TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi Teknik Resime Giriş
2/37 Teknik Resime Giriş Teknik Resime Giriş Teknik Resim Nedir? Tasarı Geometri Tarihçesi Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi Teknik Resim Araç Gereçleri Standart Kağıt Ölçüleri Resim Kağıtlarının Katlanması Resim Kağıdı Çeşitleri Derse Getirilmesi Gereken Malzemeler Dersin Kuralları Not Değerlendirmesi Dersle İlgili Bilgiler
3/37 Teknik Resim Nedir? Makine elemanlarının, yapıların ve en genel haliyle mühendislik ürünlerinin biçimini ve boyutlarını tarif etmekte kullanılan bir dildir. Mühendisler ve diğer teknik elemanlar arasındaki iletişimi sağlayan bu dilde, belirli çizim teknikleri çerçevesinde özel çizgiler, işaretler ve semboller kullanılır. Teknik resimler serbest elle, çizim araç ve gereçleri ile veya bilgisayar ortamında çizilebilir.
4/37 Teknik Resim Nedir? Konuştukları dil ne olursa olsun, dünyadaki tüm insanlar teknik resimler ile fikirlerini birbirlerine aktarabilirler. Bir mühendisin, mimarın veya tasarımcının zihnindeki yeni bir ürünü, makineyi, sistemi veya yapıyı diğer insanlara aktarabilmesinin en uygun yöntemi teknik resimdir. Teknik Resime Giriş Bir tasarımın en basit formundan nihai durumuna gelinceye kadar tüm aşamalarında teknik resimler kullanılır. Teknik resim, üretimin de standart, hatasız, düzenli ve daha ekonomik yapılmasını sağlar.
5/37 Tasarı Geometri Tasarı geometri, uzayda tasavvur edilmiş cisimleri, izdüşümleri ile gösteren geometridir. Tasarı geometride, uzay geometrinin şekilleri ve öğeleri, tam ve aslına uygun biçimde bir düzleme (üzerine şekil çizilen kağıda) aktarılır.
6/37 Tarihçesi Heykeltıraş, sanatçı, bilim adamı ve mühendis olan Leonardo da Vinci (1452-1519) yaptığı tasarımların teknik resimlerini ayrıntılı olarak çizmiştir. Bu çizimler herhangi bir çizim kuralı ortaya koymasa da teknik resim açısından ilk sayılabilirler.
7/37 Tarihçesi Teknik Resime Giriş Fransız matematikçi Gaspard Monge (1746-1818) tasarı geometriyi kurmuş ve sistemleştirmiştir. Cisimlerin izdüşümlerini çıkararak üç boyutunu da resim üzerinde göstermiştir. Üç boyutlu analitik geometrinin temel ilkelerini Géométrie Descriptive adlı eserinde yayınlamıştır.
8/37 Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Parçaların, yapı elemanlarının ve her türlü cismin iki veya üç boyutlu teknik çizimlerinin bilgisayar teknolojisi kullanılarak yapılmasına Bilgisayar Destekli Tasarım (Computer Aided Design) adı verilir. Günümüzde tüm mühendislik alanlarında çok yaygın olarak kullanılmaktadır.
9/37 Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi Teknik resim, üretilmesi istenilen bir parçanın, biçimine, boyutlarına ve diğer özelliklerine ait tüm bilgileri içeren, belirli kural ve standartlara göre çizilen bir resimdir. Küp veya silindir gibi basit geometrik parçalar yazılı veya sözlü olarak tarif edilebilir. Ancak daha karmaşık parçalar ve büyük projelerin bu şekilde anlatılması mümkün değildir.
10/37 Teknik Resmin Endüstrideki Yeri ve Önemi Yapıların da tüm parçaları, önce ayrıntılı olarak tasarlanır, teknik resimleri çizilerek projelendirilir ve daha sonra da inşa edilirler. Teknik Resime Giriş Teknik resmin önemi, bu anlamda uluslar arası bir dil olmasıdır. Dünyanın çeşitli ülkelerinde teknik resim kurallarına uygun olarak çizilen resimler ve bunlar esas alınarak imal edilen parçalar ve yapı elemanları aynı standarttadır. Dolayısıyla bütün mühendisler, teknik resim kurallarını iyi bilmelidirler.
11/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Teknik Resime Giriş Çizim Masası ve Tahtası
12/37 Teknik Resim Araç Gereçleri T-Cetveli Çizim masasında çizim yaparken yatay çizgilerin çizilmesini sağlar. Ayrıca gönyelere kızaklık yaparak dikey ve açılı çizgilerin çizilmesine yardımcı olur.
13/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Ölçü ve Ölçek Cetvelleri Ölçü cetvelleri resim üzerinden ölçü almak ve ölçülü resim çizmek için kullanılır. Üzerinde milimetrik bölüntüler bulunur. Ölçek cetvelleri ise kenarları birden fazla ölçek ile bölümlendirilmiş ve üçgen kesitli bir cetvel türüdür. Resimlerin büyültme veya küçültme yapılarak çizilmesinde kullanılır.
14/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Eğri Cetveller (Pistole) Elips, parabol, hiperbol, helis,vb. eğrilerin birleştirilmesinden oluşan bir cetvel türüdür. Çeşitli eğrilerin çiziminde kullanılır. Teknik Resime Giriş
15/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Gönyeler 45 ve 30-60 olarak iki türde bulunan standart gönyeler T cetveli üzerinde kaydırılarak dikey ve eğik çizgilerin çiziminde kullanılır. Bu gönyelerle 15, 30, 45, 60, 75, 90, 105 lik açılar çizilebilir.
16/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Açı Ölçer (İletki) Standart gönyeler ile çizilemeyen 0 ile 360 arasındaki açıların ölçüm ve işaretlenmesinde kullanılır.
17/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Pergeller Daire ve yay çizimi ile ölçü taşımasında kullanılır.
18/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Daire ve Yay Şablonları Değişik ölçülerde daire ve yayların çiziminde kullanılır.
19/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Elips Şablonları İzometrik, dimetrik, trimetrik perspektif, açı ve ölçülerin çiziminde kullanılır. Teknik Resime Giriş
20/37 Teknik Resim Araç Gereçleri YazıŞablonları Standart harflerin ve rakamların, cins ve büyüklüklerine göre yapılmışlardır. Standart düzgün ve temiz yazı için kullanılır.
21/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Sembol Şablonları Çeşitli meslek gruplarında kullanılmak üzere yapılmış ve üzerinde o meslekle ilgili sembol, şekil ve işaretlerin bulunduğu şablonlardır.
22/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Yazı ve çizimde kullanılan kurşunkalemler sertlik bakımından üç gruptur: Sert Kalemler (H, 2H, 3H, ) Orta sertlikte kalemler (HB veya F) Yumuşak kalemler (2B, 3B, ) Kurşun Kalemler Yazı ve ölçülendirmelerde HB, ince çizgilerde F veya H, kalın çizgilerde 2B kullanılır. Teknik Resime Giriş Sabit kalınlıkta çizdikleri için versatil (uçlu) kurşun kalemler de tercih edilebilir. Bunların uç kalınlıkları 0,35mm, 0,5mm, 0,7mm ve 0,9mm dir.
23/37 Teknik Resim Araç Gereçleri Rapido Kalemler Çini mürekkebi ile kullanılan, çeşitli kalınlıklarda (0,1mm 2,0mm) yazabilen kalemlerdir. Teknik Resime Giriş
24/37 Standart Kağıt Ölçüleri Çizim kağıtları çeşitli adlar altında standartlaştırılmışlardır. Türk Standartları Enstitüsü nün kabul ettiği ISO 216 kağıt standart sisteminde kağıtların yükseklik/genişlik oranı 2 ye eşittir. Böylece bir kağıt uzun kenarından iki eşit parçaya bölündüğünde yükseklik/genişlik oranı değişmemektedir.
25/37 Standart Kağıt Ölçüleri
26/37 Standart Kağıt Ölçüleri Kağıt Ölçüleri Ülkemizde teknik resimde A serisi kağıtlar kullanılmaktadır.
27/37 Standart Kağıt Ölçüleri Kağıt türlerinin kullanıldığı yerler:
28/37 Standart Kağıt Ölçüleri
29/37 Resim Kağıtlarının Katlanması
30/37 Resim Kağıdı Çeşitleri Beyaz resim kağıdı: Yaklaşık 80gr/m 2 ağırlığa sahip standart beyaz kağıt Aydınger kağıdı: Parlak yüzeyli, yarı saydam, her çeşit yağdan arı, açık grimat renkte, üzerinde kurşun kalem yada çini mürekkep kullanılabilen kağıt türü. Teknik Resime Giriş Eskiz kağıdı: Teknik resimde genellikle ön çalışma için kullanılan, bitkisel yağlara batırılarak havada kurutulmuş yarı saydam ve ucuz kağıt türü. Ozalit kağıdı: Bir yüzeyine kimyasal bir madde emdirilmiş ve bu şekilde ışığa duyarlı hale getirilmiş bir kağıt türüdür. Aydıngerden çoğaltma için kullanılır.
31/37 Derse Getirilmesi Gereken Malzemeler Teknik Resime Giriş T-cetveli 2 adet gönye (45 ve 30-60 ) 3 adet kurşun kalem veya normal kurşun kalem 0.7 mm 2B uçlu - 2B uçlu 0,5 mm HB uçlu - HB uçlu 0,35 mm H uçlu - H uçlu Vida ayarlı pergel ve daire şablonu Açıölçer Pistole Kaliteli silgi, kalemtıraş ve selobant A4 kağıtlar, kareli kağıtlar Çizim dosyası ve malzemeler için çanta Malzemesi olmayan öğrenci derse alınmaz!
32/37 Dersin Kuralları Derste kullanılacak olan malzemesi yanında olmayan öğrenci derse alınmaz. Dolayısıyla ders malzemelerinizi getirmeyi asla unutmayınız! Derse devam zorunludur. Sınıfta yapılacak uygulamalar ders sonunda teslim edilecek ve değerlendirmeye tabi tutulacaklardır. Derse katılmayan öğrenci uygulamayı yapmamış olacaktır. Teknik Resime Giriş Ders sonunda verilecek ödevler ertesi dersin hemen başında teslim edilecektir. Geç gelen ödevler kesinlikle kabul edilmeyecektir.
33/37 Dersin Kuralları Sınıf uygulamaları ve ödevler 4 puan üzerinden değerlendirilecektir. Tam çizim : 4 puan Az hatalı : 3 puan Vasat : 2 puan Çok kötü : 1 puan Yok : 0 puan Teknik Resime Giriş Uygulama ve ödevlerin en düşük bir tanesi ortalamaya katılmaz. Ders esnasında cep telefonuyla konuşmaya izin verilmez.
34/37 Not Değerlendirmesi 1. vize % 15 2. vize % 15 Uygulamalar % 10 Ödevler % 10 Teknik Resime Giriş Final % 50
35/37 Dersle İlgili Bilgiler Ders notları, uygulama yaprakları ve ders tanıtım formuna http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.cevik/ adresinden ulaşabilirsiniz. Dr. Mehmet Çevik Teknik Resime Giriş E-mail: mehmet.cevik@deu.edu.tr Ders Tanıtım Formu nu mutlaka okuyunuz.
36/37 Yararlanılan Kaynaklar MEGEP Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi: http://www.megep.meb.gov.tr/ F.E. Giesecke, et al., Technical Drawing, Prentice Hall. İ.Zeki Şen, N. Özçilingir, Teknik Resim, DE-HA Yayıncılık.
37/37 Haftaya görüşmek üzere!