NASB EDATLARI ŞUNLARDIR: : MANAYI MASDARA ÇEVİRİR ان : GELECEK ZAMANIN MUTLAK OLUMSUZLUĞU لن : İÇİN MANASINA GELİR آي : O ZAMAN, ÖYLEYSE MANASINA GELİR اذا : İÇİN MANASINA GELİR ل -E KADAR MANASINA GELİR : حتي FİİLLER Fiil şahıs ve zamanla birlikte iş ve oluş bildiren kelimelerdirarapçada fiiller zaman bakımından üçe ayrılır 1) Mazi fiil= Türçede geçmiş zaman 2) Müzari fiil= Türkçede şimdiki zaman, geniş ve gelecek zaman 3) Emir kipi Arapçada kök harflerden ibaret olan fiillere ''mücerred'' fiil ve kök harflerine bazı ekler getirilerek yapılan fiillere de ''mezid'' fiil denir Mücerred fiil asli harf sayısına göre ikiye ayrılır 1) Sülasi fiil آتب: fiildirmisal Asli harfleri üç harften oluşan 2) Rubai fiil ترجم: fiildirmisal Asli harfleri dört harften oluşan Ararpçada fiiller sağlıklı ve sağlıksız oluşu bakımından ikiye ayrılır 1)Sahih fiiller:içinde herhangi bir illet harfinin bulunmadığı fiillerdir 2)Mu'tel fiiller:fiilin başında, ortasıda yada sonunda illet harflerinden birinin bulunmasıdır Sahih fiiller üç kısma ayrılır: a)salim fiil:içinde illet harfi hemze ve şeddeli harfin bulunmadığı fiildir اآل: fiildirmisal b)mehmuz fiil:içinde hemze olan مد: fiildirmisal c)mudaaf fiil:içinde şeddeli harf olan Mu'tel fiiller dört kısma ayrılır: وجد: fiildirmisal a)misal fiil:asıl kök harflerinden ilkinde vav veya ye olan b)ecvef fiil: asıl kök harflerinden ikincisinin vav veya ye olup mazide bu illet harfleri قال: fiildirmisal değişerek elif olan غزا: fiildirmisal c)nakıs fiil:asıl kök harflerinden sonuncusu vav veya ye olan d)lefif fiil: (ikiye ayrılır) وقي: fiildirmisal 1)Lefif-i mafruk:ilk ve son harfi vav veya ye olan طوي: Misal 2)Lefif-i makrun:ikinci harfi ile son harfi vav veya ye olan fiildir SÜLASİ MEZİDLER Bir harf ilaveli sülasi mezid Mastar Muzari Mazi Lazimi fiili müteaddi yapmak ف ع ل ی ف ع ل ت ف ع يل ا Lazimi ا ف ع ل ی ف ع ل ا ف ع ال kişi) İşteş filler (2 ف اع ل ی ف اع ل م ف اع ل ة ف ع ال İki harf ilaveli sülasi mezid Mastar Muzari Mazi
ت ف ع ل ی ت ف ع ل ت ف ع ل Dönüşüm(mutavaat) ا ف ت ع ال ی ف ت ع ل ا ف ت ع ل Dönüşüm(mutavaat) ا ن ف ع ال ی ن ف ع ل ا ن ف ع ل Dönüşüm(mutavaat) ت ف اع ل ی ت ف اع ل ت ف اع ل İki ve daha çok kişi işteş ا ف ع لا ل ی ف ع ل ا ف ع ل Renk bildirme Üç harf ilaveli mezid Mastar Muzari Mazi ا س ت ف ع ال ی س ت ف ع ل ا س ت ف ع ل Lazımiyi müteadi yapmak SÜLASİ MÜCERREDLER Muzari Mazi Muzari Kalıp Mazi Kalıp oturdu ج ل س oturuyor ی ج ل س ی ف ع ل ف ع ل ی ن ص ر yardımن ص ر etti ی ف ع ل ف ع ل ی ف ت ح Açtı ف ت ح ی ف ع ل ف ع ل ی ع ل م Bildi ع ل م ی ف ع ل ف ع ل ی ح س ب hesapladıح س ب ی ف ع ل ف ع ل ی ح س ن ی ف ع ل Güzelح س ن oldu ف ع ل Sülasi Mücerredlerin Genel Özellikleri 1 Mazi malum üç şekil üzere bulunur: gibi آ ت ب gelir kalıbında ف ع ل 1) gibi ع ل م gelir kalıbında ف ع ل 2) gibi آ ب ر gelir kalıbında ف ع ل 3) 2 Muzari malum üç şekil üzere bulunur: gibi ي ك ت ب gelir kalıbında ي ف ع ل 1) gibi ي غ س ل gelir kalıbında ي ف ع ل 2) gibi ي ع ل م gelir kalıbında ي ف ع ل 3) 3 Her üç harf de kelimenin aslıdır, köküdür 4 Babların harekelerinin farkı 2harftedir 5 Mimsiz masdarları, semai(araplardan işitilmiş) halindedir Dolayısıyla kuralsızdırlar 6 Birinci ve ikinci bablarda müteaddi denilen ve Türkçede geçişli fiil olarak adlandırılan nesneleri olan fiiller çoğunlukla kullanılır 7 Altıncı bab sadece lazımi denilen ve Türkçede geçişsiz fiil olarak adlandırılan ne nesnesi olmayan fiiller çoğunlukla kullanılır 8 Üçüncü baba giren bir fiilin 2veya 3 harfinin boğaz harflerinden biri olması gerekirbu harflerde şunlardır ع غ ح خ ه ء 9 Çekimlerde de göreceğimiz gibi orta harfe göre değişiklik sadece bu fiilerin malum(etken)halleri için geçerlidir Meçhul(edilgen) hallerinde sülasi mücerredlerin altı babı, hem mazi de hem de muzaride aynı şekilde gelir 10Sözlükte ilk önce bir fiilin sülasi mücerred hali sonra sülasi mezid halleri verilir
mazi Yapılan şahsın kim ifade ki zamirler O O Onlar O O Onlar Sen Siz Siz Sen Siz Siz FİİL KALIPLARI İSİM KALIPLARI fiil) yazdı(mazi =آ ت ب fiil) yazıyor(muzari =ی ك ت ب fiili) Yaz(Hazır a =أآ ت ب emir fiili) Yazma(Hazır a =لا nehiy ت ك ت ب masdar), yazmak =آ ت ب yazı(mimsiz Fail) =yazan (ism-i آا ت ب Mef ul) =yazılan (ism-i م ك ت وب yazmak,yazma =م ك ت ب yeri veya yazma zamanı Yazmadı =ل م ی ك ت ب Alet) yazma =م ك ت ب aleti(ismi =yazmamıştır ل م ا ی ك ت ب mastarı) defa yazmak(defalık آ ت ب ة =yazmıyor ما ی ك ت ب mastarı) çeşit yazmak(çeşit :آ ت ب ة Yazmağım :آ ت ب ى Çok =آ ت ا ب yazan yazmacık :آت ي ب yazmaz =لا ی ك ت ب kesinlikle =ل ن yazmayacak ی ك ت ب yazsın =ل ي ك ت ب yazmasın =لا ی ك ت ب =en yazan اآ ت ب Örneklerini verdiğimiz 22 kalıp, kök harfleri 3 olan ve ek harf de almamış olan kelimeler için geçerlidir Hepsinde çekim yöntemi aynı olmakla beraber bazı harekeler ve harflerde değişiklik gösterirler Onun için çekimlerine başlamadan önce türemiş kelimelerin ek harf alıp almama ve kök harf sayısı bakımından çeşitleri üzerinde durmamız gerekir mazi çekim tablosu Sayfa1 Sayfa2 Sayfa3 الفع ل الماض ي fiil işin konuşma zamanından önce meydana geldiğini anlatan fiile mazi fiil adı verilir IIITekil müzekkeri aynı zamanda o fiilin kökünü gösterir ve fiil burada eksizdir Kökteki eksiz fiil çeesnasında sonuna şahıs ekleri getirilerek söylenirbu ekler aynı zamanda fiilin öznesini (failini) eder Şimdi sülasi ( kök harfleri üç tane olan) bir fiilin çekimini ve sonuna aldığı ekleri aşağıdatablodan kavramaya çalışalım türkçesi şimdi üç kök harfli آت ب fiilinin şahıslara göre örnek çekimini yapalım sembol çizgiler fiilin 12ve 3 harflerini gösterir ş (erkek) Yazdı آ ت ب - - - و ikisi Yazdılar آ ت ب ا - - - ا ا Yazdılar آتب وا - - -وا م (bayan) Yazdı آ ت ب ت - - - ت ي ikisi Yazdılar آ ت ب ت ا - - - تا ا yazdılar آ ت ب ن - - -ن ن (er) Yazdın آ ت ب ت - - -ت ت ikiniz Yazdınız آ ت ب ت م ا - - -تما ا Yazdınız آ ت ب ت م - - -تم م (byn) Yazdın آ ت ب ت - - -ت ت ikiniz Yazdınız آ ت ب ت م ا - - -تما ا Yazdınız آ ت ب ت ن - - -ت ن ن
Ben Biz Bilgi: Fiillerde sülasi ikinci ğe Bilgi: dört beş altı (by/byn) Yazdım آ ت ب ت ان ا - - -ت متكلم ة متكل م tekil IŞ Mzk ve Mns مف رد (by/byn) Yazdık آ ت ب ن ا - - -ن ا نح ن جمع çoğul I Şahıslarda ikil kalıb bulunmaz Eğer biz ikimiz demek istersek çoğul kalıbı yani نح ن yu kullanırız de durum aynıdır İkimiz yazdık ifadesini آتبن ا ile söyleriz (yani kök harf sayısı üç olan) fiillerin kökde birinci ve üçüncü harfleri daima fethadır - - - harfler ise fiiline göre değişkenlik gösterir Son harf aldığı eklere göre örnekteki gibi değişikliuğrar Üç kök harfli fiillerin dışında kalan fiillerde de sona aynı ekler getirilerek çekim yapılır harfli أ آ ر م ikram etti den أ آ ر م ت م ikram ettiniz harflı إن ت ظ ر bekledi den إنتظر ت م beklediniz harfli إس ت ي ق ظ uayndı dan إستيقظ ت م uyandınız gibi ARAPÇA GRAMERİNİN BAZI KONULARI ZAMİRLER الضماي ر 1MUNFASIL (BİTİŞMEYEN-ÖZNE) ZAMİRLER الض ماي ر المنفصلة Kendi başına (fiile, harfi cer, İSİM vb e bitişik olmaksızın) kullanılabilen zamirlerdir İkiye Ayrılıyor: Devamlı Merfu ve Mecrür gelenler Çoğul İkil Tekil ه م ا ه م Müzekker ه و ONLAR O İKİSİ O Müennes ه ي ه م ا ه ن ا ن ت م ا ا ن ت م Müzekker ا ن ت İKİNİZ SEN SİZ Müennes ا ن ت ا ن ت م ا ا ن ت ن ن ح ن BİZ ن ح ن BİZ ÖRNEKLER ا م ث لة ا ن ا م ع ل م : Ben öğretmenim ا ن ت م م ع ل م ون Siz-e-öğretmensiniz ا ن ت ن م ع ل م ات : = -k- = ه و آ ت ب: -O yazdı ه ن آ ت ب ن: yazdılar Onlar-k- ان ت ت ك ت ب ين : yazıyorsun Sen-k- ن ح ن ن ك ت ب : yazıyoruz- Biz k Not: İnsan dışındakilerin çoğullarının yerine tekil-müennes ه يzamir gelir Devamlı mensup gelenler ا ن ا BEN Çoğul İkil Tekil إی اهم إی اهما إیاه ONLARI İKİSİNİ ONU Müzekker Müennes إیاها إی اهما إی اهن
إی اآم SİZİ إی اآما İKİNİZİ إی اك SENİ Müzekker إی اآن إی اآما إی اك Müennes إی انا إی انا إی اي BİZİ BİZİ BENİ 2MUTTASIL (BİTİŞİK-NESNE) ZAMİRLER: Kendi başına kullanılamayan (Fiil, harfi cer, isim vb e bitişik olarak kullanılan) zamirler Çoğul İkil Tekil ه م ONLARI- N ه م ا O İKİSİNİ- ه Onu- Müzekker Müennes ه ا ه م ا ه ن آ م SİZİ-N آ م ا İKİNİZİ-N ك SENİ-N Müzekker Müennes ك آ م ا آ ن ن ا BİZİ-M ن ا BİZİ-M ي M- A-Fiillere bitişir : Onu-e-k- yazdık : Sizi-e- yazdılar-k : Bizi yazdınız-e- : Onu-k-yazıyoruz : Onları-e- yazacağız : Sizi-k- yazmayacağız Not: 1- İnsan dışındakilerin çoğullarının yerine tekil-müennes zamir ه ا gelir 2- Bitişik zamirler, a-fiillere b-isimlere c-harf-i cerlere Bitişir Bitişik zamirler İsimlere bitişir; isim tamlaması olur ÖRNEKLER ا م ث لة آ ت اب ك: Senin e-kitabın آ ت اب ن ا: Bizim kitabımız آ ت اب ه م : Onların-e- kitabı م ع لم ك : Senin e-öğretmenin م ع ل م اك : Senin iki öğretmenin م ع ل م و ك: Senin e-öğretmenlerin ر ا ي ت م ع لم ك : Senin öğretmenini gördüm ر ا ي ت م ع ل م ي ك : Senin iki öğretmenini gördüm ر ا ي ت م ع ل م يك : Senin öğretmenlerini gördüm
الا سم المفرد والتثنية والجمع İSIMLERDE TEKIL-İKİL-ÇOĞUL TEKİL İKİL ÇOĞUL nesne özne م ع ل م و ن ين nesne Özne م ع ل م م ع ل م ان ي ن nesne özne م ع ل م ة م ع ل م ت ا ن ي ن م ع ل م ات MÜZEKKER MÜENNES Not: 1- İsimler, cümle içinde fail-özne olursa, son harekeleri ötre olur Başında إ ل (elif-lam) yoksa çift ötre olur 2- İsimler, cümle içinde meful olursa, son لharekeleri elif-lam)lı )أ olursa tek üstün, أ ل (eliflam)sız olursa çift üstün olur Muzafun ileyh olursa veya başında harf-i cer bulunursa son harekeleri esre veya çift esre olur Müennes çoğullar üstün alması gereken yerde onun yerine esre alır bir öğretmen gördü ر ا ى م ع ل م Öğretmen İki م ع ل م ا ن Öğretmenler م ع ل م و ن bir öğretmeni gördüm ر ا ي ت م ع ل م ا Öğretmen iki م ع ل م ي ن İki öğretmen için ل م عل م ي ن Öğretmenler için ل م عل م ي ن Öğretmenler م ع ل م ي ن الجملة الفعلية FİİL CÜMLESİ (Fiille Başlayan Cümleye Denir) ÖGELERİ: Fiil, Fail-Özne Ve Meful-Nesneden ibarettir a-(fail-özne, daima ötre veya ikilde,ان kurallı müzekker çoğulda ون alır) b-(meful-nesne, üstün alır, başında harf-i cer varsa esre alır (ikilde kurallı ي ن müzekker çoğulda ين alır) 1- Fiil cümlesinde önce basit düz tümleçler, sonra dolaylı tümleçler yazılır 2- Fiil cümlesinde fiil, fail-özneye sadece müzekkerlik-müenneslikte uyar Fiil cümlesinde failler-özneler ikil veya çoğul da olsa, fiil tekil kalır ا م ث لة ÖRNEKLER Öğrenci okula gitti Dersi okulda arkadaşından mı yazdın? ذ هب الط الب إلى المدرسة ه ل آ ت بت ال در س ف ى ال م د ر س ة م ن ص د یق ك
الجملة الا سمية İSİM CÜMLESİ (İsimle Başlayan Cümleye Denir) A-MÜBTEDA 1- Başa gelir 2- Son harfinin harekesi ötre olur (ikilde,ان kurallı müzekker çoğulda ون olur) 3- Başında أ ل (elif-lam) bulunur B-HABER ( dir, dıra bitişen kelime veya kelimeler, haberdir) 1- Sonra gelir 2- Son harekesi çift ötre olur ( İkilde,ان kurallı müzekker ونçoğulda olur) 3- Başında أ ل (elif-lam) bulunmaz 4- Haber sadece şu konularda mübteda ya uyar (müzekker-müennes (Tekil-ikil-çoğul) Ancak İnsan dışındakilerin çoğullarının haberi, sıfatı, fiili, zamiri, ism-i mevsulü vb müennes-tekil gelir 5- Başında harf-i cer varsa kurala uymaz, sadece harf-i cer sonunu esre yapar 6- Mübteda isim-sıfat tamlaması, masdar manalı fiil cümlesi olabilir Haber de isim-sıfat tamlaması, fiil ve isim cümlesi şeklinde gelebilir Haber fiil cümlesi şeklinde gelirse fiil, tekil-ikil-çoğul ve müzekkerlik-müenneslik açısından mübtedaya uyar Ancak İnsan dışındakilerin çoğullarının haberi, sıfatı, fiili, zamiri, ism-i mevsulü vb müennes-tekil gelir ا م ث لة ÖRNEKLER Mübteda ve Haber Öğretmen uzundur ا ل م ع ل م ط و يل İki öğretmen uzundur ا ل م ع ل م ا ن ط و يل ان Öğretmenler uzundur ا ل م ع ل م و ن ط و يل و ن -k- öğretmen uzundur ا ل م ع ل م ة ط و يل ة İki-k-öğretmen uzundur ا ل م ع ل م ت ا ن ط و يل ت ان -k-öğretmenler uzundur ا ل م ع ل م ا ت ط و يل ات okuldadır -k-öğretmenler ا ل م ع ل م ا ت ف ى ال م د ر س ة Kitap faydalıdır ا ل ك ت اب م ف يد Ki kitap faydalıdır ا ل ك ت اب ان م ف يد ا ن Kitaplar faydalıdır ا ل ك ت ب م ف يد ة Bu öğretmenler okula geldi ا ل م ع ل م ات ج ي ن إلى ال م د ر س ة öğretmenleridir Bu öğretmenler bizim okulun ه و لا ء ا ل م ع ل م ا ت م ع ل م ات م د ر س ت ن ا HABERİN BAŞA GEÇTİĞİ YERLER NOT: (Mübteda elif-lamsız ise, haberin başında harf-i cer zarf varsa) ف ى ال ب ي ت ر ج ل Evde bir adam var ل د ى ق ل م Bende-yanımda bir kalem var ه ل ع ن د ك ق ل م mı? Yanında bir kalem var إسم الا شارة İŞARET İSİMLERİ
Yakın için işaret zamirleri Çoğul İkil Tekil ; nesne ه ذان (ه اذی ن ( ه ذا özne ه و لا ء BU BU İKİSİ BUNLAR nesne; ه ات ي ن ;ه ت ان ه ذ ه / ه ذ ي özne Uzak için işaret zamirleri Çoğul İkil Tekil Müzekker Müennes Müzekker ذ ال ك ذ اك ذ ان ك ت اك / ت يك ت ل ك ت ان ك ا ولا ي ك Müennes Not: 1- İsmin başına gelir 2- İşaret ismi, tekil-ikil-çoğul ve müzekkerlik-müenneslikte işaret edilen isme uyar Sadece insan dışındaki çoğullarda işaret ismi müennes tekil * ه ذ ه gelirت ل ك 3- İsmin başında mutlaka ل) elif-lam (أ bulunur 4- İşaret isimlerinin sonlarına BAZEN eklenen ك harfi muhataba göre çekimlidir Örneğin: vb ذ ال ك ذ ال ك م ا ذ ال ك م ا م ث لة ÖRNEKLER ه ذ ا ال م ع ل م : Bu -e-öğretmen ه ذ ا ن ال م ع ل م ان : iki-e- ه و لا ء ال م ع ل م و ن: e-öğretmenler - Bu ه و لا ء ال م ع ل م ين ل: için Bu -e-öğretmenler ه ذ ي ن ال م ع ل م ي ن ل: iki-e- için ه ذ ا ال ك ت ا ب: Bu kitap ه ذ ا ن ال ك ت اب ان : Bu iki kitap ه ذ ي ن ال ك ت اب ي ن م ن : Bu iki kitaptan ه ذ ه ال ك ت ب: Kitaplar ذ ال ك ال ك ت ا ب: O kitap إن وأخواتها VE KARDEŞLERİ ا ن 1- İsim cümlesinin başına gelirler 2- Mübteda yı üstün yaparlar Mübteda ikilse kurallı ي ن müzekker çoğulsa ين ) alır Müennes çoğullar üstün alması gereken yerde onun yerine esre alır 3- Haber aynen kalır Şüphesiz ا ن Dığını, diğini ا ن Sanki,mış gibi آ ا ن Ama, fakat ل ك ن Keşke ل ي ت Belki, umulur ki ل ع ل ا م ث لة ÖRNEKLER ت ل ك ال ك ت ب: Kitaplar
İnnenin İsmi ve Haberi آان وأخواتها VE KARDEŞLERİ آ ان 1- İsim cümlesinin başına gelirler 2- Mübteda aynen kalır 3- Haberi üstün yaparlar Haber ikilse kurallı ي ن müzekker çoğulsa (ين alır Müennes çoğullar üstün alması gereken yerde onun yerine esre alır olur Oldu oluyor آ ان ي ك و ن dönüşüyor Oldu oluyor Dönüştü, ص ار س ي ص ي ر çıktı Oldu oluyor Sabahladı, sabaha ا ص ب ح ي ص ب ح Değildir ل ي س oldu Kuşluk vaktine çıktı, kuşlukta bir işle meşgul ا ض ح ى oldu Kaldı, devam etti,geçti, gündüz bir işle meşgul ظ ل yaptı Akşama girdi,erişti, akşamleyin bir iş ا م س ى oldu Geceledi, geceyi geçirdi, geceleyin bir işle meşgul ب ات Hala م از ال Hala م اف ت ى Hala م ا ب ر ح dikçe Sürece, müddetçe, م اد ا م ا م ث لة ÖRNEKLER Öğrenim günlük olarak altı saattir ال در اس ة س ت س اع ات ي و م ي ا س ي ص ير Öğrenim günlük olarak altı saat olacak ا ل م ع ل م ا ن ط و يل ي ن ل ي س: İki öğretmen uzun değil آ ان الل ه ر ح يم ا: Allah çok merhametlidir ا ص ب ح ال و ل د ن اي م ا: Çocuk sabahleyin uyudu ا ض ح ى ال ج و ب ار د ا: Kuşluk vakti hava soğudu ظ ل ال رج ل ع ام لا : çalıştı Adam gün boyu ا ج ت ه د م اد م ت ط ال با : Öğrenci olduğun sürece çalış الا سم الموصول BELİRTİLİ İSM-İ MEVSULLER (İlgi Zamiri) ا ن ا ل م ع ل م ط و يل uzundur-e- öğretmen ا ن ا ل م ع ل م ي ن ط و يل ان öğretmen uzundur-şüphesiz iki ل ي ت ال م ع ل م ي ن ط و يل ون öğretmenler uzun olsa-e Keşke آ ا ن ا ل م ع ل م ة ط و يل ة öğretmen uzundur -k-sanki ل ع ل ا ل م ع ل م ت ي ن ط و يل ت ان öğretmen uzundur-k Belki iki ل ك ن ا ل م ع ل م ا ت ط و يل ات unduröğretmenler uz-k-fakat ÇOĞUL İKİL TEKİL özne ا لل ذ ان ا ل ذ ى ا ل ذ ين - nesne Kİ O Kİ OKİMSE -ا لل ذ ي ن Kİ O KİMSELER İKİSİNİ Okimse özne ا لل ت ان ا ل لات ي الل و ات ي ا ل ت ى ال لاي ي - nesne -ا لل ت ي ن MÜZEKKER MÜENNES
Not: Sadece insan dışındaki SADECE çoğullarda İsm-i mevsul müennes tekil kullanılır) gelir (Akıllı ve akısızlar için ا ل ت ى BELİRTİSIZ İSM-İ MEVSULLER kullanılır (kimse-ler): Sadece akıllılar için م ن (şeyler) Hayvan canlılar ve nesneler için kullanılır ما (hangisi) İnsan, hayvan ve cansızlar için kullanılır ا ى Eve giden öğretmen geldi (FAİL-ÖZNE) Eve giden iki öğretmen geldi (FAİL-ÖZNE) ÖRNEKLER ا م ث لة ج اء ا ل م ع ل م ال ذ ى ذ ه ب ا ل ى ال ب ي ت ج اء ا ل م ع ل م ا ن ال ذا ن ذ ه ب ا ا ل ى ال ب ي ت ر ا ي ت ا ل م ع ل م ي ن ال ذي ن ذ ه ب ا ا ل ى ال ب ي ت Eve giden iki öğretmeni gördüm (MEFUL-NESNE) Eve giden öğretmenler geldi (FAİL-ÖZNE) ج اء ا ل م ع ل م و ن ال ذي ن ذ ه ب وا ا ل ى ال ب ي ت ر ا ي ت ا ل م ع ل م ي ن ال ذي ن ذ ه ب وا ا ل ى ال ب ي ت Eve giden öğretmenleri gördüm (MEFUL-NESNE) Benim yediklerimi(şeyleri) sen yemezsin Onların kızdığı kimselere sen kızmazsın الحال HAL ( Failin veya Mefulün durumunu bildiren kısımdır ) NOT: Hal, durumunu bildirdiği isme sadece tekil-ikil-çoğul ve müzekker-müenneslik açısından uyar Ancak İnsan dışındakilerin çoğullarının haberi, sıfatı, fiili, hali vb müennes-tekil gelir أنواع الحال HALİN ÇEŞİTLERİ 1- Hal tek kelime olursa genelde ism-i fail olur Elim-lamsız ve üstünlü olarak gelir ج اء الا و لا د لاع ب ين _ ج اء ال و ل د ان لاع ب ي ن _ ج اء ال و ل د لاع ب ا Çocuk -iki-lar oynayarak geldiler ج اءت ال ب ن ات لاع ب ا ت ;ج اي ت ال ب ن ت ان لاع ب ت ي ن ; ج اي ت ال ب ن ت لاع ب ة Bir kız-iki-lar oynayarak geldiler 2- Hal mazi fiil olursa başına vegad ( و ق د )gelir ج اء ع ل ى و ق د ر آ ب س ي ار ت ه Ali arabasına binmiş olduğu halde geldi 3- Hal muzari fiil olursa başına bir şey gelmez Ancak başında gad edilir ) ilave و ( ve varsa ( ق د ( د خ ل ال م ع ل م الص ف ي ب ش ر الط ل ب girdi Öğretmen sınıfa öğrencileri müjdeleyerek 4- Hal isim cümlesi olursa başına ve و ) )gelir ا ن ا س ه ر ت و الن اس ن اي م ون uyumadım İnsanlar uyurken ben 5- Halde harf-i cer veya zarf varsa, aynen kalır ر ا ي ت ال ه لال ب ي ن الس ح اب gördüm Hilali bulutlar arasında خ ر ج ع ل ى ق و م ه ف ى ز ين ت ه çıktı Ziynetleri içinde kavminin yanına
İSTİSNA الا ستثناء 1- (Hariç, den başka, dışında, sadece, yalnız, ancak, müstesna) anlamlarına gelen edatlarla bir şeyi hariç tutma işlemidir üstün, edatı gelen yerlerde istisna edilen şeyin harekesi: fail istisna edatından önce geçtiyse ا لا 2- geçmediyse ötre, diğerlerinde ise cümle içindeki alması gereken hareke olur 3-Ancak ( غ ي ر س و ى خ لا ع د ا ح اش ا ) bu edatlardan sonar gelen istisnanın harekesi, muzaf ileyh olduğunda esre olur İstisna edatları: ا لا غ ي ر س و ى خ لا ع د ا ح اش ا ا م ث لة ÖRNEKLER ج اء الط لاب ا لا خ ال د ا م ا ج اء الط لاب ا لا خ ال د ا م ا ر ا ی ت ف ى الص ف ا لا خ ال د ا Sınıfta sadece Halid i gördüm (başkasını görmedim Halid hariç öğrenciler gelmedi Halid hariç öğrenciler geldi م ا ا ن ت ا لا ط ال ب م ا ج اء الط لاب خ لا خ ال د م ا ج اء الط لا ب غ ي ر خ ال د Halit hariç öğrenciler gelmedi Halid hariç öğrenciler gelmedi Sen ancak (sadece) bir öğrencisin الا فعال المقاربة MUKAREBE (YAKLAŞMA) FİİLLERİ Not: Bu fiillerden sonra muzari fiil gelir alır أ ن genellikle muzari fiilin başına ا و ش ك ي وش ك alır أ ن genellikle muzari fiilin başına آ ر ب alır أ ن nadiren muzari fiilin başına آ اد ي ك اد ا و ش ك الن ه ار أ ن ي ن ق ض ى Gün bitmek üzere آ اد ال م ط ر ي ن ز ل Yağmur neredeyse yağacak gibi oldu ي ك اد ال م ط ر ي ن ز ل Yağmur yağmak üzere, neredeyse yağacak لا ي ك د ون ي ف ق ه ون ح د يث ا Nerdeyse hiç bir sözü anlamıyorlar RECA (UMMA) FİİLLERİ ا خ ل و ل ق ح ر ى ع س ى Not: Bu fiillerden sonra ا ن ondan sonra da muzari fiil gelir ع س ى الل ه ا ن ي ت وب ع ل ي ن ا Belki Allah bizi affeder ع س ى الط لاب ا ن ي ن ج ح وا Umulur ki-belki öğrenciler başarır BAŞLAMA FİİLLERİ أ خ ذ ا ب ت د ا ج ع ل Not: Bu fiiller başta gelir Sonra gelen fiil, muzari olur ا خ ذ ي ك ت ب Yazmaya başladı ا ب ت د ا ت ا ق ر ا Okumaya başladım ج ع ل ن ا ن س ت غ ف رbaşladık İstiğfar etmeye
المعلوم والمجهول في الا فعال FİİLLERDE ETKEN, EDİL GEN YAPMA VE ÇEKİMLERİ 1- Mazi Geçmiş Zaman a-ilk harf ötre yapılır b- Sondan ikinci asıl harf esre yapılır آ ت ب ن ا آ ت ب ن ا Yazdık-yazdık آ ت ب آ ت ب Yazdı yazıldı ا خ ر ج ن ا ا خ ر ج ن ا Çıkardık-çıkarıldık د ع ى د ع ى Dua etti-dua edildi ق ال ق ي ل Dedi denildi 2- Muzari şimdiki Zaman a-ilk harf ötre yapılır b- Sondan ikinci asıl harf üstün yapılır ي ك ت ب ي ك ت ب Yazıyor-yazılıyor ن ك ت ب ن ك ت ب Yazıyoruz-yazılıyoruz ي ق ول ي ق ا ل Diyor-deniliyor ي ق ض ى ي ق ض ى Hükmediyor-hükmediliyor إستعمالات بعض الا فعال BAZI FİİLLERİN KULLANIMI Gücü yetti- ebildi س ت ط ع ت ال ذه اب ا ل ى ب ور ص ا = ا س ت ط ع ت ا ن ا ذ ه ب ا ل ى ب ور ص ا = ت م ك ن ت م ن ال ذه اب ا ل ى ب ور ص ا gidebildim Bursa ya ا س ت ط يع ال ذه اب ا ل ى ب ور ص ا = ا س ت ط يع ا ن ا ذ ه ب ا ل ى ب ور ص ا ي م ك ن ل ى ا ن ا ذ ه ب ا ل ى ب ور ص ا = ي م ك ن ل ى ال ذه اب ا ل ى ب ور ص ا gidebilirim Bursa ya ب ا م ك ان ى ال ذه اب ا ل ى ب ور ص ا- ب ا م ك ان ى ا ن ا ذ ه ب ا ل ى ب ور ص ا = ا ت م ك ن م ن ال ذه اب ا ل ى ب ور ص ا= ر ب م ا ا ذ ه ب ا ل ى ب ور ص اgidebilirim Belki المفعول المطلق MEFUL-Ü MUTLAK (O kadar Öyle Çok) Cümledeki fiilin anlamını pekiştirmek* fiilin nasıl yapıldığını veya yapılış sayısını bildirmek için fiilin masdarının fiilden sonra çift üstünlü olarak getirmektir Örnekler ض ر ب ال ح ار س الل ص ض ر ب ا Bekçi hırsıza öyle bir dayak attı ki ا ز آ ر وا الل ه ذ آ ر ا آ ث ير ا Allah ı çok çok anın ف ر ح ت ف ر ح ا Öyle sevindim ki س ل م ع ل ى س لا م ا Bana bir selam verdi ki Öyle çalıştım ki benden başkası çalışmamıştır ا ى ا ج ت ه ا د Çalıştım ama ne çalışma ا ج ت ه د ت س ر ت س ي ر ال ج ن ود Askerler gibi yürüdüm Hırsız gibi kaçtım ف ر ر ت ف ر ار الل ص Saat iki defa vurdu د ق ت الس اع ة د ق ت ي ن مفعول معه MEFUL-Ü MAAH ( İle birlikte, boyunca) ا ج ت ه د ت ا ج ت ه اد ا ل م ی ج ت هشد ه غ ي ر ى
Not: Meful-ü maahın başına vav gelir ve harekesi üstün olur (ikilse kurallı ي ن Müzekker çoğulsa (ين alır ) س ر ت و ال ج ب ل yürüdüm Dağla birlikte-boyunca س ر ت و الن ه ر yürüdüm Nehirle birlikte-boyunca س اف ر ت و الص ب ح çıktım Sabahla birlikte-sabahleyin yola س اف ر ت و الل ي ل çıktım Geceyle birlikte-geceleyin yola س ل م ت ع ل ي ه و خ ال د ا verdim Halit le birlikte ona selam تميز الا عداد TEMYİZ=SAYILAN ŞEY (Uzunluk, ağırlık, hacim ve sayılarda) Not: Sayılan Şey çift üstün, muzafun ileyh, veya min ile mecrur olabilir ش ر ب ت آ ا س ا ح ل يب ا Bir bardak süt içtim آ م ي و م ا-آ م آ ت اب ا- آ م م يلا Kaç gün/kitap/mil آ م أي ام ي و م = آ م آ ت ب - آ ت اب Nice günler/kitapla آ ا ى م ن ن ب ى Nice peygamber و ر ب ل ي ل Nice gece var ki ا ي ا ي ا المنادى MÜNADA- Çağrılan ه ي ا ا ى ا edatları: Nida 1- Özel isim veya başında elif-lam olursa son harekesi ötre olur Elif-lamlı olursa ayrıca başına ا ي ه ا ا ي ت ه ا getirilir ا ي ه ا الط ب يب = ا ي ت ه ا الط ب يب ة Ey doktor ي ا ع ل ى Ali Ey 2- MÜNADA isim ve sıfat tamlaması ise sonu çift üstün olur ي ا ع ب د الل ه kulu Ey Allah ın ي ا ط ال ع ا ج ب لا çıkan Ey dağa ي ا م س ر ع ا ف ى ال خ ي ر ات koşan Ey hayırlı işlere ي ا ر ج لا آ ر يم ا خ ذ م ن ي د ى tut Ey cömert adam elimden التا آيد TEKİD-VURGU 1- Lafzi Tekid ج اء ج اء ع ل ى Geldi Ali Geldi ر ا ي ت ك ا ن ت Seni Seni Gördüm 2-Manevi Tekid (isim ve zamirlere muzaaf olurlar) ع ي ن = ن ف س Kendisi Her ikisi آ لا = آ ل ت ا bu iki edat ikiller içindir آ ل = ج م يع = ع ام ة Tümü-hepsi ج اؤ وا ج م يع ه م geldiler Hepsi ج اء ال رج ل ن ف س ه = ع ي ن ه geldi Adam bizzat kendisi ج اء ال م ع ل م ان آ لا ه م ا geldi İki öğretmenin ikisi de
الحروف المشبهة بليس GİBİ HAREKET EDENLER ل ي س م ا -1 م ا ع ل ى ق ار ء ا آ ت اب ه okumuyor Ali kitabını م ا ع ل ى م ج ت ه د ا değil Ali çalışkan م ا ع ل ى ب ر ج ل değil Ali adam م ا ع ل ى غ ي ر ش اع ر Ali şairden başka bir şey değil-sadece bir şair م ا ع ل ى س و ى آ ات ب Ali kâtip den başka bir şey değil-sadece bir kâtip م ا ه ذ ا ب ش ر ا Bu insan değil olumsuzluk illa ile bozulmamalı ا ن 2- ا ن ا ن ت ا لا ن ذ ير uyarıcısın Sen ancak-sadece bir ا ن ه ذ ا ا لا م ل ك آ ر يم Bu ancak yüce bir melektir-bu yüce bir melekten başka bir şey değil لا -3 لا و ز ر م م ا ق ض ى الل ه و اق ي ا Allah ın hükmettiğinden koruyacak hiçbir sığınak yoktur لا ب خ يل م ف ل ح ا Hiçbir cimri iflah olmaz-iflah olan hiçbir cimri yoktur بعض الا دوات والا صطلاحات BAZI EDATLAR VE KALIPLAR لا ر ج ل ف ى ال ب ي ت yok Evde hiç bir erkek م ا ر ج ل ف ى ال ب ي ت yok Evde hiç bir erkek م ا ا ح د ف ى ال ب ي ت yok Evde hiç kimse أ ا ل ه م ع الل ه var Allah ın yanında bir başka ilah mı ر ج ل ع ال م ز ار ن ا etti Âlim bir adam bizi ziyaret ا ن ك ا ن ت ال ع ال م kendisisin Sen şüphesiz âlimsin-sen âlimin ta ا ل ع ل م ه و الن ور İlim bizzat nurdur mi yoksa أ أ م س و اء ع ل ي ك ا آ ت ب ت أ م ل م ت ك ت ب birdir Yazsan da yazmasan da senin için أ أ ن ت ع ل ى أم خ ال د misin? Sen Halit mi yoksa Ali أ ق ر يب أ م ب ع يد م ا ت وع د ون mı? Tehdit edildiğiniz yakın mı yoksa uzak yave ya ا م ا ا و خ ذ ا م ا ه ذ ا ا و ذ اك Ya bunu veya onu al ا ل ع د د ا م ا ز و ج ا و ف ر د Sayı ya çifttir veya tektir ya ya ا م ا ا م ا ه ذ ا ال ق اد م ا م ا ع ل ى ا م ا ا م ا خ ال د Bu gelen ya âlidir ya Halittir Sürpriz ve çünkü ا ذ ب ي ن م ا ن ح ن ن ج ل س ا ذ ط ل ع ع ل ي ن ا ر ج ل çıkageldi Biz otururken bir adam ا آ ر م ت ه ا ذ ه و ش ر يف biridir Ona ikram ettim çünkü o soylu mek meniz meleri- diye أ ن Başına geldiği muzari fiili üstün yapar ve manasını masdara çevirir Mazi ve emir fiillerinin başına gelirse onları etkilemez sadece diye anlamına gelir Oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır و ا ن ت ص وم و خ ي ر ل ك م Ona gemiyi yap diye vahi ettik و ا و ح ي ن ا ا ل ي ه ا ن ا ص ن ع الل ف ل ك Namaz kıldı diye onu dövdüler ض ر ب وه ا ن ص ل ى
Olumsuz soruya olumlu cevap için (tabi ki evet ve aksineyok hayır) anlamlarında kullanılır ب ل خ ذ ق ل م ا ب ل آ ت اب ا al Bir kalem hayır aksine bir kitap م ا ع ل ى ط ال ب ا ب ل م ع ل م öğretmendir Ali öğrenci değil aksine ا ل س ت ب ص د يق ى ب ل ى evet Sen benim arkadaşım değil misin tabi ki den-dan Hakkında Yerine ع ن ت ح دث ن ا ع ن الس ر ط ان konuştuk Kanser hakkında ص م ع ن ا ب يك tut Babanın yerine oruç Sürpriz Bir de bakmışsın Birden Hemen ا ذ ا ظ ن ن ت ه غ اي ب ا ف ا ذ ا ب ه ح اض ر ا م ام ى Onu kayıp zannettim bir de baktım ki önümde duruyor و ا ن Onlara bir kötülük dokunduğunda bir de bakmışsın hemen ümit keserler ت ص ب ه م س ي ي ة ا ذ ا ه م ي ق ن ط و ن öyleyse O halde ا ذ ن Not: Başına geldiği muzari fiilin sonunu üstün yapar veya nunu düşürür ا ذ ن ت ب ل غ ال ق ص د Öyleyse hedefe ulaşırsın misiniz) Nezaket uyarı ve teşvik edatıdırlar (= senize mez ا م ا ا لا ا لا ه لا ا لا ت ج يء ال ى الن اد ى misin Kulübe gelsene-gelmez ا لا ر اع ي ت م ح ق ال ا خ وة kardeşlik hukukunu gözetsenize ailene bir mektup göndersene-göndermen gerekmez mi karşın rağmen beraber ع ل ى Şüphesiz rabbin zulümlerine rağmen insanları bağışlayıcıdır kadar o kadar ki bile ح ت ى 1- Başına geldiği ismi esre yapar ح ت ى م ط ل ع ال ف ج ر kadar Şafağın doğuşuna ح ت ى ال م د ر س ة kadar Okula ر ج ع ال ح ج اج ح ت ى ال م ش اة döndü 2- Hacılar hatta yayalar bile 3- Genci o kadar dövdü ki bayıldı bayılıncaya kadar dövdü الا فعال الخمسة أو الس تة BEŞ VEYA ALTI FİİLLER ه لا ت ر س ل ر س ال ة ا ل ى ا ه ل ك ا ن ر ب ك ل ذ و م غ ف ر ة ل لن اس ع ل ى ظ ل م ه م ض ر ب الش ا ب ح ت ى غ ش ى ع ل ي ه يفعل هو (مخاطب (İkinci şahıs- Bir Erkek يفعلان هما (غاي ب (Üçüncü şahıs-iki Erkek تفعلان هما (مخاطب (İkinci şahıs-iki Erkek يفعلون أنتما (غاي ب Erkek- (Üçüncü şahıs-iki تفعلون أنتم (مخاطب (İkinci şahıs-çok Erkek تفعلين أن ت (مخاطبةErkek (İkinci şahıs-iki الا سماء الخمسة أو الس تة BEŞ VEYA ALTI İSİMLER مثال : Örnek يضرب: يضربان تضربان يضربون تضربون تضربين إستعمالات الا فعال في الجمل: şekli Fiillerin cümlede kullanış هما يضربان الولد هما لم يضربا الول د أنتم تذهبون إلى الس وق أنتم لن تذهبوا إلى الس و ق
أب أخ حم فو ذو مال هنوك (بمعنى شيء) مرفوع بالواو: olur Vav ile Merfu هذا أبوك جاء أخوك Bu Baban Kardeşin geldi منصوب بالا لف: olur Elif ile Mansup رأيت أباك إن أباك عاقل Babanı gördüm Baban akıllıdır مجرور بالياء: olur Yay ile Mecrür مررت با بيك سلمت على أخيك Babana uğradım Kardeşine selam verdim