ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİNİN ÖĞRETİM ÜYELİĞİNE İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİNİN ÜÇLÜ, BEŞLİ VE YEDİLİ DERECELEMEDE GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ

Benzer belgeler
C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs 2004 Cilt : 28 No:

ÖĞRENCİLERİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ A SCALE FOR STUDENTS ATTITUDE TOWARDS THE TEACHING PROFESSION

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK

KOPYA ÇEKMEYE İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ALAN SINAVI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ : GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Bazı Temel Kavramlar

BİR İSTATİSTİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GÜVENİRLİK VE GEÇERLİĞİ

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİM YAPMAYA İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ. Ali ARSLAN

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK DERSİNE İLİŞKİN TUTUMLARI

DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)

Bir çalışmanın yazılı bir planıdır. Araştırmacının yapmayı plandıklarını ayrıntılı olarak ifade etmesini sağlar. Araştırmacıya yapılması gerekenleri

BÖLÜM 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEDE TEMEL KAVRAMLAR

T.C. MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

MATEMATİK BAŞARISIZLIĞINA ETKİ EDEN NEDENLER İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

BÖLÜM 12 STUDENT T DAĞILIMI

The International New Issues In SOcial Sciences

Araştırma Yöntem ve Teknikleri

Çocuklara Yabancı Dil Öğretiminin Duyuşsal Hedefleri Ölçeği

Batı Karadeniz Tıp Dergisi Medical Journal of Western Black Sea

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI NOTLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Tamer Yılmaz, Barış Yılmaz, Halim Sezici 1 ÖZET

Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon

BİYOİSTATİSTİK Korelasyon Analizi Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

HEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ

BÖLÜM 13 HİPOTEZ TESTİ

HS-003. Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı.

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yürütülen bu çalışmada Ankara ili ile ilgili şu spesifik bilgilerin elde edilmesi amaçlanmıştır.

GÜVENLİK İKLİMİNİN BİREYSEL, ÖRGÜTSEL VE ORTAM ETMENLERİNİN BÜYÜK ÖLÇEKLİ MAKİNE, KİMYA VE MADEN İŞLETMELERİNDE İNCELENMESİ

Beden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi

KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞINA İLİŞKİN BİR TUTUM ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği

ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

GEDİZ ÜNİVERSİTESİ PSİKOLOJİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

BİLİMSEL ARAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK BİR TUTUM ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

N.E.Ü. A.K.E.F. MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN TUTUMLARI

ÖĞRETMENLER, ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRETMEN YETERLĠKLERĠ

SANAT EĞİTİMİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Bilgisayar ve İnternet Tutumunun E-Belediyecilik Güvenliği Algısına Etkilerinin İncelenmesi

Özet. Abstract. Efe Akbulut*

BARTIN ORMAN FAKÜLTESİ NİN DİĞER ORMAN FAKÜLTELERİ İLE BAZI KRİTERLERE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

MODÜLER ÖĞRETİME İLİŞKİN BİR TUTUM ÖLÇEĞİNİN GEÇERLİK ve GÜVENİRLİĞİ

Tutum ve Tutum Ölçekleri

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci

Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Bakışlarıyla İlgili Bir Değerlendirme

MEÜ. SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DERS TANIMI FORMU

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

VERİ TOPLMA ARAÇLARI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK

BİYOİSTATİSTİK. Uygulama 4. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

Eğitim Derslerinin Doktora Öğrencilerinin Öğretmenlik Tutumlarına Etkisi

IV. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi

TÜRKİYE DE ÖĞRETMENLİK TUTUMLARI

Teknik Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının, Eğitim Programların Niteliğine İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Evren (Popülasyon) Araştırma kapsamına giren tüm elemanların oluşturduğu grup. Araştırma sonuçlarının genelleneceği grup

ISSN: e-journal of New World Sciences Academy 2009, Volume: 4, Number: 4, Article Number: 1C0092

ERKEK ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KADINLARIN ÇALIŞMASINA YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ MALE ATTITUDE SCALE OF UNIVERSITY STUDENTS TOWARDS WOMEN S WORK

BÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... v. ŞEKİLLER LİSTESİ... xxi. ÇİZELGELER LİSTESİ... xxiii BİRİNCİ KESİM BİLİMSEL İRADE VE ARAŞTIRMA EĞİTİMİNE TOPLU BAKIŞ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ (BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

SOSYOLOG TANIM A- GÖREVLER

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can

EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2007 Sayı: 2

T TESTİ: ORTALAMALAR ARASI FARKLARIN TEST EDİLMESİ. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN

Öğreti m Üyeleri ni n Beklenti ve Algıları Üzeri nden Tıp Eği ti mi nde Deği şi m Yöneti mi Ölçeği

Sosyal Proje Geliştirme Dersi Raporu PROJE BAŞLIĞI BURAYA YAZILACAK. İsim Soyisim Öğrenci No Buraya Yazılacak

Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 16(2), Atıf için/please cite as:

MÜZİK BİÇİMLERİ DERSİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

KPSS/1-EB-CÖ/ Bir öğretim programında hedefler ve kazanımlara yer verilmesinin en önemli amacı aşağıdakilerden hangisidir?

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri

Yaşam Değerleri Envanterinin Faktör Yapısı ve Güvenirliği. Prof. Dr. Hasan BACANLI Doç. Dr. Feride BACANLI

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...

K U L L A N I M B İLGİLERİ

Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, Nisan 2006, Pamukkale Ünv. Eğt. Fak. Denizli

LİKERT TİPİ ÖLÇEKLERE FARKLI BİR YAKLAŞIM Kelime Tabanlı Ölçekler ile Gülenyüz Ölçeklerin Karşılaştırılması

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci

Okula ve Sınıfa Uyum Açısından Türkiye de Öğrenim Gören Mülteci Çocuklar ile İlköğretimdeki Öğrenciler Arasındaki Farklar

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1

Medde İstatistikleri, Test İstatiskleri

SANAYİ İŞÇİLERİNİN DİNİ YÖNELİMLERİ VE ÇALIŞMA TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ - ÇORUM ÖRNEĞİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜ ALANA GÖRE BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME İLİŞKİN TUTUMLARININ İNCELENMESİ

COĞRAFYA ÖĞRETİMİNDE GEZİ-GÖZLEM TEKNİĞİNİ KULLANABİLME ÖZ-YETERLİLİK İNANÇ ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

TEMELEĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN DEĞİŞMEYE İLİŞKİN TUTUMLARI. Doç. Dr. Abdurrahman TANRIÖĞEN Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Kazanımlar. Z puanları yerine T istatistiğini ne. zaman kullanacağını bilmek. t istatistiği ile hipotez test etmek

EĞİTİMDE ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler. Geçerlik. Geçerlik Türleri. Geçerlik. Kapsam Geçerliği

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion:

YÜKSEKÖĞRETİMDE EĞİTİM ÖĞRETİMLE İLGİLİ ÖĞRENCİ MEMNUNİYETİ ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ ÖZET

Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2008) 1/2, FEN VE TEKNOLOJĠ ÖĞRETĠMĠ DERSĠNE YÖNELĠK TUTUM ÖLÇEĞĠ GELĠġTĠRME ÇALIġMASI

ULUSLAR ARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ

Transkript:

XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİNİN ÖĞRETİM ÜYELİĞİNE İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİNİN ÜÇLÜ, BEŞLİ VE YEDİLİ DERECELEMEDE GEÇERLİK VE GÜVENİRLİĞİ Yard.Doç.Dr. Çetin SEMERCİ Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü csemerci@firat.edu.tr Özet Araştırmanın amacı, Araştırma Görevlilerinin Öğretim Üyeliğine (AGÖÜ) İlişkin Tutum Ölçeğinin Üçlü, Beşli ve Yedili Derecelemede Geçerlik ve Güvenirliği çalışmalarının yapılmasıdır. Araştırmada survey yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, Fırat Üniversitesi nde görev yapan 577 araştırma görevlisidir. Örneklem ise, bu evren içinden random alarak seçilmiş 184 araştırma görevlisidir. Araştırmada, ölçeğin madde sayısı, Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı dereceleme arttıkça yükseldiğinden ölçeğin yedili derecelemede olanı tercih edilmiştir. Bu araştırmada, yedili derecelemeli AGÖÜ ye ilişkin tutum ölçeğinde 62 maddelik havuzdan 38 i yer almış, KMO değeri 0.78, Bartlett s Testi 4761.385 ve Cronbach Alpha 0.93 bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Araştırma görevlisi, Öğretim üyesi, tutum, geçerlik ve güvenirlik The Validity And Reliability of Consisting of Three, Five And Seven Grades of Attitude Scale of Research Assistants On Related Number of Faculty Abstract The aim of this study was to examine the validity and reliability of consisting of three, five and seven grades of attitude scale of research assistants on related number of faculty. Survey method is used in this study. The study population based on 577 research assistants working in Firat University. The samples were randomly chosen 184 research assistant. In this study, we preferred seven grades due to the increased number of item, Kaiser-meyer-Olkin (KMO) value and Cronbach Alpha reliability coefficient when grade increased from three to seven. In this study, seven grades scale occurred in 38 out of 62 items in attitude scale, KMO value was 0.78, Bartlett s test was 4761.385 and Cronbach Alpha was 0.93. Key Words: Research assistant, number of faculty, attitude,validity and reliability.

GİRİŞ Üniversitelerin çağdaş düzeye ulaşmasında pek çok unsurun yanı sıra, insan unsurunu teşkil eden öğretim üyelerinin ve yardımcılarının yeterli nicelik ve nitelikleri önem taşır (Çıkrıkçı-Demirtaşlı, 1997, 83; Arslan, 1995, 31). Öğretim üyelerinin sadece bilişsel alanda yetişmiş olmaları öğretim üyeliği için çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Öğretim üyesi mesleğini sevmeli, mesleğine karşı olumlu tutumlar geliştirebilmelidir. Aksi takdirde öğretim üyelerinin mesleğinde başarısız olması kaçınılmazdır. Örneğin, 1987-2002 yılları arasında 29 farklı ülkeye toplam 3631 öğretim üyesi adayı gönderildiği, aday başına yıllık ortalama 25.000 dolar harcandığı ve bunların yüzde 42 sinin başarısız olduğu görülmektedir (Tepeşir.com, Tarihsiz). Buradaki başarısızlıkta, öğretim üyeliğine ilişkin olumsuz tutumların da belirli derecede etkili olduğu söylenebilir. Araştırma görevlisi geleceğin öğretim üyesidir. Araştırma görevlisi bilişsel (bilgi, kavrama vb.) olarak geliştirilirken duyuşsal yönde de öğretim üyeliğine karşı olumlu tutum kazanması gerekmektedir. Bunun için tutumlarının ölçülmesine ihtiyaç vardır.bu bağlamda, araştırmanın amacı, Araştırma görevlilerinin öğretim üyeliğine ilişkin tutum ölçeğinin üçlü, beşli ve yedili derecelemede geçerlik ve güvenirliği çalışmalarının yapılmasıdır. YÖNTEM Araştırmada survey yöntem kullanılmıştır. Toplam 25 öğrenciye 30 dakika anketörlük eğitimi verilmiş ve veriler anketörler yardımıyla toplanmıştır. Evren ve Örneklem Araştırmanın evreni, Fırat Üniversitesi nde görev yapan 577 araştırma görevlisidir. Bu araştırma görevlilerinin 65 i diğer üniversitelerde doktora öğrenimlerini sürdürmekte, 38 ine araştırmanın yapıldığı 15-30 Mart 2004 tarihleri arasında ulaşılamamış ve 23 ü de yoğun çalışmalarını mazeret göstererek ölçeği cevaplamak istememişlerdir. Örneklem ise, bu evren içinden random alarak seçilmiş 184 (%31.9) araştırma görevlisidir. Araştırmanın evreni ve örneklemi ile ilgili bilgiler Tablo 1 de verilmiştir. Araştırma ölçeği, başlangiçta evrendeki sayı kadar çoğaltılmış ancak uygulamalardaki güçlüklerden dolayı fakültelere göre yüzde 13.7 den yüzde 61.5 arasında bir dizi genişliği oluşmuştur.

Tablo 1. Araştırmanın evreni ve örneklemine ilişkin veriler Fakülteler Evren (f) Örneklem(f) (%) Eğitim Fakültesi 15 8 53.3 Fen-Edebiyat Fak. 69 38 55.1 İletişim Fakültesi 10 5 50.0 Mühendislik Fak. 67 33 49.3 Su Ürünleri Fak. 15 8 53.3 Teknik Eğitim Fak. 48 25 52.1 Tıp Fakültesi 314 43 13.7 Veteriner Fak. 39 24 61.5 Toplam 577 184 31.9 Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi Araştırma görevlilerinin öğretim üyeliğine ilişkin tutum ölçeğinin üçlü, beşli ve yedili derecelemede geçerlik ve güvenirliği konusu adından da anlaşılacağı üzere araştırma görevlilerinin daha çok duyuşsal alanını ölçmeye dönük bir ölçektir. Araştırmada, ölçek derecelemesi şu şekilde yapılmıştır: Üçlü derecelemede, katılıyorum için 3, fikrim yok için 2, katılmıyorum için 1, beşli derecelemede, tamamen katılıyorum için 5, katılıyorum için 4, fikrim yok için 3, katılmıyorum için 2, kesinlikle katılmıyorum için 1 ve yedili derecelemede, tamamen katılıyorum için 7, büyük ölçüde katılıyorum için 6, biraz katılıyorum için 5, fikrim yok için 4, pek katılmıyorum için 3, katılmıyorum için 2, kesinlikle katılmıyorum için 1 şeklinde belirlenmiştir. Ölçekte belirlenen olumsuz cümlelerin cevapları tamamen katılıyorum: 1 den kesinlikle katılmıyorum: 7 ye gibi tüm derecelemeler için ters yönde yeniden (recode) kodlanmıştır. Burada tutum ölçeklerinde görülen iki durum için düzenleme yapılmıştır. Birincisi istenen durumlar için olumlu cümleler yazılmıştır. İkincisi, istenmeyen durumlar için de olumsuz cümleler göz önüne alınarak, olumlu durumlar gibi eşit puan almaları sağlanmıştır. Tutum ölçeklerinde bu olumlu ve olumsuz durumlar eşit puan almaktadır. Araştırmada, ölçme aracı olarak geliştirilen ölçeğin genel olarak geliştirilmesi aşaması ikiye ayrılır (Balcı, 1995: 142-143; Karasar, 1995: 139-143): 1. Kapsam ve Yapı Geçerliği Aşaması a. Madde Havuzu (İfade Bankası) b. Uzman Görüşü c. Ön Deneme d. Faktör Analizi

2. Güvenirlik Hesaplama Aşaması Bu aşamalarla ilgili açıklayıcı bilgiler aşağıda verilmiştir: 1. Kapsam ve Yapı Geçerliği Aşaması a. Madde Havuzu Bu aşamada öncelikle, öğretim üyesi ile ilgili bir literatür taraması yapılmıştır. Literatür taraması ve daha önceki çalışmalarda kullanılmış anketler yardımıyla konuyla ilgili maddeler yazılmıştır. Lisans, lisansüstü öğrencilerinden ve öğretim elemanlarından bu maddeleri eleştirmeleri, maddelere ekleme ve çıkarma yapmaları istenmiştir. Sonuçta, 62 madde havuzda toplanmıştır. Bu maddelerin 46 sı olumlu ve 16 sı olumsuz önermeler şeklindedir. b. Uzman Görüşü Madde havuzundaki maddeler üç uzman öğretim üyesinin (1 profesör, 1 doçent ve 1 yardımcı doçent) görüşlerine sunulmuştur. Burada, maddelerin öncelikle kapsam geçerliğinin sağlanmasına çalışılmıştır. Öğretim üyelerinin görüşleri doğrultusunda havuzdaki maddeler bir ön elemeden geçirilmiştir. c. Ön Deneme Ölçek, başlangıçta 65 maddeden oluşmuş, ancak uzman görüşü ve öğrenci dönütleriyle tek boyutlu 62 maddelik bir havuz oluşturulmuştur. d. Faktör Analizi Uzman görüşleri ve ön denemelerden sonra ölçek gerçek gruba uygulanmıştır. Bu uygulama sonuçlarına göre faktör analizi yapılmış ve analiz sonucuna göre yapı geçerliği sağlanmış maddeler son ölçekte yer almıştır. Faktör analizinde özellikle KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) değerlerinin yüksek olmasına özen gösterilmiştir. Birden fazla değişkene bağlı bir değişkeni açıklayarak katkı sağlayan bağımsız değişkenlerin sayısını ve bu bağımsız değişkenlerin faktör yüklerini belirlemede kullanılan tekniğe faktör analizi denir. Bu analizin en önemli amaçlarından biri, değişkenler arasındaki bağımlılığın kökenini araştırmaktır. Bu analizlerde, tüm değişkenler arasındaki ilişkiler incelenir. Bu ilişkilere dayanılarak verilerin daha anlamlı ve özet olarak sunulması sağlanır (Turgut ve Baykul, 1992-1, 173; Balcı, 1995, 283). Faktör analizi, başta sosyal bilimler olmak üzere pek çok alanda sıkça kullanılan çok değişkenli analiz tekniklerinden biridir. Faktör analizi, çok sayıda ilişkili orijinal değişkenden az sayıda ilişkisiz hipotetik değişken bulmayı amaçlamaktadır (Tatlıdil, 1992, 141). Faktör analizinin dört aşaması vardır (UYTES, 1995, 4; Tekin, 1977, 222). 1. Bartlett Testi (Bartlett Test of Sphericity) hesaplanır. Bu test korelasyon matrisi birim matrise eşittir hipotezini test eder. Hipotezin reddedilmesi, değişkenler arasında bir

korelasyonun olduğu anlamına gelir ve faktör analizinin değişkenlere uygulanabilirliği söz konusu olur. 2. KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) değerinin hesaplanması gerekir. Çünkü, KMO değerleri faktör analizinin iyi olup olmadığı hakkında bilgi verir. Küçük KMO değerleri, faktör analizi uygulamasının iyi bir fikir olmadığı sonucunu verir. Bir başka deyişle, iki değişken çifti arasındaki korelasyon diğer değişkenlerce açıklanamamaktadır. Bu değerler için aşağıdaki sınıflama getirilmiştir. Tablo 2. KMO Değerleri için bir sınıflama 90-+ Çok iyi 80-89 İyi 70-79 Orta 60-69 Kötü 50-59 Çok kötü - -59 Kabul edilemez 3. Verileri en uygun şekilde temsil edecek faktör sayısı, her faktör tarafından açıklanan toplam varyans yüzdesi ile belirlenir. Toplam varyans her değişkenin varyansının toplamıdır. Her faktör tarafından açıklanan toplam varyans öz değerleridir. Değişken varyansları bire eşit olduğundan, varyansı birden düşük olan faktörler göz önüne alınmaz. Kısaca modele alınacak faktör sayısı, öz değerleri (eigen) birden büyük olan faktörlerin sayısı kadardır. 4. Faktör analizinin son basamağı, faktör yüklerin hesaplamasıdır. Faktör yükleri en az 30 olmalıdır. Ölçek geliştirirken faktör yükü en az 35 ve üzeri kabul edilmiştir. Ölçek geliştirilirken maddelerin birbiriyle olan tutarlılıklarına da bakılmıştır. 2. Güvenirlik Hesaplama Aşaması Faktör analizi yapılarak son halini alan ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Bu güvenirlik katsayısında, herhangi bir yanlışlığa meydan vermemek için tüm işlemler kontrollü bir biçimde ikişer defa yapılmıştır.

Tablo 3. Araştırma görevlilerinin öğretim üyeliğine ilişkin tutum ölçeğinin üçlü, beşli ve yedili derecelemede faktör yükleri Faktör Yükleri 7 li dereceleme 5 li dereceleme 3 lü dereceleme 1. Araştırma yapmayı severim..41.40-2. Öğretmekten nefret ederim... - - - 3. Makale yazmak hoşuma gidiyor.48 - - 4. Öğretim üyelerinin düzenli çalıştığına inanmıyorum. - - - 5. Öğretim üyeliği zevkli bir meslektir.53.53-6. Öğretim üyeliği saygın bir meslektir.60.59-7. Öğretim üyesi yabancı dil bilmelidir..40.35-8. Öğrencileri sevmeyen öğretim üyeliği yapmamalıdır - - - 9. Öğretim üyeliği bir sorumluluktur.59.51-10. Öğrencinin başarısı, öğretim üyesinin başarı göstergelerinden birisidir - - - 11. Öğretim üyeliği yapmak istediğim en son iştir - - - 12. Öğretim üyeliği ideal bir meslektir.37 - - 13. Öğretim üyesi, notu ile öğrenciyi korkutur 14. Öğretim üyeliği fedakarlık ister.57.47-15. Öğretim üyeliği para ile ölçülemez.39 - - 16. Öğretim üyeliği kutsal bir meslektir.52.37-17. Öğretim üyeliğinde çanta taşıttırmanın yeri yoktur - - - 18. Öğretim üyeliğini seviyorum.66.55.39 19. Alanımla ilgili yayınları takip edemiyorum - - - 20. Öğretim üyeliği adını bile duymak sinirlerimi bozuyor.35.36.40 21. Öğretim üyeleri eğitim formasyonu dersleri almalıdır - - - 22. Araştırma yapmasını bilmeyen öğretim üyeleri var - - - 23. Öğretim üyeliği onurlu bir meslektir.67.66.68 24. Öğretim üyeliğini hakkıyla yapamayacağım düşüncesi beni korkutuyor - - - 25. Öğretim üyeleri ile öğrenciler arasında bir sınır olmalıdır - - - 26. Kaliteli eğitimin göstergelerinden biri kaliteli öğretim üyesidir.56.48.38 27. Öğretim üyeleri öğrenciye güven duygusu verir.60.54.41 28. Öğretim üyeleri öğrenciye yol göstericidir....67.42.41 29. Öğretim üyeliği hoşgörü ister.61.41.49 30. Öğretim üyeleri, sert görünüşlü olmalıdır. - - - 31. Öğretim üyeleri topluma örnek insanlardır.63.52.39 32. Öğretim üyeleri kendini sürekli yeniler.63.46.58 33. Öğretim üyeleri günlük yayınları izler.52 - - 34. Öğretim üyeleri dalgın insanlardır - - - 35. Öğretim üyesi olmak bana mutluluk verir.59.55.56 36. Öğretim üyeliği sıkıcı bir meslektir - -.42 37. Öğretim üyesi yabancı yayın yapabilmelidir.36 - - 38. Öğretim üyesi iyi bir gözlemcidir.67.44.53 39. Öğretim üyesi uluslar arası bir araştırmacıdır.61.63.61 40. Öğretim üyeliği mesai dışında çalışmayı gerektirir.56.49.59 41. Herkes öğretim üyesi olabilir - - - 42. Öğretim üyesi, öğrenci seminerlerine yol göstermek zorunda değildir - - - 43. Öğretim üyesi, haftanın belirli günleri öğrencileri kabul eder - - - 44. Öğretim üyesi, araştırma görevlilerini usta-çırak ilişkisine göre yetiştirir - - - 45. Öğretim üyeleri, aydın insanlardır.66.45.55 46. Öğretim üyeliği, her yıl düzenli yayın yapmayı gerektirir.53.54-47. Öğretim üyeleri, stresli insanlardır - - - 48. Öğretim üyesi, duygusallığını işine yansıtır - - - 49. Öğretim üyesinin maaşı dolgun olmalıdır...54 -.43 50. Öğretim üyesi, kendini geliştirmek için maddi harcamadan kaçınmaz.59.39.47 51. Öğretim üyesi, günlük siyaset (particilik) yapmamalıdır.40.42-52. Öğretim üyesi, objektiftir (tarafsızdır).60.44.61 53. Öğretim üyelerinin sosyal yönü zayıftır - - - 54. Öğretim üyesi, bir şeyin (futbol külübü, parti vb.) fanatiği olmamalıdır - - - 55. Öğretim üyesinin öncelikli görevi araştırma yapmaktır.36 - - 56. Öğretim üyesi empatik (kendini karşıdakinin yerine koyan) anlayışa sahiptir.49 - - 57. Öğretim üyelerinin idari görev almaları araştırmacı kişiliklerini geliştirir - - - 58. Öğretim üyesi, bilgi üretme yönünde yaratıcıdır...57.40.41 59. Öğretim üyesi, toplumsal problemlerin çözümüne bilimsel katkı getirir.65.44.48 60. Öğretim üyeleri, girişken insanlardır.60.56.50 61. Öğretim üyesi, sabırlıdır....56.42-62. Öğretim üyesi, bilim ahlakına sahiptir.67.58.50

Ölçeğin Analizi Araştırma görevlilerinin öğretim üyeliğine ilişkin tutum ölçeği ile öğretim üyeliğine ilişkin tutum bilgilerinin toplanması amaçlanmıştır. Ölçekteki tek boyutlu 62 madde faktör analizine girmiştir. Sonuçta, üçlü derecelemede 22, beşli derecelemede 30 ve yedili derecelemede 38 madde son ölçeğe alınmıştır. Son ölçekte, üçlü, beşli ve yedili derecelemesinde olumsuz sadece bir madde yer almıştır. Bu maddelerin faktör yükleri Tablo 2 de verilmiştir. Ölçekte faktör yükleri üçlü derecelemede 0.38-0.68, beşli derecelemede 0.35-0.66 ve yedili derecelemede 0.35-0.67 arasında değişmektedir. Tablo 2 de üçlü, beşli ve yedili derecelemede faktör yükleri, Tablo 3 te de analiz sonuçları verilmiştir. Tablo 3. Ölçeğin üçlü, beşli ve yedili derecelemede geçerlik ve güvenirliğine ilişkin analizi Dereceleme Madde Sayısı Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) Cronbach Alpha 3 lü 22 0.58 0.86 5 li 30 0.68 0.89 7 li 38 0.78 0.93 Araştırmada, ölçeğin madde sayısı, Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı, dereceleme arttıkça yükselmiştir. Bu durum, yedili derecelemedeki ölçeğin kullanılması gerektiğini düşündürmektedir. Bu araştırmada, yedili derecelemeli AGÖÜ ye ilişkin tutum ölçeğinde 62 maddelik havuzdan 38 i yer almış, KMO değeri 0.78, Bartlett s Testi 4761.385 ve Cronbach Alpha 0.93 bulunmuştur. SONUÇ VE ÖNERİLER Araştırmada, Araştırma görevlilerinin öğretim üyeliğine ilişkin tutum ölçeği nin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada, üçlü derecelemeli AGÖÜ ye ilişkin tutum ölçeğinde 62 maddelik havuzdan 22 si yer almış, KMO değeri 0.58, Bartlett s Testi 3891.931 ve Cronbach Alpha 0.86 bulunmuştur. Beşli derecelemeli AGÖÜ ye ilişkin tutum ölçeğinde 62 maddelik havuzdan 30 u yer almış, KMO değeri 0.68, Bartlett s Testi 3884.327 ve Cronbach Alpha 0.89 bulunmuştur. Yedili derecelemeli AGÖÜ ye ilişkin tutum ölçeğinde 62 maddelik havuzdan 38 i yer almış, KMO değeri 0.78, Bartlett s Testi 4761.385 ve Cronbach Alpha 0.93 bulunmuştur. Erkuş ve Diğerleri (2000, 27-33), öğretmenliğe ilişkin geliştirdikleri dörtlü ve beşli derecelemeli ölçeğinde, her iki derecelemede de 38 maddeden 23 ü son ölçeğe girmiştir ancak altı maddede değişim gözlenmiştir. Bu anlamda, her iki ölçeğin de benzerlik gösterdiği söylenebilir. Cronbach alpha katsayısı 38 madde üzerinden dörtlü derecelemede 0.96 iken beşli derecelemede 0.95 bulunmuştur. Faktör analizleri sonucunda seçilen 23 er madde

üzerinden cronbach alpha hesaplandığında dörtlü dereceli ölçek için 0.96 ve beşli dereceli için 0.99 bulunmuştur ki bu yönüyle bu araştırmayı desteklemektedir. Araştırmada, ölçeğin madde sayısı, Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı dereceleme arttıkça yükseldiğinden ölçeğin yedili derecelemede olanı önerilmektedir (Önerilen ölçek ekte verilmiştir). KAYNAKÇA Arslan, M. (1995). Üniversitelerimizde Öğretim Elemanı Sorunu, Çağdaş Eğitim, 20(207), 31-33. Balcı, A. (1995). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi. Çıkrıkçı-Demirtaşlı, N. (1997). Üniversite Öğretim Üyelerinin Öğreticilik Meslek Bilgisi Sorunu, Eğitim ve Bilim, 21(104): 83-90. Erkuş, A.; Sanlı, N.; Bağlı, M. T. ve Güven, K. (2000). Öğretmenliğe İlişkin tutum Ölçeği Geliştirilmesi, Eğitim ve Bilim, 25(116), 27-33. Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Kavramlar, İlkeler, Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Tatlıdil, H. (1992). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara: Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümü. Tekin, H. (1997). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Mars Matbaası. Tepeşir.com, (Tarihsiz). Öğretim Üyesi Adayları Başarısız, http://www.tepeşir.com/haberduyuru/haber.asp?article=335 web sitesinden 14 Nisan 2004 te indirildi. Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (1992-1) Ölçekleme Teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları. UYTES (1995). SPSS Bilgisayar Paket Kullanma Kursu Ders Notları (Nisan 1995), (Uluslarası İleri Teknoloji Sistemleri), Elazığ: Ders Notu.

EK. ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİNİN ÖĞRETİM ÜYELİĞİNE İLİŞKİN TUTUM ÖLÇEĞİ Parantez içine, tamamen katılıyorum için (7), büyük ölçüde katılıyorum için (6), biraz katılıyorum için (5), fikrim yok için (4), pek katılmıyorum için (3), katılmıyorum için (2), kesinlikle katılmıyorum için (1) yazınız. LÜTFEN PARANTEZ İÇİNE İLGİLİ RAKAMI YAZINIZ. Teşekkürler. 7-6-5-4-3-2-1 1. Araştırma yapmayı severim. ( ) 2. Makale yazmak hoşuma gidiyor ( ) 3. Öğretim üyeliği zevkli bir meslektir ( ) 4. Öğretim üyeliği saygın bir meslektir ( ) 5. Öğretim üyesi yabancı dil bilmelidir. ( ) 6. Öğretim üyeliği bir sorumluluktur ( ) 7. Öğretim üyeliği ideal bir meslektir ( ) 8. Öğretim üyeliği fedakarlık ister ( ) 9. Öğretim üyeliği para ile ölçülemez ( ) 10. Öğretim üyeliği kutsal bir meslektir ( ) 11. Öğretim üyeliğini seviyorum ( ) 12. Öğretim üyeliği adını bile duymak sinirlerimi bozuyor ( ) 13. Öğretim üyeliği onurlu bir meslektir ( ) 14. Kaliteli eğitimin göstergelerinden biri kaliteli öğretim üyesidir ( ) 15. Öğretim üyeleri öğrenciye güven duygusu verir ( ) 16. Öğretim üyeleri öğrenciye yol göstericidir... ( ) 17. Öğretim üyeliği hoşgörü ister ( ) 18. Öğretim üyeleri topluma örnek insanlardır.. ( ) 19. Öğretim üyeleri kendini sürekli yeniler ( ) 20. Öğretim üyeleri günlük yayınları izler ( ) 21. Öğretim üyesi olmak bana mutluluk verir ( ) 22. Öğretim üyesi yabancı yayın yapabilmelidir ( ) 23. Öğretim üyesi iyi bir gözlemcidir ( ) 24. Öğretim üyesi uluslar arası bir araştırmacıdır ( ) 25. Öğretim üyeliği mesai dışında çalışmayı gerektirir ( ) 26. Öğretim üyeleri, aydın insanlardır ( ) 27. Öğretim üyeliği, her yıl düzenli yayın yapmayı gerektirir ( ) 28. Öğretim üyesinin maaşı dolgun olmalıdır..( ) 29. Öğretim üyesi, kendini geliştirmek için maddi harcamadan kaçınmaz ( ) 30. Öğretim üyesi, günlük siyaset (particilik) yapmamalıdır ( ) 31. Öğretim üyesi, objektiftir (tarafsızdır) ( ) 32. Öğretim üyesinin öncelikli görevi araştırma yapmaktır ( ) 33. Öğretim üyesi empatik (kendini karşıdakinin yerine koyan) anlayışa sahiptir ( ) 34. Öğretim üyesi, bilgi üretme yönünde yaratıcıdır.. ( ) 35. Öğretim üyesi, toplumsal problemlerin çözümüne bilimsel katkı getirir ( ) 36. Öğretim üyeleri, girişken insanlardır ( ) 37. Öğretim üyesi, sabırlıdır.. ( ) 38. Öğretim üyesi, bilim ahlakına sahiptir ( )