SARIÇAM KAYMAKAMLIĞI MADDE BAĞIMLILIĞINI ÖNLEME İSTİŞARE KURULU 5 Mart 1920 de Hilal-i Ahdar (Yeşilay Cemiyeti) Cemiyetini kurarak, bağımlılıkla mücadelenin temelini atan Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman USMAN ı saygıyla anıyor, bu bilgi notlarını O nun anısına sizlerle paylaşıyoruz.
SEVGİLİ ANNE VE BABALAR Çocuklarımız ve gençlerimiz arasında madde ve teknoloji bağımlılığı (Tv, Bilgisayar, İnternet, Telefon) tehlikeli olarak yayılmaktadır. Sizler bu bağımlılıklarla çok sık karşılaşmakta ve bazen ne yapacağınızı bilemiyor, endişeye kapılıyorsunuz. Şunu unutmayın, toplum olarak bilinçli olur ve çocuklarımızı sevgi içerisinde bilinçli yetiştirirsek her türlü bağımlılığa karşı onları koruruz. Bu bilinçlenmeyi oluşturmak adına bu bilgi notunu sizler için hazırladık. Sarıçam Kaymakamlığı Madde Bağımlılığını Önleme ve İstişare Kurulu GÜÇLÜ GENÇLİK GÜÇLÜ GELECEK 2
EVLAT KOKUSU DÜNYANIN HİÇBİR ÇİÇEĞİNDE YOKTUR. ANNE VE BABALAR EVLATLARIMIZA SAHİP ÇIKALIM. BU ÇOCUKLAR SİZİN! ONLARI HEP BİRLİKTE KORUYALIM. 3
BAĞIMLILIK Kişinin kullandığı maddeyi birçok kez bırakma girişiminde bulunmasına rağmen bırakamaması, giderek madde dozunu artırması, kullanmayı bıraktığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması, zararlarını görmesine rağmen madde kullanmayı sürdürmesi, zamanının büyük bölümünü madde arayarak geçirmesi ile tanımlanan bir durumdur. YOKSUNLUK Bağımlının kullanmış olduğu maddeyi temin edememesi veya bırakması halinde vücutta oluşan durumdur. Yoksunluk belirtileri; sıkıntı, sinirlilik, baş ağrısı, unutkanlık, kalp atışlarında azalma vb. şeklinde kendini gösterir. 4
Madde bağımlılığıyla ilgili risk faktörleri: Aile ile ilgili risk faktörleri: Anne ve baba desteğinin az olması Anne ve babada madde kullanımı Anne ve babanın gencin alkol kullanımına izin verici, fazla toleranslı bir tutum içinde olması Anne ve babanın çocuk ile ilişkisinin kalitesi (ayrılan vaktin uzunluğundan çok bu vaktin nasıl değerlendirildiği önemlidir.) Tutarsız disiplin (anne ve babadan birinin yasakladığına diğerinin izin vermesi ya da farklı zamanlarda aynı ebeveynin farklı tutumlar sergilemesi) Anne ve babanın çocuğun aktivitelerine ilgisizliği Başarının ödüllendirilmeyişi, suçluluk duygusu uyandırmanın eğitim metodu olarak kullanılması Çevrenin gerçekçi olmayan beklentileri (çok başarı beklenmesi ve bu nedenle mevcut başarının takdir edilmeyişi gibi) Sosyal risk faktörleri: Yaşam stresleri (göç, işsizlik vs.) Madde kullanan arkadaş grupları içinde olmak Düşük okul başarısı Düşük sosyoekonomik düzey Kişilikle ilgili faktörleri: Girişkenliğin az olması Kendine güvenin az olması Kendini kontrol etme yeteneğinin az olması Baş etme mekanizmalarının kötü olması Agresif kişilik yapısı Heyecanlı, dürtüsel, asi, kötümser kişilik yapıları Sosyal değerlere yabancılık Davranış bozuklukları Rol modelleri: Gencin kendisine örnek aldığı kişiler bazı maddelere başlamasını kolaylaştırır. Bu yönden Medyaya gerekse anne ve babalara görev düşmektedir. Gençler aile içinden ve çevresinden başlamak üzere iyi rol modelleri bulabilmelidirler. 5
MERAK!!! EN BÜYÜK TUZAK BİR DEFA DENEMEKTEN NE ÇIKAR? MADDE KULLANAN KİŞİLERDE GÖRÜLEN DEĞİŞİKLİKLER Arkadaş çevresi değişir. Aile ilişkileri azalır, odasında yalnız kalmayı tercih eder. Okul başarısı ve okula devamı azalır. Daha fazla para harcamaya başlar. Bazen neşeli- sakin, bazen de öfkeli ve saldırgan davranışlar gibi ruhsal değişimler gün içinde gözlenir. Hırsızlık davranışı görülebilir Anlamsız bir şekilde terleme olabilir Konuşma güçlüğü, uyku bozukluğu, halsizlik, dikkat eksikliği ve kilo kaybı gözlenir. 6
Sigara içenler sadece kendilerine değil, çevrelerine de zarar verirler. 7
TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI Değişen ve gelişen teknoloji günümüzde farklı bağımlılık çeşitlerini de ortaya çıkarmaktadır. İNTERNET BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ Her gün internete bağlanmak, bağlı iken zamanın farkında olmamak, sorulduğunda ise inkar etmek Herkese mail adresi, ICQ( sohbet odası adı) numarası, sohbet odası adları vs. vermek veya dağıtmaya çalışmak İnternet dışı uğraşlara ilginin kaybolması Sosyal faaliyetlerde azalma, dostları tarafından anlaşılamama duygusu, spor faaliyetlerinden uzaklaşma ve kondisyon kaybı İş verimliliğinin düşmesi Sürekli uykusuz kalma ve yorgunluk Alışverişlerin internet üzerinden yapılması Aile fertlerine yeterli zamanı ayıramama nedeni ile aile bağlarının zayıflaması Günlük yaşamdaki diğer iş ve kişilerin internetteki yaşamına engel olduğu düşüncesi Bilgisayar kullanımı nedeniyle eşler arasında anlaşmazlık ve sorun 8
BİLGİSAYAR VE TELEVİZYON NASIL DİKKAT DAĞINIKLIĞINA NEDEN OLUR? Uzun süre bilgisayar ve televizyon izleyen çocukların kendilerini bir türlü ders çalışmaya yoğunlaştıramadıkları görülür. Çünkü çocuk, bilgisayar ve televizyon karşısında bilgiyi küçük birimler halinde almaya alışır ve uzun süreli dikkat toplamakta güçlük çeker. Televizyonda görüntüler her üç saniyede bir değişmektedir. Özellikle reklamlarda bu hız daha da artar. Özellikle ders dinlenirken birkaç saniyede bir değişiklik beklendiğinde öğretmeni dinlemek ve derse dikkati yoğunlaştırmak güçleşir.( Bu durum kitap okuma alışkanlığını da olumsuz etkileyecektir.) 9
Araştırmalar birçok çocuğun internet ve sosyal ağlarda kandırıldığını ve bu nedenle istismarla karşılaştığını göstermektedir. Müstehcen yayın veya şiddet içeren sitelere tesadüfen ve kolaylıkla girebiliyor ve yaşına uygun olmayan görüntülerle karşılaşıyor olması kimliği belirsiz ve tehlikeli kişilerce kandırılma ve taciz edilme ihtimali tüm yaşantılarını etkileyebilecek ve kalıcı izler bırakacak sonuçlar doğurabilmektedir. Öte yandan uyuşturucu kullanımı ve terör gibi yasal olmayan yollara destek arayanlar interneti ve sosyal ağları propaganda aracı olarak kullanmaktadırlar. 10
SAKIN PAYLAŞMA SOSYAL AĞLARDA PAYLAŞTIĞIN BİLGİLERE DİKKAT ET! SİBER SUÇLULAR GÜNCELLEMELERİNİ VE TWİTLERİNİ İZLİYOR OLABİLİR. ADRES, TELEFON, E-POSTA, MESSENGER, HER ÇEŞİT ŞİFRENİ HERKESE SÖYLEME. TATİLE ÇIKACAĞIN ZAMANI PAYLAŞMA (HIRSIZA E-DAVETİYE). AİLE ÜYELERİNİN KİM OLDUKLARINI AFİŞE ETME. (ANNE KIZLIK SOYADI-BANKA HESAPLARI) ÖZEL İLİŞKİLERİNİ ANLATIRKEN DİKKAT! BİRAZ ÖNCE DAVETİNİ KABUL ETTİĞİN KİŞİ ANNEN VEYA BABAN OLABİLİR! 11
TV, bilgisayar, internet ve telefonu yasaklamak bir çözüm değildir; çünkü hayatımızın en önemli kitle iletişim araçlarındandır. Yani hiç yokmuş gibi davranmak doğru değildir. Kontrollü ve sınırlı kullanım önemli! EĞLENMEK VE PAYLAŞMAK GÜZEL! İNTERNETİ, SOSYAL AĞLARI, CEP TELEFONUNU BİLİNÇLİ VE DENGELİ KULLANDIĞINDA! TEKNOLOJİ İLE GEÇİRDİĞİN ZAMAN AİLENLE GEÇİRDİĞİN ZAMANDAN DAHA FAZLA OLMADIĞINDA! 12
İnternet bağımlılarında madde bağımlılığının görülme oranının, internet bağımlısı olmayanlara göre 2 KAT daha fazla olduğu görülmektedir.. Bu durum bir bağımlılığın başka bir bağımlılığı da tetiklediğinin kanıtıdır. 13
Bilgisayar-İnternet-Televizyon-Telefon Bağımlılığı Konusunda Yapılması Gerekenler ve Öneriler Her gün ya da bir haftalık süre içerisinde çocuğa belirli zaman sınırlılıkları içerisinde bilgisayar ve internet kullanımı hakkı verilmelidir. -- Ödevlerin bitirilmesi ile internet kullanımının gerçekleştirileceğini çocukla önceden konuşmak ve bu kurala uymama dahilinde de neler olabileceğini çocuğa daha önceden bildirmek -- Sohbet odalarına veya yetişkin içerikli sitelere girmesine izin verilmemelidir. Ergen veya çocuk bu hususta bilgilendirilmeli ve bu sitelerin sakıncalarından bahsedilmelidir. Bir başka çözüm yolu olarak ta bu sitelere şifre konulabilir. -- Bilgisayarın açık bir yerde tutulması uygundur. Bilgisayarı çocuğun odasında değil, evin ortak kullanım alanlarından birine kurulmalıdır. Böylece ebeveynlerin çocuklarını takibi daha kolay olabilmektedir. -- Ergenin internet dışında da etkinlikler ile vakit geçirmesi sağlanmalı, arkadaşlarıyla beraber zaman geçirmesi imkanı verilmelidir. -- Spor faaliyetlerine yönlendirilmelidir ve okul sonrası katılacak aktivitelerinin çoğaltılması ve katılımı sağlanmalıdır. -- 14
Kendince hobi grubu kurması gerektiğinin belirtilmesi ve kendisi gibi çocuklarla tanışması gerektiği çocuğa söylenmelidir. Çocuk ve ergenin sosyal, okul aile yaşantısı ile internette geçirdiği zaman arasında bir denge kurulmalıdır. TV izlemenin dışında yapılabilecek farklı etkinlikler oluşturun. Örneğin; Beraber alışverişe gitmek, kek pişirmek, kitap okumak, tabu gibi oyunları oynayın. Kendi TV izleme sürenizi ve bilgisayar başında geçirdiğiniz süreyi sınırlayarak çocuğunuza model oluşturun. Çocuğunuzun internette kalma süresine, bilgisayar kullanma süresine ve televizyon izleme süresine mutlaka kısıtlama getirin. Okul öncesi çağındaki bir çocuğun günde en fazla 20-30 dakika televizyon seyretmesine izin verin. İlköğretim çağındaki çocuğun televizyon karşısında geçirdiği süre günde en fazla 1-2 saati aşmamasına özen gösterin. İzlediğiniz haberlere ilişkin yorum ve düşüncelerinizi, korku ve kaygılarınızı çocuğunuzun yanında yüksek sesle dile getirmekten kaçınmaya çalışın. Aynı haberleri tekrar tekrar başka kanallarda arayarak izlemeyin. 15
Gerekli güvenlik ve filtreleme programlarını edinin. Çocuğunuzu TV ve bilgisayar dışında etkinlikler seçtiği ve genel olarak oyun ve TV izleme sürelerini sınırladığı için övün. Çocuğunuzla ve okul öğretmenleriyle birlikte çocuğunuzun yaşına uygun ve güvenli olan internet sitelerinin adreslerini belirleyin. 16
2011-2012 Öğretim yılı Yeşilay Kulüpleri Bahar yürüyüşü 2011-2012 Öğretim yılı Yeşilay Kulüpleri Bahar yürüyüşü 2011-2012 Öğretim yılında ilk dörde giren Yeşilay Kulübü öğrenci ve öğretmenlerinin Yeşilay Genel Merkezinin davetlisi olarak İstanbul un tarihi yerlerini gezerken 17
Sarıçam Kaymakamlığı Madde Bağımlılığını Önleme İstişare Kurulu üyelerini kabul eden Başkan Zenbilci, kurulun çalışmalarına bundan önce olduğu gibi bundan sonra da tam destek verdiğini söyledi. Kurul üyeleri de Başkan Ahmet Zenbilci nin kendilerine verdiği destekten dolayı teşekkür etti. Bu bilgi notu Sarıçam Belediyesi tarafından bastırılmıştır. 18