Ç NDEK LER. Editörden...2. Başkan dan...3. Bakan dan...4. TCDD den...8. Sektör den...12. Üyelerimizden...14. Üyelerimizden...18

Ç NDEK LER Editörden...2 Teknik Müflavirlik Sektöründe Dün, Bugün, Yar n ISSN 1303 2585 mtiyaz Sahibi Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli i ad na Yönetim Kurulu Baflkan Cemal AKÇA Yaz flleri Müdürü Salih Bilgin AKMAN Yay n Kurulu Salih Bilgin AKMAN (Baflkan) Ahmet B. ÖZSÜT Oktay AKAT Mehmet DÖNMEZ Pelin ERDO AN Seda ORAL SEYHAN Tasar m Yusuf MEfiE (Ajans-Türk) Bas mevi Ajans-Türk Gazetecilik Matbaac l k nflaat Sanayii A.fi. stanbul Yolu 7. Km. nönü Mahallesi Necdet Evliyagil Sk. No: 24 Bat kent / ANKARA Tel: 0312 278 08 24 - Fax: 0312 278 18 95 www.ajansturk.com.tr - info@ajansturk.com.tr Bas m Tarihi 31.01.2012 Bas m Yeri ANKARA Yay m Türü Yerel Süreli 3 ayda bir yay mlan r Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli i Ahmet Rasim Sokak No:35/2 Çankaya 06550 Ankara Tel: (312) 440 89 70 Faks: (0312) 440 89 72 e-posta: tmmmb@tmmmb.org.tr url: www.tmmmb.org.tr Yaz lar n ve reklamlar n içeri inden sahibi sorumludur; TürkMMMB veya Yay n Kurulu sorumlu tutulamaz. Yay mlanan yaz lar n, her hakk sakl d r. Kaynak belirtmek kofluluyla, yaz lar ndan, toplamda çeyrek sayfay geçmeyen al nt yap labilir. Bunun d fl nda, seri olarak ço alt lmas, çeyrek sayfadan fazla al nt veya kopya yap lmas, Yay n Kurulu nun yaz l iznine ba l d r Dergimiz, 2000 adet bas l p da t lmaktad r. Kapak Foto raf SU YAPI Mühendislik Müflavirlik A.fi. Marmaray Projesi BC1 Demiryolu Bo az Tüp Geçifli Tüneller ve stasyonlar nflaat Tasar m Hizmetleri 2004- Başkan dan...3 Ulaflmak, Eriflmek, Dolaflmak, letiflim Bakan dan...4 Ulaflt rma Bakan Binali Y ld r m TCDD den...8 Demiryollar n n 2023 Vizyonu... Sektör den...12 Türkiye Ulaflt rma Altyap s Konferans Seyahat Raporu Üyelerimizden...14 Marmaray Projesi Üyelerimizden...18 stanbul Geçmişten Günümüze...24 Demiryollar, Limanlar ve Havayollar Projeleri Kültür - Sanat...28 Mimarl n Serüveni -çok k sa bir tarihçe- Birliğimizden Haberler...32

Salih Bilgin AKMAN Cemal AKÇA Teknik Müflavirlik Sektöründe Dün, Bugün, Yar n Ulaflmak, Eriflmek, Dolaflmak, letiflim ED TÖRDEN... 2011 Temmuz ay nda yay nlad m z 21. Say m zda bafllayan, 22. Say m zla devam eden ve bu say m zla tamamlad m z temam zla ilgili çal flmalar dergimizin sayfalar nda sizlerin be enisine sunulmaktad r. Teknik Müflavirlik konular nda yap lm fl olan çal flmalarla ilgili olarak TEKN K MÜfiAV R- L K SEKTÖRÜNDE DÜN, BUGÜN, YARIN temam z bu say m zla tamamlamaktay z. Ülkemizin kalk nmas nda önemli görevler üstlenen Demiryollar, Limanlar ve Havaalanlar ile ilgili yap lan hizmetlerin geçmiflten günümüze yans malar n dergimiz sayfalar nda sizlerle paylaflmaktay z. Cumhuriyet Döneminin en önemli yat r mlar ndan olan Demiryollar n n aç l fl törenlerini gösteren yar m as r önceki foto raflar bizlerin gurur kayna olmaya devam etmektedir. Teknik Müflavirlik Sektörünün geliflmesi ve sektördeki di er paydafllar m zla birlikte çal flarak, ça dafl yaflam standartlar n n hayata geçirilmesi amac yla yaflanabilir ve sürdürülebilir çevre koflullar n n sa lanmas na yönelik çabalar m z güçlenerek devam ettirilecektir. Sizlere sundu umuz bu say m z be eni ile okuyaca n z ümit ediyoruz. Bu say m z n yay nlanmas nda desteklerini daima yan m zda hissetti imiz Yönetim Kurulumuza, reklam vererek katk sa layan Müflavir Firmalar m za teflekkürlerimizi sunar z. Dergimize katk da bulunan Ulaflt rma Bakan Say n Binali YILDIRIM a, Devlet Demiryollar Genel Müdürü Say n Süleyman KARA- MAN a, Say n Mehmet DÖNMEZ e, Say n Cevdet GÖKYAY a, Say n Serdar SA LAM- TUNÇ a ve Say n Ahmet ÖZSÜT e teflekkürlerimizi sunar z. Ulaflt rma Bakan m z Say n Binali YILDIRIM, Ulaflt rma sektörü kapsam nda Karayollar, Demiryollar, Marmaray Projesi, Havayollar, Denizyollar ve Biliflim sektörü ile internet kullan m hakk ndaki görüfllerini ve 2012 y l bakanl n hedeflerini kendisi ile yap lan gürüflmemizde Ulafl m Sektörünün bugünü ve gelece i hakk ndaki düflüncelerini bizlerle paylaflm fl, Teknik Müflavirli in Sektördeki önemini belirtmifltir. TCDD Genel Müdürü Say n Süleyman Kahraman, Demiryollar n n 2023 Vizyonu... bafll kl yaz s nda Yüksek H zl Trenlerin Ülkemiz Ulafl m Sektörüne olan katk s n ve yat r mlardaki geliflmelerini anlatarak yaflam standard m z nas l etkiledi ini ve bu hizmete olan talebin yükseldi ini belirtmektedir. Türk Demiryolu Sektörünün Yeniden Yap - land r lms ve Güçlendirilmesi projesi kapsam nda Türk demiryolu sektörünün yasal ve yap sal çerçevesinin AB mevzuat na uygun bir flekilde oluflturulmas n sa layacak olan Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu ve TCDD Kanunu Tasla n n haz rland n belirtmektedir. Türk Müflavirlik Sektörünün yat rmlardaki önemini vurguluyarak Ar-Ge çal flmalar na h z verdiklerini aç klamaktad r.kas m ay nda stanbul da yap lan Ulaflt rma Sektöründe Türkiye 2023 Hedefleri ne Yolculuk Konferans izlenimlerini Say n Mehmet Dönmez özetleyerek bizlerle paylaflmaktad r. 2023 y l na kadar ulaflt rma sektörüne yap lacak yat r mlar n 350 milyar dolara ulaflaca konferans n önemli bir sonucu olmaktad r. fiehiriçi ulafl m n etkin çözümlerinden biri olan metro yat r mlar n n da bu konferansta de erlendirildi i görülmektedir. Yüzy l n Projesi olarak adland r lan MARMA- RAY projesi ile ilgili olarak Su-Yap Mühendislik ve Müflavirlik Afi. ad na Proje Müdürü Say n M. Cevdet Gökyay n, projenin tarihsel geliflimini 1860 lardan bafllayarak günümüze kadar olan geliflimini özetledi i yaz - s nda, Mühendislik ve Müflavirlik sektörünün baflar lar n n bir kan t n bulacaks n z. Say n Serdar Sa lamtunç Teknik Müflavirlik Mesle i konulu yaz s nda Müflavirlik mesle- inin iki farkl yönünü belirtmekte ve bu konular detayl olarak örneklerle irdelemektedir. Müflavirli in do ru yönlendirme ile engel yaratma konular ndaki etkinli inin önemini göz önüne sermekte ve bizlerin daha çok bilgi sahibi olmam z n ne kadar önemli oldu unu vurgulamaktad r. Bu say m zda özellikle logomuz olan k rlang c n tema olarak anlat ld bir derlemeyi al nt olarak sizlerle paylaflmak istedik. K rlang ç simgesinin bizlere örnek olarak ak l, kalite, çal flkanl k ve yurt sevgisini ifade etti- ini, hat rlatmak istedik. Dönemimizin bafl ndan beri Kültür-Sanat köflemizi büyük bir emek ve derin bilgisi ile donatan Say n Ahmet Özsüt Orta Ça ve Uzak Asya ve slam Uygarl çal flmas nda bizlere mimarl k serüveninin yeni safhalar n hat rlatmaktad r. Nisan ay nda yap lacak olan Akdeniz Ülkeleri Teknik Müflavirlik flbirli i Grubu -MEG- Üyeli imiz ve 2012 Y l Ankara Konferans çal flmalar m z sürmektedir. Bunu yan nda Birli imiz ile DS Genel Müdürlü ü nün birlikte organize etti i UBK-2012 ULUSAL BARAJLAR KONGRES çal flmalar m z yo- unlaflarak devam etmektedir. Gelecek say m zda bu konu daha detayl olarak incelenecektir. Ülkemiz Teknik Müflavirlik Sektörünün geliflmesine katk sa layacak olan bu kongreye sizlerin de katk s n beklemekteyiz. Bu kongrenin her iki y lda bir tekrarlanmas n sa lamak Müflavirlik sektörümüzün geliflmesine katk sa layacakt r. Dergimizin yay na haz rlanmas nda eme i geçenlere ve yay n kurulu üyelerimize teflekkürlerimizi ve flükranlar m z sunar z. Gelecek say m z için sizlerin katk lar n n önemini tekrar vurgulayarak, Teknik Müflavirlik Hizmetlerinin oluflmas ndaki tüm karar vericilerin ve hizmetleri sa layanlar n birlikte sa l kl ve güçlü bir endüstri oluflumunu gelifltirmeleri dile iyle Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli i (TürkMMMB), müflavir mühendislik ve mimarl k kavram n n önemini ilgili kurumlara ve topluma anlatmak, müflavirlik hizmetlerinin ilerlemesine ve geliflmesine çal flmak, uluslararas uygulamalar ülkemize tafl mada öncülük ederek, bu konuda en yüksek uluslararas teknolojik ve örgütsel seviyeye eriflmek amac yla, 25 Nisan 1980 tarihinde kurulmufltur. Birlik, ba ms z müflavirlik hizmeti veren mühendis ve mimarlar temsil eden dernek statüsünde bir sivil toplum kurulufludur. TürkMMMB, 1987 y l nda Müflavir Mühendisler Uluslararas Federasyonu FIDIC e ve 2001 y l nda Avrupa Müflavir Birlikleri Federasyonu - EFCA ya üye olmufltur. Her iki federasyonun Türkiye deki tek temsilcisidir. TürkMMMB, amaçlar do rultusunda; geliflmifl ülkelerde yayg n ve kurumsallaflm fl olarak kabul gören, ancak ülkemizde henüz eksiklikleri olan ba ms z teknik müflavirlik sektörünün gelifltirilmesi ve geliflmifl ülkelerdeki uygulamalar n Türkiye ye kazand r lmas için gerek üyelerine, gerekse toplumun tüm kesimlerine yönelik yo un çal flmalar yapmaktad r. Uluslararas kabul görmüfl tan m yla FI- DIC standartlar yla ba ms z müflavir mühendislik yapan firmalar n bir araya geldi i çat kuruluflu olan TürkMMMB nin, inflaat sektörünün farkl alanlar nda deneyimli 200 e yak n üyesi bulunmaktad r. 2010 2012 Dönemi Yönetim Kurulu Cemal AKÇA (Baflkan) Fatma ÇÖLAfiAN (Baflkan Yard mc s ) Ahmet B. ÖZSÜT (Baflkan Yard mc s ) Salih Bilgin AKMAN (Sekreter Üye) Hamdi AYDIN (Sayman Üye) Alp ACAR (Üye) Saim KALE (Üye) Osman ÖZKAN (Üye) Raflit ÜNÜVAR (Üye) Sevgili Dostlar m Bilim ve teknolojinin dil üzerindeki bask s, genel kavramlar n ötesinde bu kavramlar detayland racak yeni alt kavramlar n gelifltirilmesine zorlamaktad r. (Dilimizin geliflimine ve yeni kavramlar n türetilmesine karfl ç kmay anlayam yorum.) Bu pencereden bak ld nda ulafl m art k birçok fleyi ifade eden genel bir kavram konumuna yükselmifltir. Geçmiflte belkide ulafl m n anlam n karfl layacak çok fley yoktu. Toplum için sadece eriflim veya dolafl m veya seyahat anlam nda kullan l yordu. Günümüzde fiziksel eriflimin ötesinde sanal eriflim daha öne ç kmakta ve gereksinimler bu iletiflim sistemleri üzerinden karfl lanmaktad r. Fiziksel eriflim veya ulafl m için de oldukça yeni ve h zl sistemler ça m z n tüm s n rlar n zorlamaktad r. Önceleri sadece insan, hayvan veya deniz tafl mac l vard. nsano lu tekerlek ile beraber buhargücü ile ilk deneyimlerinin üzerine çok yenilikler eklemifltir. Bu yenilikler çok say da insan veya eflyan n h zl ve konforlu bir biçimde yer de- ifltirmesini sa layabilmektedir. flte burada mühendislerin sisteme girifli h z, konfor ve ekonomi kavramlar n n ulafl m sistemlerine entegrasyonu ile bafllar. Ulafl m sistemleri aras ndaki tercihlerin seçimi, bu pencereden bak larak siyasi kararlar n ötesinde mühendislerin teknik yaklafl mlar üzerine oturtulmal d r. Fiziksel iletiflim sistemlerini kabaca karayolu, demiryolu, hava ve uzay tafl mac l, deniz tafl mac l ve boru tafl mac l olarak s n fland rabiliriz. Ulafl m gereksinimlerine göre sistemler aras nda tercihler yap labilece i gibi, sistemlerin kendi içinde de farkl tercihler araflt r lmal d r. Ulaflt rma ile ilgili bir bilimsel konferansta ülkemizde karayolunun bu denli çok tercih edilmesinin elefltirisi yap ld nda, TCK yetkililerinin kendilerini baflar l sayd klar n, di er sistemler konusunda da çal flan kamu kesiminin baflar l çal flmalar yapabilece ini söylemeleri beni çok flafl rtm flt. Bu yetkililer tercihlerin tamamen siyasi oldu unun ay rd nda de iller miydi acaba! Daha önceki yaz lar m zda da fosil yak t enerjisinin ne kadar kirli ve pahal bir enerji oldu unu, ayr ca yenilebilir ve sürdürülebilir olmad n belirtmifltik. Bu anlamda t kanan ekonomik kanallar bu gün siyasileri baflka ulafl m sistemlerine (rayl sistem, hava tafl - mac l, deniz tafl mac l vs.) yöneltmektedir. Al nan bu kararlar ülkemizin gelece i ad na teknik müflavirler olarak onayl yor ve destekliyoruz. Ayr ca biliflim sektöründeki yeni aç n mlar, teknolojik geliflimimizi ve sosyal geliflimimizi gelece e tafl yacakt r. Cumhuriyetimiz kuruldu unda büyük oranda k rsal kesimde yaflayan ülkemiz insan - n n sanayileflme ile birlikte kentleflme sürecine geçece ini biliyorduk. Bu anlamda bir kentsel göçün olaca n ve kentlerimizin genleflece inin planlanmas gerekiyordu. Ne yaz k ki, yerleflim planlaman n önünde seyrederek özellikle kentsel altyap n n planlanmas n olanaks z hale getirdi. Bu gün dönüflüm ve rehabilitasyon çal flmalar milli servetin heba edilmesi anlam n tafl maktad r. Kentsel alanlarda toplu tafl ma ve rayl sistemin yeni planlanmas, ne yaz k ki bilinenlerin yeniden keflfedilmesi gerekmedi i gerçe ini gözler önüne sermektedir. Görüldü ü gibi teknolojinin dil üzerine bask s yan nda, toplumsal dinamizmin kentler üzerine bask s da yeni aç n mlar, yeni yöntemler gelifltirmeyi zorunlu k lmaktad r. Planlama gereksinimi tabii ki teknik müflavirlerin toplum içindeki konumunu de ifltirecektir. Rasgele yöntemler kentsel yaflam n insan üzerindeki bask s n zorlayarak sektörümüzün kap lar n aralamaktad r. Kentin her bölümünün, alt n n, üstünün kullan labilir ve yaflanabilir k l nmas, geleneksel yöntemlerle afl labilinecek bir sorun de ildir. Bu bask lar teknik müflavirler yönetecek ve karfl layacakt r. Sa l cakla kal n... BAfiKAN DAN... 2 2012OCAK OCAK2012 3

Bakan dan 2011 y l içerisinde 1.525 km bölünmüfl yol yap m, 19.003 km Asfalt onar m yapt k. stanbul Bo az Avrasya Karayolu Tüneli nin 26 fiubat 2011 tarihinde temeli at ld. 2015 y l nda tamamlanmas planlanmakta. Kuzey Marmara Otoyolu Projesi nin yap m ihalesine 8 Mart 2011 tarihinde ç k ld. 6.014 m uzunlu unda 118 adedi Devlet ve l Yollar nda, 96 m uzunlu unda 2 adedi Otoyollarda olmak üzere 6.110 m uzunlu unda 120 adet köprü yap m gerçeklefltirdik. Sadece yol yapmad k tarihimizi de koruduk. Bununla birlikte 29 adet köprü onar m ve 13 adet tarihi köprü restorasyonunu da tamamlad k. Son 9 y lda yap lanlar nas l özetlersiniz? Türkiye nin ulafl lan ve eriflilen olmas için, 2003 y l ndan beri aral ks z olarak yat r m yapmaya devam ediyoruz. Herkesin malumu oldu u üzere, 2003 y l öncesinde karayollar m z örümcek a - na dönüflmüfl, bir gidifl bir geliflli yollarda kazalar bafl n al p gitmiflti, havayollar m zda ise sadece mutlu bir az nl k seyahat edebiliyordu. Demiryollar n n varl n hat rlayan yoktu. Denizcili imiz kendi karasular m z içerisinde hapsolmufltu. Kapsama alan na bir türlü giremeyen telefon flebekeleri, ba lanmak nedir bilmeyen internet hatlar, batma noktas na gelmifl güzide kuruluflumuz PTT. Yani nereye elinizi atsan z karamsar bir tablo. Biz göreve geldi imizde gördük ki, bu ülkede her fley y llarca ih- ULAfiTIRMA BAKANI Binali Y ld r m mal edilmifl, yap lmas gereken çok fley var. Hiç karamsarl a, umutsuzlu a düflmedik. lk günden itibaren kollar - m z s vad k ve son dokuz y lda, ulafl m ve eriflim altyap s na 112 Milyar TL yat r m yapt k. Böylece her geçen y l yat - r mlar m z art rd k. Daha önce ki y llarda oldu u gibi 2011 y l de bizim aç - m zdan çok verimli ve yat r mlarla dolu bir y l oldu. Bahsetti iniz olumsuz tablo k sa sürede nas l de iflti? Çok inand k, çok çal flt k ve de ifltirdik. 2011 y l n n sonunda Türkiye, bölünmüfl yollar yla, halk n yolu haline gelmifl havayoluyla, yüksek h zl treniyle, dünyada marka haline gelmifl denizcili iyle, geniflbant interneti ve sürekli kapsama alan nda olan iletiflim araçlar yla ve sa lam ekonomisiyle gelece e güvenle bakan, Avrupal lar n bile g pta ile izledi i ça dafl bir ülke konumuna geldi. Karayollar nda yat r mlar devam ediyor mu? Dünyada oldu u gibi ülkemizde de en önemli ulafl m arac karayollar d r. Türkiye de tafl man n yüzde 90 karayollar üzerinden yap l yor. 2003 öncesinde sadece 6 ilimiz bölünmüfl yolla birbirine ba l yd. Oysa flimdi 74 ilimiz duble yollarla birbirine ba l. Sadece iller de- il, ayn zamanda birçok ilçeyi de birbirine ba lad k. Bugüne kadar 43 Milyar TL ye yak n yat r m yapt k. 2003 y l nda 6,101 km lik bölünmüfl yolumuz varken, bugün 21.227 kilometre bölünmüfl yolumuz var. Kim kazand, ülke kazand. Çünkü bu yollar n bir y ll k zaman tasarrufu, yak t tasarrufu, çevre etkisi 9.4 Milyar TL Yüksek h zl trene çok ra bet oldu. Demiryollar ulafl m n gözdesi mi oluyor? stiklal mücadelemiz, Ankara gar nda bafllad. stikbal mücadelemizde Ankara Gar ndan devam ediyor. Biz göreve gelene kadar y lda 18 km demiryolu yap l r halde idi. Son 9 y lda y ll k ortalama 135 km demiryolu yap l r hale getirdik. Demiryollar, istiklalimizin lokomotifi oldu u gibi, istikbalimizin de lokomotifi olacak. Bu ba lamda, Yüksek H zl Treni de ülkemize kazand rd k ve 2,5 y lda 4 milyon yolcuyu Yüksek H zl Tren ile tafl - d k. Hizmete vermifl oldu umuz Ankara-Konya Yüksek H zl Tren hatt n n ard ndan Ankara-Sivas hatt n n da yap m devam ediyor. Unutulan demiryollar na, yat r m çal flmalar m z kapsam nda, 2002-2011 y llar aras nda TCDD bünyesinde toplam 6 milyar TL ye yak n yat r m yapt k. 2003 den bu yana 888 km si YHT hatt olmak üzere toplam 1.076 km ANAHAT çal flmas yap lm fl olup, 1.630 km ANAHAT da da çal flmalar m z halen devam ediyor. 2011 y l n n son günlerinde (28 Aral k 2011 ) Ankara- zmir yüksek h zl tren ihalesini yapt k. Yerli yabanc 26 firma teklif verdi. Bu çok sevindirici bir durum. 2011 y l n n son ifl gününde ise Eskiflehir-Bursa yüksek h zl treni projesinin ihaleyi kazanan yüklenici firma ile protokolü imzalad k. Ayr ca demiryollar nda 800 km yol yenilemesi de yapt k. Lojistik Merkez projelerinin inflaat na devam ettik Yüzy ll k proje dedi iniz Marmaray projesi hangi aflamada? Sultan Abdülmecit'in hayal etti i, Sultan Abdülhamit'in projesini haz rlatt Marmaray, 1860 y l nda hayal edilen as rl k projeyi de gerçeklefltirmek AK Parti hükümetlerine nasip oluyor. Yüzy ll k rüyam z olan Marmaray projesi, stanbul un toplu ulafl m na nefes ald rtacak. Denizin 60 metre alt ndan geçen bu muhteflem proje, dünyan n en derin sualt tüneli olma özelli ine sahip. Marmaray ile ilgili herhangi bir aksama söz konusu de il. Çal flmalar tüm h z yla devam ediyor. Bu muhteflem proje 29 Ekim 2013 te hizmete girmifl olacak. 4 SAYI23 OCAK2012 5

Bakan dan Havayolunu halk n yolu yapt n z konusunda oldukça iddial s n z. 2003 y l nda ald m z bir kararla Türkiye de sivil havac l m z serbestlefltirerek iç ve d fl hatlarda tarifeli sefer yapman n önündeki engelleri kald rd k. Ankara- zmir- stanbul üçgenine s k flan uçufllar yurt geneline yayd k. 9 y lda, 15 milyon vatandafl m z uçakla tan flt, hava yolu halk n yolu haline geldi. Art k uçak ile seyahat etmenin flehir içi dolmuflla seyahat etmekten fark kalmad. Gazi Atatürk ün stikbal göklerdedir sözünü kendimize hedef belirledik. Havayoluna yat r mlar m z sürdürüyoruz. 2011 y l nda toplam 48 ikili ve 1 çoklu müzakere anlaflmas imzalayarak Türkiye nin imza alt na ald ikili anlaflma say s n 121 e ç kard k. Ülkemizde hava tafl mac l n n gelifltirilmesi amac yla havayollar na düflük maliyetli havaalan imkân sa layan Ekonomik Havaalan Projesi ni hayata geçirdik. Denizci millet kimli ini yeniden hat rlad k diyebilir miyiz? Denizcili imizin kat etti i mesafe gerçekten de heyecan verici noktada. Denizcilik Türkiye nin parlayan y ld z oldu. Denizcili imiz art k dünyan n dikkatini çeken, bütün dünyada bende var m diyen bir aflamada. Denizcili imiz aç s ndan 2011 y l çok baflar l bir oldu. En önemlisi denizcili imizi müsteflarl k seviyesinden al p Bakanl k seviyesinde temsil edilir hale getirdik. Son 9 y lda denizcilik sektörümüz, AB standartlar - n yakalad. Denizcilikte dünyan n lider ülkeleri aras na girdik Bildi iniz gibi Tuzla da s k flan gemi infla sanayimizi yapt m z çal flmalar neticesinde tüm k y lar m za yayd k. Tersane say s n 36 dan 71 e ç kard k. 2011 y l n n ilk sekiz ay itibariyle ülkemiz, dünya yeni gemi infla siparifllerinde adet baz nda 6 nc, DWT baz nda 10 uncu s rada yer ald. Ülkemiz 2011 y l itibariyle mega yat üretiminde dünya s ralamas nda 3. s raya yerleflti. Türkiye yat inflaat nda bir marka oldu. Denizcilik sektörüne yapt m z Özel Tüketim Vergisi S f rlanm fl Akaryak t uygulamas ve di er teflviklerimiz sayesinde ola anüstü bir geliflme gösterdi. Türk Bayrakl gemiler ilk kez 2008 y l nda Beyaz Listeye geçmiflti. Paris Memorandumu Sekretaryas n n 11 Temmuz 2011 tarihli raporuna göre ülkemiz bu konumunu kuvvetlendirdi. 2011 y l nda, 2004 y l ndan bu yana uygulanan ÖTV indirimi, uygulanmaya devam edildi. Bu kapsamda 2004 den Eylül 2011 tarihine kadar sektöre 2,4 Milyar TL destek sa lanm fl oldu. 2011 y l biliflim sektörü aç s nda da önemli bir y l oldu mu? Bilgiyi kullanan, teknolojiye sahip olan ve üreten bir ülke olma yolunda h zla ilerliyor. Devir art k kendi kendinle rekabet etme devri. Teknolojiyi hep bir ad m daha ileri götürme devri. Ülkemizdeki biliflim sektörü gelirleri sürekli yükselme e iliminde. 2003 de 11,5 milyar Dolar olan biliflim sektörü toplam gelirlerinin, 2011 y l sonu itibariyle 31 milyar dolar geçti. 2012 de ise bu rakam n 34 milyar dolara ulaflmas n bekliyoruz. Herkes internet kullanmaya m bafllad? Türkiye de 2002 y l nda genifl bant internet yoktu. Genifl bant internet abone say s 2003 y l nda 20 bin iken, 2011 y - l na kadar % 639 oran nda bir art fl yafland. 2011 y l rakamlar na göre 12,79 milyon genifl bant abonesi bulunmakta. Bu rakam yaklafl k 45 milyon kullan c ya tekabül ediyor. Genifl bant abone say - s n n 2023'te 30 milyona eriflmesini hedefliyoruz. flte bu nedenle diyoruz ki, sadece karayollar nda otoban yapmad k. Deniz otobanlar ve internet otobanlar n da yapt k. Bunun neticesinde ise, Mobil abone say s ise 2003 de 27,9 milyon iken 2011 y l nda % 132 lik bir art flla 64,8 milyona ulaflt. Türkiye de cep telefonu görüflmesi ve mesajlaflma da düzenli olarak art fl gösteriyor. Vatandafllar m - z n mobil iletiflime gösterdikleri ilgiden dolay 2004 y l ndan bu yana toplam ses trafi inde %91,3, SMS hacminde ise %2710 art fl görüldü. Numara tafl - ma uygulamas ile birlikte de sektörde rekabet geliflmifl ve 35,21 milyon tafl - ma yap ld. 2012 y l hedefleriniz nelerdir? 2012 y l de bol yat r ml bir y l olacak. 2012 y l n n yaklafl k 30 milyon Türk liras n n yüzde 52 sini yat r mlara ay rd k. Bu kapsamda 2012 y l içerisinde 1 133 km si devlet yolu, 29 km si de otoyol olmak üzere toplamda 1 162 km bölünmüfl yol yap lmas planlanmakta. Ayr - ca 140 adet köprü de infla edece iz. Demiryollar nda ise Ankara- stanbul H zl Tren Projesinin Eskiflehir Gar Geçifli ile nönü-gebze aras n n inflaat na devam edilecek. Ankara-Sivas H zl Tren Projesinin Yerköy-Sivas projesinin inflaat na devam edilecek, Kayafl-Yerköy aras n n ihalesine ç k larak inflaat - na bafllan lacak. Ankara-Bursa H zl Tren projesinin inflaat na devam edece iz. Ankara- zmir ve Sivas-Erzincan H zl Tren Projelerinin ise inflaat na bafllayaca z. Baflkentray projesinin birinci etap inflaat na devam edilecek ve kinci etap inflaat n n ihalesine ç k larak inflaat na bafllan lacak. Ayr ca bu yol 900 km yol yenilemesi yapmay, 537 adet yük vagonu üretmeyi planl yoruz. Havac l k alan nda da 2012 y l denetim y l olacak. Haz rlanan Denetleme yönetmeli i ile Ba ms z denetleme kurulufllar ile yap l r duruma gelecek. Havaalanlar n n güvenlik kontrol noktalar ndaki hizmet etkinli inin artt r lmas amac yla yürütülen altyap çal flmalar 2012 y l na kadar tamamlanacak. 2012 y l sonuna kadar 10 ülke ile yeni hava ulaflt rma anlaflmas yapmak, mevcut anlaflmalar n günün koflullar na göre güncellefltirilmesi için müzakere yap lmas n da planl yoruz. Denizcilik alan nda ise yat r mlar m za tersane, bal kç bar na, yat limanlar yat r mlar m za devam edece iz. 2012 y l içinde zmir Alsancak Liman n n kruvaziyer alan n n ihaleye ç kar lmas için gereken tüm prosedürleri tamamlamay planl yoruz. 2012 y l nda önem verece imiz bir sektör de biliflim sektörü olacak. 2G GSM bantlar n n, 3G teknolojisinde kullan lmas için yeni bir çal flma yap - lacak, böylece 3G daha da güçlenecek. Genifl bant hizmetlerinde fleffafl k düzenlemeleri yap lacak, 2013-2015 y llar n kapsayan stratejik plan haz rlanacak, IPV 6 geçifl için çal flmalara devam edilecek. B NAL YILDIRIM 1955 y l nda Erzincan'da do du. stanbul Teknik Üniversitesi Gemi nfla ve Deniz Bilimleri Fakültesi'nden mezun oldu ve ayn bölümde yüksek lisans yapt. 1978-1993 y llar aras nda Türkiye Gemi Sanayi Genel Müdürlü ü ve Camialt Tershanesinde çeflitli kademelerde yöneticilik yapt. 1990-1991 y llar aras nda sveç'te bulunan Birleflmifl Milletler Uluslararas Denizcilik Örgütü (IMO) ne ait Dünya Denizcilik Üniversitesi nde (WMU) Denizde Can ve Mal Güvenli i Yönetimi konusunda ihtisas e itimi ald. Bu e itim s ras nda toplam 6 ay skandinav ülkeleri ve Avrupa'da çeflitli ülke limanlar nda Denizcilik daresi Uzmanlar ile birlikte kontrollerde bulundu. 1994-2000 y llar aras nda stanbul Büyükflehir Belediyesi Deniz Otobüsleri flletmeleri ( DO) da Genel Müdürlü ü görevinde bulundu. 2002-2007 y llar aras nda stanbul Milletvekilli i ve Ulaflt rma Bakan olarak görev yapt. 61. Hükümette Ulaflt rma, Denizcilik ve Haberleflme Bakan olarak görev yap yor. Evli ve üç çocuk babas d r. ngilizce ve Frans zca bilmektedir. 6 SAYI23 OCAK2012 7

TCDD Genel Müdürü Süleyman KARAMAN Demiryollar n n 2023 Vizyonu... TCDD den 2 003 y l demiryollar m z için bir milat oldu. Hükümetlerin siyasi ve mali deste i sonucu yüksek h zl tren projeleri, mevcut sistemin modernizasyonu, ileri demiryolu sanayisinin gelifltirilmesi ve daha dinamik bir kurum için yeniden yap lanma temelinde, 8 y lda 80 proje üretilerek, demiryollar büyük bir de iflim ve geliflim süreci içerisine girdi. Bu önemi rakamsal olarak ifade edersek; 2003-2010 y llar aras nda TCDD ye toplam 10 Milyar 836 milyon TL yat r m ödene i aktar ld. Yani, 2003 y l nda 250 Milyon TL ödenek verilmifl iken, bu miktar 2011 y l nda 3 milyar 105 milyon TL ye yükseldi. 2003 y l ndan bu yana, ülkemize prestij kazand ran yüksek h zl tren (YHT) projeleri baflta olmak üzere, mevcut hatlar n yenilenmesi, çeken ve çekilen araçlar n modernizasyonu, ileri demiryolu sanayinin gelifltirilmesi, hemzemin geçitlerin iyilefltirilmesi, kentiçi rayl sistemin gelifltirilmesi amac yla zmir de Egeray, Ankara da Baflkentray ve stanbul da Marmaray, gar ve istasyonlar n restorasyonu ve yeniden cazibe haline dönüfltürülmesi, lojistik merkezler kurulmas ile organize sanayi bölgelerinin demiryolu hatlar ile buluflturulmas demiryollar n yeniden aya a kald ran önemli projeler baflar yla peyder pey hayata geçirilmektedir. Bu çerçevede; Ülkemizin ilk yüksek h zl tren hatt olan Ankara-Eskiflehir 13 Mart 2009 tarihinde hizmete aç ld. Avrupa daki benzer projelere göre daha k sa sürede yap m tamamlanan bu projeyle birlikte Türkiye, dünyada 8., Avrupa da 6. yüksek h zl tren iflleten ülke oldu. YHT ler sadece Ankara, Eskiflehir e de il, stanbul, Kütahya, Bursa, Afyon baflta olmak üzere birçok kentimize, ilçemize ulafl m kolaylaflt rd, zaman k saltt. Ö renciler baflta olmak üzere 7 den 70 e herkesin yaflam n de- ifltirdi. Bugün Türkiye nin dört bir köflesinden herkes YHT talep eder duruma geldi. Ankara-Konya YHT hatt ise, 23 A ustos 2011 tarihinden itibaren iflletmeye aç ld. Tamamen yerli firma, mühendis ve iflçiler taraf ndan 4 y l 8 ayda tamamland. Eskiflehir-Ankara-Konya YHT üçgeni ile yak n kentlerde ekonomik, sosyal ve kültürel yaflam daha dinamik hale gelirken, turizm canlanmakta, YHT yeni bir yaflam biçimi sunmaktad r. Ankara- stanbul Yüksek H zl Tren Projesi nin 2. Etab olan Eskiflehir- stanbul ve Ankara-Sivas YHT hatlar n n inflas devam ediyor. Ankara- stanbul 3 saate inerken, inflaas devam eden di er YHT hatt m z Ankara-Sivas ise 2014 y l nda tamamlamay hedefliyoruz. Ankara- Sivas da 3 saate düflüyor. Bunun yan s ra, Bursa- Bilecik YHT hatt n n sözleflmesini imzalad k. Ankara-Bursa aras seyahat süresini 2 saat 10 dakikaya, stanbul-bursa aras seyahat süresini 2 saat 15 dakikaya indirecek projenin Bursa-Yeniflehir aras n n yap m süresi 2,5 y l Ankara- zmir Yüksek H zl Tren Projenin ilk etab olan 169 kilometrelik ANKARA- AFYONKARAH SAR kesimi için teklifler al nd. Projeyle Ankara-Afyonkarahisar aras 1,5 saate, Afyonkarahisar- zmir aras ise 2 saate iniyor; böylece Ankara- zmir aras 3,5 saat oluyor. Di er taraftan, mevcut sistemi modernize ediyoruz. Son 9 y lda 5.700 km. demiryolu hatt yeniledik, çeken çekilen araçlar m z yeniliyoruz. Uluslar aras demiryolu tafl mac l n n gelifltirilmesi için de önemli projeler vard r. Bunlardan biri de, Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan iflbirli iyle 'Demir pek Yolu' olarak nitelenen Kars-Tiflis- Bakü Demiryolu Projesi'nin temeli at ld.proje ile Gürcistan da 265 kilometre, 76 kilometresi Türkiye s n rlar içinde olmak üzere Kars-Ah lkelek aras nda 105 kilometre demiryolu infla edilecek. Azerbaycan da ise 165 kilometrelik demiryolu onar lacakt r. Projenin 2012 y - l nda tamamlanmas planlan yor. Proje tamamland nda ilk y llarda 1.5 milyon yolcu ve y ll k 3 milyon ton yük tafl nmas gerçeklefltirilecek. Kars-Tiflis-Bakü demiryolu hatt ile do- u bat aks nda kesintisiz demiryolu ulafl m gerçeklefltirilirken, Ortado u ya yönelik olarak da projeler üzerinde çal fl lmaktad r. Böylece, inflaat devam eden Marmaray, Ankara- stanbul h zl demiryolu hatt, uygulama proje çal flmalar devam eden Halkal -Bulgaristan s n r yüksek standartl demiryolu projesi, inflas devam eden Ankara-Sivas yüksek standartl demiryolu projesi ile Avrupa y Türkiye üzerinden Kafkaslara ve Orta Asya ya ba layacak olan Kars- Tiflis demiryolu projeleriyle bütünlük sa layarak Türkiye üzerinden Avrupa- Kafkasya-Orta Asya do u-bat do rultusunda kesintisiz yüksek standartl bir demiryolu güzergah oluflturmay amaçlamaktad r. Ayr ca, Sivas-Erzincan, Erzincan-Erzurum ve Erzurum- Kars olmak üzere 3 bölüm halinde fizibilite ve etüt-proje çal flmalar devam etmektedir. TCDD, kentiçi toplu tafl mac l nda rayl sistemin gelifltirilmesi için yerel yönetimlerle iflbirli i yapmaktad r. zmir de Egeray, Ankara da Baflkentray, stanbul da Marmaray, Gaziantep de Gaziray projelerini yürütmektedir. Yük tafl mac l n n gelifltirilmesi için de projeler gelifltirilmektedir. Organize sanayi bölgelerini ana demiryolu hatlar yla buluflturarak, onlara ucuz ve güvenli tafl ma hizmeti vermek üzere iltisak hatlar yap yoruz. 2002 de OSB ve yük merkezlerini ana demiryoluna ba layan iltisak hatt say s 2002 de 281 iken 2010 y l nda 452 ye ulaflm flt r. Kombine tafl mac l k imkânlar n n oldu- u depolama ve ulaflt rma hizmetlerinin birlikte sunuldu u 16 yerde lojistik merkez kurulacak olup bunlar; 1- stanbul- (Halkal ), 2-Kocaeli-(Köseköy), 3-Eskiflehir-(Hasanbey), 4-Bal kesir-(gökköy), 5-Kayseri-(Bo azköprü), 6-Samsun-(Gelemen), 7-Mersin-(Yenice), 8- Uflak, 9-Erzurum-(Palandöken), 10- Konya-(Kayac k), 11- stanbul-(yeflilbay r), 12-Bilecik-(Bozüyük), 13-K.Marafl-Türko lu), 14-Mardin, 15-Sivas, 16- Kars d r. 8 SAYI23 OCAK2012 9

TCDD den Samsun (Gelemen) Lojistik Merkezinin I. Etab iflletmeye al nm fl, Kakl k (Denizli) Lojistik merkezinin 1. etap inflaat çal flmalar tamamlanm fl, Eskiflehir (Hasanbey) ve Köseköy( zmit) Lojistik merkezlerinin 1. etap inflaat çal flmalar na devam edilmektedir. Di er Lojistik merkezlerin proje, kamulaflt rma ve inflaat ihale ifllemleri sürmektedir. Tüm lojistik merkezlerin faaliyete geçmesi ile demiryolu tafl mas nda yaklafl k 10 milyon ton art fl hedeflenmektedir. Yükün, ç k fl istasyonundan var fl istasyonuna kadar baflka bir yükleme/boflaltma yap lmayan bir tafl ma modeline geçildi. Bu uygulamalarla 2002 y l na göre tafl nan yük miktar % 58 artarken tafl ma gelirlerinde de % 170 büyüme sa land. TCDD nin 2023 hedefleri 10. Ulaflt rma fiuras nda belirlenmifltir. Bu fiûra da önemli kararlar al nd, ulafl m sisteminin haritas çizildi. Bu çerçevede, 2023 y l - na kadar ulaflt rma sektörüne 14 y lda yap lacak 350 milyar dolarl k yat r m n 45 milyar dolarl k k sm demiryollar na yap lacak. Bu çerçevede; - 2023 y l na kadar 10 bin kilometre yeni yüksek h zl tren a - n n infla edilmesi. 2023 y l na kadar 5 bin kilometre konvansiyonel yeni hat infla edilmesi.2023-2035 aras nda 2960 kilometre yüksek h zl tren hatt, 956 kilometre konvansiyonel hat yap lmas hedeflenmifltir. Bunlar n bir k sm n n, yap-ifllet-devret (Y D) modeli ile gerçeklefltirilmesi planlanmaktad r. Ayr ca "Türk Demiryolu Sektörünün Yeniden Yap land r lmas ve Güçlendirilmesi" projesi kapsam nda Türk demiryolu sektörünün yasal ve yasp sal çerçevesinin AB mevzuat na uygun bir flekilde oluflturulmas n sa layacak olan "Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu" ve "TCDD Kanunu Taslaklar " haz rland.2012 y l nda hayata geçirilmesi hedefleniyor.2023 y l na geldi imizde demiryolu tafl mac l n n pay n yükte % 15, yolcuda % 10 seviyesine ulaflt rmakt r. Demiryolu sektörümüzü d fla ba ml l ktan kurtarmak amac yla, önemli ad mlar at yoruz. Çünkü, ithalata dayal bir yap ile mevcut ve gelecekte infla edilecek demiryollar n n sürdürülebilir bir geliflmeye aç k olmas mümkün de ildir. Bugüne kadar kapal devre üretim yapm fl olan TCDD ye ba l fabrikalar n sürekli yeni ürün lisans sat n alarak yapacaklar üretimle bu piyasadaki rakipleriyle rekabet edebilir olmas da düflünülemez. Sürdürülebilir bir geliflmeden söz edebilmek için ise; teknolojik geliflmelerdeki süre en yap n n Türk demiryolu sanayisine entegrasyonu flartt r. Bu durum karfl s nda mevcut fabrikalar n ifllevlerine devam etmelerinin yan s ra, modern demiryollar n n ihtiyaç duydu u demiryolu araçlar ile yüksek standarda haiz demiryollar n n ihtiyac olan ray, makas, travers ve ba lant elemanlar n n da geliflen teknolojiye paralel olarak, ülkemizde üretilmesi zorunluluk haline gelmifltir. Bu amaçla; 2003 y l nda bafllayan yerlilefltirme faaliyetleri ile ilk etapta demiryollar n n ihtiyaç duydu u ilk h zl tren ray Kardemir de üretilmifltir. Daha sonra Yüksek H zl Trenler ile her türlü elektrikli demiryolu arac n n imalat n gerçeklefltirecek olan ve Güney KOREL Hyundai RO- TEM Firmas ile TCDD nin ortakl nda Adapazar nda h zl tren fabrikas kurulmufltur. 2007 den bugüne kadar, TCDD için 32 set modern elektrikli banliyö treni ile stanbul metrosunun 92 adet arac n n üretimi de bu tesislerde gerçeklefltirilmifltir. Hyundai EURO- TEM in Adapazar ndaki tesislerinde üretimi gerçekleflecek olan 300 adet Marmaray arac n n 105 adedinin üretimi tamamlanm fl olup, kalan 195 Adet arac n üretimi ise halen devam etmektedir. VOSSLOH/ALMANYA firmas n n Bakanl m z n teflvikleri ile Erzincan da infla etti i ray ba lant elemanlar fabrikas ise yurt içi ihtiyac karfl lad gibi 17 farkl ülkeye de ihracat gerçeklefltirmektedir. TCDD ve Makine Kimya Endüstrisi Kurumu aras nda yap lan bir protokol ile demiryolu tekerleklerinin de yerli olarak ülkemizde üretilmesine yönelik stratejik iflbirli ine gidilmifl olup, ilgili Kurum taraf ndan üretime yönelik ve tesis kurulufluna iliflkin çal flmalar devam etmektedir. Demiryolu yat r mlar na paralel olarak; TCDD nin Afyon ve Sivas ta bulunan beton travers üretim tesislerine ilaveten, yüksek standartta demiryolu traversi üreten tesis say s on adede ulaflm flt r. TCDD nin ifltiraki olan S TAfi n üretim tesisleriyle birlikte ülkemizde beton travers üreten tesis say s on bir adede ulaflacak, toplam üretim kapasitesi flu an itibariyle 5000.000 Adet/Y l düzeyinde iken 2012 y l itibariyle de 6.000.000 Adet/Y l seviyesini aflacakt r. Yerli demiryolu sanayimizin gelifltirilmesine yönelik olarak alm fl oldu umuz tedbirler ve yap lan yat r mlar sonucu, milyon dolarlarla ifade edilebilecek bir kaynak yurtiçinde kalm fl ve bu kaynak yerli demiryolu sanayinin geliflmesinin lokomotifi olmufltur. Döviz kazand r c üretimlerle birlikte ayn zamanda çevresinde istihdam üreten yeni yan sanayilerin oluflmas na hizmet eden bu yat - r mlar ülkemiz insan na ekmek ve afl olarak geri dönmektedir. Di er taraftan, demiryolu sektörünün 50 y l gibi uzun bir süre yok say lmas mühendisli in de geliflimini etkilemiflti. Demiryollar n n öncelikli sektör olarak geliflmesi tüm mühendislik dallar n ve teknik müflavirlik hizmetlerinin de geliflmesine yol açm flt r. YHT teknolojisi bütün mühendislik dallar n ilgilendirmektedir. YHT projeleriyle mühendisli e, müflavirli e yeni bir ufuk aç ld. Ülkemizin ilk YHT hatt olan Ankara-Eskiflehir yabanc konsorsiyumla infla edilirken, Ankara-Konya YHT hatt n tamamen Türk mühendis ve firmas ile gerçeklefltirdik. Demiryollar n n öncelikli sektör olmas, bu alanda büyük projelerin hayata geçirilmesi mühendisli i, müflavirli i de gelifltiriyor. Örne in Kuruluflumuzun, uzman mühendis ihtiyac her geçen gün artmakta, daha fazla mühendis istihdam etmekteyiz. Gençlerimiz de bu alana yönelmeye bafllad. Üniversitelerimizde de demiryolu bölümleri gelifliyor. Orta ö renimde de rayl sistemler teknolojisi en fazla talep gören bölümler haline geldi. Bugün ülkemiz ileri demiryolu sanayisi konusunda uzman mühendis, teknisyen, iflçilere sahiptir. Dolay s yla, sadece ülkemizdeki demiryolu yat r mlar n de il, di er ülkelerdeki demiryolu yat r mlar n da gerçeklefltirecek bilgiye, deneyime, teknolojiye sahibiz. Bu geliflim, özel sektörün ve üniversitelerin de demiryoluna bak fl n de ifltirdi, iflbirli ini gelifltirdi. Kuruluflumuz gerek özel sektör gerekse üniversitelerle ortak çal flmalar yap yor. Buna da çok büyük önem veriyoruz. Örne in; YHT hatlar n yap m aflamas nda, gerek altyap gerek üstyap ve gerekse de h zl tren setlerinin kontrolünde üniversitelerimizle birlikte çal flt k. Kuruluflumuzun ihtiyac olan ve yabanc ülkelerden çok pahal ya al nan bir çok sistemin yerli imkanlarla yap labilmesini sa lamak için Ar-Ge çal flmalar n TÜB TAK - Üniversiteler iflbirli inde yürütüyoruz. Özel sektörümüz ise demiryolu sektörünü keflfetti Yükünü demiryolu ile tafl rken, demiryolu yat r mlar na her geçen gün daha fazla ilgi gösteriyor. Özetle, Türkiye ileri demiryolu sektörünün her alan nda kararl l kla ilerliyor. SÜLEYMAN KARAMAN 1956 y l nda Erzincan' n Refahiye ilçesinde do du. lkokulu do du u yer olan Refahiye'de, Orta ve Lise ö renimini stanbul'da tamamlad. 1978 y l nda stanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi'nden mezun oldu. 1981 y l nda TÜ Makine Fakültesi'nde Yüksek Lisans ö renimini tamamlayarak "pekiyi" dereceyle Makine Yüksek Mühendisi unvan n kazand. 1979-81 y llar aras nda; özel sektör taraf ndan üretilen ilk Türk traktörü yap m nda görev ald ve 1981 y l nda TÜ Makine Fakültesi'nde Asistan olarak göreve bafllad. 1984-1994 y llar aras nda ise, otomotiv yan sanayinde s ras yla; flletme Müdür Yard mc - s, flletme Müdürü, Genel Müdür Yard mc - s ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapt. 1994 y l nda, stanbul Büyükflehir Belediyesi ETT ( stanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel flletmeleri) Genel Müdürlü ü'ne Genel Müdür Yard mc s olarak atand. Yine bu dönemde, stanbul Büyükflehir Belediyesi'nin kuruluflu olan SBAK, STON, SMER ve BELTUR'un da Yönetim Kurulu Üyeli i'ni yaparak, stanbul'da çeflitli sinyalizasyon projelerini yürüttü. 2001 y l ndan günümüze kadar ETT'de Genel Müdür Dan flman olarak görevini yürütmekte iken, 7 Ocak 2003 tarihinde 2002/3490 Say l Kararname ile TCDD flletmesi Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Baflkanl 'na atand. Eylül 2004'de görevden al nan Karaman, 8 Temmuz 2005'de mahkeme karar ile TCDD Genel Müdürlük görevine iade edildi. Süleyman KARAMAN; evli ve 3 çocuk babas olup, ngilizce bilmektedir. 10 SAYI23 OCAK2012 11

Mehmet DÖNMEZ Türkiye Ulaflt rma Altyap s Konferans (28-29/11/2011 stanbul) Sektörden Ulaflt rma Sektöründe Türkiye 2023 Hedefleri İstanbul da IQPC taraf ndan düzenlenen Türkiye Kamu ve Özel Sektörü ile Uluslararas kat l mc - lar n ifltirak etti i 2 gün süren Konferansta ele al nan bafll ca konular ve bilgiler afla dad r: Hükümet Program nda Türkiye Cumhuriyeti nin 100. Kurulufl Y l 2023 e kadar Milli gelirin 700 Milyar$ dan 2 Trilyon $ a ç kar lmas planlanmaktad r. Ulaflt rma sektörü hedeflerine göre 2023 e kadar yaklafl k 300 Milyar $ yat r m gereklidir. Demiryollar nda mevcutta 11.000 Km Demiryolu 500 Km Yüksek H zl Tren vard r. 10.000Km Yüksek H zl Tren, 4.000 Km Konvansiyonel Demiryolu Hatt nflaa edilecektir. Demiryolunda %5,4 olan yük tafl mac l oran n n 2023 te %15 e ç kar lmas hedefleniyor. Ankara Metrosu 2 y l içinde bitirilecektir. stanbul da ek metro hatlar, Marmaray bitirilecektir. Karayollar nda mevcutta 2.225 Km Otoyol, 17.662 Km duble yol olmak üzere toplam 26.000 Km Karayolu vard r. 5.250 Km yeni Otoyol ile 11.580 Km ek duble yol yapma hedefi vard r. Yük ün %92 si (AB de %46), Yolcunun da %95,4 ü Karayolu ile (AB de %83) tafl nmaktad r. 1975 Km Mevcut Otoyollar ve iki bo- az köprüsünün ba lant yollar, gifleler, 74 adet tesis, bak m fleflikleri ile birlikte iflletme ve bak m n n özellefltirmesi ihale aflamas ndad r. 2010 da 330 milyon araçtan 460 milyon $ gelir, 154 milyon $ iflletme gideri düflüldü ünde 306 milyon $ kar elde edilmifltir. Trafik geliflme potansiyeli aç s ndan Avrupa Ortalamas 491 araç/1.000 kifli olup Türkiye ortalamas 110 araç/1.000 kiflidir. Otoyollar n %85 i Marmara Bölgesinde ve geliflme potansiyeli yüksek olan bölgededir. Türkiye de mevcut 174 Liman olup Çandarl, Filyos ve Mersin Limanlar 2012 de Y D ile ihale edilecektir. Lojistik Altyap s n n De erlendirilmesi: Ulusal Hedeflerin gerçeklefltirilmesi için, Türkiye Lojistik Üs olaca ndan, kombine tafl mac l k gelifltirilmeli, çevre ülkelerle ulafl m a n n güçlendirilmesi, ana yük tafl man n demiryoluna kayd r lmas ve limanlar n lojistik üs olmas için karayolu ve demiryolu ba lant lar yap lmal d r. Karadeniz- Akdeniz yük koridorunun oluflturulmas önemlidir. Kent planlamalar nda lojistik köylerin flehir d fl na kayd r l p, ça dafl teknolojilerin uygulanmas, lojistik faaliyetlerinin Anadolu ya kayd r lmas gereklidir. AB Stratejileri do rultusunda, ulafl m entegrasyonuna yönelik TER ve TEM a lar n n kurulmas, 350km den uzun mesafelerdeki yük tafl malar n n demiryolu ve denizyoluna kayd r lmas, lojistik ve tafl ma e itimleriyle üniformluk sa lanmas ayn ekipmanlar n kullan lmas özendirilmelidir. Türkiye de Lojistik Potansiyel 88 Milyar $ olup sektör 2009-2010 y l nda %30 büyümüfltür. Sektör 2023 e kadar 240Milyar$ l k potansiyele ulaflacakt r. En önemli ihitiyaç Lojistik Köylerdir bunlar n deniz, demiryolu ve karayolu ile ba lant lar n n olmas ideal kofluldur. Almanya da 31, talya da 22, spanya da 17 Lojistik köy vard r. AB nin 2050 stratejik öngörüsü; i) klim de iflikli i etkilerini azaltmak ii) fiehirleflmenin yo unlu unu (y lda 100milyar $ bekleme maliyeti oluflmakta) iii) Yük ve yolcu tafl mac l n n demiryollar na kayd r lmas : Karayolu yük trafi inin L>350km için 2050 ye kadar %50 sinin demiryoluna kayd - r lmas, mevcut H zl Tren hatlar n n 3 kat na ç kart lmas, yük hatlar için koridor belirlenmesi hedeflenmifltir. Türkiye de demiryollar sektöründe iflletmeci resmi kurum olan TCDD flletmesi Genel Müdürlü ü, yeni planlanan düzenlemede altyap yöneticisi olacak, yeni yap land r lacak olan yolcu ve yük tafl mac l sektörü ile CER(çeken çekilen araçlar) i organize edecektir. ARGE Projeleri için Finansman F rsatlar Ulaflt rma sektöründe TÜB TAK n ARGE Harcamalar olarak Otomotiv, Makine malat, Bilgi ve letiflim Teknolojileri ile Enerji projelerine destek verdi ini belirtmifltir. TÜB TAK, TEY- DEB ile Özel Sektör, ARDEB ile Üniversiteler ve KAMAG Programlar ile Kamu Kurulufllar na ARGE Deste i vermektedir. TEYDEB de Üniversitelerden dan flmanl k al nmas önerilmekte, projenin %60 na ve makine ekipmana destek verilmektedir. AB 7. Çerçeve Program nda Ulaflt rma alan nda Proje destekleri 2009-2013 y llar nda 4,2 Milyar? yu bulmufltur. Önemli alanlar; Çevre koruma, modüller aras ulafl m entegrasyonu, güvenlik-emniyet, flehirleflmedir. Türkiye de desteklenecek proje bedelleri toplam 2012 da 900 Milyon?, 2013 de 1.007 Milyon? olacakt r. IPA, EDB, EBRD nin destekledi i projeler; çevre(at k, at ksu, içmesuyu), ulaflt rma (liman, rayl sistemler) projeleridir. hale edilen ve edilecek baz projeler: Köseköy-Gebze Demiryolu Hatt nflaat, Irmak-Zonguldak Rehabilitasyon Projesi, Filyos Liman, Samsun- Kal n Hatt Demiryolu nflaat, Alayunt-Afyon-Konya Demiryolu Hatt nflaat, Malatya-Narl Demiryolu nflaat ihale edilecektir. AB taraf ndan Proje destekleri için 2014-2020 aras nda 80 Milyar? bütçe ayr lm flt r. Projeler için 2013 y l nda ilk ça r lar al nacakt r. TÜB TAK, ulusal irtibat sa lay c olup projelere Türkiye den Kamu ve Özel sektör kat labilecektir. Teknoloji Platformlar (ERTRAC, EIRAC, ERPAC, WATER- BORNE), Dernekler(EIA, EUCAR, UIC, CESA, FEHRL) bu projelerde etkin olmaktad r. stanbul Ulafl m Projeleri stanbul Belediyesi nin toplam bütçesi 2011 de 11,5 Milyar$ iken 2012 de 12,5 Milyar$ olacakt r. Ulafl m Yat - r mlar nda 2011 de Karayolu pay %84 iken 2014 hedefinde %66,7 olacak, Demiryolu 2011 de %14 iken 2014 de %31,1, Denizyolu pay 2011 de %1,5 iken 2014 de %2,2 olarak hedeflenmifltir. Yeni metro hatlar : Kad köy-kartal 2012 de, Marmaray bo az geçifli 2013 sonu, ba lant lar 2015 sonu bitirilecektir. Toplam 153 km olan rayl sistem uzunlu u 2023 de 641 km olacakt r. Bak rköy-beylikdüzü 25km ile Bak rköy-ba c lar 9km Metro Projeleri Ulaflt rma Bakanl nca ihale edilecektir. Kabatafl-Mahmutbey 25km Y D ile 2012 de ihale edilecektir. Taksim, Befliktafl, Üsküdar meydanlar nda trafik yeralt na al nacakt r. Ayr ca Havaray 7 hatta toplam 43km olarak yap lacakt r. fiehiriçi Ulafl m Master Planlar fiehiriçi Ulafl m Master Planlar nda veri toplama, anketler, say mlar, modelleme, Kurumlarla görüflmeler, ilçe belediyeleriyle ve özel flirketlerle görüflmeler, limanlar, demiryolu istasyonlar ve karayolu terminalleri ile lojistik ihtiyaçlar dikkate al narak ve devletin ulaflt rma hedefleriyle uyumlu bir planlama yap lmal d r. Kavflaklar, duraklar belirlenerek flehiriçi ulafl m nda kitle ulafl m na önem verilmelidir. fiehir içinden geçen ana yollar n yayalaflt r lmas, rayl sistemlerin oluflturulmas, trafi in kademelendirilmesi ve flehir içinden uzaklaflt r lmas, trafik problemlerinin oldu u bölgelerde flehir içine giriflin ücretlendirilmesi de önlemler olarak düflünülmelidir. Kentlerde insan odakl çözümler, bisiklet ve yaya alanlar, otobüs koridorlar, kapasiteyi azaltma gibi çözümler düflünülmelidir. Trafik gürültüsünün kalp krizi riskini art rd -, kirli flehirlerde çocuklarda akci er gelifliminin durdu u gözlenmektedir. Bu nedenle özellikle büyük flehirler baflta olmak üzere çevre kirlili inin ve trafi in etkilerinin azalt lmas için Belediyelerce ça dafl flehirleflmenin gerçeklefltirilmesi için gerekli tedbirlerin al nmas önem arz etmektedir. Mehmet DÖNMEZ nflaat Yüksek Mühendisi 1965 y l nda stanbul da do du. TÜ nflaat Fakültesi nflaat Mühendisli- i nden 1986 y l nda lisans, Londra Üniversitesi Imperial College den 1988 y l nda Çelik Yap Tasar m dal nda yüksek lisans derecelerini ald. TCDD Genel Müdürlü ü Yol Dairesi Baflkanl Köprüler fiubesi nde 1990-1995 y llar nda proje mühendisli i yapm fl, Öz fl k nflaat ve Taahhüt A.fi. de 1995-1997 y llar nda yol ve köprü projelerinde çal flt ktan sonra 1998 y l nda Eser Proje ve Mühendislik A.fi. nin kurucular aras nda yer alm flt r. Ayn firmada Proje Müdürlü ü ve Genel Müdür Yard mc l görevlerinde bulunduktan sonra 2006 y l ndan beri Genel Müdür lük görevini sürdürmektedir. Ulafl m, Su Kaynaklar ve Üstyap projelerinde deneyimlidir. 12 SAYI23 OCAK2012 13

Cevdet GÖKYAY Marmaray Projesi Üyelerimizden Bu yaz da Marmaray Projesi, özellikle de Su Yap Mühendislik ve Müflavirlik A.fi olarak tasar m hizmetlerini yürüttü ümüz, BC1 Demiryolu Bo az Tüp Geçifli Tünelleri ve istasyonlar kesimi ile ilgili baz temel bilgilerin paylafl lmas amaçlanm flt r. Bilindi i üzere, istanbul da trafik sorununun çözümlenmesine yönelik olarak çeflitli projeler yap lmakta ve planlanmaktad r. Marmaray ve metro projeleri bunlar n içinde önemli bir yer tutmaktad r ve tamamland klar nda rayl sistemlerin ulafl m a içindeki a rl - n n % 28 e ulaflaca tahmin edilmektedir. Bu oran, Avrupa ve ABD deki metropoller ile mukayese edilebilir bir de er olacakt r. Ulafl m sistemine katk - lar n n yan nda Marmaray teknik özellikleri, çevreye etkileri ve arkeolojik aç - dan da dikkat çekmektedir ve ülkemizde gerçeklefltirilen en büyük projelerden bir tanesidir. Tarihçe istanbul Bo az n n bir tünel ile geçilmesi düflüncesi ilk kez 1860 y l nda gündeme gelmifl ve konuyla ilgili ilk çal flma ortaya konmufltur. Avan çizimi de yap lan proje ve 1902 y l nda teklif edilen benzeri hayata geçirilememifltir. O günkü projelerde tünel, deniz taban nda oluflturulan sütunlar üzerine oturacak flekilde planlanm flt r. Daha sonra, 20 inci yüzy l n son çeyre inde, bugünkü Marmaray Projesi ile ilgili fizibilite ve ön proje çal flmalar yürütülmüfltür. Projenin bugünkü flekli ile gerçeklefltirilmesine yönelik ilk somut ad m 2000 y l nda müflavirlik hizmetleri ihalesinin yap lmas ile at lm fl ve 2003 y l nda BC1 Sözleflmesi yap m ihalesi yap - larak, 2004 y l nda yap m çal flmalar fiilen bafllam flt r. Projenin Amac ve Bölümleri Proje, istanbul Bo az n n alt ndan sa lanacak bir demiryolu geçifli ve mevcut banliyö hatlar n n iyilefltirilmesi ile Asya ve Avrupa k talar aras nda 100 km/saat h za ve tek yönde saatte 75.000 yolcu tafl ma kapasitesine sahip, kesintisiz ve modern bir demiryolu (metro) hatt - n n tesis edilmesini amaçlamaktad r. Sistem gün içinde di er ulafl m sistem- leri ile entegre bir flekilde metro hatt olarak hizmet verecek, gece ise yolcu ve yük trenlerinin geçifline imkan sa layacakt r. Proje tamamland nda öngörülen yolculuk süreleri fiekil 2 de gösterilmektedir. Üç ana bölümden oluflan proje bölümler halinde ve ayr ayr ihale edilmifltir. 1. BC1: Ayr l kçeflme Kazl çeflme aras hatlar, dört adet istasyon ve Bo- az Tüp Geçiflinden oluflan yaklafl k 13.5 km lik kesim 2. CR2:Araçlar n Temini 3. CR3:Ayr l kçeflme Gebze ve Kazl - çeflme Halkal aras 63 km lik mevcut banliyö sisteminin iyilefltirilmesi ve otuz yedi adet istasyon inflaat BC1 Demiryolu Bo az Tüp Geçifli Tünelleri ve istasyonlar Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanlar inflaat Genel Müdürlü ü (DLH) taraf ndan yürütülen proje, Japon ve Türk yüklenicilerden oluflan bir ortak giriflim taraf ndan, tasar m ve yap m sözleflmesi (EPC Contract) alt nda, infla edilmektedir. iflin müflavirli ini ve kontrollü ünü da yine Japon ve Türk mü- Sekil 2-Projenin Sematik Gösterimi ve Yolculuk Süreleri flavir firmalar ndan oluflan bir ortak giriflim yapmaktad r. Afla daki bileflenlerden Yedikule, Yenikap ve Ayr l kçeflme havaland rma binalar oluflan bu kesiminin 2013 y l nda Köprü ve viyadükler tamamlanmas hedeflenmektedir. Yüzey hatlar ve aç kapa tünel Toplam uzunluk, 13.558 m Karadaki tüneller, tünel delme makinesi Bo az n alt nda bat rma tüp tünel, 1.387 m (TBM) ve Yeni Avusturya Tünel Açma Metodu (NATM) uygulanarak Her iki yakada 9.800 m delme tünel çift tüp olarak aç lm flt r. Tüpler aras nda Dört adet yeni istasyon; üçü adet yeralt (Yenikap, Sirkeci ve Üsküdar) ve bir adet yüzey istasyonu (Kazl çeflme) her 200 metrede bir acil kaç fl geçiflleri bulunmaktad r. Bat rma Tüp Tünel segmentleri Tuzla da imal edilerek, bat rma noktas na fiekil 1-istanbul Bo az n n Tünelle Geçilmesine iliflkin ilk Proje (1860) fiekil 3 - BC1 Kesimi fiematik Boykesiti (**) 14 SAYI23 OCAK2012 15

Cevdet GÖKYAY Üyelerimizden fiekil 4-Bat rma Tünel inflaat fiematik Gösterimi (**) fiekil 5 - Üsküdar istasyonu inflaat (**) kadar 40 km çekilmifller, deniz taban nda oluflturulan kanallara oturtularak, birlefltirilmifller ve geri dolgu ve kaya anroflman ile kapat lm fllard r. Tünel elemanlar n n birlefltirilmesi de iflik izleme sistemlerinin kombinasyonu ve yüksek hassasiyetle gerçeklefltirilmifltir. Tüp Tünel, 60 m derinli i ile, dünyan n en derin bat rma tüneli olma özelli ine sahiptir.. Üsküdar ve Yenikap istasyonlar aç kapa, Sirkeci istasyonu delme ve Kazl çeflme istasyonu da yüzey istasyonu olarak infla edilmektedir. istasyon yap lar gerek yerleri ve gerekse boyutlar aç s ndan son derece zorlu tasar m ve yap m süreçlerini gerektirmektedir. Üsküdar istasyonu denizin hemen dibinde, 30 m derinlikte ve 275 m uzunlukta, Yenikap ve Sirkeci istasyonlar da tarihi yar madada s ras yla 22 ve 60 m derinliklerde ve 240 m uzunlukta infla edilmektedirler. Kuzeydo u Anadolu Fay (K.A.F) hatt n n 16-20 km kuzeyinden geçmekte olan güzergah üzerinde tüm sismik koflullar dikkatle de- erlendirilmifl ve sistem 7.5 (moment büyüklü ü ölçe i) fliddetindeki bir depreme göre tasarlanm flt r. BC1-Demiryolu Bo az Tüp Geçifli Tünelleri ve istasyonlar Tasar m Hizmetleri Tasar m ve yap m sözleflmesi (EPC Contract) alt nda infla edilmekte olan projede Yüklenici ortak giriflimin tasar m hizmetlerini (*) Su Yap Mühendislik ve Müflavirlik A.fi yürütmektedir. 2004 y l nda imzalanan iki ayr sözleflme kapsam nda kavramsal, kesin ve detay proje çal flmalar tamamlanm flt r. Tasar m sürecini etkileyen ve yönlendiren ana konular afla daki gibi olmufltur. EPC sözleflme uygulamas ve yüklenici yap lanmas Farkl tasar m gruplar ve koordinasyon ilgili kurumlar ve koordinasyon Uzayan proje süresi ve ilgili maliyetleri Sismik özellikler Arkeolojik Bulgular Çevre binalar ve alt yap lar Tasar m çal flmalar proje de ifliklikleri ve revizyonlar fleklinde devam etmektedir. Arkeolojik Bulgular ve Çevre inflaat çal flmalar s ras nda ortaya ç - kan arkeolojik buluntular fl nda, istanbul un sekiz bin befl yüz y ll k süreçte geçirdi i jeolojik ve kültürel de iflimler gün yüzüne ç km flt r. Bu çal flmalarda, Yenikap Marmaray ve istanbul Metrosu istasyonu inflaat alan nda Theodosius Liman ve Konstantin Suru kal nt lar, bat k gemiler ile neolitik yerleflim, Sirkeci ve Üsküdar da ise Osmanl ve Bizans dönemleri kal nt lar ile bunlar n alt nda yer alan Helenistik ve Roma dönemlerine ait buluntular, kent tarihinin yan s ra dünya kültür miras na da önemli katk larda bulunmufltur. Arkeolojik kaz lar Sirkeci bölgesinde halen devam etmektedir. Bu çal flmalar ve çevreye di er etkiler, ulusal ve uluslararas bilim ve kültür kurulufllar taraf ndan yak ndan takip edilmekte ve denetlenmektedir. Sonuç Ülkemizin en büyük projelerinden biri olan Marmaray Projesi ile yaklafl k yüz elli y ll k bir düflünce önümüzdeki y llarda hayata geçecek ve Asya ve Avrupa k talar aras nda 100 km/saat h za ve saatte 75.000 yolcu tafl ma kapasitesine sahip modern bir demiryolu hatt tesis edilmifl olacakt r. Di er metro sistemleriyle birlikte, rayl sistemlerin ulafl m içindeki a rl % 28 lere ulaflacakt r. Bu zorlu (Challenging) projenin gerçekleflmesi en ileri ve geliflmifl teknolojilerin ( State of the art) kullan m n ve farkl kültür, disiplin ve kurumlar aras nda ciddi ve uzun süren koordinasyon ve tasar m yap m süreçlerini gerektirmektedir. Proje, yurt içinde oldu u kadar yurt d fl nda da yak ndan takip edilmekte, gerek teknik özellikleri ve yap m zorluklar, gerekse arkeolojik yönü ve çevreye etkileri bak m ndan yerel ve uluslararas bas nda s kça gündeme gelmektedir. (*) Bat rma ve delme tünellerin inflaat ve tünel havaland rma projeleri hariç olmak üzere (**) Courtesy of Taise i/gama/nurol Joint Venture Group Cevdet GÖKYAY lkögrenimini Bal kesir in Manyas ilçesi nde tamamlad. 1980 y l nda Kad köy Anadolu Lisesinden, 1984 y l nda stanbul Teknik Üniversitesi (.T.Ü) nsaat Fakültesinden mezun oldu. Ayn fakültenin Geoteknik Ana Bilim Dal nda yüksek lisans e itimini 1986 y l nda tamamlad. 1993 y l nda Su-Yap Mühendislik ve Müflavirlik A.fi ye kat ld. Halen, proje müdürü olarak görev yapmaktad r. 16 SAYI23 OCAK2012 17

Serdar SA LAMTUNÇ stanbul Üyelerimizden Müflavirlik nas l bir meslek diye sorulsa buna evrensel olarak iki farkl yan t vermek olas d r. Birincisi Uygar toplumlar için Yat r m n do ru yönlendirilmesi ve tekni ine uygun yap lmas. kincisi Geliflmemifl toplumlar için Yat r m n yap lmamas için engel yarat lmas. Yat r m n do ru yönlendirilmesi ve tekni ine uygun yap lmas ne demektir? Yat r m karar hangi boyutta olursa olsun baz temel gereksinimleri üzerinde tafl mal d r. En küçük ve çekirdek yat - r m projesi belki de kiflinin kendisine bir fley almas d r. Örne in bir ceket yat r - m n ele alal m. Sonbahar yaklafl yor ve sadece yazl k bir ceketi olan kifli ikinci ceket almak için karar verebilir. Ancak kiflinin her mevsim giyece i kadar ceketi varsa ve örne in o dönemde moda olan bir renkte ceket almak isterse bu yat r m anlam na gelmeyebilir. Bu örne- i büyüterek örne in bir kamu binas n ele alal m. Birimler büyümüfl, çal flan say s artm fl ve yer gereksinimi oldu u için daha büyük bir bina gereksinimi oldu u ifade edilmektedir. Bu binan n karar verilip yap lmas uygun mudur? Tabi ki önce mevcut gereksinimler, ilave yükler, mevcut kapasite, inflaat sonras kapasite, mevcut yap n n revize edilmesi için yap lacak olas harcama, yeni binan n maliyeti gibi olabilirlik çal flmas sonucu ortaya ç kan verilerin incelenmesi gerekecektir. Bu çal flma birkaç ay zaman alacakt r. Ne kadar detayl bir çal flma yap l rsa o kadar faydal sonuçlara ulaflmak olas l ortadad r. Dolay - s yla iddia edildi i gibi bu çal flmalara harcanan süre yat r m n gerçekleflmesi için harcanacak sürenin yan nda dikkate al nmaya de er olmayacak bir zaman dilimidir. Yat r m n olabilirlik çal flmas pozitif ç km flsa farkl ancak yo un bir çal flma bafllayacakt r. Binan n zemin etüdü, ÇED raporlamas, mimari, mekanik, elektrik ve di er teknik mühendislik dallar nda projelendirme çal flmalar bafllayacakt r. Bahsi geçen çal flmalar tipik dan flmanl k hizmeti çal flmalar d r çünkü bu verilerin projeye kat lmas için ba ms z karar, görüfl ve çözümlere gereksinim vard r. Proje olufltuktan sonra teknik flartnamelerin yaz lmas ve ihale evraklar n n haz rlanarak ihale yönetimi de özellikle dan flman iflidir. Yüklenici belirlendikten sonra, proje yönetimi uygulamalar yla iflin kontrol ve uygunluk denetlemesi kalite yolunu açan bir anahtar gibidir. Böylece projenin oluflmas ndan sonuçlanmas na kadar yetkin ve ba ms z teknik insanlar sürekli devrede olarak baflar l bir bina oluflmas için çaba sarf ederler. Yat r m n yap lmamas için engel yarat lmas ne demektir? Yeni bina yap m için sadece fikir oluflmufl ve bu fikir kâ da dökülmemifl ancak yöneticiye göre mutlaka yap lmas ve özelliklerinin de kendi kafas ndaki gibi olmas gerekli. Büyük olas l kla dergide veya seyahatte gördü ü bir mimariyi uygulamak için icraata geçmektedir. Gereksinim ve olabilirlik raporu dolay - s yla harcama miktar ile iflin bütçesi de söz konusu de ildir. Tipik dan flmanl k süreci s raland zaman bunlar n zaman öldürücü ve gereksiz oldu u, iflin hemen yap lmas gereklili i, kamu faydas gibi çeflitli bahaneler ile öne ç k l r ve teknik veri çal flmalar engel olarak tan t l r. E er yeterli yasa düzene i yoksa ifller yap l r. Bir farkla, proje için finansman zorlu u oluflur, para fas llar aras kayd r lmaya bafllar, süre uzar ve buna ba l olarak maliyetler artar. Bazen bu tip projelerde bitifl rakam n n bafllang çtaki muhammen bedelin onlarca misli oldu u hepimizin haf zas ndad r. Burada cin fikir olarak öne sürülen ve yan lt c ölçü ise yap lan k r m veya indirim oran d r. Bu oran ço u zaman %50 civarlar nda hareket etmekte ve akla iki soru getirmektedir. 1.Bu kadar hesap hatas yapan bir yüklenici güven verebilir mi? 2. ndirim oran kadar kaliteden ödün verilece i tezi geçerli de il mi? Bu flartlar alt nda projeye itiraz edilirse nas l engel yarat ld hakk nda akla hayale gelmeyen iddialar ortaya at lacakt r. Sizce hangisi daha do ru ve uygulanabilir? Al flkanl klar ve yandafll klar: Yukar daki önermelere geri dönersek, ilkinde çok önemli birkaç nokta var ki bunlar dan flmanl k mesle inin ne kadar özgün oldu unu anlat r nitelikte. Bunlar açmaya çal flal m. Teknik flartname yaz m : Al nmas düflünülen malzemenin veya inflas söz konusu olan yap n n nas l bir bütün haline gelece i kendi içinde yer alan parçalar n çok iyi olarak ve detayl bir flekilde tan mlanmas ile olas d r. E er parçalar çok hassas olarak tarif edilemezse bütün hiçbir zaman sa lam, estetik ve kullan labilir olmaz. Onun yerine sürekli ilaveler ve eklentilerle adeta gecekondu sistemi devam eder gider. Buradaki yumuflak kar n, teknik anlamda ülkemizde henüz bina kodlar ve malzemelerin teknik tan mlar n n belli bir standart ile yap lamamas - d r. Her türlü mal n kullanma k lavuzu ve teknik bilgi formlar mevcuttur ancak bunlar n bir bütünlük ve en fazla bilgi sa layacak flekilde s ralamas yoktur. Ne yaz k ki TSE ve Bay nd rl k birim çizelgeleri bu gereksinime tam olarak yan t vermemektedir. Buradan ç kan sonuç malzemelerin sadece benzer olarak tan mlanmaya çal fl lmas fleklinde ortaya ç kmaktad r. Öyle ki benzer ürünleri yapan firmalar n teknik bilgi sayfalar içinde birbiri ile mukayese edilecek birimleri bulmak ve karfl laflt rma yapmak olana son derece s n rl d r. Bunun aksine olmas gereken, her üretimin belli verileri teknik bilgi sayfalar nda yer vermesi böylece sat n al nma sürecinde belli ölçütlerin aç kça görülebilmesidir. Bu gereksinim asl nda firmalar n üretimlerinin kalitesini art r c etki yapacak bir unsurdur. Herhangi bir üretim ve mal n üstün noktalar n kolayca ortaya ç kartmak ve di- er rakipleriyle farklar n ortaya koymak hem dan flman hem de yat r mc aç s ndan çok büyük öneme sahiptir. Bu çal flma sonucunda o projede ifl yapabilecek ürün tarif edilerek sat n al nma aflamas nda ilerleme sa lan r. Bu flart n sa lanamamas durumunda piyasada ad ç kan bir ürün her projede kullan lmaya bafllar ve sonuçta daha basit olan ve dolay s yla fiyat avantaj olan baflka üretimlerin önü kesilmifl olmaktad r. Böylece bir flekilde orant s z rekabet oluflmakta ve firmalar, özellikle üreticiler geliflememektedir. Bunun neticesinde yat r mlar olmas gerekenden daha pahal olarak bitirilmektedir. Teknik flartnamelerde her türlü teknik özelliklere yer verilmeli ve sat n alma ifllemi s ras nda ilave aç klamaya gerek duyulma- 18 SAYI23 OCAK2012 19

Serdar SA LAMTUNÇ Üyelerimizden dan malzemenin ortaya ç kmas ve di- er rakip markalarla olan avantaj n n tart fl labilir bir seviyeye indirgenebilmesi çok önemlidir. Sadece marka ve model yazarak yap lan tan mlamalar as l gereksinim duyulan malzemenin d fl nda ço u zaman gereksiz yat r mlara neden olmaktad r. Teknik flartname yan nda ifl tan mlar n n da belli bir formül alt nda haz rlanabilmesi gereklidir. Bu konuda usta ç rak iliflkisi devreye girerek birçok önemli kontrol noktalar gözden kaç r lmaktad r. Örne in bir fayans döfleme iflinde duvar veya zeminin tafl mas gereken özellikler ile üzerine gelecek ilave katmanlar ve uygulama prensipleri yaz l olarak verilmelidir. Tabi burada uygulama ile evrak haz rlama safhalar n n ifl yap labilme sürecine uygunlu unun gözden kaç r lmamas da gereklidir. Bir flekilde denge kurularak ancak teknik vas flar üst seviyeye tafl yacak bir çal flma yap lmas gereklidir. Bununla ilgili inceleme için gitti imiz tesislerde pek çok örnek bulmak olas d r. Uygun olmayan fayans kullan m sonucu mutfaklarda kayarak düflen ve hastanelik olan çal flanlar, etraftan gelen parçac klar ile çarflaflar n üstüne yap flan zerrelerin yaratt rahats zl klar basit örneklerdir. E er teknik flartname tüm bilgileri tafl - yan ve doyurucu bir flekilde yaz lmam flsa karar vericinin etki kullanma oran artmaktad r. Ço u zaman sadece isim belirtilerek niteleme yap lmakta bu ise yandafl kay rmalara neden olmaktad r. Çünkü tan m olmay nca büyük bir torba yarat larak içine her fley at lacak bir ortam oluflturulmaktad r. Son y llarda ihale sistemi bu flekle dönmüfltür. Asl nda sonuçlar da çok çarp c d r. Kamuda binalar teslim edilse bile kullan ma geçerken bir dizi tamirat yap lmas gerekmektedir. Özel sektör ise inflaat aç n aksesuar olarak yerlefltirdi i cihazlarla kapatmakta ancak yine maliyetler gere- inden fazla fliflirilmektedir. hale süreci: hale türleri ve adland rmalar kafa kar - fl kl yaratmaktad r. Asl nda yap lmas gereken tek ve do ru sisteme bu ismi vermek olmal d r. Bugün uygulamada olan onlarca çeflit vard r ve hepsi de incelikle denetimden kaçacak k sa yollara sahiptir. Asl nda inflaat sektörü tüm paydafllar olarak bir araya gelerek belli teknik konularda anlaflma sa lamal d r. Bu yap lmad için pek çok enerji kayb yan nda sanayi olarak geliflim yaflanmamaktad r. Bu durumun firmalara ve yap sahibi olan kamu veya özel teflebbüse fayda yerine zarar verdi ini aç k yürekle d fla vurmak zaman gelmifltir. hale haz rl klar nda etken bir madde olan teknik flartname e er yeteri kadar detayl de ilse bir isim, marka veya bir duyum karara etki edebilmektedir. Hepimizin bildi i gibi k sa listeye girebilen firmalar n kendi içinde rekabeti yat r ma pozitif etki yapmaktad r. Ancak böyle bir liste bafltan savma yap l rsa karar vericinin iflin bafl nda akl nda olan veya tercihen istedi i firma ifli kolayl kla almaktad r. Bu durum asl nda tüm sektörü rahats z etmelidir. Bugün inflaat sektöründe tüm zamanlardan daha fazla dan flmanl k hizmetlerine gereksinim vard r. E er yurtd fl nda uygulanmakta olan teknik kurallar yurt içinde uygulanarak bir al flkanl k elde edilirse bu pratik olarak yabanc ortakl çal flmalara katk yapacakt r. Son zamanlarda ihale süreci dan flmanl k paketinden ç kart lmaktad r. Böylece ön projelendirme, yerleflim, cihaz listeleri ve teknik flartname haz rl sonunda idare ihale sürecine etki etmek için farkl yöntemler kullanmaktad r. Asl nda bu ay r ma karfl ç kmak ve dan flmanl k hizmetinin bir paket olarak al nmas durumunda ancak istenen faydan n sa lanabilece i anlat lmal d r. Genel anlamda hizmetin bir bütün olarak verilmesi dan flmanl k sektörünü ilerletecek ve sa lam yap s n güçlendirecek unsurlar tafl maktad r. Yat r mlarda dan flman etkisinin iflin tekni ine uygun olarak yap lmas yan nda ekonomi ve sa laml k katsay lar n art rmas n n anlafl lmas önemlidir. Böylece özel sektör ve kamu daha fazla dan flmanl k hizmeti alarak karfl l kl fayda sa layabilir. Dan flmanlar olarak son zamanlarda art k normal konut inflaatlar n bile yabanc firmalar taraf ndan yap lmakta oldu unu ve bunun nedenlerini irdelemek zorunday z. Y llarca yabanc iflgücü sak ncalar n anlatmak için gayret gösterdik ancak son zamanlarda firma ve sistem olarak yabanc lara ancak tafleron seviyesinde hizmet verebiliyoruz. Asl nda ortak paydafll k olanaklar n gelifltirerek hem uluslar aras deneyim ve prati i gelifltirmek hem de kaliteyi art r c çal flmalar n bafllat lmas faydal olacakt r. Özellikle son dönemde yaflanan küresel krizlerden kazançl ç kmak bu flekilde olas d r. Ne dersiniz? Fikir ile projenin çat flmas : Hollanda Kraliçesi zaman nda güzel bir cümle söylemifl: Tanr m ne söyledi imin fark nda olmadan a z m n aç lmas - na izin verme. stanbul flehrinin geliflmesi için ortaya at lan kanal fikrini ele alarak baz noktalara dikkat çekmek arzusunday m. Y llard r söylüyoruz, tekrar edelim; PLAN nedir? Önceden belirlenmifl amaçlar çerçevesinde, toplumsal fayda sa layacak bir faaliyetin sistematik olarak hedeflenen zaman boyutunda gündeme al nmas ve irdelenmesidir. Çeflitleri olarak, uzun, orta ve k sa vadeli, ulusal, bölgesel, tek veya çok amaçl, mikro veya makro fleklinde adland r - labilir. Özellikle flehircilik bak m ndan 1/100.000 ölçekli planlar flehrin gelece i ile ilgili kararlar içerir. Sonra s - ras yla 1/25.000, 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli planlar detaylara girerek yap - lacaklar hakk nda bilgi verir. PLAN n özellikleri nedir? Gelece e ait düflünceleri ve tahminleri içerir, Yap lacak olan iflleri bir takvim içine yerlefltirir, fl s ralamas na olanak tan r. PROJE nedir? Plan esas al narak belli zamanlama ile belirli kaynaklar n kullan ma olanak veren birbiri ile yak n iliflkili faaliyetlere PROJE ad verilir. Özelli i, yerine getirilmesi düflünülen ekonomik bir faaliyetin yarataca faydan n belirtilerek baz alternatif yat r mlar n seçilmesine olanak verecek teknik belgelerdir. Bu belgeler olabilirlik raporlar, Çevre Etki De erlendirme raporu, maliyet hesaplar, finansman kaynaklar, ödeme vadeleri, projelendirme, uygulama gibi detayl çal flmalard r. PROJE nin özellikleri nedir? Düflünce ve plan d fl nda bir gereksinim veya yaflanmakta olan problemin çözümü için ortaya ç kmal ve s k nt - lar giderici etki yapmal d r. Elle tutulur, kâ t üzerinde teknik normlara uygun çizim ve hesaplara sahip olmas yan nda, kaynak ve bitirme süresinin belirlenmifl olmas gereklidir. Sonuca varabilmek için yap lacak ifllerin s ralamas ve her iflin bafllama bitifl süreçleri yan nda ifllerin birbiri ile yak n iliflkilerini düzenleyen yap da olmal d r. Girdilerin planlamas ndan da önemli olan getirinin bir takvim içine al nm fl olmas gereklidir. YANILGI nedir? Teknik anlamda plan ve proje birbirine kar flt r lmaktad r. Burada dikkat çekilmek istenen nokta, daha çok ferdi ve kiflisel tatmin olarak bir kâ da çizilen ve- 20 SAYI23 OCAK2012 21

Serdar SA LAMTUNÇ Üyelerimizden Ancak iflin profesyonel aç s ndan bakarsak, bir düflünce veya görüflün kâ t üzerine aktar lmas ancak teknik e itim alm fl kifliler taraf ndan yap labilir. Çünkü bu kifliler mesleki anlamda bu ifli yapmak için yetkindir. Kritik soru belki de flöyle sorulabilir, bir projenin tasarlama ve çizim bedeli var m d r? ya alt alta yaz lan baz uçuk kaç k fikirlerin proje olarak ortaya at lmas d r. Gerçi yüzeysel bak l rsa ve teknik normlardan nasibini almam fl bir görüfl oluflursa, bu flekilde bir alg ortaya ç kabilir. Ancak iflin profesyonel aç s ndan bakarsak, bir düflünce veya görüflün kâ t üzerine aktar lmas ancak teknik e itim alm fl kifliler taraf ndan yap labilir. Çünkü bu kifliler mesleki anlamda bu ifli yapmak için yetkindir. Kritik soru belki de flöyle sorulabilir, bir projenin tasarlama ve çizim bedeli var m d r? Peki, uygulanmayacak bir proje için kifli bedel öder mi? Evet, çok paras varsa ve elde edece i belgeleri koyacak arflive sahipse neden olmas n! Ancak kamunun böyle bir lüksü yoktur. Politik kayg larla de iflik pek çok farkl karar ve uygulama gerçeklefltirilebilir. Ancak e er inflaat sektöründe ilerleme isteniyorsa projelendirme ve dan flmanl k konusunda yap lmas gereken çok fazla ifller vard r. Her türlü yap iflinde belli kurallar dikkate al narak ve titiz bir flekilde uygulamalar yap l rsa bundan sektör yan nda kamu ve özel sektörün fayda elde etmesi kaç n lmazd r. nflaatlar n tam bir teknik program içinde ve en uygun flartlarda tamamlanmas sadece bu kurallar dizinini harekete geçirmekle mümkündür. Üyesi oldu umuz FIDIC ve EFCA taraf ndan yay nlanm fl kurallar dizini özellikle yabanc kaynakl finansman temin edilen projelerde geçerlidir. Benzer flekilde kurallar dizini TMMMB taraf ndan oluflturularak sektörel kullan ma konulabilir. Böylece elefltirdi imiz olmas gerekenden yüksek maliyetler ve sa laml flüpheli yap stoklar n n önüne geçilebilir. Bu tan mlardan sonra güncel konuya gelelim. Akla gelen bir fikrin proje olarak adland r labilmesi için bir dizi teknik ifllemden geçmesi gerekiyor. Bu ifllemlerin belirlenmesi için baz sorular sormak ve bunlara ak lc yan tlar ald ktan sonra konunun iyi bir irdelemesi yap labilir. Nedir bu olas sorular? Bu fikir nas l bir proje haline getirilebilir? Fayda ve zarar etkileri nedir veya neler olabilir? Böyle bir projeye gereksinim var m? T kan kl klar ve sorunlar iyice alg lan - yor mu? fiehrin trafik ve ulafl m sorunu çözülebiliyor mu? fiehrin içinden geçen kanal ve dereler slah edilerek kontrol alt na al nd m? ki damla ya mur ve kar ya d nda nehre dönen yollar ve su alt nda kalan konutlar, iflyerleri baflka bir flehirde mi? Sürekli göç alma sorunu ile 20 milyon olan nüfus azalarak flehrin düzeni geri mi gelecek? Turist 8-10 bin y ll k bir flehirde sözde modern cam/demir/beton yükseltilerini mi görmek isteyecek? fiehrin flu andaki silueti ve estetikten yoksun vars l zevksizlik örneklerinden sade vatandafl memnun mu? fiehir gelecek deprem riskine karfl tedbir alm fl m? Bina maliyetleri sözde modern mimari ad alt nda oldu undan 5-6 kat fazla paraya sat fla sunulmuyor mu? A açlar kesip yerine bloklar dikip, balkon ve teraslarda a aç yetifltirmek a aç say s n art r yor mu? Daha önemlisi bu davran fl yeflil veya ekolojik çal flma olarak adland r labilir mi? Çevre betonlaflt r ld ktan sonra iklim de ifliminin baflka nedenlere atfedilmesi normal mi? Karbon ayak izi çal flmalar böyle büyük bir flehirde bafllat lsa bunun kazan mlar n n ne olaca hesaplanabilir mi? Atalar m zdan kalan ancak torunlar - m zdan ödünç ald m z bu güzel flehir için ortak karar alma becerisi gösterebilir miyiz? Bu flehri dünyan n en kalabal k flehirleri aras nda sayarak ö ünmek yerine en temiz ve en tarihi flehir yapmak hedefini benimseyemez miyiz? Eskiyi koruyarak yeni planlamalar yapmak becerisini tüm sektöre afl lamak bu kadar zor mu? Maddeleri binlerce say ya kadar uzatmak olas d r. Ancak alg etkisi yükselecek mi? flte burada sorun var. Ne yap lmal? stanbul dünyan n bir incisidir ve bu güzel flehre k ymak yaz kt r. Ancak ifller durma noktas na gelmek üzere. Zaten bu fikrin ortaya at lmas da zamanlama olarak ilginç. Ülke vatandafl olarak görülen, stanbul her an yolun kapanaca ve t kanaca z vanadan ç km fl bir yap. E er toplant veya ifl görüflmesi gibi bir zorunluluktan dolay gidiyorsan z program n z çok esnek olmal. Yabanc olarak bakarsan z, bu anakentin görülecek yerleri d fl nda sadece iflkence alt nda hissedeceksiniz. fiehir o kadar plan d fl göç alm fl ki, Kocaeli ile s n rlar içi içe girmifl durumda. fiimdi bunun di er flehirlerle uygulamas na olanak sa lanmaya çal fl yor. Bu örnekleri elde tutarak çözüm önerileri sunal m: Sanayi bu tarihi ve do al zenginlikleri olan flehirden uzaklaflt r lmal d r. Ticaret geliflmekte olan, denize k y s bulanan, demiryolu ve otoyola yak n flehirlere kayd r lmal d r. lk aflamada, örne in imalathanelerin %15 i civar flehir ve özellikle do u flehirlerine kayd r lmal d r. Daha sonra aflamal olarak bu ifllem devam etmelidir. Depremde y k laca belli olan binalar yerleflim yeri de dikkate al narak boflalt lmal, ev sahiplerine stoklardan ev verilmeli, boflalt lan araziler yeflil alanlar olarak düzenlenmelidir. Tüm yollar ve sokaklar deprem riski göz önünde tutularak itfaiye ve ambulans geçifline olanak verecek flekilde yeniden ve ivedi düzenlenmelidir. Günümüzdeki iletiflim özellikleri kullan larak sanal ofisler oluflturulmal ve insanlar n her gün köprünün bir taraf ndan di er taraf na geçmek gibi zahmetli, zaman öldürücü, dünyan n en pahal benzinini tüketme delili inden kurtulmal y z. fiehri uygarl klar n öne ç kaca adeta bir aç k arkeoloji alan na çevirerek daha fazla turist çekerek ama onlara Türk kültürünü yaflatarak tekrar gelmeleri için kap lar açmal y z. Bu amaçla yüzy llar önce yap lan yap lar n teknik özelliklerini ortaya koymal, Anadolu damak tad n sunarak say s z lezzeti pazarlama becerisi elde etmeliyiz. Çevreye önem vererek ve yeflili art rarak bu flehri tam olarak sakin ve yaflanas bir flekle dönüfltürmeliyiz. Bu flehirde varofllara yerleflmeye zorlanm fl insanlar m za kendi yerleflim alanlar nda tekrar meslek sahibi olma hakk n tan mal y z. Teflvik sistemi ile toprak ve hayvan verilmelidir. nsano lunun gelece i hava, su ve g dad r. Bunlar zaman geçmifl olsa da koruma ve gelifltirme için çok ama çok çal flarak çaba göstermeliyiz. Bir flehrin yaflam n paylaflan insanlar n gereksinimlerini uygarl k ve ileri medeniyet ölçütleri içinde tam olarak karfl - lanmas na kimsenin itiraz olmamas gereklidir. O zaman belki de enerjimizi bu yola aktarmak için çal flmalar yap lmas n önerebilmeliyiz. stanbul gibi binlerce y ll k eski tarih miras n bir flekilde Anadolu üzerinde yaflanm fl olan 60,000 y ll k eski medeniyet birikimleri ile birlikte ele alarak turizm bak m ndan çok farkl bir kap açmak bile olas d r. Bunu yaparken olabildi ince eski yap ve kal nt lar oldu u gibi korumak yan nda seyredilecek bir tablo gibi etraf - n da güzellefltirme çal flmalar yap lmas nda say lamayacak kadar fayda vard r. Tanr insanlara ak l vermifl, okuyup bilgi sahibi olsunlar, fikir üretsinler, toplumsal bar fl içinde k sa ömürlerini geçirsinler diye. Yaflam n anlam nedir diye durup bir de il bin kez düflünün. Yaflananlarla düflünceniz örtüflüyorsa ne ala. Ama birbirine eflzaman olmayan noktalar varsa de iflim sizin elinizde. Hem de o kadar basit ve kolay ki. Sayg lar mla, Serdar SA LAMTUNÇ 1979 ADMMA Makine Fakültesi mezunu ( Gazi Üniversitesi) dur. 1979-1982 Foster Wheeler Energy Corp. /Afflin Elbistan termik santrali-maliyet ve Planlama 1982-1986 Boeing Services Inc. /Ankara Hava Üssü- Is tma ve So utma Teknolojileri 1986-1990 Gentek T bbi Cihazlar Ltd fiti./anahtar teslimi hastane projelendirmesi 1990-2012 DM Dan flmanl k Mühendislik Ltd fiti./mutfak ve Çamafl rhane Proje Dan flmanl yapm flt r. Ön projelendirme, fizibilite, teknik flartname, ihale dosyas, teklif de erlendirme, yüklenici ile koordinasyon, proje yönetimi, kullan c e itim denetimi, imalat ve montaj denetimi konular nda Otel, restoran, café, bar, hastane, üniversite yerleflkesi, toplu g da üretimi, münferit g da üretimi tesisleri alanlar nda çal flm flt r. Sa l k Tesisleri Yönetici Belgesi sahibi olan Serdar SA - LAMTUNÇ un, TMMOB Türk Makine Mühendisleri Odalar Birli i, TMMMB Türk Müflavir Mühendis ve Mimarlar Birli- i ve FCSI Foodservices Consultants Society International üyelikleri bulunmaktad r. 22 SAYI23 OCAK2012 23

Pin an bo az nda yap lm fl tüneller dizisi Geçmiflten Günümüze F rat Nehri üzerinde demiryolu Afyon Tren stasyonu aç l fl Merasimi (7 Kas m 1895) Cürek bo az nda Demiryolu Köprüsü Atma Bo az nda (55x25) metre aç kl nda betonarme köprü stanbul Tren Sirkeci stasyonu (Eylül 1912) Sivas istasyonu stanbul Haydarpafla Tren stasyonu (fiubat 1912) Kemah Bo az Günümüz Ankara Tren stasyonu 24 SAYI23 OCAK2012 25

Geçmiflten Günümüze Mersin Liman nebolu Liman nebolu Liman Mersin Liman zmir Liman zmir Liman 26 SAYI23 OCAK2012 27

Ahmet B. ÖZSÜT Mimarl n Serüveni -Çok K sa Bir Tarihçe- Kültür - Sanat Bölüm 6. Orta Ça da Uzak Asya ve slam Uygarl ORTAÇA DA UZAK ASYA Neolitik Ça da Sar Nehir ve Yangçe Nehri Vadilerinde yefleren Çin Uygarl n n Tunç Ça döneminden bu yaz dizisinin üçüncü bölümünde k saca söz etmifltik. Çin deki Shang sülalesi hakimiyeti M.Ö.1027 de Çou lar taraf ndan sonland r lm fl, bu hanedan ülkede kat bir feodal düzen oluflturmufl, M.Ö.771 y l ndan itibaren ülke feodal derebeyliklere parçalanm fl, ancak bu tarihle siyasal birli in sa land M.Ö.221 y l aras ndaki dönem paradoksal bir flekilde klasik Çin in temellerinin at laca dönem olmufltur. Taoizmin babas Lao-Tzu (do- umu yaklafl k M.Ö. 604) ve Konfiçyus (M.Ö. 551-479) bu dönemde yaflam flt. Taoizm asl nda evrenin bütünlü ü kavram üzerinde temellenen flamanist/panteist geleneksel Çin inanc - n n felsefeyle beslenerek yeni bir din haline dönüflmesiydi. Bu din kabaca, do an n düzenine inanç, do adaki karfl tlar n birli i ve üç cevher olarak nitelenen sevgi, ölçülülük ve alçakgönüllülük anlay fl üzerine kuruluydu. Konfüçyusculuk ise sosyal yap da uyuma, adalete ve e itime verilen öneme dayanan bir düflünce sistemi olarak do mufl ve zaman içerisinde meflruiyete dayal, otoriter ve paternalist bir anlay fl temsil eden bir devlet dinine dönüflmüfltü. Benzer dönemlerde Hindistan n kuzey do- usunda yaflad bilinen Siddharta Gautama Buda n n (M.Ö. 564-483) ö retisi ise animistik kökenli çoktanr c Hinduizmin, evren ile ruhun yani makrokozmozla mikrokozmozun bütünlü- ü ve hayat n maddi yönlerine itibar etmeyen ancak tüm hayat flekillerine sayg gösteren çileci anlay fl n daha da gelifltirmiflti. Budizm, geleneksel anlay fla göre sonsuz ac çekme anlam na gelen reenkarnasyon döngüsünden kurtuluflun ancak dünyevi zevklerden el çekme ve bireysellikten vazgeçme yoluyla saf ve kamil insana, yani Nirvana ya ulaflma yoluyla olabilece ini ö retiyordu ve zaman içerisinde baflta Çin olmak üzere tüm Uzak Asya co rafyas nda yayg nlaflacakt. Baflka kültürel etkilerin varl yads namazsa da geleneksel Çin kültürünün temelde asl nda aralar nda hiçbir köklü çeliflki bulunmayan, evrenin kutsall üzerine kurulu Taocu do a anlay fl ; Konfüçyuscu sosyal uyum üzerine kurulu devlet disiplini ve budizmin dünyevi zevklerden ve bireysellikten uzak durmay en büyük erdem olarak gören anlay fllar n n bir sentezi oldu unu söylemek mümkündür. Uzak do u toplumlar n n zaman zaman ak l erdirmeye zorland m z toplumsal disiplininin kültürel kökenlerinin bu sentezde yatt n ifade etmek herhalde yanl fl olmaz. Eski Çin mimarisinden söz edildi inde akla gelen ilk yap herhalde Çin Seddi dir (resim 82). Yaklafl k 6250 kilometre uzunluktaki bu devasa duvar n yap m M.Ö. 5.yüzy lda kuzeyli göçebe kabilelerden korunmak amac yla bafllat lm flt. lk dönemlerde infla edilen kumlu kireçli kerpiç duvarlar Qin Hanedan (M.Ö. 221-206) döneminde infla edilen küçük bir bölümü hariç bugün yok olmufl durumda. Çin Seddi nin önemli k sm Ming Hanedan (1368 1644) döneminde tafl duvar tekni iyle infla edilmifl yaklafl k 2500 kilometrelik bölümü günümüzde de ayaktad r. Resim 82 - Çin Seddi Üçüncü bölümde de söz etti imiz gibi Çin, co rafi konumu nedeniyle eski büyük uygarl klar içerisinde en fazla yal t lm fl olan yd. Bu nedenle modern ça a gelinceye kadar Çin kültüründe köklü de iflimler ve dönüflümler yaflanmam flt r. Bu olgu, gerek mimari formlar; gerek de ahflap a rl kl yap teknolojisi ile tüm Uzak Asya ülkelerini de etkilemifl olan Çin mimarisi için de fazlas yla geçerlidir. Geleneksel avlulu ev (siheyuan) baflta Pekin olmak üzere Çin konut mimarisi için iki bin y l boyunca tipik olmufltu (resim 83). Feng Shui ilkelerine uygun olarak güney kuzey ekseninde yaklafl k olarak simetrik olan bu yap tipi feodal genifl aile kültürüne uygun olarak geliflmifl, kuzeydeki ana ev aile büyüklerine ayr lm fl bir konut tipolojisiydi. Resim 83 Geleneksel Çin avlulu evi (siheyuan) maketi Uzak Asya mimarisinde bir di er önemli yap türü pagoda lard r (resim 84). fllevsel olarak kutsal emanetler ve yazmalar evi olarak tan mlanabilecek bu kule yap lar, Hindu stupalar gibi yer ile gö ü ba lad na inan lan ekseni temsil eder. Pagodalar n düfley eksen ile bütünleflmifl saçak çat katmanlar n n simgeselli inin kökenlerinde herhalde Asya toplumlar n n flamanist gö e yükselen merdiven simgeselli i ile paralellik aramak gerekir. Resim 84 Horyu-ji Pagodas, Japonya (7.yüzy l) Resim 85 Geleneksel Japon bahçe düzenlemesi Geleneksel Uzak Asya mimarisinin temel özelli inin do aya sayg oldu unu ve bu özelli in peyzaj mimarisinde, özellikle de Japon bahçe düzenleme sanat nda daha da öne ç kt n söylemek hiç de yanl fl olmaz (resim 85). nsan eliyle özenle düzenlenmifl bu asimetrik bahçeler, do aya hükmetmek de il; ona duyulan derin sayg y ifade edecek flekilde katk da bulunmak anlay fl n yans t yorlard. slam n Do uflu ve Orta Ça da slam Uygarl Bat Romay çökerten barbar halklar n fethettikleri uygarl hazmetmeye u raflt klar Avrupa karanl k bir döneme girmiflken ve Bizans mevcut statüsünü korumakta güçlü çekerken, 7.Yüzy l n ilk çeyre inde Arabistan yar madas ndan yeni bir din do du ve toplum yönetimine iliflkin içeriksel deste i ile h zla geliflti. slam n yay lmas Hz.Muhammed döneminden bafllayarak, dört halife döneminde devam edecek, Emeviler dönemi dahil yaklafl k yüz y ll k bir süreçte Mezopotamya, Cebeli Tar k a kadar tüm kuzey Afrika ve ber yar madas, ran, Orta Asya ve Hindistan a kadar ulaflacakt (resim 86). slamiyetin ilk yüzy llar bu yeni inanc n kurumsallaflmas yolunda politik ve kültürel mücadelelere sahne olacak, öte yandan ekonomik refah n art fl ve dogmalar n henüz tam olarak yerleflmemifl olmas n n sa lad göreli düflünsel özgürlük ortam Avrupa n n karanl k yüzy llar boyunca slam dünyas n n Yunan felsefe gelene- ini devralmas n sa layacakt. Bu dönemde birçok klasik eser arapçaya çevrilecek, dönemin slam filozoflar, felsefe tarihi ba lam nda özgün say lmasa da slam dini ve ö retisinin yorumlanmas ve temellendirilmesi yönünde özgün ve çapl eserler üreteceklerdi. Ayr ca, baflta t p ve matematik olmak üzere bilim alan nda da önemli geliflmeler kaydedilmiflti. 11.yüzy l n sonlar na gelindi inde ise, slam felsefesinin gündeminde gelece e de damgas n vuracak olan temel çat flma olgunlaflm flt. Bu çat flma, ana hatlar yla; Aristoteles den yola ç karak Farabi (870-950) ve bni Sina (980-1037) taraf ndan oluflturulan rasyonalist çizgi ile Gazzali nin (1058-1111) mistik tavr aras ndayd. Asl nda kendisi de yetkin bir düflünce insan olan mam Gazzali nin mistisiziminin vard nokta filozoflar n tümden yads nmas olmufltu. Ona göre insan akl n n ürünü olan felsefenin, tanr sal gerçe i kavramak amac yla ak l yürütme ve mant k yoluyla ortaya koydu u çaba tümüyle anlams zd ve sonuçsuz kalmaya mahkumdu. slamiyet içindeki ana yol ayr mlar da bu dönemde yaflanacakt. Bu ba lamda temel ayr m kadim do u gelenekleri ile de beslenen ran merkezli fiii anlay fllar ile tabir yerindeyse islam ortodoksisini temsil eden Sünni anlay fl aras nda olacakt r. 8.yüzy l n ikinci yar s nda fiii gelenek içinde de bir bölünme oluflacakt r. Bu bölünme, alt nc imam Cafer-es Sad k n 765 y l ndaki ölümü sonras nda ortaya ç kan imamet sorununda kendisinden önce ölmüfl olan büyük o lu smail in (öl:750) soyu ile, o ullar ndan Musa Kaz m aras nda meflru imam olarak hangisinin tan naca na iliflkin bir flekli parçalanma olarak görünse de, asl nda temelde kadim do u gizemcili inin uzant s olan ö retilerle beslenmifl olarak fiii irfan ndan (gnose) köktenci sonuçlar ç karan bat ni kanad n mezhepten kopmas d r. Baflka bir söyleyiflle bu kopma, bugün de fiiili in iki ana kolu olan; oniki imamc ( sna- afleri) ve yedi imamc ( smaili) fiiili in oluflumlar n n bafllang ç noktas d r. sna- afleri fiiilik, genel olarak Sünnilikte de oldu u gibi, baflta Kuran- kerim olmak üzere kutsal vahiy ve sözlerin zahiri (d flrak) anlamlar yan s ra bat ni (içrek) anlamlar n n da oldu unu ve bu anlamlar n birini di erine üstün tutman n Allah n yetkinli ine ve buyru una karfl durmak anlam na gelece ini kabul eder. Bat n li in temel yaklafl m ise kutsal gerçeklerin insanlar n anlama düzeylerine göre onlara verilmesi gereklili ine dayan r. Bu nedenle s radan insanlar ancak kutsal gerçeklerin görünür, d flrak anlamlar na ulaflabilirler. Politik anlamda bat - nilik ise, kökeninde eski Hind- ran dinleri; Zerdüflt dini, Manicilik, Mazdekcilik gibi daha yeni ran kökenli dinler; Pisagor - Platon çizgisinden gelen düflünce okullar ; Mitraizm gibi ilk ça gizem tap mlar olan, do u gizemcili inin ezoterik ö retisinin do al uzant s olarak, kardefllik ve eflitlik gibi kavramlar n bir çeflit toplumculuk biçiminde siyasallaflmas d r. Ö retisinin olgunlaflmas imam smail in o lu Muhammed ile Fat mi hanedan n n kuruluflu aras ndaki yaklafl k 150 y ll k dönemde gerçekleflen yedi imamc smaililikde, ço unlu u iran kökenli olan düflünürlerin ve gizli bir kardefllik örgütü olan hvan-us-safa n n ilmi ve felsefi çal flmalar n n önemli etkisi oldu u kabul edilir. Genelde Kuran ve Sünnete sayg önemli görülse de ve zahiri anlam özellikle s radan insanlar için reddedilmese de, hikmet ve irfan sahibi smaililer için aslolan bat ni anlamd r. Zahiri anlam n tümüyle reddedildi i durumlar da vard r. Örnek olarak Fat mi halifesi Hakim ve veziri Hamza n n Dürzilik ö retisi ve efsanevi Hasan Sabbah n ard llar ndan Alamut hakimi II.Hasan n 1164 y l nda fieriat n amac - na ulaflt ve hükümlerinin kald r ld n ilan etmesi ve buna yönelik bir rejim uygulamas verilebilir. smaililer, yukarda da sözü edilen kadim Do u gizemcili i gelene ini Yeni Platoncu fikirlerle besleyerek, özellikle; Simya, Astronomi, Cifr (s f r ilmi - numeroloji) ve harfler ilmi (hurufilik) gibi çeflitli ilimlerle de ilgilendiler. smailili in Farabi ve bni Sina gibi e er oluflabilseydi slam skolasti inin öncüleri olabilecek filozoflar yla anlaflamad nokta, onlar n temelde kutsal veya dünyevi herfleyi, Aristo felsefesi eksenli ak lc l k la aç klama çabalar yd. Oysa bu çaba smaililere göre, manevi özün yani ruhun önemini ikinci plana itiyordu. smailili in mamet yaklafl m da köktencidir ve 12 imam fiiili inden farkl olarak, Hz.Ali ve efli Hz.Fat ma soyundan gelen imamlara ilahi mazhar sahibi olma ve dolay - s yla yan lmazl k niteli i atfeder ve Hz.Muhammed in k z Fat ma bu kutsal imamlar çizgisinin anas olarak kutsal bilgelik (sophia) sahibi kabul edilir. smaili eskatolojisine göre k yamet kavramsal olarak tümüyle manevidir. Ço u zaman Kay p imam n (Mehdi nin) zuhur etmesi olgusuyla ve her zaman kurtulufl kavram yla bütünleflmifl olarak smaili k yamet, fieriat n zahirinin tümüyle ve bütün insanlar için ortadan kalkt ve bat n n n hüküm sürece i bir ülküsel dönüflüm zaman n öngörür. Görüldü ü gibi süreç içerisinde baflta Sünnilik olmak üzere slamiyet içerisinde oluflan tüm ak mlar Avrupan n tersine rasyonalist felsefeyi d fllam flt. Ayn süreçte bat ni ak mlar da Resim 86 - slam n Yay lmas (Hz.Muhammed, Dört Halife ve Emevi Dönemi) 28 SAYI23 OCAK2012 29

Ahmet B. ÖZSÜT Kültür - Sanat Resim 87 Önde Mescid-el Aksa (705) arkada Kubbet-üs Sahra marjinalleflecek ve slam dünyas sonuçlar günümüze kadar yans yacak olan kökeninde Sami Akad - Asur ve rani Pers Sasani, hatta Bizans gelenekleri olan klasik do ulu despotik yönetim anlay fl n içsellefltirecektir. Basitçe söylersek bu anlay fl, tanr sal gücün yeryüzündeki temsilcileri olan liderlerin (krallar, halifeler, sultanlar v.b.) kul statüsündeki halklar n yönetti i, ekonominin tar msal vergilere ve fetih ile elde edilen talana dayal oldu u askeri yönü a r basan yönetim fleklidir. Resim 88 Kubbet-üs Sahra (691) Dört halife dönemi Hz.Ali nin 661 y l nda bafllang çta Emevilerle mücadelesinde Ali nin yan nda yer alan Haricilerden bir fedai taraf ndan öldürülmesi sonras nda Emevilerin kesin hakimiyetiyle son bulmufltur. Emeviler, fiam baflkent yapacak ve k sa bir sürede do uda ve bat da yaklafl k 13 milyon kilometrekareye yay lan bir imparatorluk kuracaklard r. Bafllang çta Emevi mimarisi ve sanat bölgesel H ristiyan mimar ve sanatç lar n ellerinde flekillenecektir. Halife Ömer in Kudüs ü fethetti inde Süleyman Mabedinin kal nt lar n n yer ald Tap nak Kayas nda yapt rd küçük mescidin yerinde Resim 89 Kubbet-üs Sahra ç Mekan 30 SAYI23 Emevi Halifesi Abdülmalik in H ristiyan mimar ve ustalara yapt rd El Aksa Camii ve Kubbet-üs Sahra (resim 87,88,89) slam Uygarl - n n erken döneminin en önemli yap lar d r. slam inanc nda Hicretten 17 ay önce Peygamberin Hz.Adem taraf ndan kurulan ilk tap nak olan Mescid-el Haram dan (Kabe), Kudüs deki Hz.Süleyman mabedine (Mescid-el Aksa / en uzak mabed) yapt gece yolculu u ( sra) ve buradan göklere yükselifli (Miraç) önemli bir yer tutar. Kubbet-üs Sahra (Kaya n Kubbesi) Hz.Muhammed in göklere yükseldi ine inan - lan Kaya üzerinde infla edilmifl sekizgen planl bir yap d r. Sekizgen, kadim geleneklerde yeniden do ufl un sembolüdür. Örne in, H ristiyanl kta gerçek do ufl u simgeleyen vaftizin gerçeklefltirildi i vaftizhaneler ve bunlar n vaftiz havuzlar sekizgendir. Emevi döneminde, ilk avlulu ulu camiler, fiam n merkezindeki önceleri Sami tanr s Hadad Ramman tap na ve sonra Vaftizci Yahya Bazilikas n n bulundu u arsada infla edilen fiam Ulu Camisi (resim 90) ile bafll yacakt r. resim 90 fiam Ulu Camisi (706-715) slam mimarisi ve sanat n n erken dönemlerinde figüratif unsurlar henüz d fllanmam flt r. fiam Ulu Camisi duvar mozaiklerinin yap m için camiyi yapt ran halife El Velid Bizans mparatorundan yard m istemiflti (resim 91). Hz.Muhammed in soyundan gelen Abbasiler, 749 y l ndaki bir ayaklanma ile Emevi hanedan na son verdiler ve Firuzabad gibi eski Sasani kentlerinin dairesel plan n örnek alarak baflkenti Ba dat da kurdular (resim 92). Abbasi iktidar n n ilk dönemlerinde bat -kuzey Afrika ve resim 91 fiam Ulu Camisi Bat Portali hayat a ac mozaikleri resim 92 Ba dat n kurulufl plan spanya daki Emevi kopmas d fl nda, slam co rafyas do uda daha da genifllemiflti. Dokuzuncu yüzy lda parlak bir dönem yaflayan Abbasiler, önce kuzey ranl Büveyho ullar (934-1055), sonra Büyük Selçuklular n (1055-1194) askeri yönetimleri alt nda hilafetlerini 1258 y l ndaki Hülagü nün Mo ol istilas na kadar sürdürdüler. nsanl k tarihinin de iflmeyen belki de tek olgusu kültürlerin devaml l d r. Abbasi halifesi Mütevekkil döneminde yapt r lan Samarra Camii, ayn co rafyan n eski toplumlar n n mabedlerini an msatan zigurat formlu minaresi ile kültürlerin devaml l n n en çarp c örneklerindendir (resim 93). 9. Yüzy l ortalar nda güney Irak daki smaililer Abbasi bask s alt nda yaflad klar Kuzistan bölgesinden önce Suriye ye, sonra Tunus a göç ettiler ve zamanla güçlenerek neredeyse tüm kuzey Afrikay yönetimleri alt na ald lar. 11.yüzy l sonlar na gelindi inde, Kahire merkezli Fat mi devleti (909-1171), gerek Abbasilerle olan hilafet mücadelesinde, gerek de smaili ö retinin özünde bulunan kardefllik ve eflitlik gibi toplumcu kavramlar n hayata geçirilmesi yönünde baflar l olamam flt. Fat mi mimarisinin en görkemli örne i Kahire deki El-Ezher Camiidir (resim 94). Resim 93 Samarra Ulu Camii (848 852) Minaresi Resim 94 El-Ezher Camii (972) 9.yüzy l n ortalar ndan itibaren Abbasiler ordular n n önemli bir bölümünü Türk ve köle kökenli paral askerlerden oluflturmaya bafllam fllard. 977 y l nda bu eski kölelerden Sebüg Tekin Gazne bölgesinde ba ms zl n kazanacak, 998 y l nda bafla geçen o lu Mahmud la birlikte Gazneliler do udaki tüm Abbasi hakimiyetini ortadan kald racaklard r. Bölgesel yap teknolojisinin toprak ve piflmifl tu la olmas nedeniyle temelde ranl olarak tan mlanabilecek Gazne mimarisinden günümüze çok az yap kalm flt r. Bu yap lar aras nda Mesud III ve o lu Behram fiah an s na dikilen zafer kulelerini anmak gerekir (resim 95). Orijinali 45 metre olan bu kulelerin 1902 deki bir depremde dairesel sütun fleklindeki üst bölümleri y k lm flt r. Resim 95 Eski bir Gazne gravürü (önde zafer kuleleri) ve Mesud III kulesinin günümüzdeki durumu Gaznelilerin hakimiyeti Selçuklu Tu rul beyin Dandanakan (1040) zaferi ile k r lacakt r. 960 y l civar nda Müslümanl kabul etmifl bir O uz boyu olan Selçuklular, 1055 y l nda Ba dad Büveyho ullar ndan alacak ve k sa sürede do uda Tanr Da lar na kadar Türkistana, bat da Anadolu nun önemli bir k sm na, güneyde K z ldeniz sahili boyunca Yemen e kadar büyük bir imparatorluk kuracaklard r. Ancak Melikflah n 1092 y l ndaki ölümü ile imparatorluk ard llar aras nda parçalanmaya bafllayacakt r. Bu parçalanmada Hafliflilerin en büyük düflmanlar olan sünni Abbasi halifelerinin koruyucusu olan Selçuklular da hedef almas n n pay vard r. Fedailerin ilk büyük siyasal cinayeti Büyük Selçuklu veziri Nizam ül-mülk ün 1092 y l nda katledilmesidir. Bu tarih sonras nda bafllam fl olan Haçl Seferleri de Selçuklular n zay flama nedenlerinden birisidir. Büyük Selçuklu devleti son güçlü sultan Sencer in 1157 y l ndaki ölümünden sonra 1194 de yine bir Türk devleti olan Harezmflahlar taraf ndan y k lacakt r. Büyük Selçuklular n ço u zaman ran Selçuklular olarak adland r lmas ndan da anlafl laca- gibi Selçuklu mimarisi ve sanat temelde ran etkisindeydi. Selçuklu mimarisinde dünyevi rahatl a yönelik yap lardan çok medreseler, camiler (resim 96), kervansaraylar gibi toplumsal yap lar ve an t mezarlar (resim 97) öne ç kmaktad r. Resim 96 Isfahan Mescid-i Cumas Resim 97 Sultan Sencer Türbesi, Merv Birinci Haçl Seferi 1096 y l nda bafllam fl ve 1099 da Haçl ordular üç büyük Semitik dinin kutsal kenti Kudüs ü tarihin gördü ü en büyük katliam ve ya malamalardan biri sonras nda fethederek Latin Kudüs Krall n kurmufl ve Filistin in hemen tüm sahillerine hakim olmufltu. Öte yandan 12.yüzy l n ortalar nda fiam, Halep ve Musul gibi önemli kentlerin hakimi olan Nureddin Zengi nin hizmetindeki sünni bir komutan olan Selahaddin Eyyubi, önce M s r fethederek flii Fatimi devletinin baflveziri olacak, iki y l sonra 1171 y l nda kendi egemenli ini kuracakt r. 1187 y l nda, Kudüs ün haçl larca fethinden 88 y l sonra M s r sultan Selahaddin, Latin Krall n n ve iki askeri tarikat n ordular n Hattin de bozguna u ratt. Tap nak fiövalyeleri bu savaflta büyük kay plar verdiler, Kudüs Kral ve Tap nak büyük üstad esir düfltü ve Selahaddin ayn y l savaflmadan Kudüs e girdi. Kudüs ün düflmesi, tüm Avrupa y dehflete sürüklemiflti ve sonuç yeni bir haçl seferi ça r s olacakt. III. haçl seferi, 1190 da Kutsal Roma mparatoru Fredrich Barbarossa n n Göksu rma nda bo ulmas üzerine ordusunun da lmas yla H ristiyanlar için talihsiz bir biçimde bafllam fl ve haçl bayra n ngiltere kral Richard (Arslan Yürekli) devralm flt. Akka y ele geçiren Richard ve Selahaddin in yaklafl k iki y l sürecek mücadelesi tarihin onlar iki cesur ve büyük komutan olarak anmas n sa layacakt. Bu mücadele sonunda Richard 1192 y - l nda hiçbir kazan m elde edemeden Kutsal Topraklar terk etmek zorunda kalacak, Selahaddin ise 1193 y l nda ölecekti. Eyyubiler; Gazneliler ve Büyük Selçuklu devletlerine benzer flekilde köklü kültürel dönüflümler yaratabilecek kökene sahip olmad klar gibi uzun ömürlü de olamam fllard. Eyyubi dönemi mimarisi dini yap lar ve medreseler gibi toplumsal yap larda genelde var olan takip edecek ve ön plana daha çok savunmaya yönelik yap lar ç kacakt r. Bunlar aras nda bitmemifl olmakla beraber Kahire ve El-Fustat birlefltirecek bir sur sisteminin yap m ve Halep Kalesi (resim 98) say labilir. (Devam Edecek)... Resim 98 Halep Kalesi ana kap s OCAK2012 31

Birli imizden Haberler DUYURU B RL M ZDEN HABERLER Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli i nin sembolü olan O K rlang ç a dair... FIDIC K rm z ve Sar Kitap Çevirileri 1999 bas ml Conditions of Contract for Construction (KIRMIZI K TAP) ve Conditions of Contract for Plant and Design-Build (SARI K TAP) çevirileri tamamlanm flt r. TürkMMMB nin haz rlam fl oldu u bu çeviri yay nlar önümüzdeki günlerde Birlik Merkezimizden temin edilebilecektir. Dergimizin Ekim 2011 say s nda duyurusunu yapm fl oldu umuz, Birli imizin 19 20 Nisan 2012 tarihlerinde Ankara da düzenleyece i Akdeniz Ülkeleri nflaat Sektörü flbirli i Konferans etkinli i, baz nedenlerden ötürü Ekonomi Bakanl m z önerisi üzerine Balkan Ülkeleri Teknik Müflavirlik Kurulufllar flbirli i Konferans olarak de ifltirilmifltir. 19 20 Nisan 2012 tarihlerinde, TOBB kiz Kuleleri Sosyal Tesisleri nde gerçeklefltirilecek olan söz konusu Balkan ülkeleri (Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, H rvatistan, Karada, Kosova, Macaristan, Makedonya, Romanya, S rbistan, Slovenya, Türkiye, Yunanistan) konferans na bu ülkelerin Teknik Müflavirlik firmalar, FIDIC ve EFCA üyesi Teknik Müflavirlik Birlikleri, Teknik Müflavirlik hizmetleri düzenleyici kamu kurulufllar, yat r mc kamu ve özel sektör kurumlar yetkilileri, uluslararas finans kurulufllar (Dünya Bankas, EBRD vb.), müteahhitlik birlikleri ve firmalar, malzeme üretici/tedarikçi birlikleri, ticaret odalar temsilcileri, Türkiye deki Balkan ülkeleri ticaret müflavirleri, sigorta brokerleri ve sigorta flirketleri ile ticari bankalardan genifl bir kat l m beklenmektedir. Söz konusu konferans hakk nda detayl bilgi önümüzdeki günlerde duyurulacakt r. K rlang çlar Hep Çok Sevdim Ayval k'ta bir aç k hava otelindeyim, resepsiyon da aç kta. Resepsiyonun köflesinde bir k rlang ç yuvas var; üç yavru, kafalar d flar da, gagalar aç k. Anne ve baba gidip gelip yiyecek getiriyorlar ve ayr zamanlarda geldikleri için birbirlerini görmüyorlar. A LE BA LARI. Anne birinci yavruya yem veriyor, birazdan baba gelip ikinciye, anne tekrar geldi inde üçüncüye, baba gelip birinciye. nan l r gibi de il, s ray hiç flafl rmad lar: ADALET. Akflama do ru sudan ç kt m, bakt m yuvaya siyah bir kedi yaklaflm fl. O ufac k ana baba canh rafl bir flekilde dal p, ç - k p kediyi uza a kadar kovalad lar: CESARET. Otel sahibi flunlar anlatt : Bahar bafllar nda göçten döndüklerinde yuvan n bulundu u bölümün kapal oldu unu görünce, resepsiyon görevlisinin kald odaya girip ç k p onu uyand rm fllar: AKIL. Sabah su içmek için fiskiyenin üzerinde dolafl p ç l klar at yorlard, ta ki f skiye aç lana kadar: LET fi M. Yuvalar n öyle bir yaparlar ki y llarca dayan r: KAL TE. Yazlar s cak ülkelere göç ederler: YEN L K. Onlar n yapt yuva, di er kufllar n saman çöplerini üst üste koyarak yapt dingildik yuvalara hiç benzemez. Benzer bir yuva yapabilen baflka bir kufl yoktur: FARKLILIK. Hiç k rlang çlar bir yerde pineklerken hat rl yor musunuz? Devaml uçarlar: ÇALIfiKANLIK. nan lmaz h zl d rlar, su zerresini havada yakalarlar: HIZ. Binlerce mil uzaktan hep ayn yuvaya dönerler. Ömürlerinin sonuna kadar yuvalar na ba l d rlar: YURT SEVG S. Ben K rlang çlar hep çok sevdim. Kufl kadar bile olamayanlara... (ALINTI) 32 SAYI23 FIDIC Sözleflmeleri ve fiartnameleri E itim Semineri Müflavir Mühendisler Uluslararas Federasyonu FI- DIC in ülkemizdeki tek temsilcisi olan Birli imiz, 16-17 Aral k 2011 tarihlerinde Ankara da FIDIC Sözleflmeleri ve fiartnameleri E itim Semineri düzenlemifltir. Yo- un talep üzerine bu seminer 24-25 fiubat tarihlerinde Ankara da ve May s ay içerisinde stanbul da gerçeklefltirilecektir. Birli imize Kat lanlar SEZA Mühendislik Mimarl k Müflavirlik Ltd. fiti. EN-SU Mühendislik & Müflavirlik Ltd. fiti. HAYTEK Uluslararas Mühendislik ve Müflavirlik Ltd. fiti. SEPA MÜHEND SL K MÜfiAV RL K LTD. fit. Birli imize yeni tüzel üye olarak kat lm fllard r. Ayr ca Levent fiahin ERKAN Birli imizin yeni flah s üyesi olmufllard r.