Tütün Kontrolünün Neresindeyiz

Tütün Kontrolünün Neresindeyiz Dr Toker ERGÜDER Tütün Kullanımı ile Mücadele Uzmanı Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi

WHO (?) WHO is the UN specialized agency for HEALTH 7 April 1948 WHO Constitution 193 Member States: 150 country offices 6 Regional Offices (Washington, Copenhagen, Cairo, New Delhi, Brazzaville, Manila) Headquarter in Geneva EUR O AMR O H Q EMR O SEAR O WPR O AFR Dünya Sağlık O Örgütü (DSÖ) Bakış Açısı 9Mayıs 2011

EN ÇOK TÜTÜN TÜKETEN 14 ÜLKEDE VE TÜRKİYE'DE DURUM 2008/2009 Rusya'nın arkasından tütün kullanma prevalansı en yüksek ikinci ülke Türkiye

CİNSİYETE GÖRE HALEN TÜTÜN KULLANANLAR Türkiye, hem baylar hem de bayanlar arasında tütün kullanma prevalansı en yüksek ülkeler arasında MALE FEMALE

Ortalama günlük içilen sigara miktari Türk erkekleri ve bayanlarι, günde en çok sigara içen ülkelerin başιnda yer alιyor 19,3 MALE FEMALE 12,2

TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU M Seydioglu Türkiye Tütün T Üretimi (2002-2009) 2009) Ürün Yılı Üretici Sayısı Tütün Üretimi Alım Bedeli (Kişi) (Ton) (TL) 2002 405.882 159.521 537.278.603 2003 318.504 112.158 466.479.733 2004 282.274 133.913 628.432.616 2005 252.312 135.247 533.931.866 2006 215.307 98.137 497.110.360 2007 179.769 74.584 451.259.433 2008 181.588 93.403 618.197.567 (*)2009 72.500 77.000 529.000.000 Türkiye Tütün İÜretimi Kaynak: TEKEL ve TAPDK kayıtları Dünyanın en büyük 7 pazarı

Türkiye de Tütün Firmalarının Pazar Payları Imperial Tobacco 4% Japan Tobacco 18% European Tobacco 3% Korean Tobacco 1% Phillip Morris 41% British American Tobacco 33% N Bilir

Excise Revenues 2010 Total (Thousand TL) Share in Total Excise Duty Revenues (%) Share in Total Tax Revenues (%) Energy Products (I) 31.697.178 55,3 15 Motor Vehicles (II) 6.192.786 10,8 2,9 Alcoholic Beverages (III-a) 2.868.288 5 1,3 Tobacco Products (III-b) 14.784.461 25 7 Cola Soda Pops (III-c) 221.356 0,3 0,1 Other Consumption Goods (IV) 1.521.043 2,6 0,7 TOTAL 57.285.112 100 27 *Total Tax Revenues in 2010: 210.532.315 TL 8

EXCISE REVENUE FROM TOBACCO TAXATION Excise Duty Collection (Billion TL) 16,0 14,0 12,0 14,8 10,0 10,9 11,5 8,0 8,9 9,6 6,0 6,1 7,1 4,0 4,5 2,0 0,7 1,1 2,0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 25

TBMM 27 Aralık 2007

Küresel Tütün Kullanım Salgını Kanıtlanmış 6 Yöntem ile tersine Çevrilebilir (MPOWER) Monitor Protect Offer Warn Enforce Raise tütün kullanımını ve koruyucu uygulamaları izle toplumu tütün dumanından koru sigarayı bırakmaya yardım et tütünün zararları konusunda uyar tütün reklam, tanıtım ve sponsorluğunu yasaklamayı destekle tütün vergilerini artır

2003 yılından daha sonra yapılmış, ulusal temsiliyeti olan, en az 5 yıllık periodlarla gerçekleştirilmiş yetişkin ve gençler için araştırmaların var olması Yalnızca 36 ülke (dünya nüfusunun % 34 ü) gençler ve yetişkinler üzerine yakın zamana ait, temsil niteliğine sahip verilere sahiptir ve bu verileri periyodik olarak (5 yıl veya daha kısa aralıklarla) toplamaktadır.

Tüm kapalı alanlarda sigara içiminin yasaklanması (veya yerel kanunlarla nüfusun %90nını kapsayacak şekilde yasaklanması) Şu anda sadece 17 ülke pasif içiciliğe karşı genel ve etkili koruma sağlayan tütün kontrolü politikalarına sahiptir. (% 5)

Country Situation Those developments have brought Turkey among the leaders in tobacco control in not only the WHO European region but also globally.

Ulusal bırakma hattının olması, nikotin replasman tedavisi ve bazı sigara bırakma hizmetlerinin ücretsiz olarak sağlanması Ulusal sigara bırakma hattına sahip olup nikotin replasman tedavisi de dahil belirli bırakma hizmetlerinin giderlerini karşılayan ülke sayısı 17 olmuştur. (%8.2)

Sigara ürünleri üzerindeki uyarı yazıların paketlerin her iki yüzünün ortalamasının % 50 ve daha fazla olması Dünyada 15 ülkede uyarı etiketleri sigara paketlerinin en ve arka yüzünün en az yarısını kaplamaktadır. Bu uyarılarda resimler ve içerik özellikleri de yer almaktadır. (%7.6)

Size - Average of Front and Back 1) 80% Uruguay (80% of front and back) 2) 65% Mauritius (60% of front, 70% of back) 3) 65% Mexico (30%, 100%) 4) 60% Paraguay2 (60%, 60%) 5) 60% Philippines (60%, 60%) 6) 60% Australia (30%, 90%) 7) 60% New Zealand (30%, 90%) 8) 60% Cook Islands (30%, 90%) 9) 55% Thailand (55%, 55%) 10) 50% Albania (50%, 50%) 11) 50% Bolivia (50%, 50%) 12) 50% Brunei (50%, 50%) 13) 50% Cameroon (50%, 50%) 14) 50% Canada (50%, 50%) Size - Average of Front and Back 15) 50% Chile (50%, 50%) 16) 50% Djibouti (50%, 50%) 17) 50% Egypt (50%, 50%) 18) 50% Eritrea (50%, 50%) 19) 50% Hong Kong (50%, 50%) 20) 50% Iran (50%, 50%) 21) 50% Madagascar (50%, 50%) 22) 50% Panama (50%, 50%) 23) 50% Singapore (50%, 50%) 24) 50% Malaysia (40%, 60%) 25) 50% Brazil (100% of either front or back) 26) 50% Venezuela (100% of either front or back) 27) 47,5% Turkey (65%, 30%)

Her türlü doğrudan ve dolaylı reklamların yasaklanması (ulusal radyo ve televizyon, yerel dergi ve gazeteler, billboardlar, satış noktası reklamları, tütün ürünlerinin doğrudan promosyonu, tütün markalarının tütün dışı ürünlerde kullanılması, tütün dışı ürün markalarının tütün ürünlerinde kullanılması, televizyon ve filmlerde sigara görüntülerinin kullanılmaması ve spor faaliyetlerine sponsorluğun olmaması) Doğrudan veya dolaylı her türlü reklam ve pazarlama faaliyetlerini yasaklayan ülkelerin sayısı 26 ya çıkmıştır. (%8.8)

Reklam Promosyon Yasakları (Türkiye 1/10) Doğrudan Reklamlar Yerel ve ulusal televizyon ve radyolar Yerel ve ulusal gazete ve dergiler Billboardlar veya açık hava reklamları Satış noktası reklamları (?) Yönetmelik çalışmaları Dolaylı Reklamlar Tütün ürünlerinin bedava veya posta ile dağıtımı Promosyonel indirimler Sigara markalı ürünler Marka yaygınlaştırma Brand extensiyonu (Camel boots) Marka paylaşımı (Samsun, Maltepe) TV ve filmlerde tütün reklamı Spor faaliyetlerinde reklam ve sponsorluk

Sigara vergilerinin perakende satış fiyatlarının % 75 veya daha üstünde olması Tütün ürünlerine uygulanan vergileri perakende satış fiyatının %75 inin üzerine çıkaran ülkelerin sayısı 21 e çıkmıştır. (% 6.2)

TÜRKİYEDE TÜTÜN KULLANIMI (BİN TON) 120 Amerikan Sigaralarının İthalatı ve Satışı (1985) 100 91 95 96 101 109 114 112 112110 108 109 107 108 107 108 107 93 80 66 65 65 64 64 65 68 70 73 74 77 78 81 84 79 65 60 40 20 Türkiye de yabancı sigara fabrikalarının kurulması (1993) 4207 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi (1996) Yeni Kanun (2008) 0 1980 1981 1982 Ilk sigara ile mücadele kanununun VETO edilmesi (1992) 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

TÜTÜN KULLANIM ORANLARI (TÜRKİYE) 60 50 40 30 20 10 0 1993 2004 2006 2008 2010 Kadın 13.5 19.45 16.6 15.2 13.8 Erkek 57.8 52.9 50.6 47.9 40.7 Toplam 33.6 33.79 33.4 31.3 27.1 Kadın Erkek Toplam Kaynaklar: 1993 Sağlık Bakanlığı Araştırması, 2004 Sağlık Bakanlığı Ulusal Hastalık Yükü Çalışması, 2006 Aile Araştırma Kurumu ve TÜİK Aile Yapısı Araştırması 9Mayıs 2011 2008-2010 Küresel Yetişkin Tütün Araştırması (SB, TÜİK, DSÖ, CDC)

Kaynak www.hasuder.org

LOKANTALAR 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 AÇILAN KAPANAN Kaynak Maliye Bakanligi 2010 TEMMUZ EYLÜL 2009TEMMUZ ARALIK 2010 OCAK HAZİRAN 2009 OCAK HAZİRAN 2007 TEMMUZ ARALIK 2008 OCAK HAZİRAN 2008TEMMUZ ARALIK

DISCO, BAR, PUB 700 600 500 400 300 200 100 0 AÇILAN KAPANAN Kaynak Maliye Bakanligi 2010 OCAK HAZİRAN 2010 TEMMUZ EYLÜL 2009TEMMUZ ARALIK 2007 TEMMUZ ARALIK 2008 OCAK HAZİRAN 2008 TEMMUZ ARALIK 2009 OCAK HAZİRAN

KAFE, KAFETERYA 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 AÇILAN KAPANAN 2010 TEMMUZ EYLÜL Kaynak Maliye Bakanligi 2010 OCAK HAZİRAN 2007 TEMMUZ ARALIK 2008 OCAK HAZİRAN 2008 TEMMUZ ARALIK 2009 OCAK HAZİRAN 2009TEMMUZ ARALIK

Kaynak Maliye Bakanligi KAHVEHANE Temmuz 2007 Temmuz 2010

TÜRKİYE yakın zamana dek dünyada en çok tütün üreten ve tüketen ülke kısa süre içinde tütün kontrolü konusunda belirgin ilerleme gösteren ülke

Ülke Ziyaretleri Mısır (2010) Azerbaycan (2) (2010) Tayland (2011) Bangladeş (2011) Ukrayna (25-27 Mayıs) Kosovo (Under SCR) (25-27 Mayıs) Macaristan (28 Haziran)

TEŞEKKÜR EDERİM ergudert@euro.who.int.tütünsüz bir Türkiye