İÇİNDEKİLER 1. MÜLAKATTAN ÖNCE BİREYSEL SWOT ANALİZİ KIYAFET TARZI YAPILACAKLAR LİSTESİ 2. MÜLAKAT SIRASINDA ADIM ADIM BAŞARILI BİR MÜLAKAT MÜLAKAT TEKNİKLERİ MÜLAKAT ÇEŞİTLERİ ÜCRET GÖRÜŞMESİ 3. MÜLAKATTAN SONRA İKİNCİ MÜLAKAT İŞ GÖRÜŞMESİ TAKİBİ
1- MÜLAKATTAN ÖNCE BİREYSEL SWOT ANALİZİ Kendi güçlü yanlarınız, zayıf yanlarınız, fırsatlar ve tehditlerin bir listesini yaparsanız olası mülakat sorularına cevap vermeniz daha kolay olur. Şirketlerin; rakiplerini ve kendilerini analiz etmek için kullandığı SWOT analizini siz de kendinizi analiz etmek için kullanabilirsiniz. SWOT Analizi dört kategoride yapılır; GÜÇLÜ YANLAR (STRENGTHS): Kişisel hayatınızda veya profesyonel yaşantınızda güçlü olarak gördüğünüz karakteristik özellikleriniz. Sizi diğer başvuranlardan ayıracak güçleriniz hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Güçlü yanlara örnekler: iyi iletişim, güçlü liderlik, düzenli olmak vb. ZAYIF YANLAR (WEAKNESSES): Geliştirilmesi gereken özelliklerinizi içerir. Mülakatlarda en sık duyabileceğiniz Bana zayıf yönlerinizden bahsedin sorusuna cevap vermeniz kolaylaşır. Olası iş imkanı için hangi özellikleriniz zayıf oluyor? Örnek olarak: toplum karşısında konuşamamak, dağınık olmak vb. FIRSATLAR (OPPORTUNITIES): Kendinizi gelecekte nasıl geliştirmek istiyorsunuz sorusuna cevap olmalıdır. Daha çok dış faktörler kaynaklı fırsatları içerir. Workshoplara katılmak, ek eğitimler görmek gibi. İşverenler gelecek için planlarınızı bilmek ister; Kendinizi 5 yıl içinde nerede görmek istiyorsunuz? sorusu için size ön hazırlık yapma fırsatı tanır. TEHDİTLER (THREATS): Diğer işe başvuranlarla kıyaslandığınızda ne durumdasınız? Onların sizden daha iyi olduğunu düşündüğünüz özellikler nelerdir? Bunları belirledikten sonra bu konularla ilgili kendinizi nasıl geliştirebileceğiniz konusunda planlar yapmalısınız. Diğerlerine göre avantajlı olduğunuz yanlarınızı bilmeniz; Bu ilana başvuran 20 kişi daha var, neden sizi almalıyız? sorusuna daha kolay cevap verebilmenizi sağlar.
KIYAFET TARZI Görüntünüz insanların sizle ilgili olarak oluşturduğu ilk izlenimdir. Siz daha mülakata başlamadan kıyafetiniz sizle ilgili çok şey söyleyecektir. İş ortamına uygun, profesyonel bir şekilde giyinirseniz, ilk izleniminiz hep iyi olacaktır. Gideceğiniz firmanın kıyafet tarzına uygun olarak giyinmelisiniz. ERKEKLER İÇİN; İş kıyafeti; koyu renk takım elbise ile beyaz, uzun kollu gömlekten oluşur. Kravatınız elbisenize uygun olmalıdır. Dikkati dağıtacak şekilde çok renkli / desenli kravatlar kullanmayın. KADINLAR İÇİN; İş kıyafeti; takım elbise veya pantolon takımından oluşur. Fazla göze batan takı kullanmaktan ve ağır makyajdan kaçının. Dikkati dağıtacak şekilde çok renkli / desenli giyinmemeye dikkat edin. YAPILACAKLAR LİSTESİ Kurumun adres ve iletişim bilgileri, kuruma nasıl ulaşabileceğiniz konusunda emin olun. Mülakat yapacak olan kişinin adı ve pozisyonu öğrenin. Görüşme yapılacak kurumla ilgili araştırma yapın. Pozisyonun gerektirdiği sorumluluk, görevler ve niteliklerle ilgili bilgi edinin. Özgeçmişinizin bir kopyasını yanınızda bulundurun. Görüşme yapan kişiye yönelteceğiniz sorularla ilgili notlar alın (ilgili olduğunuzu gösterir). Kalem ve not alabileceğiniz bir defter götürün. Giymeyi planladığınız kıyafetlerin önceden hazır ve temiz olduğundan emin olun. Mülakat provaları yapın.
2- MÜLAKAT SIRASINDA ADIM ADIM BAŞARILI BİR MÜLAKAT Mülakat yerine zamanında gidin. Bu, "belirtilen saatten 10 dakika önce" anlamına gelir. Kendinizi sizi karşılayan kişiye tanıtın. Mülakat odası yakınında beklerken rahat olun. Mülakat odasına girdiğinizde mülakatı yapacak kişi ya da kişilerle tokalaşın. Odaya bir iş çantası, ya da ajanda dışında çok fazla eşya ile girmeyin. Size, oturulacak yer gösterilmesini bekleyin. Mülakat sırasında saate bakmamaya özen gösterin. Göz temasında bulunarak dikkatli bir dinleyici olduğunuzu gösterin. İlgili olduğunuzu göstermek için vücut dili kullanın. Soruları ve yorumları iyi anladığınızı göstermek için olumlu tepki verin, gülümseyin. Yavaş ve açık bir şekilde konuşun. Düşüncelerinizi toparlamak için duraksamaktan korkmayın. Eğer gerekiyorsa, bir sonraki aşamada sizden ne beklenildiğini sorun. Kendinizden emin olun. Kariyeriniz ile ilgili bilgi saklamayın ve yanıltıcı bilgi vermekten kaçının. Beklemediğiniz bir soruyla karşılaşırsanız, şirketteki rolünüzle bağlantılı olarak, sakin bir tavırla bu soruyu yanıtlayın. Dürüst olun. Olumsuz ifadelerle karşılaşırsanız, nazik bir şekilde nedenlerinizi söyleyin. Sorulan sorunun cevabını bilmiyorsanız "bilmiyorum" demekten çekinmeyin. Mülakatı yapan kişi ya da kişilere soru sormak isterseniz, doğru zamanda, nazik bir şekilde sorularınızı yöneltin. Mülakat sonunda teşekkür ederek el sıkışın.
MÜLAKAT TEKNİKLERİ Yapılandırılmış Görüşme Tekniği Bu görüşme tekniğinde adayın önceden belirlenmiş bir dizi soruyu yanıtlaması beklenir. Sunum Görüşme Tekniği Bu teknikte adaylara önceden üzerinde çalışmaları için bir problem veya konu verilir. Sunum konusu görüşmeden bir süre önce adaya verilebileceği gibi, görüşmeye geldiğinde görüşmeden hemen önce de verilebilir. Durumsal Görüşme Tekniği Durumsal görüşmelerde adaylar olsaydı; başınıza gelseydi ne yapardınız? gibi sorularla karşılaşırlar. Bu tür görüşmeler, adayın kendisini çalışacağı iş ortamında hayal etmesine yardımcı olur. Genellikle sorunlara pratik çözümler getirerek çabuk cevap vermeleri beklenir. Yetkinlik Bazlı (Davranışsal) Görüşme Tekniği Yetkinlik, bir firmada belli bir pozisyonda çalışması gereken ideal bir çalışanın sahip olması gereken bilgi, beceri ve davranışlardır. Belli bir pozisyon için yetkinlikler iş analizi yapılarak, iş tanımları hazırlanarak belirlenir. Bu tür görüşmelerde her soru belirli nitelikleri test etmek üzere dizayn edilmiştir. Bu sorulara verilen cevaplar, önceden belirlenmiş kriterlere göre değerlendirilir. Örneğin, görüşme yapan kişi iş başvurusunda bulunan kişiden stres altında çalıştığı bir durumun örneğini vermesini isteyerek genel olarak kişinin stresle nasıl başa çıktığını test eder. İletişim, uyum, esneklik, risk alma, takım çalışması ve liderlik soru yöneltilen yetkinliklerden bazılarıdır.
MÜLAKAT ÇEŞİTLERİ Adaylardan farklı bilgiler alabilmek ve farklı özellikleri ortaya çıkarabilmek için değişik mülakat çeşitleri kullanılabilir. Birebir Mülakat Aday tüm görüşmelerini birebir olarak gerçekleştirir. Bu yöntemde genellikle işveren firmanın bir temsilcisi tarafından yürütülür. Sıralı/Seri Mülakat Sıralı görüşmelerde birebir ancak birbiri ardına yapılan birkaç görüşme söz konusudur. Burada mülakat yapan her kişi, söz konusu pozisyonun tek bir yönünü inceler - tecrübe, teknik bilgi, yönetim becerisi gibi. Panel Mülakatı Üçten fazla görüşmecinin tek bir adayla yaptığı görüşme yöntemidir. Genellikle çok sayıda elemanın farklı departmanlar için işe alınması planlandığında tercih edilir. Değerlendirme Merkezi Adaylara çalışmak istedikleri alan ile ilgili olaylar verilir, sunum ve/ya grup çalışması yapmaları istenir. Eğitimli değerlendiriciler tüm süreci, adayların süreç içindeki tüm tutum ve davranışlarını gözlemlerler ve sonrasında değerlendirme yapılır. Grup Mülakatı Takım anlayışının eleman seçme ve görüşme şekline yansımasıdır. Bu yöntemde seçimde ağır basan, seçilecek kişinin birlikte çalışacağı ekip üyeleridir. Buradaki görüşmenin asıl amacı gruba uyumun ölçülmesidir. Telefon Mülakatı Bu görüşmeler, gelecek aşamaya yani mülakatın en önemli kısmı olan yüz yüze görüşmeye öncü oldukları için ciddiye alınmalıdırlar. Yüz yüze görüşme yapılamayacağı zaman tercih edilir.
3- MÜLAKATTAN SONRA İKİNCİ MÜLAKAT İlk mülakatta işveren üzerinde olumlu bir etki yaratan adaylar, ikinci bir mülakata veya seri mülakatlara çağrılabilirler. İlk mülakatınızda sorulara kesin ve doğru yanıtlar verdiyseniz; becerilerinizi başvurduğunuz konumda nasıl uygulayacağınızı iyi bir şekilde anlattıysanız; mülakata iyi hazırlanmış ve iyi giyinmişseniz, bu performansınızı aynı şekilde sürdürmeye çalışın. Tam gün mülakat programları, işe alınacağı olası kişileri yakından inceleme ve diğer çalışanlarla aynı ortamda iletişim içindeyken becerilerini değerlendirmek için güzel bir fırsattır. Bu nedenle şirket misyon ve vizyonu hakkındaki bilginizi kullanmaya çalışın. İŞ GÖRÜŞMESİ TAKİBİ Uzun ve zorlu bir süreçti fakat mülakatınız tamamlandı, tebrikler! Şimdi ne olacak? Öncelikle aynı gün içinde mülakatla ilgili notlar alın. Görüşmemde ne iyi gitti? Nerelerde hata yaptım? Hangi sorulara daha iyi cevap verebilirdim? Bu gibi sorulara cevap verirseniz mülakat tekniklerinizi önemli ölçüde geliştirirsiniz. Mülakatı yapan kişiye teşekkür maili gönderin ve istekli olduğunuzu tekrar belirtin. Hala cevap alamadıysanız çok ısrarcı olmadan görüşme yaptığınız kişiyi arayabilir veya mail atabilirsiniz. Sosyal medyada görüşmeyle ilgili paylaşımda bulunmayın. Diğer işlere başvurmaya devam edin. Eğer referanslarınızı belirtmiş iseniz, size referans olan kişileri haberdar edin.