Kurumsal Servis Odaklı Mimari Enterprise SOA Arden Agopyan Bilgi Teknolojisi Uzmanı 14 Temmuz 2007 2007 IBM Türkiye Gündem 1. Bölüm : Dünden Bugüne Mimarilerin Evrimi Servis Odaklı Mimari (SOA) Nedir? Kurumsal Düzeyde SOA IBM SOA Yaşam Döngüsü Soru - Cevap 2. Bölüm : IBM SOA Yazılımları Demo Soru - Cevap 2007 IBM Türkiye 2 1
CEO ların Gündemi: Yenilikçilik Rekabet ve değişen pazar koşulları, kurumları iş modellerini radikal biçimde değiştirmeye zorluyor Yenilikçiliğin Ön Şartları: Đş modellerinin ve süreçlerinin yenilikçi olması Kurum içi ve dışı çalışanların işlerini birlikte ve daha etkin yapması Đş optimizasyonu için bilgiden ve teknolojiden daha etkin yararlanmak 78% of CEOs believe integrating business and technology is fundamental for innovation Kaynak: IBM Global CEO Survey, March 2006 HEDEF: Đş ve teknoloji entegrasyonuyla daha çok esneklik 2007 IBM Türkiye 3 Đş Esnekliğinin Önündeki Engeller Şu anda durum nedir? Mimariler yetersiz Đş süreçleri standartları belli değil BT kararları belirli bir yol haritasına göre verilmemiş Departmanlar gereksinimlerini nokta çözümler ile gidermiş Nokta çözümler ortak servis kullanımına engel olmuş 2007 IBM Türkiye 4 2
Đş Uygulamaları: 1990 lara Kadar Bağımsız Uygulamalar Đşlevler ve süreçler birbirinden ayrık A B C 2007 IBM Türkiye 5 Tek Platform Üzerinde Çalışan Uygulamalar... Entegre Uygulamalar Đşlevler Entegre A B C 2007 IBM Türkiye 6 3
Birgün Bağlantı Standartları Oluşturulur... Değişken Uygulamalar Süreç değişse de uygulama hazır A B C Web servisleri ve ilgili standartlar WSDL XML SOAP UDDI 2007 IBM Türkiye 7 Bugün : Çoklu Platform ve Entegrasyon 2007 IBM Türkiye 8 4
SOA? Service Oriented Architecture Çeşitli çeviriler : Servis Odaklı Mimari Servis Yönelimli Mimari Hizmet Odaklı Mimari Hizmet Yönelimli Mimari 2007 IBM Türkiye 9 Bazı Tanımlar... servis : Yinelenen bir iş adımı örnek: müşteri bakiyesini sorgula, yeni hesap aç... servis odaklı : Đş uygulamalarını birbirine bağlı servisler şeklinde yapılandırmak servis odaklı mimari : Servis odaklı iş yapısını destekleyen bilgi teknolojileri mimarisi bileşik uygulama : Servis odaklı iş sürecini oluşturan ilişkili ve entegre servisler bütünü 2007 IBM Türkiye 10 5
SOA yı Tanımlıyoruz SOA, iş fonksiyonlarının birlikte çalışmayı ve sürekli değişime ayak uydurmayı sağlayacak esneklikte, tekrar kullanımı destekleyecek şekilde, iyi-tanımlanmış ve gevşek-bağlı bileşenlerle oluşturulduğu bir sistem mimarisidir. Đş fonksiyonları servisler halinde dışarıya açılır Bir servisin standart bir arayüzü olur Đş servislerinin nasıl birleştirileceğinin üzerinde durulur 2007 IBM Türkiye 11 Bize Ne Faydası Var? SOA şirketlere hangi katma değerleri getirir? 1. Đyileştirilmiş iş süreçleri ve işbirliği : Servisler ve aktörler 2. Kolay entegrasyon : Modüler parçalarla, gevşek bağlı 3. Yeniden kullanım : Var olandan yararlanma ve tasarruf 4. Đş esnekliği : Değişen iş ihtiyaçlarına kolay yanıt verir 5. Azaltılmış risk : Arttırımlı geliştirme ve hızlı geri dönüş 2007 IBM Türkiye 12 6
SOA Nedir? Lego parçalarıyla yeni bir yapı inşa etmektir 2007 IBM Türkiye 13 SOA Nedir? Building Blocks http://www.youtube.com/watch?v=sbd_1g8kqjs 2007 IBM Türkiye 14 7
SOA Nedir? Notalarla yeni bir beste yapmaktır 2007 IBM Türkiye 15 SOA Nedir? Musical Notes http://www.youtube.com/watch?v=zv860odgn5y 2007 IBM Türkiye 16 8
SOA Nedir? Farklı giysilerden yeni bir kıyafet yaratmaktır 2007 IBM Türkiye 17 SOA Nedir? Wardrobe http://www.youtube.com/watch?v=dyhwaig6c-y 2007 IBM Türkiye 18 9
SOA Nedir? Voltran ı oluşturmaktır 2007 IBM Türkiye 19 SOA Nedir? Voltran! Voltran! Voltran! 2007 IBM Türkiye 20 10
SOA =? Innovasyon Bisiklet - Wright Kardeşler (1890) Uçak - Wright Kardeşler (1903) Innovation is the process of making changes in order to do something new. SOA modüler yapıyla değişimi kolaylaştıracak esnekliği sağlar 2007 IBM Türkiye 21 SOA Dünyası Eskisinden Farklı Olacak Şu an ve daha önce: SOA ile: Đşlev odaklı Süreç Odaklı Performans için tasarlanır Platform kararlaştırılmış Uygulama Blokları Nesneler ve bileşenler Değişmek için tasarlanır Platform bağımsız Birlikte çalışan bağımsız bileşenler Servisler Tek ve uzun geliştirme süreci Arttırımlı geliştirme ve yaşam döngüsü 2007 IBM Türkiye 22 11
Kurumsal Düzeyde Neden SOA? Esneklik Hız Maliyet SOA projelerinde müşterilerin 97% sinin önceliği maliyetleri düşürmektir 51% ciro artışı sağlandı Đş süreçlerinde 100% esneklik gözlemlendi SOA Projelerinin Amaçları : - Müşteri memnuniyetini arttırmak - Operasyonel maliyetleri düşürmek - IT Maliyetlerini düşürmek - Pazarda rekabet avantajı sağlamak Kaynak: The Business Value of SOA, 2006 Institute for Business Value Study Kaynak: 2006 IBM SOA Technology Study of 137 Companies 2007 IBM Türkiye 23 Şirketler Đçin SOA Zamanı... Şirketler küresel rekabette yerlerini almak ve korumak zorundalar Sektör bazlı best-practice ler oluştu Standartlar ve teknolojiler yaygın endüstri desteği ile yerlerini aldılar (Web Servisleri, XML..) Standartları kullanan SOA yazılımları sektörde kullanılmaya başlandı 2007 IBM Türkiye 24 12
IBM ve SOA : SOA Pinball 2007 IBM Türkiye 25 Launch SOA! Choose your path in SOA : People Productivity Expanded Collaboration Process Innovation Business Process Management Combine Services Reuse Bonus Increased Productivity Information as a Service Improved Customer Experience SOA : INNOVATE TO WIN! Do it... Commit... Go! 2007 IBM Türkiye 26 13
IBM SOA Yaşam Döngüsü Oluştur Birleştir Test et Kişiler Süreçler Bilgi entegrasyonu Gereksinimleri belirle Tasarla Modelle ve Simüle et Servisleri : Kaydet / Yükle Yönet Uygulamaları ve süreçleri yönet Süreç metriklerini izle Đş birimi / BT koordinasyonu 2007 IBM Türkiye 27 IBM Yazılımları ve SOA WebSphere Integration Developer Servislerden oluşan süreçleri birleştirerek bileşik uygulama yaratma aracı WebSphere Process Server Bileşik uygulamalar için yürütme ortamı: SOA nın kalbi WebSphere Business Modeler Đş Analistlerinin süreçleri modelleyip optimize etmesi için kolay kullanımlı tasarım ve simülasyon aracı WebSphere Service Registry & Repository *yeni* Servislerin kaydedilip / yüklenip yönetildiği ortam WebSphere ESB Tüm servislerin bağlanıp yürüdüğü ana otoyol WebSphere Business Monitor Süreçleri izleyip geri bildirim almayı, daha sonra bu geri bildirimi yeni çevrimde kullanmayı sağlayan araç 2007 IBM Türkiye 28 14
1. Bölüm Soru - Cevap 2007 IBM Türkiye 29 Ara 2007 IBM Türkiye 30 15
IBM Yazılımları ve SOA Modelle WebSphere Business Modeler Birleştir / Devreye Al WebSphere Integration Developer WebSphere Process Server WebSphere Enterprise Service Bus Yönet WebSphere Business Monitor Đdare Et WebSphere Service Registry & Repository 2007 IBM Türkiye 31 Đletişim ve Dokümantasyon Đçin Modelleme... Đş analistleri için kullanımı kolay bir araç Farklı kullanıcı mod ları Basitten başla, adım adım geliştir As-is ve To-be süreçler Detaylı gereklilik modelleme Performansı arttırıcı etkenleri modelleme Süreç, görev, maliyet, zaman, kaynak, bilgi, organizasyon yapısı... Performansı ölçen etkenleri modelleme Yönetim aşamasında kullanılacak metrikleri belirleme ve modelleme Raporlama ve dokümantasyon 2007 IBM Türkiye 32 16
Yeniden Tasarım ve Optimizasyon için Modelleme Simülasyon ve analiz Eğer... olsaydı senaryoları kullanarak operasyonel sonuçları tahmin edin Yatırımlardan en yüksek getiri sağlayacak olanları tespit edin Maliyet, zaman ve kaynak planlaması için geniş bilgi kaynağı oluşturur Darboğazları ve iş yükündeki dengesizlikleri projeyi devreye almadan keşfetmeyi sağlar 2007 IBM Türkiye 33 Performans Testi için Modelleme Key Performance Indicator tanımlama Kritik performans metrikleri tanımlama Proje Skor Kartı için gereken ölçümleri belirleyin Neyi ölçmeliyim? Ne bulmalıyım? Detaylı iş ihtiyaçları tanımlayın Neler olup bittiğini simulasyon senaryolarıyla takip edin 2007 IBM Türkiye 34 17
IBM Yazılımları ve SOA Modelle WebSphere Business Modeler Birleştir / Devreye Al WebSphere Integration Developer WebSphere Process Server WebSphere Enterprise Service Bus Yönet WebSphere Business Monitor Đdare Et WebSphere Service Registry & Repository 2007 IBM Türkiye 35 Araçlar ve Altyapı Geliştirme Aracı Runtime WebSphere Integration Developer V6.0.2 Yükle WebSphere Process Server V6.0.2 RAD Eclipse V6.0.1.1 3.0 Eclipse V3.0.2 WAS ND V6.0.2.17 WID, Rational Application Developer (RAD) v6.0.1.1 + IFIX 003a tabanlıdır WPS, WebSphere Application Server ND v6.0.2.17 tabanlıdır 2007 IBM Türkiye 36 18
WebSphere Integration Developer Kod Yazmadan Standartlara Dayalı Đş Akışları Geliştirme WebSphere Business Modeler dan import User-friendly arayüz Sürükle-bırak Đş süreç akışlarını görsel olarak oluşturun Kod yazmayı en aza indirgeyen görsel editörler Đş süreçleri Đnsana dayalı işler Durum makineleri Đş kuralları Çalıştırılabilir iş süreçleri geliştirin WS-BPEL 2007 IBM Türkiye 37 WebSphere Integration Developer Servis odaklı entegrasyon uygulamaları geliştirme Bileşen tabanlı programlama modeli Servis bileşenleri ve modüller Takım geliştirmesi desteği Test ortamı Her birim için görsel debug imkanı WebSphere Service Registry & Repository yi de içeren service discovery 2007 IBM Türkiye 38 19
10 9 8 11 7 12 6 1 5 2 4 3 Đnsana Dayalı Đş Akışları Đnsana dayalı iş akışları SOA ortamına tam entegredir Đnsan görevleri herhangi bir servis gibi işlem görür Değişen ihtiyaçlara hızla uyum sağlamak için tam esneklik Bir kaç fare tık ıyla, insan görevlerini servislerle değiştirme imkanı Geniş görev tahsis etme yetenekleri Doğru görevi doğru kişiye doğru zamanda tahsis edebilme LDAP / Active Directory entegrasyonu ile gerçek kişilere bağlantı Çalışma zamanında dinamik olarak görev tahsis etme Multi-seviye eskalasyon mekanizması Görevlerin zaman ve öncelik bazlı vadelendirilmesi E-posta ile uyarı ve uyarı Web client generation Parent Task Subtask Subtask Who? 2007 IBM Türkiye 39 Esneklik ve Erişilebilirlik için Dinamik Süreçler Đş Kuralları ve Karar Tabloları iş sürecini dinamik olarak belirler Spesifik karar noktaları tanımlama örn: Net kazanca göre kredi garanti seviyesi Đş akışında gerçek zamanlı değişiklik yapabilme örn: Süreci yeniden yüklemeden kriterlerde değişiklik yapabilme Đş süreçleri kurallarında tutarlılık örn: Kural grupları 2007 IBM Türkiye 40 20
Modülleri Birleştirme Servislerin etkin şekilde birleştirilmesi Birleştime işlemleri için Assembly Editor Uygulama parça ve modüllerini oluşturmak için gereken tüm araçlar Modüler geliştirme Her fonksiyon için ayrı modül tanımla Import / Export ile modüller bağlanır Her modül birbirinden bağımsız olarak düzenlenip güncellenebilir Çalışan uygulamayı bozmadan modüllerde değişiklik yapılabilir örn: Đnsan görevleri servislerle yer değiştirebilir 2007 IBM Türkiye 41 WebSphere Process Server Tek Sunucu Ortamı: Đş süreçleri Durum makineleri Đnsana dayalı işler Đş kuralları Varolan bileşenlerin entegrasyonu... WID da geliştirin, WPS de çalıştırın Çalışan süreçleri görüntüleyin, kural değişiklikleri yapın WebSphere Enterprise Services Bus ve adaptörlerle tam entegrasyon 2007 IBM Türkiye 42 21
Entegrasyon Daha Kolay Nasıl Yapılabilir? Arabirimlerin (interface) uygulamalardan ayırılmasıyla Uygulamaların birbirinden : Programlama dili Đşletim sistemi Programlama modeli Protokol Veri tipi bağımsız olmalarıyla... 2007 IBM Türkiye 43 Çözüm Nedir? Enterprise Service Bus Renk = Veri Tipi 2007 IBM Türkiye 44 22
IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and IBM H urley Engl and WebSphere Enterprise Service Bus Servisleri ve uygulamaları entegre etmek için esnek bir yapıdır Servisler arası mesajları yönlendirir Servis ve isteği yapan arasında protokol dönüşümü yapar Servis ve isteği yapan arasında mesaj dönüşümü yapar. Farklı platform ve sistemlerin birbirleriyle konuşabilmelerini sağlar Renk = Veri Tipi 2007 IBM Türkiye 45 WebSphere Enterprise Service Bus 2007 IBM Türkiye 46 23
ESB Entegrasyon Araçları : Adaptörler Servis adaptasyonu WebSphere Process Server ve WebSphere ESB servislerine arayüz sağlarlar 2 Tip Adaptör : WBI Adaptörleri Kurumsal Bilgi Sistemi ile Java harici (native) bir dil ile kuyruklar üzerinden haberleşir. WebSphere Adaptörleri (JCA 1.5) Kurumsal Bilgi Sistemi ile Java Api ile haberleşir. Adaptör Adaptör Adaptör Hazır olanı kullanın yada kendiniz geliştirin Hazır WBI veya WS Adaptörleri yada Adapter Toolkit ile geliştirme Flat File SAP PeopleSoft 2007 IBM Türkiye 47 IBM Yazılımları ve SOA Modelle WebSphere Business Modeler Birleştir / Devreye Al WebSphere Integration Developer WebSphere Process Server WebSphere Enterprise Service Bus Yönet WebSphere Business Monitor Đdare Et WebSphere Service Registry & Repository 2007 IBM Türkiye 48 24
Süreç Performansını Gerçek Zamanlı Görüntüleme Rol ve görev tabanlı Dashboard lar oluşturun Đş süreçleri performanslarını görüntüleyin Çalışan iş süreçlerini düzenleyin Toplanan verilerle Business Intelligence imkanı Süreçlerin durumunu takip edip duruma göre harekete geçin 2007 IBM Türkiye 49 IBM Yazılımları ve SOA Modelle WebSphere Business Modeler Birleştir / Devreye Al WebSphere Integration Developer WebSphere Process Server WebSphere Enterprise Service Bus Yönet WebSphere Business Monitor Đdare Et WebSphere Service Registry & Repository 2007 IBM Türkiye 50 25
Servis Kullanımı ile Oluşan Soru Đşaretleri Servis yaşam döngümü nasıl yönetirim? Đç ve dış servislerimde etkin poliçe kullanımını nasıl sağlarım? Gereksiz servis kullanımını nasıl tespit ederim? SOA ve servislerimin yönetişimini nasıl sağlarım? Yeniden kullanılabilirliği nasıl arttırabilirim? Servislerimin birbileriyle etkin iletişimini nasıl sağlarım? Đş süreçlerimle tam uyumluluk için servis etkileşimlerini nasıl optimize ederim? 2007 IBM Türkiye 51 registry ve repository? Registry? Servis metadata sını içerir Repository? Servisin kendisini içerir WebSphere Service Registry & Repository ile hem servisin referansı hem de servisin kendisi saklanabilir 2007 IBM Türkiye 52 26
WebSphere Service Registry & Repository WebSphere Service Registry & Repository Yayınla Bul Geliştir Düzenle Yönet Yayınla Bul Yeniden Kullanım Servislerin uygulamalarda etkin yeniden kullanımı Geliştir Güçlü Etkileşim Servislerin birbiriyle en iyi şekilde etkileşmesi Yönet Servis Yönetimi SOA Yaşam döngüsündeki servislerin kolay yönetimi Düzenle Servis Performans Optimizasyonu Etkin poliçe kullanımı ve sonuç analizi 2007 IBM Türkiye 53 WebSphere Service Registry & Repository 1 3 WebSphere Business Modeler 2 2007 IBM Türkiye 54 27
Demo : IBM SOA Yazılımları WebSphere Business Modeler WebSphere Integration Developer WebSphere Process Server WebSphere Business Monitor 2007 IBM Türkiye 55 SOA ya Geçiş Arttırımlı Gerçekleşir 1. Projenizi seçin 5. Sonucu görün 2. Önünüzdeki engelleri belirleyip projenizi tanımlayın 4. Kullanın 3. Projenizi uygulayın her projede derhal uzun vadeli katma değer sağlayın 2007 IBM Türkiye 56 28
Vizyon Belirleyin... Birçok boyuttan yeterlilikler gözden geçirilir Đş Metodoloji Teknik Hedef belirlenir : Nereye gitmek istiyorum? Hedefe giden yolda önemli metrikler belirlenir Vizyon tecrübeyle genişler Vizyon periyodik olarak gözden geçirilmelidir 2007 IBM Türkiye 57 SOA ya Geçişte Đlk Sorunlar Đlk yatırım maliyeti Đlk çevrimle birlikte geri dönüş başlar Eğitim şart! Đş analistlerinin teknolojiyi kullanmayı sevmesi ve öğrenmesi BT çalışanlarının entegrasyon geliştirici kavramını karşılaması 2007 IBM Türkiye 58 29
SOA dan Korkmayın... 2007 IBM Türkiye 59 www.ibm.com/soa 2007 IBM Türkiye 60 30
www.ibm.com/developerworks 2007 IBM Türkiye 61 IBM SOA Temeli Modelle! IBM WebSphere Business Modeler IBM Rational Software Architect Birleştir! IBM WebSphere Integration Developer IBM Rational Application Developer IBM WebSphere Portlet Factory Yönet! Devreye Al! IBM WebSphere Process Server IBM WebSphere ESB IBM WebSphere Message Broker IBM WebSphere MQ IBM WebSphere Adapters IBM WebSphere Partner Gateway IBM WebSphere Data Power SOA App. IBM WebSphere Portal IBM WebSphere Application Server IBM WebSphere Business Monitor IBM Service Registry and Repository IBM Tivoli Composite Application Manager for SOA IBM Tivoli Composite Application Manager for WebSphere IBM Tivoli Identity Manager 2007 IBM Türkiye 62 31
IBM Software Evaluation Kit (SEK) http://www.ibm.com/developerworks/offers/sek/ 2007 IBM Türkiye 63 Teşekkürler... Arden Agopyan Bilgi Teknolojisi Uzmanı IBM Türk Limited Şirketi Büyükdere Caddesi Levent, 34330 Đstanbul Tel/Faks: 0212 317 11 00 e-mail: arden@tr.ibm.com blog: http://www.ardenagopyan.com 2007 IBM Türkiye 64 32
2. Bölüm Soru - Cevap 2007 IBM Türkiye 65 33