DİLEKÇELER I: GENEL (ADİ) DİLEKÇELER HUKUK DİLİ VE ADLİ YAZIŞMALAR. Yrd. Doç. Dr. Emel HANAĞASI ÜNİTE

DİLEKÇELER I: GENEL (ADİ) DİLEKÇELER HUKUK DİLİ VE ADLİ YAZIŞMALAR Yrd. Doç. Dr. Emel HANAĞASI ÜNİTE 4

I. GENEL OLARAK Sözlük anlamıyla dilekçe, bir dileği bildirmek için resmî yerlere sunulan, imzalı ve adresli (pullu veya pulsuz) yazıya denir (Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, A-K, 10. B., Ankara 2005, s. 529). Dilekçe teriminin yerine, özellikle eski hukuk metinlerinde istida, arzuhal (arzuhal, arz-i hal) ve genellikle davalar bakımından lâyiha kelimeleri kullanılmaktadır. Dilekçe, bir dileği bildirmek için resmî yerlere sunulan, imzalı ve adresli (pullu veya pulsuz) yazıya denir Anayasamızda dilekçe hakkı anayasal bir hak olarak siyasal haklar ve ödevler arasında sayılmaktadır (Dilekçe hakkı ile ilgili olarak bk. Servet ARMAĞAN, Dilekçe Hakkı ve 1961 Anayasası, İstanbul 1972). Anayasa nın 74. maddesine göre, Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir. - Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir. Dilekçe hakkının kullanılmasıyla ilgili olarak, 01.11.1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun kabul edilmiş bulunmaktadır. Bu Kanun un 3. maddesine göre, Türk vatandaşları kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına sahiptirler. Türkiye de ikamet eden yabancılar karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin Türkçe yazılması kaydıyla bu haktan yararlanabilirler. Görüldüğü üzere, bu Kanun, davalarda söz konusu olan dilekçeleri değil, Türk vatandaşları ve Türkiye de ikamet eden yabancılar tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi ile idarî makamlara yapılan dilek ve şikâyetler hakkındaki başvuruları kapsamaktadır (3071 s. K. m. 2). Türk vatandaşlarının ve Türkiye de ikamet eden yabancıların kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilir. İşlem safahatının duyurulması hâlinde alınan sonuç ayrıca bildirilir (3071 s. K. m. 7). Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderilen dilekçelerin ise Dilekçe Komisyonunda incelenmesi ve karara bağlanması altmış gün içinde sonuçlandırılır. İlgili kamu kurum veya kuruluşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonunca gönderilen dilekçeleri otuz gün içinde cevaplandırır. İnceleme ve karara bağlamanın esas ve usulleri Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde gösterilir (3071 s. K. m. 8, I). Dilekçe Komisyonu, görevleri ile ilgili olarak, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile özel kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi almak, ilgilileri çağırıp bilgi almak, idari Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

denetimin yapılmasını istemek, bilirkişi görevlendirmek ve yerinde inceleme yapmak yetkisine sahiptir. Bu yetkinin kullanılması durumunda kamu kurum ve kuruluşları ile kamu personeli, talep edilen bilgi ve belgeyi vermek, idari denetimi yapmak ve yerinde inceleme için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür (3071 s. K. m. 8, II). Hukuk kuralları, bazen açıkça resmî yerlere yapılacak başvuruların sözlü veya yazılı olabileceğini öngörebilir (örneğin bk. İİK m. 62). Bu durumda başvuru; istenirse yazılı olarak (yani bir dilekçe ile) veya istenirse de sözlü şekilde yapılabilir. Buna karşılık, eğer hukuk kuralı, başvurunun mutlaka yazılı olarak yapılmasını öngörüyorsa, başvuru ancak yazılı olarak (yani bir dilekçe ile) yapılabilir (örneğin bk. İİK m. 169). Hukuk kuralına göre, dilekçenin belli bir biçimde hazırlanması gerekiyorsa, bu durumda dilekçenin belirlenen unsurları içerecek şekilde hazırlanması zorunludur. Örneğin, aşağıda açıklanacağı üzere, hukuk davalarında dilekçelerin belli bir içeriğe sahip olarak yazılması, Kanun gereğidir (HMK m. 119, 2). Dilekçe, kural olarak, dilekçe sahibi (dilekçeci, müstedi, istida sahibi) tarafından bizzat düzenlenir veya düzenlettirilir. Aksine bir kural veya zorunluluk yoksa el yazısıyla ya da yazı makinesi veya bilgisayar ile yazılabilir (Ejder YILMAZ, Adlî Yazı ve Yazışma Usulleri, 3. B., Ankara 2010, s. 36). Uygulamada bazen, genellikle çok sayıda başvuru yapılmasının söz konusu olduğu durumlarda, işlemleri ve değerlendirmeyi kolaylaştırmak için, basılı (matbu) dilekçeler de kullanılmaktadır. Bunlara, örnek dilekçe veya form dilekçe de denilmektedir. Örneğin, öğrenci kredileri, kayıt yenileme, kooperatif üyeliği başvurusu gibi konularda, çok sayıda başvurunun söz konusu olduğu durumlarda, hem kolaylık hem de olası eksikliklerin önlenmesi amacıyla bu tür dilekçelerin kullanıldığı gözlemlenmektedir (Yılmaz s. 36). Uygulamada, adı dilekçe olmamasına karşın, icra takiplerinde kullanılan takip talebi de bir basılı dilekçe örneği olarak gösterilebilir. Basılı dilekçeler, boş bırakılan yerlerin ilgilisi tarafından yazı makinesiyle veya okunaklı bir el yazısıyla doldurulmasıyla tamamlanır. Dilekçenin, tamam, kısa, açık, doğru olması ve uygun bir ifade ile kaleme alınması gerekir (Yılmaz s. 36). Dilekçeler, konularına göre uzun veya kısa olabilir. Bununla birlikte, dilekçede olabildiğince gereksiz ayrıntıdan kaçınılması, konuların kısa ve öz olarak belirtilmesi ve dilekçe konusunun uzun olması hâlinde konunun paragraflara bölünmesi gerekir. Ayrıca, çok uzun bazı dilekçelerde, tekrar niteliğinde olsa da bazı hususların okuyanın dikkatini toplayabilmesi için vurgulanmasında, gerekli Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

yerlerde satır altlarının çizilmesi ve/veya büyük harflerle veya koyu harflerle yazılmasında yarar vardır (Yılmaz s. 37). Dilekçelerde ciddi, ağırbaşlı bir dil kullanılmalı; yazımın dil bilgisi kurallarına uygun, anlatımın ise yalın ve duru olmasına özen gösterilmelidir. Süslü, yapmacık, laubali ifadelerden kaçınılmalıdır. Dilekçelerde ciddi, ağırbaşlı bir dil kullanılmalı; yazımın dil bilgisi kurallarına uygun, anlatımın ise yalın ve duru olmasına özen gösterilmelidir. Süslü, yapmacık, laubali ifadelerden kaçınılmalıdır. Dilekçeler, çizgisiz, beyaz dosya kâğıdına dolma kalemle okunaklı bir el yazısıyla veya yazı makinesi ya da bilgisayarla yazılmalı; dilekçelerde kırmızı veya kurşun kalem asla kullanılmamalıdır. II. GENEL (ADİ) DİLEKÇELER Genel (adi) dilekçe, adlî makamlara verilen ve çoğu zaman kanunlara göre belli içerikleri bulunması gereken dilekçeler dışında kalan dilekçelerdir. A. İçerik Herhangi bir makama ya da kişiye başvurulması hâlinde verilen genel (adi) dilekçenin, kural olarak belli (katı) bir içeriği bulunmaz. Bununla birlikte, genel (adi) dilekçenin de uygulamada kendiliğinden oluşan belli bazı unsurları vardır. Ayrıca, bu dilekçelerin hazırlanmasında resmî yazışma kuralları ile iş yazılarının hazırlanmasına ilişkin kurallardan da yararlanmak mümkündür. Genel (adi) dilekçede bulunması gereken unsurlar, başvurulan makamın adı (hitap), dilekçenin metni, tarih, dilekçe sahibinin adı, soyadı ve imzası ile adrestir. Ülkemizde, resmî yazışma kuralları uzunca bir dönem (1960-2004) Başbakanlık genelgeleri ile düzenlenmiştir. Ancak, teknolojik gelişmeler ve mevzuatta yapılan düzenlemelerle elektronik ortamda yazışmanın mümkün hâle gelmesi, bu konuda yeni bir düzenleme yapılması ihtiyacını gerektirmiştir. Bu ihtiyaçtan hareketle Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hazırlanmış ve Bakanlar Kurulunca kabul edilerek yürürlüğe konulmuştur (bk. RG 02.12.2004, s. 25658). Türk Standartları Enstitüsü de, 12.04.1990 tarihinde Resmî Yazışma Kuralları adlı bir standart (TS 1391) çıkarmış ve ancak bu standart 12.04.2012 te iptal edilmiştir. Bunun yanı sıra, Türk Standartları Enstitüsünün özel sektörde kullanılan iş yazılarına ilişkin olarak da 05.03.1975 tarihinde çıkardığı İş Yazılarının Düzenlenmesi adlı bir standart (TS 1390) bulunmaktaydı. Ancak bu standart da 12.04.2012 de iptal edilerek güncelliğini yitirmiştir. Bununla birlikte, genel (adi) dilekçelerin hazırlanmasında hâlen bu standarttan yararlanıldığı görülmektedir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

Bu çerçevede, genel (adi) dilekçede bulunması gereken unsurlar, başvurulan makamın adı (hitap), dilekçenin metni, tarih, dilekçe sahibinin adı, soyadı ve imzası ile adrestir. Bunların yanında, dilekçenin durumuna göre daha başka unsurların da dilekçede bulunması gerekebilir (örneğin, ekler bölümü gibi). 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun a göre de Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması gerekir (3071 s. K. m. 4). Bu unsurları taşımayan veya belli bir konuyu ihtiva etmeyen, yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan dilekçeler incelenmezler (3071 s. K. m. 6). 1. Başvurulan Makamın Adı (Hitap) Dilekçenin başında, başvurunun yapıldığı, başvurulan makamın ya da kişinin adının bulunması gerekmektedir. Eğer gerekiyorsa, başvurulan makamın adresi de yazılır. Yanlış makama yapılan başvurunun ortaya çıkaracağı sakıncaları önlemek amacıyla, dilekçe doğru makama hitaben yazılmalıdır. 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun un 5. maddesinde, dilekçenin, konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda, dilekçenin bu makam tarafından yetkili idari makama gönderileceği ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi verileceği düzenlenmiştir (3071 s. K. m. 5). Hitap edilen makamın adı büyük harflerle yazılır. Varsa adreste yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük, diğer harfleri küçük yazılır (Yılmaz, s. 39). Adres yoksa, hitaptan sonra (yani başvurulan makamın adının yazılmasından sonra) bir virgül (,) konulabilir. Eğer adresle birlikte ise hitap, dilekçe metnin başladığı paragraf ile değil, diğer satırlarla aynı hizada başlar. Eğer hitapta adres yoksa, bu durumda hitabın, sol baştan başlaması uygun olur (Yılmaz, s. 39). Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik te, kişilere yazılan yazılarda; "Sayın" kelimesinden sonra ad küçük, soyadı büyük, unvan ise küçük harflerle yazılacağı düzenlenmiştir (m. 13, III). Bu düzenlemeden, dilekçelerde de yararlanılabilir. ÖRNEKLER- - ANKARA VALİLİĞİNE, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

- ELÂZIĞ NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜNE, - TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ BAŞKANLIĞINA Söğütözü Cad. No:4, Söğütözü-Ankara - Sayın Yrd. Doç. Dr. Emel HANAĞASI Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi.gibi 2. Dilekçenin Metni Dilekçenin metin kısmı, dilekçe sahibini dilekçe yazmaya yönelten kısım olup, hitap tan imza ya kadar sürer. Dilekçeden dilekçeye değişen bu kısımda, dilekçe sahibi, durumu anlatır ve talebini (dileğini) belirtir. Genel (adi) dilekçelerde, genellikle önce sorun (durum) aktarılır ve sonunda bir talepte (dilekte, istemde) bulunulur. Bununla birlikte, bazı durumlarda, dilekçe konusu sorun (durum) ile talep (dilek, istem) iç içe geçmiş olabileceği gibi, dilekçede sadece bir talep (dilek, istem) belirtilmiş de olabilir. Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik in 15. maddesinde, resmî yazılarda yer alacak metin kısmına ilişkin ayrıntılı bir düzenleme mevcuttur. Bu düzenlemenin büyük bir bölümünden genel (adi) dilekçeler bakımından da yararlanmak mümkündür. Bu düzenleme uyarınca: Metindeki kelime aralarında ve nokta, virgül, soru işareti gibi yazı unsurlarının arasında bir vuruş boşluk bırakılır. Paragraf başlarına yazı alanının 1.25 cm içerisinden başlanır. Paragraf başı yapılmadığı durumlarda paragraflar arasında bir satır aralığı boşluk bırakılır. Metin içinde geçen sayılar rakamla ve/veya yazı ile yazılabilir. Önemli sayılar rakam ile yazıldıktan sonra parantez içerisinde yazı ile de gösterilebilir. Metin içinde veya çizelgelerde üçlü gruplara ayrılarak yazılan büyük sayılarda gruplar arasına nokta (örneğin 22.465.660), sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için ise virgül (örneğin 25,33 - yirmi beş tam yüzde otuz üç) kullanılır. Yazı, Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan İmla Kılavuzu ile Türkçe Sözlük esas alınarak dil bilgisi kurallarına göre yaşayan Türkçe ile yazılır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

Metinde zorunlu olmadıkça yabancı kelimelere yer verilmez ve gereksiz tekrardan kaçınılır. Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan İmla Kılavuzu'nda bulunmayan kısaltmaların kullanılmasının zorunlu olduğu durumlarda, kısaltmanın ilk kullanıldığı yerde parantez içinde kısaltmanın açık biçimi gösterilir. Genel (adi) dilekçenin metni, arz ederim, sunarım, talep ederim gibi bir ifade edile sona erer. Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik te ise alt makama yazılan yazıların "rica ederim", üst ve aynı düzey makamlara yazılan yazıların "arz ederim", üst ve alt makamlara dağıtımlı olarak yazılan yazıların "arz ve rica ederim" biçiminde bitirileceği öngörülmüştür (m. 15, IX). 3. Tarih Dilekçenin hangi tarihte verildiğini belgelemek için, dilekçede tarih kısmının bulunması gerekir. Tarih; gün, ay ve yıl olarak genellikle rakamla yazılır (örneğin 03/02/2012 gibi). Ancak, ayın yazı ile yazılması da mümkündür (örneğin 3 Şubat 2012 gibi). Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik te, tarihin, gün, ay ve yıl rakamla, aralarına (/) işareti konularak yazılacağı öngörülmüştür (m. 11). Genel (adi) dilekçede de bundan yararlanılabilir. Tarih, dilekçenin sağ üst köşesine yazılabileceği gibi, metnin bitiminden hemen sonra aynı satıra veya ad ve soyadın üzerine yazılabilir. 4. Ad, Soyad ve İmza Metnin bitiminden sonra sağ alta, dilekçe sahibinin (veya toplu dilekçe söz konusu ise dilekçe sahiplerinin) adı, soyadı yazılır ve dilekçenin altı imzalanır. Eğer dilekçe, vekil eliyle imzalanıyorsa, bu durum (yani dilekçenin vekâleten imzalandığı) ile vekilin adı soyadı yazılır. İmza atamayanlar, parmak izi, el ile yapılmış bir işaret ya da mühür kullanabilirler (bk. 6098 sayılı Türk Borçlar K. m. 15, 16; HMK m. 206; Tebligat K. m. 24; Tebligat Tüz. m. 35). Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik in 16. maddesinde, resmî yazılarda yer alacak imza kısmına ilişkin ayrıntılı bir Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

düzenleme mevcuttur. Bu düzenlemenin büyük bir bölümünden genel (adi) dilekçelerde de yararlanmak mümkündür. Bu düzenleme uyarınca: Metnin bitiminden itibaren iki-dört aralık boşluk bırakılarak yazıyı imzalayacak olan makam sahibinin adı, soyadı ve unvanı yazı alanının en sağına yazılır. İmza, ad ve soyadın üzerinde bırakılan boşluğa atılır. Elektronik ortamda yapılacak yazışmalarda, imza yetkisine sahip kişi yazıyı, güvenli elektronik imzası ile imzalar. Yazıyı imzalayanın adı küçük, soyadı büyük harflerle yazılır. Unvanlar ad ve soyadın altına küçük harflerle yazılır. Akademik unvanlar ismin ön tarafına küçük harflerle ve kısaltılarak yazılır. 5. Adres Dilekçelerde, verilecek cevapların ulaştırılabilmesi için dilekçe sahibinin tam adresi, metindeki satırların hizasından başlamak üzere, sol alta yazılır. Bu kısma, adresin yanı sıra telefon, faks ve elektronik posta adresi de yazılabilir. 6. Ekler Dilekçelerde yukarıda anılan unsurların yanı sıra diğer bazı bilgilerin bulunması da gerekebilir. Örneğin, eğer dilekçeye bazı belgeler eklenmişse, dilekçede bu eklerin neler olduğunun bildirilmesi de zorunludur. Hazırlanan dilekçe, doğrudan doğruya ilgili makama veriliyorsa, dilekçenin o makamın varsa ilgili evrak bölümüne kaydettirilerek, kayıt numarası alınır. Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik in 18. maddesinde, yazının eklerinin imza bölümünden sonra uygun satır aralığı bırakılarak yazı alanının soluna konulan "EK/EKLER:" ifadesinin altına yazılacağı; ek adedi birden fazla ise numaralandırılacağı ve ek listesi yazı alanına sığmayacak kadar uzunsa ayrı bir sayfada gösterileceği öngörülmüştür. Dilekçede de bundan yararlanılabilir. B. Dilekçenin Verileceği Yer Hazırlanan dilekçe, doğrudan doğruya ilgili makama veriliyorsa, dilekçenin o makamın varsa ilgili evrak bölümüne kaydettirilerek, kayıt numarası alınır. Bu işlem, dilekçenin kaybolması gibi bir sakıncayı ortadan kaldırır. Kayıt numarası sayesinde, daha sonra evrakı takip imkânı sağlar. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

Dilekçe posta aracılığıyla gönderiliyorsa, bunun iadeli taahhütlü mektup biçiminde yapılması yararlı olur. Böylece, dilekçenin ilgili yere varıp varmadığı saptanabilir. Günümüzde, dilekçenin faks veya elektronik posta gibi yollarla gönderilmesi de mümkündür. Ancak, bu yolla gönderilen dilekçelerin karşı tarafça alınıp alınmadığı, alınmış ise ne zaman alındığı gibi konularda tespit hâlen zordur. Bu nedenle, dilekçenin bu yollarla gönderilmesinde dikkatli olunması gerekir. ÖRNEKLER ADLİ SİCİL VE İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE ANKARA İş başvurusunda bulunacağım kuruma verilmek üzere, sabıka kaydı verilmek üzere, adli sicil sorgulama sonucunun tarafıma bildirilmesini saygılarımla arz ederim. 10/05/2012 Adres: Güzaltan Sok. No. 71/12, Çankaya-Ankara Açık Kimliği: T.C. Kimlik No : 00012346 Veli Yavaş (İmza) Soyadı Adı Baba Adı Ana Adı : Yavaş : Ali. : Osman : Ayşe Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

Doğum Yeri : Ankara Doğum Tarihi : 22/01/1977 Nüfusa Kayıtlı Olduğu Yer (İli-İlçesi): Ankara Sincan ----------X---------- ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ DEKANLIĞINA Fakülteniz 01060033 numaralı öğrencisiyim. 22/03/2012 tarihinde sınavı yapılan Adli Yazı ve Yazışma Usulleri dersine ait sınav kâğıdımın gözden geçirilerek sınav notunda maddi hata bulunup bulunmadığının tespiti için gereğini saygılarımla arz ederim. 10/04/2012 Adres: Binektaşı Sok. No. 12/30, Büyükesat-Ankara ----------X---------- ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Zeynep Durmuş (İmza) Enstitünüz Özel Hukuk Bölümü, 040701234 numaralı öğrencisiyim. Ekte sunduğum belgede belirtilen mazeretim gereğince 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı 1. Yarıyılı öğrenime ara izni (kayıt dondurma) istiyorum. 03/04/2011 Bilgilerinizi ve gereğini saygılarımla arz ederim. Adres: Laleli Sok. No. 12/30, Maltepe-Ankara EK: -Sağlık raporu Mehmet Eryılmaz (İmzası) Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

DEĞERLENDİRME SORULARI Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan bölüm sonu testi bölümünde etkileşimli olarak cevaplayabilirsiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi dilekçenin verildiği tarihin yazılabileceği yerlerden biridir? a) Metin içine b) Üst orta c) Sağ üst d) Alt orta e) Sol alt 2. Sorulara cevap almak suretiyle bilgi edinmeyi, şikâyette bulunmak suretiyle denetlemeyi, dilek ve öneride bulunmak suretiyle de demokratik katılımı sağlayan siyasal hak aşağıdakilerden hangisidir? a) Seçilme hakkı b) Dilekçe hakkı c) İletişim hakkı d) Seçme hakkı e) Konut hakkı 3. Dilekçede, dilekçe yazanın adı soyadı nereye yazılmalıdır? a) Üst orta b) Sağ üst c) Sol alt d) Alt orta e) Sağ alt 4. Dilekçede adres nereye yazılmalıdır? a) Üst orta b) Sağ üst c) Sol alt d) Alt orta e) Sağ alt 5. Dilekçede, dilekçe yazanın imzası nereye atılmalıdır? a) Üst orta b) Sağ üst c) Sol alt d) Alt orta e) Sağ alt Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

6. Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderilen dilekçelerin, Dilekçe Komisyonunda incelenmesi ve karara bağlanması kaç gün içinde sonuçlandırılır? a) 7 gün b) 15 gün c) 30 gün d) 45 gün e) 60 gün 7. Türk vatandaşlarının ve Türkiye de ikamet eden yabancıların kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en çok kaç gün içinde gerekçeli olarak cevap verilir? a) 7 gün b) 15 gün c) 30 gün d) 45 gün e) 60 gün 8. Dilekçe hakkına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Dilekçe hakkı Anayasa mızda siyasal haklar ve ödevler arasında sayılmaktadır. b) 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun, TBMM ye, idari makamlara ve yargı mercilerine yapılan her türlü başvuruyu kapsamaktadır. c) Türk vetendaşları kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, TBMM ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına sahiptirler. d) Türkiye de ikamet eden yabancıların dilekçe hakkından yararlanmasında karşılıklılık esası gözetilir. e) Dilekçe hakkından yararlanma hakkına sahip olan Türkiye de ikamet eden yabancıların dilekçelerinin Türkçe yazılması gerekir. 9. Aşağıdakilerden hangisi genel (adi) dilekçede bulunması gereken unsurlardan biri değildir? a) Başvurulan makamın adı b) Dilekçe sahibinin imzası c) Tarih d) Dilekçe sahibinin adı ve soyadı e) Dilekçe sahibinin mesleği Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

10. Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik in 15. maddesinde yer alan, resmî yazılarda yer alacak metin kısmına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan İmla Kılavuzu'nda bulunmayan kısaltmaların kullanılmasının zorunlu olduğu durumlarda, kısaltmanın son kullanıldığı yerde parantez içinde kısaltmanın açık biçimi gösterilir. b) Metindeki kelime aralarında ve nokta, virgül, soru işareti gibi yazı unsurlarının arasında bir vuruş boşluk bırakılır. c) Metin içinde geçen sayılar rakamla ve/veya yazı ile yazılabilir. d) Yazı, Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan İmla Kılavuzu ile Türkçe Sözlük esas alınarak dil bilgisi kurallarına göre yaşayan Türkçe ile yazılır. e) Metinde zorunlu olmadıkça yabancı kelimelere yer verilmez ve gereksiz tekrardan kaçınılır. Cevap Anahtarı 1.C; 2.B; 3.E; 4.C; 5.E; 6.E; 7.C; 8.B; 9.E; 10.A Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK KAYNAKLAR Ejder YILMAZ, Adlî Yazı ve Yazışma Usulleri, 3.B., Ankara 2010 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15