal,hizmet), üretim yöntemi, y vbg.. geliştirmek ve bunu ticari bir kazanç haline getirmek için i in yürütülen y tüm t faaliyetleri kapsayan bir süres reçtir. Yeniliğin in doğal ikilemi Örgütler yaratıcılığı ığı destekleyecek tarzda yapıland landırılmıyor; büyük b çapta aynı şeyleri mümkm mkün n olduğunca unca tekrar ve tekrar yapacak şekilde yapıland landırılıyor. Müşterilerin örgütlerden bekledikleri; Tutarlılık k ve güvenilirlik g olmakta 17 18 Yeniliğin in doğal ikilemi Yenilik ile buluş ilişkisi Bu nedenle; üst yönetimlerin, y günümüz gurularının ya yenilik ya da başar arısızlık çağrılarını dikkate almakta bu kadar çekimser davranmaları anlaşı şılabilir Değişim im ve istikrarı birlikte istiyoruz. İkisini de aynı anda elde etmek mümkm mkün n mü? m 19 Yenilikçilik az çok ileri teknoloji gerektiren- yeni ürünler yaratma süreci s olarak kullanılabilir. labilir. Bu bağlamda çoğu zaman buluş (icat) ile karış ıştırılır. r. Buluşun, un, satılabilir hale gelip piyasaya sürülmesi halinde bir yenilik potansiyeli taşı şıyabileceği i söylenerek, s bu ikisi arasında basit bir ayrım m yapmak mümkün n olabilir. 20
Eskimolara buzdolabı satmak? Buzdolabı yararlı bir icattır. GıdalarG daların tazeliğini ini koruyan bir alet olarak çok başar arılı bir yenilik olduğunu unu kanıtlam tlamıştır. Ancak Eskimolara buzdolabını yiyeceklerin donup kaskatı kesilmesini engelleyen bir araç olarak satan cin fikirli satıcı,, aynı icattan başka bir yenilik yaratmış ıştır. Elektrikli süpürge s J. Murray Spengler tarafından buluş edilmiş olsa da ticarileştirilmesini tirilmesini ve satışı ışını W. H. Hoover adlı bir deri imalatçısı gerçekle ekleştirdi. Bunun için i in de Spengler adıde değil, Hoover adı dünya çapında bilindi ve yayıld ldı. r. 21 22 İcat edenler yeniliğe dönüştürenler Ürün Transistorlu radyo VCR TV Dönel devimli motor CD İcat eden Regency Ampex RCA Vanchel Philips Yenilik haline getiren Sony Sony,, Victor Matsushita Mazda Sony 23 Yenilik, Yenilikçilik nedir? Yenilikçilik sözcs zcüğü yeni ürünlerin yaratılmas lmasında kullanılan lan yöntemi açıklamak için i in de kullanılabilir. labilir. Kimi zaman yaratıcılık sözcüğü ile neredeyse birbirlerinin yerini tutacak şekilde kullanılmaktad lmaktadır. 24
Yenilik, Yenilikçilik nedir? Yenilik, Yenilikçilik nedir? Yenilikçilik örgütsel bir işlevin i (fonksiyonun) veya belirli bir bölümün b adı olarak da kullanılabilir. labilir. Antropoloji jargonunda ise yenilik yapma; insanlığı ığımızı tanımlayan bir karakter özelliği i olarak görülür. g r. 25 Sanayi devriminden bu yana örgütleri işlevsel olarak tasarladık, çalışmayı ve işçileri, ileri, bir mühendisin m bir makinanın parçalar alarını örgütlemesine çok benzer biçimde imde örgütlemeye devam ediyoruz. Yeniliğe e bu bağlamda bakınca; bir endüstriyel süres reç gibi görünür; g r; Yeni ürünlerin çoğu u zaman yüksek y teknolojili- yaratılmas lması süreci. 26 Yenilik, Yenilikçilik nedir? Bu süres reç çoğu u zaman, ilk fikirden ürünün n piyasaya sürülmesine s kadar, bir tür t montaj hattı biçiminde iminde örgütlenip, algılan lanır. Bu metafor; son yıllarda y eleştirilmektedir. Hammer ve Champy Değişim im Mühendisliği. 27 Yenilik, Yenilikçilik nedir? Yeni görüşe g e göreg re; ; yenilikçilik, ilik, daha az mekanik ve daha çok organik bir görünüme sahiptir. Bir montaj sürecinden çok bir evrim süreci, s endüstriyel bir süres reçten çok bilişsel bir süreç; ; bilginin ve öğrenme kapasitesinin kullanımını gerektiren bir süres reçtir. 28
Yenilik, Yenilikçilik nedir? Yenilik; zengin bir faaliyetler bütününün sonucu olarak ortaya çıkar; Stratejik planlamanın, n, araştırma rma ve geliştirmenin, pazarlamanın, n, proje yönetiminin, ekip çalışmasının, n, eğitimin, yaratıcı düşünmenin bir karışı ışımıdır. 29 Yenilik, Yenilikçilik nedir? Basit bir tanımla; yenilikçilik, ilik, müşteri m tatminine yönelik y yeni kaynaklar yaratmaktır. r. Bir ürün n veya hizmetin yenilik olabilmesi için i in müşteri m tarafından fark edilip, yenilik olarak algılanmas lanması gerekir. 30 Yaratıcılık k ve Yenilikçilik Bu iki kavram çoğu u zaman birlikte karşı şımıza çıkar. Biri olmadan öteki de olmaz gibidir. Hatta uygulamaya vizyon,misyon tanımlar mları,, vs.- baktığı ığımızda birbirlerinin yerine kullanıld ldığını görebiliriz. Yaratıcılık k ve Yenilikçilik Ancak bu iki kavramı birbirinden ayırt etmek gerekir. Yaratıcılık; yeni fikirler yaratma yeteneğidir. Yenilikçilik bir süreçtir. Yaratıcılık k ise bu süreci s mümkm mkün n kılan k beceri ve yetenekler kümesidirk mesidir. 31 32
Yaratıcılık k ve Yenilikçilik Yaratıcılık, yenilik getiren bir yetenektir yani yenilik yaratıcılığı ığın n sonucudur. Özünde yaratıcılık k olsa da, başar arı getiren unsur yeniliktir. 33 Radikal ve Artımsal Yenilik ayrımı Yenilik, ya radikal fikirler sonucu daha önce denenmemiş ve geliştirilmi tirilmiş ürün veya üretim yöntemlerinin y ortaya çıkarıldığı büyük k atılımlarla oluşur ur (radikal yenilik), ya da adım m adım yapılan, bir dizi geliştirme ve iyileştirme faaliyetini içeren i çalışmalarının n bir sonucu olarak ortaya çıkar (art( artımsal yenilik). 34 Yenilikçilik Sürekli S Bir Uğraştır Günümüzde gelişen en teknolojinin, değişen en müşteri isteklerinin, bilgiye ve teknolojiye kolaylıkla kla erişen en rakiplerin yeniliği i taklit etme becerilerinin hızlarh zlarını düşünürseniz, tek bir yenilik ile elde edilen rekabet avantajının n ne kadar kısa k sürebileces rebileceğini ini tahmin edebilirsiniz. Bu nedenle, sürekli s olarak yenilik yapmak gerekir. Neden Yenilikçilik? ilik? Farklıla laşarak arak rekabette üstün n olmak, Satış ışları ve pazar payını artırmak, rmak, Maliyetleri düşürmek, d Gelirleri artırmak, rmak, Kaynakları ve zamanı daha iyi kullanmak, Yenilikçi i bir firma olarak tanınmak. nmak. 35 36
Sayılarla, teknoloji ve yenilik gerçekleri ekleri Rakamlarla Internet 1996 da yaklaşı şık k 40 milyon kişi i Internet e bağlıyd ydı. 1996 da amazon.com, 16 milyon dolarlık k satış yaptı. 1996 da 627 bin domain adı kaydı vardı. 1997 yılında y bu rakam 100 milyona ulaştı. 1997 de amazon un satış ışları 148 milyon dolara ulaştı. 1997 de 1.5 milyon domain adına ulaşı şıldı. 2007 yılında y Internet kullanıcı sayısı 1 milyar. (Dünya nüfusu; n 6.5 milyar) 38 TEKNOLOJİNİN N 50 MİLYON M KİŞİK İŞİYE ULAŞMASI İÇİN N GEÇEN EN SÜRES 50 milyon Kullanıcıya ulaşması için geçen süre Her bir bankacılık k işleminin, i işlemin i hangi kanaldan yapıld ldığına göre g bankalara maliyeti (ortalama); (Yıl) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 4 İnternet (www) 13 Televizyon 16 Kişisel Bilgisayar (PC) 38 Radyo 74 Telefon Internet ATM Telefon Şube 0.01$ 0.27$ 0.52$ 1.27$ 39 40
Yenilikçi i olmak ile ün yapmış şirketlerden 41 1 APPLE 2 GOOGLE 3 TOYOTA MOTOR 4 GENERAL ELECTRIC 5 MICROSOFT 6 TATA GROUP 7 NINTENDO 8 PROCTER & GAMBLE 9 SONY 10 NOKIA 11 AMAZON.COM 12 IBM 13 RESEARCH IN MOTION 14 BMW 15 HEWLETT-PACKARD 16 HONDA MOTOR 17 WALT DISNEY 18 GENERAL MOTORS 19 RELIANCE INDUSTRIES 20 BOEING 21 GOLDMAN SACHS GROUP 22 3M 23 WAL-MART STORES 24 TARGET 25 FACEBOOK The World's 50 Most Innovative Companies (17 Nisan 2008) 26 SAMSUNG ELECTRONICS 27 AT&T 28 VIRGIN GROUP 29 AUDI 30 MCDONALD'S 31 DAIMLER 32 STARBUCKS 33 EBAY 34 VERIZON COMMUNICATIONS 35 CISCO SYSTEMS 36 ING GROEP 37 SINGAPORE AIRLINES 38 SIEMENS 39 COSTCO WHOLESALE 40 HSBC 41 BANK OF AMERICA 42 EXXON MOBIL 43 NEWS CORP. 44 BP 45 NIKE 46 DELL 47 VODAFONE GROUP 48 INTEL 49 SOUTHWEST AIRLINES 50 AMERICAN EXPRESS 42 Söz z konusu 50 İşletme letme nin merkezlerinin bulundukları ülkelere göre g dağı ğılımı; Türkiye de Yenilikçi i olma çabaları ile ün n yapmış şirketler 31 4 4 4 2 1 1 1 1 1 ABD Almanya İngiltere Japonya Hindistan Kanada Finlandiya Hollanda Singapur Güney Kore 43 *United Nations Economic Commission for Europe UNECE En Yenilikçi Girişimci Ödülü *
8 PATENT BAŞVURUSU İLE KORUNMAKTADIR. 45 46 Arçelik Patent Başvurular vuruları 4 1 1 9 5 11 33 40 45 34 33 91 136 1994 öncesi 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Arçelik A.Ş. 2005 Türkiye T Patent Şampiyonu Türkiye nin 2023 Bilim- Teknoloji-Yenilik Vizyonu Gelişmiş ülke hedefine ulaşma sürecinde bilim ve teknolojiden etkin bir araç olarak yararlanılmasını sağlamak üzere, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 13 Aralık 2000 tarihli toplantısında 2003-2023 yılları için Türkiye nin Bilim ve Teknoloji Stratejileri Belgesi nin hazırlanması kararını almıştır. Yaklaşık bir yıl süren hazırlık çalışmaları ardından, 24 Aralık 2001 tarihli Yedinci Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısında, Projenin adı "Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji Stratejileri" olarak belirlenmiş; projenin ana teması, temel yaklaşımı ve bu kapsamda yürütülecek alt projelerin ayrıntılı içeriği ile yürütme planı ve yönetim şekli onaylanmıştır. 47
2023 BTY Vizyonu Türkiye nin 2023 Bilim-Teknoloji Teknoloji-Yenilik Vizyonu Sürekli yeni bilgi ve teknoloji üreterek; küresel rekabet gücüg ve sürds rdürülebilir kalkınman nmanın n temeli olan nitelikli işgücüne i dayalı yüksek katma değeri eri yaratacak; bilgi temelli bir refah toplumu olma hedefine uygun şekilde tüm t m topluma yayılm lmış; etkin işleyen i ve küresel k sistem ile etkileşim im içinde i inde olan bir bilim, teknoloji ve yenilik sistemine sahip olmaktır. Sosyo-Ekonomik Hedefler Sınai üretimde rekabet üstünlüğü Yaşam kalitesinin yükseltilmesi Sürdürülebilir kalkınma Bilgi temelli toplum için teknolojik altyapının güçlendirilmesi sosyo-ekonomik hedefleri kapsamında; 2023 yılında Dünya Bankası Rekabet Gücü Endeksinde dünyanın ilk 25 ülkesi arasına girmek; Birleşmiş Milletler İnsani Kalkınma Endeksinde dünyanın ilk 25 ülkesi arasına girmek. 49 50 BTY Hedefleri - I Bilim-Teknoloji-Yenilik Sisteminin Girdileri ile İlgili Ölçütlerde; Milli gelirden ArGe ye ayrılan pay Özel sektör ArGe fon kaynaklarının toplam ArGe fon kaynaklarına oranı Özel sektör ArGe harcamalarının yurtiçi ArGe harcamalarına oranı Özel sektör imalat sanayi ArGe harcamaları içinde ileri teknoloji alanlarında yapılan harcamaların oranı Bin çalışan nüfus başına düşen araştırmacı sayısı Özel sektör araştırmacılarının toplam içindeki oranı 25-34 yaştaki bin nüfus başına bilim ve mühendislik alanlarında doktora yapanların sayısı 2013 yılında, mevcut AB-15 ortalamalarını geçmek 51 BTY Hedefleri - II BTY Sisteminin Çıktıları ile İlgili Ölçütlerinde; Bir milyon kişi başına düşen bilimsel yayın sayısı Avrupa Patent Ofisine patent başvuruları ABD Patent Ofisinden verilen patent hakları Triadik patentler toplamı Yüksek teknolojili ihraç ürünlerinin toplam ihracattaki payı Teknoloji ihracatının GSYİH içindeki payı Yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi dallarında yaratılan katma değerin toplam katma değere oranı Yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi dallarındaki istihdamın toplam istihdama oranı Bilgi yoğun hizmet sektörlerinde katma değerin oranı Bilgi yoğun hizmet sektörlerindeki istihdamın oranı 2023 yılında, AB nin ilk 10 ülkesi arasında olmak 52
1960-1970 MONTAJ İthal İkamesi 1970-1980 YAN SANAYİİNİN GELİŞMESi 1980-1990 KAPASİTE / TEKNOLOJİ YATIRIMLARI 1990-1995 GÜNCEL MODEL//İHRACAT İhracat 1995-2000 TAM ENTEGRASYON ÜRETİM MERKEZİ 2000-2010 Ar-Ge, Tasarımda Yetkinlik FİKRİ VE SİNAİ MÜLKİYET 2010 Yılı Hedefi MÜKEMMELİYET MERKEZİ 53