ÜNİTE:1 Para ve Finansal Sistem ÜNİTE:2 Mali Varlık Fiyatlarının Belirlenmesi ÜNİTE:3 Finansal Kurumlar ve Piyasalar ÜNİTE:4 Bankacılık Sektörü ve Banka Yönetimi ÜNİTE:5 1 Para Arzının Belirlenmesi ve Para Piyasasında Denge ÜNİTE:6 Para Politikası ve Parasal Aktarım Mekanizmaları ÜNİTE:7 Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Para Politikası Rejimleri ÜNİTE:8 Para Politikasının Amaçları ve Araçları 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 1
Dersin Adı : Para Ve Banka Dersin Kodu : İKT301U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :5 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri: 1-8 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 2
ÜNİTE:1 Umutlarınızı yüksek, sabit giderlerinizi düşük tutun. Anonim Para ve Finansal Sistem Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. ÖRNEK SORU: 30 Adet mal ve hizmetten oluşan bir ekonomide para olmaması durumunda mal ve hizmetlerin bir biri cinsinden kaç farklı fiyatı oluşur? A - 10 B - 30 C - 245 D - 385 E - 435 3 Doğru Cevap: E Para ve Paranın Fonksiyonları İktisatçılar parayı, mal ve hizmet değişiminde ve borçların ödenmesinde genel kabul görmüş bir değer olarak tanımlarlar. PARA: Mal ve hizmet alımında ve borçların ödenmesinde (değişimlerde) herkes tarafından genel kabul gören nesnedir. Paranın üç temel özelliği vardır. 1. Değişim Aracı Olma: Ödemeler sistemi içinde tüm işlemlerde kullanılabilir olma özelliğidir. Sadece paraya özgü bir özelliktir. 2. Hesap Birimi Olma Fonksiyonu: Bir ekonomide yer alan tüm mal ve hizmetlerin kullanılan para birimi cinsinden ifade edilmesidir. 3. Değer Saklama Aracı Olma Fonksiyonu: Nominal getirisi olmamasına rağmen paranın değer muhafaza aracı olarak kullanılmasının nedenleri; paranın en likit varlık olması ve 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 3
alternatif finansal varlıkların getirileri hakkındaki belirsizliktir. Bu özelliklerden paranın değişim aracı olarak finansal sistem içerisinde kullanılması, parayı diğer finansal varlıklardan ayırmaktadır. Ödemeler Sisteminin Gelişimi Ödemeler sistemine konu olan para zaman içerisinde değişime uğramış, mal para sisteminden banknotlara, daha sonra da itibari paraya geçilmiştir. Sonraları çekler ödemeler sisteminde kullanılmıştır. Elektronik fon transferinin gelişimiyle elektronik para ortaya çıkmıştır. MAL PARA SİSTEMİ: Paranın temel özelliklerini ve fonksiyonlarını yerine getiren bir nesnenin para olarak kullanıldığı sistemdir. İTİBARİ PARA: Devlet tarafından yasal ödeme aracı olarak basılan ve üzerinde nominal olarak ifade ettiği satın alma gücünün belirtildiği kağıt banknottur. Devlet yasal değişim aracı olarak ilan ettiği için değişmelerde herkes tarafından kabul edilir. Kendi başına bir kullanım değeri yoktur. ÇEK: Çok yüksek miktarlı ödeme işlemlerinin, paranın fiziksel olarak taşınmasına gerek kalmadan, bankalardaki hesaplar arasındaki transferiyle gerçekleştirilmesini sağlar. ELEKTRONİK PARA: Hem kağıt para basılması nedeniyle ortaya çıkan maliyetin azaltılmasını hem de çek sisteminde kaybedilen zamanın geri kazanılmasını sağlar. Paranın gelecekte nasıl bir fiziksel varlıkta olacağı ödemeler sisteminin gelişimiyle yakından ilgili olacaktır. 4 Finansal Sistem ve Ekonomi Finansal sistem, finansal fonların fon fazlası olanlardan fon açığı olanlara fon akışını sağlar. Finansal fonların el değiştirmesi sırasında birileri borç verirken birileri de borç almaktadır. 1. Doğrudan Finansman: Fon akışı aracı kullanılmadan finansal piyasalar üzerinden gerçekleşir. 2. Dolaylı Finansman: Fon akışının finansal kurumlar aracılıyla gerçekleştirilmesidir. Doğal olarak bu borç verme işlemi karşılıksız olmaz, borç veren bunun karşılığında borç alan tarafından borcun hangi koşullarda ve ne zaman ödeneceğini belirten bir borç senedi alır. Finansal sistem fon transferini sağlarken aynı zamanda bazı temel işlevleri de yerine getirmektedir. Bu işlevler; riskin paylaşılması, likidite sağlanması ve bilgi aktarımıdır. FİNANSAL SİSTEMİN İŞLEVLERİ 1. Fon Transferi 2. Risk Paylaşılması 3. Likidite 4. Bilgi Aktarımı 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 4
FİNANSAL VARLIKLAR: Ortaklık ve alacaklık hakkı sağlayan menkul kıymetlerdir. En önemli özelliği, yatırım aracı olmalarıdır. ORTAKLIK HAKKI SAĞLAYAN FINANSAL VARLIKLAR: Hisse senedi gibi ortaklık araçlarıdır. Hisse Senedi: Anonim ortaklıkların çıkardıkları, şirket sermayesine katılımı temsil eden finansal varlıklardır. Sahibine sağladığı haklar: Ortaklık hakkı, Yönetime katılma hakkı (Genel kurulda oy verme), Kardan pay alma hakkı ALACAKLIK HAKKI SAGLAYAN FINANSAL VARLIKLAR: Tahvil ve bono gibi borç araçlarıdır. Tahvil: Devletin ya da özel şirketlerin orta ve uzun vadeli borçlanarak fon bulmasını sağlayan borç senetleridir. Bono: Devletin ya da özel şirketlerin kısa vadeli borçlanarak fon bulmasını sağlayan borç senetleridir. Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS): Hazine tarafından çıkartılan ve devletin borçlanmasını sağlayan hazine bonosu ve devlet tahvilleridir. Finansman Bonoları: Büyük şirketlerin çıkardıkları kısa vadeli borç senetleridir. Banka Bonosu: Bankaların çıkardıkları kısa vadeli borç senetleridir. Kıymetli Maden Bonoları: İstanbul altın borsası üyesi bankalar ve aracı kurumların çıkardığı altın ve gümüş ve platin bonoları iskonto esasıyla satışa sunulan vadesi 60 günden az 1 yıldan fazla olmayan menkul kıymetlerdir. Eurobond: Bir şirketin ya da ülkenin kendi para birimi dışında dolar, euro gibi yabancı bir para cinsinden çıkardıkları tahvillerdir. 5 ÖRNEK SORU: Aşağıdakilerden hangisi merkez bankasının görevleri arasında yer almaz? A - Devletin bankası olma B - Kar elde etme C - Para politikasını yönetme D - Fiyat istikrarını sağlama E - Banknotların fiziki kalitesinin korunmasını sağlama Doğru Cevap:B Finansal Varlıklar Finansal varlıklar ortaklık ya da alacaklılık hakkı sağlayan menkul kıymetlerdir. Ortaklık hakkı sağlayan finansal varlıklar hisse senetleridir. Hisse senetleri anonim ortaklıklar tarafından yasal düzenlemelere uygun olarak çıkartılan şirket sermayesine katılımı temsil eden finansal varlıklardır. 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 5