1- GENEL BİLGİLER T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI (Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü) YURTDIŞI GEÇİCİ GÖREV RAPORU Konu : Kadın İstihdamının Arttırılmasına Yönelik Strateji Geliştirme Projesi kapsamında İŞKUR un Birleşik Krallık (UK) Ziyareti: Görev Tarihi ve Yeri 21-27 Haziran 2009, İngiltere/Londra Katılan Görevliler Ayşen Karakulak (Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı-Şube Müdürü-Proje Koordinatörü) Dilek Şehnaz Aşıcı (Gümüşhane İl Müdürü) Sevide Erkmen (Ankara İl Müdürlüğü-Çankaya Şube Müdürü) Fethiye Cihan Karabaş (Bursa İl Müdürlüğü-İl Müdür Yardımcısı) Başak Karagülle (İşgücü Uyum Dairesi Başkanlığı-İstihdam ve Meslek Uzmanı) Koordinasyon Yapılan Kuruluşlar British Council - Ankara 2- TOPLANTI İLE İLGİLİ BİLGİLER Düzenleyen Ülke veya Kuruluş : Birleşik Krallık British Council İlgili Diğer Uluslararası Kuruluşlar : Toplantıya Katılan Ülke veya Kuruluşlar : Selin Yaşamış (British Council Türkiye Proje Yöneticisi) Toplantının Niteliği ve Amacı : Kurumumuz ülkemizin AB ye üyelik sürecinin müktesabata uyum çalışmaları kapsamında, kadın istihdam oranının artırılması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin iyileştirilmesi çerçevesinde çalışmalar yapmak ve İŞKUR un kadınların istihdama katılımını arttırmaya yönelik stratejiler geliştirme kapasitesini arttırmak gayreti içindedir. Bu kapsamda; İngiltere Dışişleri Bakanlığı tarafından finansmanı sağlanan ve British Council tarafından yürütülen, İŞKUR un yararlanıcısı olduğu Kadın İstihdamının Arttırılmasına Yönelik Strateji Geliştirme Projesi 03 Mart 2009 tarihinde taraflar arasında imzalanan mutabakat zaptı ile uygulamaya geçmiştir.
Proje kapsamında 5 çalıştay düzenecek olup bunlardan ilk ikisi, Ankara da; 23-25 Mart ve 20-22 Mayıs 2009 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Üçüncü çalıştay 21-27 Haziran 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen Birleşik Krallık Ziyaretidir. 8-11 Eylül ve 20-22 Ekim tarihlerinde Ankara da yapılacak son iki çalıştay sonrasında Mart 2010 tarihinde yapılacak kapanış toplantısı ile Proje tamamlanacaktır. Söz konusu ziyaret ile İŞKUR bünyesinde Proje çalışmalarını yürütmek üzere oluşturulmuş olan Çekirdek Strateji Ekibi ne; İngiltere deki yüksek kadın istihdamında rol alan sistemleri tanıtmak, ortaklıklar kurmak ve bu alanda yapılmış çalışmalarla ilgili derinlemesine bilgi transferi sağlamak hedeflenmiştir. Londra da düzenlenen bu ziyarete, Çekirdek Strateji Ekibi (ÇSE) ve Proje Koordinatörü davet edilmiş ancak Bakanlığımız tarafından ekibin 5 üyesinin katılması uygun görülmüştür. Toplantının Gündemi : Bkz. Ek 1 3- TOPLANTI SIRASINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR Gündem Maddeleri Hakkında İlgili Uluslararası Kuruluşun Sekreteryası Tarafından Açıklanan Görüşler : Toplantının açılış konuşması, British Council ın merkez ofisinde yapılan toplantıda, Londra City Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden, Proje Uzmanı, Prof. Dr. Angela Coyle tarafından yapılmış ve gündemin akışı hakkında bilgi verilmiştir. Prof. Dr. Coyle Proje ÇSE nin tamamının gelememiş olmasından duydukları üzüntü ve endişeyi belirtmiştir. Bu durumun Proje çalışmalarını aksatmaması için, neler yapılabileceği konusunda tartışılmış ve ÇSE nin diğer üyelerinin gelemeyişini telafi etmek üzere, Eylül ayında Ankara da yapılacak çalıştaya bir gün daha eklenmesine karar verilmiştir. Böylece, Londra Çalıştayında edinilen bilgi ve deneyimlerin ekibin diğer üyelerine aktarılmasına ve Proje çalışmalarının bu deneyimler ışığında devam etmesine çalışılacaktır. Üye Ülkelerin ya da Katılımcıların Görüşleri : 22.06.2009 Birinci Gün: Çalışma ziyaretinin ilk günü British Council ın merkez ofisinde, Proje Uzmanı Prof. Dr. Angela Coyle un başkanlığında, Projenin genel gidişi hakkındaki genel değerlendirme ve bilgilendirme ile başlamıştır. Projenin diğer uzmanı Dr.Marılyn THOMSON un katılımı ile Ankara da gerçekleştirilen 2. Çalıştaydan bugüne kadar yapılanlar ve Kurumdaki/Ülkemizdeki gelişmeler ana hatlarıyla anlatılmıştır. Bu gelişmeler içinde Türkiye de Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu nun kurulmuş olması öncelikle ilgi çekmiş ve bu Kurumun genel işleyişi hakkında da bilgi verilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonrasında Prof. Dr. Coyle çalışma ekibinin istekliliği ve ekip ruhunun devam etmesinden duyduğu mutluluğu ve İŞKUR yönetimin projeye olan olumlu bakışından son derece memnun olduğunu ifade etmiştir. İngiltere de yapılan bu Çalıştayın; Toplumsal cinsiyet güçleri konusunda genel bir görüş oluşturma, 2
Eşitlik ve iş fırsatları konusunda Birleşik Krallıkta yapılanlar konusunda pratik fikirlere sahip olma, fırsatı vereceği vurgulanarak, bu fikirler neticesinde; Kadın istihdamının arttırılması için en iyi çözüm/model ne olacaktır? veya kadın istihdamı için neler yapabiliriz? Amacımız kadın istihdamını artırmak mıdır? yoksa kadın erkek istihdamının birlikte ele alınarak aynı şekilde artırılması mıdır? sorularını irdeleme fırsatı bulabileceğimiz belirtilmiştir. Çalıştay süresince sunulacak olan, bazıları oldukça başarılı, proje örnekleri ile UK de neler yapıldığına ilişkin fikir vermeye çalışılacağı belirtilmiştir. Bu konuda İskandinav ve Kuzey ülkelerinde, kadına pozitif ayrımcılık sağlayan ve bu konuda oldukça başarılı bir program yürütüldüğü ancak Birleşik Krallık olarak bu konuda İskandinav ülkelerinden daha geride oldukları da vurgulanmıştır. Sunumlar: DEVLET EŞİTLİKLER KURUMU/GOVERNMENT EQUALİTİES OFFİCE (GEO) Sunan: Polly Le Grand (web sayfası: http://www.equalities.gov.uk Devlet Eşitlikler Kurumu (GEO) Eşitliği devletin kalbine yerleştirmek (Putting eguality at the heart of government) sloganıyla 2007 yılında kurulmuştur. Kurumun merkez ofisinde 100 kişi çalışmaktadır. Ayrıca UK deki her kurum bünyesinde GEO ya destek veren fırsat eşitliği birimleri bulunmaktadır. GEO, Birleşik Krallıktaki eşitlik mevzuatından ve politikasından sorumlu Bakanlıktır. Hükümetin eşitlik konusundaki tüm strateji ve önceliklerinden sorumludur. İş, kamu ve siyasi hayatta ve kişilerin karşısına çıkan fırsatlarda herkes için eşitliği artırmayı, ayrımcılığı ve de dezavantajlı olma durumunu azaltmayı amaçlar. Kurum ayrıca; yaş, cinsiyet, sakatlık ya da etnik ayrımcılıkla da ilgilenmekte ve bu konularda istihdam kurumları ve diğer tüm kurumlarla sıkı bir işbirliği yapmaktadır. GEO; Eşitlik ve İnsan Hakları Komisyonu ile kadın haklarını korumak üzere kurulmuş olan Kadınların Ulusal Komisyonu nu da şemsiyesi altına almıştır. Sunumun çerçevesi, Kurumun kadın istihdamına genel olarak bakışını yansıtmak üzere; Birleşik Krallık da ki kadın istihdamının özellikleri, Birleşik Krallık da eşitlik konuları, İşyerlerindeki kadınlar (hukuki bakış), Diğer politika tedbirleri başlıklarında ele alınmıştır. UK de kadın istihdamının özellikleri: Kadın istihdam oranı oldukça yüksek olan (%59) UK de, kadınların yaklaşık % 75 i yarı zamanlı ya da esnek çalışma olanaklarından faydalanmaktadır. Kadınlar daha çok kamu sektörü ve hizmet sektöründe çalışmaktadır. Bu sektörlerde çalışan kadınlar erkeklere göre % 22,6 daha az ücret almaktadır ve yaş ortalamaları 50 ve üzerindedir. Kadınlar potansiyellerinin altında çalışmaktadırlar. Buna rağmen eğitim düzeyi %50 den fazla bir oranda kadın lehine değişmekte ve genç nesil kadınlar yüksek görevlerde yer almaktadır. Örneğin en büyük 100 şirkette genel müdür olarak çalışan kadın oranı 11.7dir. 3
Daha az gelire sahip olan kadınların hane gelirine katkıları da doğal olarak ikinci seviyede kalmaktadır. Toplumda bakımla ilgili işleri genelde kadınlar yapmaktadır. Bakım hizmetlerinin %70.5 i kadınlara düşmektedir ve bu kadınların çoğunluğu yalnız evlilerdir. Mesleki ilerleme noktasında ayrımcılığa maruz kalmaktadırlar. Dolayısıyla kadınlar; Genel beceri ve yeterlik Şirketlerin üst seviye pozisyonlarında, yönetim kurullarında ve kamu atamalarındaki temsiliyette erkeklerin gerisinde kalmaktadır. Hükümet 2008 2011 dönemine ilişkin bir takım öncelikler belirlemiştir. Kamu Hizmet Anlaşmaları olarak adlandırılan bu önceliklerden eşitlik ile ilgili olanlar şu şekilde vurgulanmıştır: Toplumsal cinsiyete dayalı ücret farkını azaltmak, Engelli kişilerin kontrollerini ve tercihlerini artırmak, Sivil katılımda eşitsizlikleri belirlemek, İstihdam alanındaki ayrımcılıkla mücadele etmek, Haksız muameleyi anlama ve belirleme yetisini geliştirmek. Bu kapsamda belirlenen kadına yönelik öncelikler; Bakmakla yükümlü oldukları çocuk ve yaşlıları bulunan kadın ve ailelere destek olmak, Kadına karşı şiddetle mücadele etmek ve suça yönelmiş kadınlara uygulanan muamele yöntemlerini değiştirmek ve Siyahi, Asyalı ve diğer etnik kökenli azınlık kadınlarının temsiliyetini artırmaktır. Eşitlik yasası işyerindeki kadınlar için ne anlama geliyor; Toplumsal cinsiyete dayalı ücret raporları: özel ve kamu sektörünün her yıl sonunda kadına ödenen ücretleri içeren bir rapor hazırlaması öngörülmüştür. Ancak bu Gizlilik Yasasını delecektir. Eşitliği artırmak için kamu alımlarından faydalanma, Pozitif eylemlerin işyerlerinde de uygulanması: Sağlanan pozitif ayrımcılık sadece kadına sağlanan haklar ve özel önlemlerle sınırlı değildir. (Örneğin, yalnız annelerin çocuklarının çoğunlukta olduğu ilkokullarda rol model olabilmesi amacıyla erkek öğretmen istihdam edilmesi isteniyor.) İş mahkemelerinin yetkilerinin artırılması, Kamu kurumlarına yeni bir eşitlik sorumluluğu verilmesi, Bakım sorumluluğu olanları ayrımcılıktan koruma, eşitlik yasası kapsamında alınan önlemlerin ana hatlarını oluşturmaktadır. Bunların dışında farklı konulara farklı politika önlemleri getirilmekte ve yasal önlemler alınmaktadır. Bunlardan bazıları: Doğum izni hakkı; toplam 52 haftadır. İlk 26 hafta doğum izni, sonraki 26 hafta annelik izni olarak kullanılmaktadır. Bu dönemin ilk altı ayında ücretin %90 ı, sonraki döneminde ise haftada 123 Paund u geçmemek üzere ücretin %90 ı ödenmektedir. Ayrımcılık mevzuatı: - Doğrudan cinsiyet ayrımcılığı - Dolaylı cinsiyet ayrımcılığı - Hamilelik ya da doğum izninden kaynaklı haksız muameleden kaynaklanan mağduriyetleri giderici önlemler alır. Hamilelik döneminde kadının karşılaştığı ayrımcılık ve kriz dönemlerindeki işten çıkarmalarda kadın önceliğinin önlenmesi için alınabilecek önlemler belirlenmekte ve uygulanmaktadır. 4
Esnek çalışma talebi hakkı; anne, çocuğu 16 yaşına gelinceye kadar işverenden böyle bir hak talebinde bulunabilir ve işverenin kabul etmemesi halinde haklı nedenini bildirmek yükümlülüğü vardır. Ebeveynlik izni; çocuk 5 yaşına gelinceye kadar anne ya da baba tarafından ücretsiz olarak alınabilir. Ücretli babalık izni; 2 haftalık ücretli izindir. Ulusal asgari ücret; Kadınlar belirlenen asgari ücret altında hiçbir şartta çalıştırılamaz. Ayrıca Devlet Eşitlikler Kurumu: Kadınların becerilerinin geliştirilmesi amacıyla burs vermekte; - Yaşam boyu beceriler - Yetişkin öğrenme hibesi - Mesleki gelişim kredileri - İş için çözümler - Kariyer hizmetleri gibi kadına yönelik kurs ve hizmetleri desteklemektedir. Kadının geleneksel olmayan konularda kariyerler yapması için önlemler almakta ve özellikle kadını fen, bilim ve teknoloji alanlarında teşvik etmeye yönelik hizmet ve programları desteklemektedir. Bunlar: - Kadın ve Çalışma Sektörü Kesişim Yolları Girişimi - Çıraklık - Bilim, mühendislik ve teknoloji alanında çalışan kadınlar için Birleşik Krallık Kadın Bilgi Merkezi - WISE (bilim,mühendislik ve inşaatta kadınlar) - Bilim ve mühendislik elçileri Kadın girişimciliğini bu konuda ufuk ve vizyon geliştirme amacıyla oluşturulan bir kurum vasıtasıyla desteklemektedir. Bu konuda; - Yeni filizlenen ve mevcut girişimcilere (erkekler de dahil olmak üzere) mümkün olan finans seçeneklerini ve bunları nasıl kullanabileceklerini anlamalarında destek olan etkinlik programları - Girişimcilik stratejisi - Kadın iş merkezlerinin pilot uygulaması - Heves fonu, yapılan çalışma örnekleridir. İŞ BULMA VE SOSYAL ÖDEMELER OFİSİ /JOBCENTRE PLUS Sunan:Uluslararası İlişkiler Sorumlusu Eamonn Davern (web sayfası: http://www.jobcentreplus.gov.uk Jobcentre Plus Çalışma yaşamındaki bireylerin sosyal yardım almaktan çıkıp çalışma yaşamına girmeleri ve işverenlerin istihdam açıklarını kapatmaları konusunda destek veren Çalışma ve Aylıklar Bakanlığının bir birimidir. Birleşik Krallık ta, sosyal yardımlaşmadan çalışmaya, ilkesiyle, kamu istihdam hizmetlerinin modernize edilmesi, hizmet sağlama ve müşteri ilişkilerinin iyileştirilmesi hedefiyle hizmet etmektedir. Başlıca hedefleri: İş bulmayı sosyal yardımın en iyi biçimi olarak ortaya koyup, işsiz kişilerin istihdama yönelmelerine yardımcı olmak ve böylece işgücü arzını artırmak, Etnik azınlık mensubu müşterileri için eşit sonuçlar elde etmeye çalışmak, Müşterilere tam zamanında doğru sosyal yardımlar sağlamak ve sosyal yardım sistemini sahtekarlık, hata ve istismardan korumak, 5
Açık işleri iyi hazırlanmış ve motive edilmiş çalışanlarca hızlı ve etkin bir biçimde doldurmak üzere işverenlere yüksek nitelikli ve talebe yönelik hizmet sağlamak, İşgücü piyasalarında etkin rekabet etme ile işe girme ve işlerini muhafaza etme konularında istihdama erişimle ilgili engellerle karşılaşan kişilere destek vermek, Tüm müşteriler için hizmetlerin niteliğini, erişilebilirliğini ve sunumunu sürekli iyileştirmek, İşi olmayanlara yardım ve destek sağlanırken çalışma çağında sosyal yardım alan kişilerin sorumluluklarını yerine getirmelerini sağlamak. Birleşik Krallık daki istihdam seviyesi diğer AB ülkelerine göre daha yüksektir. Buna rağmen son krizden sonra işsizlik oranı % 7,2 ye çıkmıştır. Ancak ekonomik kriz nedeniyle işten çıkarılanların % 50 si yeniden işe girme şansını elde etmiştir. Durum Birleşik Krallığın sağlıklı bir istihdam oranı vardır Employment Kanada 72,9% Birleşik Krallık 72,5% ABD 72,0% Japonya 70,0% Almanya 67,2% Fransa 62,3% İtalya 58,4% OECD Employment Outlook 2005 (Table B in the Statistical Annex) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Kanada Birleşik Krallık ABD Japonya Almanya Fransa İtalya Jobcentre Plus için işsizliğin iki ölçüsü işsizlik ödeneği başvuru sayısı ve ILO standartlarıdır. Özel sektörün işgücü taleplerini Jobcentre Plus a verme zorunluluğu olmamasına rağmen işgücü piyasasının % 50 sine hakim durumdadır ve diğer AB ülkelerinden daha esnek çalışmaktadır. Sağlam temeller üzerine kurulu bir başarı sergileyen Jobcetre Plus, esneklik ve ihtiyaçlara göre 6
çeşitlilik gösteren çalışma biçimiyle, işveren talepleriyle işçilerin yaşam tarzı ihtiyaçlarını karşılamak üzerine odaklanmıştır. Çalışmanın karşılığını vermek amacıyla 1990 yılından sonra işsizlik ödeneği asgari ücrete göre tanımlanmış ve kişilerin aile durumuna göre ödenen vergi indirimleri ödenmeye başlanmıştır. Kamu istihdam hizmetlerinin modernleştirilmesine yönelik olarak Jobcetre Plus yeniden oluşturulmuş, istihdam ve sosyal yardımlaşma hizmetleri tek bir çatı altında birleştirilmiş, aktif işgücü piyasası politikaları yeniden düzenlenmiştir. Bu politikalardan yararlanma hak ve koşulları belli sorumlulukların yerine getirilmesine bağlanmıştır. Önce çalışma ilkesi benimsenmiş, hizmet içi beceri geliştirmeyle beraber iş aramaya odaklanılması sağlanmış ve iş fırsatları pasif durumdaki müşterileri de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bu değişimin sonuçları olumlu olmuş ve birçok kişi işsiz kayıtlarından hızla çıkmaya başlamıştır. Sonuçta İşsizlik ödeneğinden yararlananların; %60 ı üç ay içerisinde %80 i altı ay içerisinde %90 ı dokuz ay içerisinde %95 i bir yıl içerisinde kayıtlardan çıkmaktadır. Bu sonuç görece olarak düşük bir maliyetle gerçekleşmiş durumdadır. İşgücü Piyasası Programlarına yapılan harcamaların GSYİH deki yüzdesi (OECD) 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Hollanda Danimarka Fransa Almanya Finlandiya Portekiz Avusturya Macaristan Yeni Zelanda Yunanistan Slovakya Avusturya Kanada Japonya Kore ABD Meksika Jobcentre Plus kadının istihdama katılabilmesi için çeşitli yardım ve destek hizmetlerinde bulunmaktadır. Bunlardan biri belli yaşa kadar çocuklara kreş, eğitim ve eğitim sonrası kalabilecekleri yerler konusunda ücretsiz olarak verilen destek hizmetidir. Jobcentre Plus işsizin ilk başvurusu sonrasında bir değerlendirme yapmakta ve bu değerlendirme sonrasında işsizin yeteneğinin geliştirilmesine yönelik çalışmaları planlamaktadır. 13 haftadan beri iş arayanlara ve 6 aydır iş bekleyenlere ise daha farklı ve yoğun bir iş bulma faaliyeti başlatılmaktadır. 12 hafta bitene kadar işsiz olanlarla; 2 haftada bir 10 dakikalık danışmanlık görüşmesi yapılmakta, 13 haftadan sonra; her hafta 1 saat görüşme yapılarak tavsiyelerde bulunulmaktadır. 6 ayın sonunda ise bu kişilerin yaklaşık 2/3 si işe yerleşmekte, geri kalanlar ve teşvik 7
alamayanlar için de özel programlar uygulanmaktadır. Bu özel uygulamalar; işsizlerin işe alınmaları için işverenlerle birlikte yürütülen projelerdir ve bu programlar sonunda kişilerin bir yıl içinde işe girmeleri hedeflenmektedir. Ayrıca yine 6 aydan fazla süredir işsiz olanlar için 1,5 saat uzaklıktaki yerlerde iş aranmakta ve buralara gitmeleri için maddi destekler verilmekte ve de mesleki açıdan güçlenmeleri için eğitim uzmanlarına sevk edilmektedir. Özürlüler, tek aileler, etnik azınlıklar, niteliksizler, mahrumiyet bölgesinde yaşayanlar gibi dezavantajlı gruplar iş bulmada öncelik hakkına sahiptirler. 1995 ten sonra tüm dezavantajlı grupları içine alan, ayrımcılık konusunda bir yasa çıkarılmış olup, bu yasa kapsamında özürlülerin hayatını kolaylaştıracak düzenlemeler de getirilmiştir. Böylece tüm kamu binalarının giriş-çıkışları özürlülerin rahat hareket etmelerine uygun hale getirilmiş, ayrıca tüm özel binaların da böyle bir yenilik yapabilmeleri için devletçe özel sektöre yardım sağlanmıştır. Jobcentre Plus ın iki hedefi vardır: hükümetin koyduğu % 80 istihdam; bu hedefe ulaşmak için insanların iş bulmalarına yardımcı olunmaktadır, bunun için de ihtiyaçları olan şey işverenlerin taleplerini almaktır. İkinci hedef ise bahsedilen bu işveren taleplerine ulaşmak ve işverenlerin %92 oranında verilen hizmetten memnun olmalarıdır. Bu memnuniyet bağımsız denetim firmalarınca ölçülmektedir. Firma aracılığıyla işverenler, işçiyi aldıktan birkaç gün sonra aranmakta ve mülakatların zamanında yapılıp yapılmadığı vb. konularda memnuniyetlerine yönelik sorular sorulmakta ve gizli araştırma yapılmaktadır. Birleşik Krallıkta merkezi sistemin yerel yönetimlerle hizmet paylaşımı stratejisi vardır ve dolayısıyla Jobcentre Plus da yerel yönetimlerle, sivil toplum örgütleriyle ortak çalışmalar yapmaktadır. Emeklilik yaşının alt sınırı 65 olmakla birlikte, emeklilik maaşı, sağlık harcamaları gibi tüketim giderlerinin azaltılması amacıyla üst sınır kaldırılmıştır. Bu grupların yaşları nedeniyle istihdam da ayrımcılığa uğramamaları için de eğitim gibi çeşitli önlemler alınmaktadır. KARŞILAŞTIRMALI TOPLUMSAL ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Sunan: Lorna Ryan City Üniversitesi Londra Kadınların İşgücü Piyasasına Katılımı ve Toplumsal Cinsiyete Göre Ayrılmış İstatistikî Veriler Referans siteler Toplumsal cinsiyet web sitesi: (http://www.unece.org/stats/gender/timeuse/welcome.html) AvrupaYaşam ve İş Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı www.eurofound.ie Avrupa Toplumsal Araştırmalar Anketi www.europeansocialsurvey.org Eurostat: www.ec.europa.eu/eurostat Gash, V. (2008) Tercih ya da kısıtlar? Birleşik Krallık, Fransa ve Danimarka da Yarı-zamanlı Çalışanların Geçiş Süreci İş İstihdamı ve Toplum, Sayı 22 (4), sayfa 655-674 ILO: Toplumsal Cinsiyete Dayalı Eşitlik Bürosu http://www.ilo.org/gender/lang--en/index.htm Toplumsal cinsiyet makaleleri, Radikal İstatistikler Dergisi http://www.radstats.org.uk/gender.htm: Murgatroyd, L (2000) Birleşik Krallık ta toplumsal cinsiyet istatistiklerinin geliştirilmesi Sayı 74, Avrupa Sosyal Anketi, Avrupa nın değişmekte olan kurumları ile çeşitlilik arz eden nüfusunun tutum, inanç ve davranış örüntüleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyma ve açıklama amacıyla tasarlanmış akademik yönelimli toplumsal bir ankettir ve şu anda dördüncü kez yapılan anket 30 u aşkın ulusu kapsamakta ve de en titiz yöntemler kullanılmaktadır. Kadınların İşgücü Piyasasına Katılımı ve Toplumsal Cinsiyete Göre Ayrıştırılmış İstatistiki Veriler ile; toplumsal cinsiyete dayalı istatistikler yaratılmakta ve kadın-erkek arasındaki kamusal farkındalığın yaratılması sağlanmaktadır. Bu sayede kamu politikalarında bu şekilde 8
bir izleme yapılabilmekte ve de politikaların yarattığı farklılıkların önemi, kadın ve erkeklerin durumu hakkında bilgi sağlanmaktadır. Tüm verilerin toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirilmektedir. (toplumsal cinsiyete göre istihdam oranı, eski çalışanların toplumsal cinsiyete göre istihdam oranı, toplumsal cinsiyete göre ücret farkı, toplumsal cinsiyete göre yaşam boyu öğrenme, toplumsal cinsiyete göre işsizlik oranı gibi) 23.06.2009 İkinci Gün: HADFIELD JOBCENTRE PLUS ZİYARETİ: Haldfield da 35.000 kişi yaşamaktadır, Jobcentre da 44 kişinin çalışmaktadır, haftada 80 90 civarı açık iş talebi alınmaktadır. İşgücü piyasasının temel özelliği; hasta bakımı, perakende satış gibi hizmet sektörlerinin yoğunludur. Jobcentre Plus 3 birimden oluşmaktadır. 1-Call center birimi, 2-Sosyal yardım ve ödemeler içeren birimi 3-İş arayanlarla işverenler arasında aracılık yapan birimler. Tüm Jobcentre lar için bir merkezi call-center vardır ve bu merkezi call-centerı arayan kişi (işveren veya işçi) hangi Jobcentre a başvuracağı konusunda yönlendirilmektedir. Bu yönlendirme yapılırken her arayana bir referans numarası ile birlikte randevu verilmektedir. İşverenler de call-centerları arayarak açık iş taleplerini iletebilmekte ve talep koşullarını kaydettirebilmektedir. Call-center a müracat eden büyük işyerleri ile yerel satış müdürü ilgilenmektedir. Ayrıca işverenlerin jobcentre da ki sorumlu uzmanları tarafından da işçilere açık işler hakkında bilgilendirme yapılmakta ve eşleştirme faaliyeti gerçekleşmektedir. Call-center dan alınan randevu neticesinde iş arayan ile yapılan görüşme 40 dakika sürmektedir. Bunun ilk 20 dakikası maaş ve sosyal yardımlar gibi maddi konularda, ikinci 20 dakika ise kişisel beklentilerle ilgilidir. Bu görüşmelerde genel olarak iş arayanla bir anlaşma (haftada kaç saat çalışabilir gibi) yapılır ve amaç başvuran kişiye mümkün olduğunca fazla yardım etmektir. Ayrıca eğer kişinin mesleki olarak eksiği varsa kursa yönlendirilir, diğer taraftan profesyonel kişilerce en iyi şekilde CV hazırlama yöntemleri gibi konularda eğitim verildiği, eğer iş arayan kişi işini/mesleğini değiştirmek istiyorsa bu konuda ya da alkol/uyuşturucu kullanıyorsa kurtulması konusunda tavsiyeler verilir ve sonuçta, genel olarak iş arayanlar, var olan işe tamamen uygun olarak hazırlanır. İş arayanların iki haftada bir Jobcentre gelerek, bir deftere 2 hafta içinde neler yaptıklarına dair (en az 3 değişik aktivite) belirtmeleri gerekmektedir. Çünkü iş arayanlara genelde işsizlik maaşı verilmektedir ve eğer iş aradıklarını kanıtlayamazlarsa bu yardımı alamayacaklardır. Ayrıca işsizlik yardımı alacak bir kişinin haftada 40 saat çalışabilecek durumda olması gerekmektedir. Ziyaret sırasında iş arayan kadınlar için iş arama yöntemleri üzerinde de özellikle durulmuştur. Eğer kadınlar çok uzun süredir işsizse 13, 26, 52, 78. haftalarda Jobcentre a gelmek zorundadır. 26. haftada hala iş bulunamamış olması kadının çok önemli yetersizlikleri olduğu anlamına gelir ve eğitim için kurslara yönlendirilir. 26. haftadan sonra iş arayanlara çok önemli yardımlar yapılmaktadır. Bu kişiler, işsizlik maaşı almaktadır ve tecrübe kazanmak için ücret almaksızın bir işe yerleştirilirler. Tecrübe kazanmak için ücretsiz olarak yerleştirildikleri bu işyerinde, işçi ile işveren arasında bir sözleşme yapılarak iş kazası ve meslek hastalığı gibi konularda sosyal güvenceleri sağlanır ve bu anlaşma süresizdir, her iki tarafında isteğine bağlı olarak istendiği anda feshedilebilir (Deneme süreli hizmet akdi). Bu şekilde bir çalışma için, 6 aydır işsiz olan bir kişinin, 13 haftadır açık talebi olan bir işveren tarafından kabul edilmesi gerekmektedir. Böyle bir durumda işverene (1.000 Paund) maddi destek verilmektedir. Bu yardımların bir kısmı serbest meslek sahibi olarak çalışmak isteyenlere yöneliktir. 26 hafta boyunca kendi başına iş yapmak isteyenlere haftada 50 poundluk bir yardım yapılmaktadır. 9
Jobcentre tarafından bulunan iş kişiye uygunsa ama kişi işi istemiyorsa işsizlik yardımı kesilmektedir ve ödemenin devamı için kişinin bu işi neden istemediğini açıklaması gerekmektedir. Bahsedilen yardım ve hizmetler işsizlik yardımı alanlara yöneliktir. Ancak işsizlik yardımı almayanlara yönelikte iş arama yardımları bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Kadınların çalışma konusunda bir mazeretleri olursa (çocuk bakımı, yaşlı bakımı, özürlü bakımı gibi) 40 saatlik çalışma saati 16 saate düşürülebilmektedir. Ayrıca çocuk vergisi vardır ve eğer çocuk kreşe gidiyorsa kreşe verilen paranın % 80 i geri alınabilmektedir. Yine çocukların okulda bedava yemek yiyebilmeler ya da bir bakım yerindeyse oraya bedava bırakılabilmeleri sağlamaktadır. Bir çift haftada 16 saat çalışıyorsa bu durumun çocuklarının bakıma ihtiyacı olduğu anlamına gelmektedir ve 16 saatle 40 saat arasındaki ücret farkı, bu çifte, gelir idaresi tarafından iade edilmektedir. Yeni işe başlayacak bir kişinin çocuğunun bakıma ihtiyacı varsa bunu Jobcentre ödemektedir, (ilk ay 300 pound, sonra bakım hizmetlerine göre okullar tavsiye ediliyor) ya da iş arayan kişi 16 saatten daha az süreli bir iş bulmuşsa aradaki fark kişiye ödenmektedir. Yalnız anne/babalar grup şeklinde bir araya getirilerek, onlara iş arama ve CV yazma konularında yardımcı olunmaktadır. 18 24 yaş arası kişiler 6 ay işsiz kalmışlarsa farklı bir yardım sistemi uygulanmaktadır. 25 yaşından sonra 18 ay işsiz kalmışlarsa yoğun bir programa girilmektedir ve bu kişiler yönlendirildikleri eğitime ya da işe gitmek mecburiyetindedir. Özürlü kişilere yapılan yardımlarda farklı kaynaklar da bulunmaktadır ve özürlü kişi 6 haftada bir görüşmeye gelmek zorundadır. Jobcentre ların birlikte çalıştığı pek çok kurum/kuruluş vardır. Bunlar; işverenler, yerel kolejler, çocuk merkezleri, eğitim verenler, işveren örgütleri, halk danışma büroları, refah grupları, sivil toplum örgütleri vb. organizasyonlardır. FİNANS HİZMETLERİ BECERİLERİ KONSEYİ/Financial Sector Skills Council (FSSC) Sunan: Alistair Hudson Dış İlişkiler Sorumlusu Web sayfası: http://www.fssc.org.uk Birleşik Krallık çapında finans hizmetleri muhasebe ve finans konularında eğitim ve beceri geliştirme alanlarında stratejik liderlik yapmak üzere 2004 yılında kurulan ve işverenler tarafından yönetilen bağımsız bir kurumdur. FSSC sanayi hükümet ve eğitim arasında bağlantı sağlar. Amacı insanların uluslararası ve çeşitlilik arz eden sektörde genel sanayi verimliliği ve rekabetçiliği ileri götürmek için gerekli beceri ve bilgiye sahip olunmasını sağlamaktır. Finans Hizmetleri beceri konseyi kadınların az sayıda temsi edildiği ve belirli beceri eksiklerinin ve açıklarının bulunduğu sektör ve mesleklere kadınların girmesini destekleyerek günümüz işgücü piyasalarında toplumsal cinsiyet eşitsizliği meselelerini ele almayı amaçlamaktadır. Ele aldıkları 4 konu vardır: Finans sektörünün birleşik krallıktaki rolü Finans becerileri Kadın istihdamına etkisi Üst düzey kadınların finans sektöründeki rolü Becerileri gelişmesi için konseyde işgücü talepleri ile iş arayanlar arasındaki uyumsuzlukları yok etmeye çalışarak sağlıklı bir eşleştirme için çaba harcanmaktadır; bunun için yaratıcılığı 10
yükseltmek, becerileri yükseltmek, öğrenim becerilerini yükseltmek gerektiğinden yola çıkarlar ve işgücü ve iş pazarı araştırması yapıp ülkeye en uygun olanı seçmeye çalışırlar. Kurumca, Kadınların içinde bulunmadığı sektörler tespit edilip o sektörlerde çalışmaları ve yönetici olmaları sağlanmıştır. Kadınlara kendine güven, inandırıcılık, karizma eğitimi ve hedeflerine nasıl erişecekleri konusunda eğitimler verilir. Kadınların cam tavandan dışarıya çıkmaları ve geleneksel meslekler dışında çalışmaları desteklenir. ULUSAL SÜREKLİ YETİŞKİN EĞİTİMİ ENSTİTÜSÜ/ National Institute for Adult Continuing Education (NIACE) Jenny Sherrard Müdür Yardımcısı asistanı Web sayfası: http://www.niace.org.uk Sürekli Yetişkin Eğitimi Enstitüsü Birleşik krallıktaki sorunların tüm ülkelerdeki sorunlarla aynı olduğu düşüncesinden yola çıkarak eğitimi yeterli olmadığı için başarılı olamayan bireylerle ilgilenmektedir. Değişik eşitlik konuları üzerinde çalışılarak sağlık ırk cinsiyet ve din de eşitlik sağlanmaya çalışılmakta olup bunun içinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği de yer almaktadır. Kadınların yaptıkları işlerin görünmez olması sadece hizmet sektöründe çalışmaları ve az ücret almaları çözülmesi gereken konular arasında görülmektedir. Enstitü bunu şu şekilde yapmaya çalışmaktadır: Yetişkin öğrenci haftası vb gibi kampanyalar düzenlemektedirler Yüksek nitelikli kalkınma ve araştırma çalışmalarının yapılması Uzman danışmanlığı ve tavsiyeleri ve destek hizmetlerinin sunulması Bakanlar ve parlamenterlerin sürece dahil edilmesi Uygulamacı, politika geliştirici ve araştırmacılarla iletişim ağı kurulmasının desteklenmesi Önemli kitap ve yayınların bastırılması Uzmanlık bilgilerinin yaygınlaştırılması Esnek ve kişiye özgü eğitim kurslarının sağlanması Kadınların işlerini kaybetmelerinin en büyük sebebi hizmet ağırlıklı çalışmalarıdır. Erişkin eğitiminde bekar ve genç olan kadınlar eğitime daha heveslidir. 24.06.2009 Üçüncü Gün: KADIN İSTİHDAMI, GİRİŞİM VE EĞİTİM BİRİMİ/Women Employment, Enterprise and Training Unit (WEETU) Sunan:Kerry Fenton, WEETU Operasyon Yöneticisi Web sayfası: http://www.niace.org.uk Çalışma ziyaretinin üçüncü gününde Norwich de bulunan WEETU ziyaret edilmiştir. Norwich, İngiltere nin kuzeyinde bulunan, yaklaşık 300-350 bin nüfuslu, özellikle tarım, sigorta, finans ve küçük sanayinin gelişmiş olduğu, bir havaalanı ve üniversiteye sahip, bölgenin en büyük yerleşim merkezidir. WEETU, bağımsız ve kar amacı gütmeyen gönüllü bir kuruluş olarak 1987 yılında kurulmuştur. Kuruluşun, istihdam ve girişim fırsatları geliştirmek üzere tavsiye, eğitim ve destek vererek kadınların ekonomik yaşamlarının denetimini kendi ellerine almalarına yardımcı olmak gibi bir misyonu vardır. 11
WEETU nun misyonunu gerçekleştirmek üzere hedefledikleri: Eğitim, istihdam, serbest çalışma ve benzeri konularda kadınlara bilgi, tavsiye ve destek vermek ve de kariyer planları için bilgiye dayalı karar vermeleri konusunda yardımcı olmak, Gerek kamu, gerekse özel sektör kurum/kuruluşları nezdinde lobi çalışmaları yapılarak, eğitim ve istihdam konularında kadınların gereksinimlerinin kendilerine iletilmesi, kamu ve özel sektörde her türlü eğitim girişiminin kolaylaştırılması ve gerekirse eğitimin birim tarafından verilmesini sağlamak. WEETU hayatınıza bir göz atın, ne istediğinize karar verin, istediğinize erişmek için bizde size yardımcı olalım sloganı çerçevesinde; Kendi işini kuracaklara, Yeni iş hayatına atılacaklara, Kişilerin emeklilik sonrası hayatlarını nasıl planlayacaklarına yönelik, Ayrıca bunların dışında kalan ve yardımcı olamayacakları konularda, diğer kuruluşlara yönlendirme yapılarak işbirliği yoluyla hizmette bulunmaktadır. WEETU kendi işini kuracaklara nasıl kredi bulabilecekleri konusunda destek vermekte ayrıca 2 yıl sonra geri ödemeli olarak belirli meblağlarda kredi verilmektedir. Kredi zaman zaman 4-5 kadının bir araya gelmeleri ile oluşan küçük gruplara verilmektedir ve 1999 yılında beri verilen kredilerin % 97 si geri ödenmektedir. Anlatılan bu yöntemlerle işini kuranların Business Network de (iş ağı) takip edilmektedir, haftalık haber bülteni ve grup toplantıları ile hem birbirleriyle hem de WEETU ile ilişkilerinin devamı sağlanmaktadır. Bu izleme içerisinde başarısız olduğu saptanan girişimcilere ise işlerini devam ettirebilmeleri için devlet tarafından destek sağlanmaktadır. VEETU tarafından verilen eğitimler; Yeni iş hayatına atılanlara/atılacak olanlara iş arama becerileri (CV hazırlama, yeteneklerinin farkına varma), güven artırımı eğitimleri, Kazanılan paranın kullanımı konusunda (harcama, iyi/kötü kredi gibi) bilinçlendirme eğitimi, Modern bir ofis modeli hazırlanarak (bilgisayar, internet, telefon, fax gibi bağlantıları olan bir ofis) ofis düzenine alıştırma eğitimi, Hiçbir eğitim almamış kişilere ise eğitim öncesi hazırlık kurslarıdır. Bu eğitimler sonrasında işe girişlerinde kullanabilecekleri bir kursa katılım belgesi verilir, yalnızca kendi işini kuracaklara verilen belge işleri için geçerli bir diploma niteliğindedir. Bütün bu eğitimlerin benzer sorunlar yaşayanlar arasından seçilen kişilere uzmanlık eğitimi verilmesi ile yetiştirilen eğiticiler tarafından verilmektedir. Online olarak ya da telefonla da aynı sorunları yaşayanlara destek verilmektedir. WEETU tarafından yardım edilenler; çok fakir ve işsiz olan İngilizler, siyah İngilizler ve diğer göçmenlerden oluşmaktadır. WEETU ticari sektörden, bankalardan ve hükümetten destek almaktadır, ayrıca üniversite, belediye, 74 adet özel istihdam bürosu ve Jobcentre Plus ile bağlantılı olarak çalışmaktadır. Sunum sonrası WEETU tarafından desteklenerek girişimcilik eğitimi alan bir Portekizli nin, Portekiz ev yemekleri yaptığı küçük lokantası ve merkez kütüphanenin içerisinde yer alan The Learning Shop (Öğrenme Dükkanı) ziyaret edilmiştir. 12
THE LEARNING SHOP (Öğrenme Dükkanı): 5 danışmanın çalıştığı, açık oldukları saatlerde randevusuz da gelinerek tüm materyallerden bilgi edinilebilen ve sadece eğitim konusunda tavsiyeler alınılabilen bir küçük kütüphanedir. Bağımsız bir yer olmasına karşın Norwich Üniversitesi ile City Üniversitesi tarafından desteklenmektedir. Ayrıca Norwich Sanat Üniversitesinin ve belediyenin erişkin eğitimi biriminin ortaklarındandır. Kişilere verdikleri bilgileri hem bu ortaklarından almaktadırlar hem de kendileri üretmektedirler ve bir soruya cevap veremiyorlarsa kişileri ilgili kuruluşa yönlendirecek bilgi birikimine sahiptirler. Çünkü çalışan danışmanlar eğitimli kişilerdir ve üniversite sonrası danışmanlık ile ilgili kurslar almışlardır. Danışmanlar 16 yaş ve üzerindeki kişilere hizmet sunmaktadırlar, bu hizmet telefonla ya da e-mail ile sorulara cevap vermek şeklinde de gerçekleşmektedir. Ayrıca bu çevreden geçen kişileri buraya çekmek için bir takım çalışmalar yapılmaktadır ve danışmanlar kişileri yüzme, basketbol kursundan üniversite eğitimine kadar her türlü eğitime yönlendirmede bulunmaktadır. Bu kuruluşu üniversiteler, belediyeler v.b. kurumlar fonlamakta ve destek vermektedir. 25.06.2009 Dördüncü Gün: İŞ, YENİLİKÇİLİK VE BECERİLER BAKANLIĞI/The Department For Business, Inovasyon End Skills (BIS) Sunan:Bill Hallahan, Kadın Girişimciliği Politika Ekibi Görevlisi http://www.bis.gov.uk 2009 Haziran ında İş Girişimciliği ve Düzenleme Reformları Bakanlığı (BERR) ile İnovasyon, Üniversiteler ve Beceriler Bakanlığı nın (DİUS) birleşmesi ile kurulmuştur. Birleşme sayesinde, Britanya nın gelecekteki ekonomik gücünü inşa etmeye adanmış tek bir bakanlık ortaya çıkmıştır. Küresel bir ekonomide rekabet etmek ve geleceğin işlerini yaratmak için Britanya girişimciliği, becerilerle donanmış kişileri, inovasyonu, dünya çapında bilim ve araştırmayı destekleyen düzenlemelerin olduğu bir ortama ihtiyaç duymaktadır. BERR ve DIUS un birleşmesi kamunun bu alanlarda önemli uzmanlıkları bulunan organlarını bir araya getirmektedir. 2009 Haziran ında İş Girişimciliği ve Düzenleme Reformları Bakanlığı (BERR) ile İnovasyon, Üniversiteler ve Beceriler Bakanlığı nın (DİUS) birleşmesi ile kurulmuştur. Birleşme sayesinde, Britanya nın gelecekteki ekonomik gücünü inşa etmeye adanmış tek bir bakanlık ortaya çıkmıştır. Küresel bir ekonomide rekabet etmek ve geleceğin işlerini yaratmak için Britanya girişimciliği, becerilerle donanmış kişileri, inovasyonu, dünya çapında bilim ve araştırmayı destekleyen düzenlemelerin olduğu bir ortama ihtiyaç duymaktadır. BERR ve DIUS un birleşmesi kamunun bu alanlarda önemli uzmanlıkları bulunan organlarını bir araya getirmektedir. Temel Göstergeler İngiltere deki 4,7 milyon işletmenin yalnızca %15 i (680.000) çoğunlukla kadınların yönetimindedir. Fakat bunların gayri safi katma değere katkıları (ki bu değer vergilerle ve sübvansiyonlarla, destek ürün alımlarıyla vb. ile birlikte gayri safi yurtiçi üretimi oluşturur) 45 milyar paund değerindedir. 13
Şu anda bir milyondan fazla kendi başına çalışan (self-employed, ücretli olmayan serbest meslek sahibi) kadın vardır ve 2000 yılından beri %17 lik bir artış olmuştur. Bu artış bu alanda daha hızlı bir yükselişi ifade etmekle birlikte bu durumdaki kadınların oranı hala %28dir. Kadınlar kendi başına çalışmaya yeni başlayanların %32 sini oluşturmaktadır ve bu oran 1997 den beri önemli oranda değişmemiştir. Girişimcilik oranları kadınlar açısından İngiltere de, Almanya, Fransa ve İtalya dan yüksek, fakat Amerika, Japonya ve Kanada dan düşüktür. Eğer İngiltere Amerika nın kadın girişimcileri oranına erişebilse, bu 900.000 yeni işin yaratılması anlamına gelecektir. Eğer kadınlar yeni iş kurmada erkeklerin oranına erişebilse bu da 150.000 yeni iş yaratılması anlamına gelecektir. UK de kadınların %40 ı yeni bir iş kurma becerilerinin olduğunu düşünmektedir. Erkeklerde oran %57 dir. Daha fazla kadın girişimciliği oluşturmak İngiltere de özellikle kriz/gerileme dönemlerinde üretkenlik ve rekabet açısından temel çıkış olarak düşünülmektedir. Kriz dönemlerinde kadınların daha fazla işten atılmaya maruz kaldıklarına dair somut veriler olmamakla birlikte geçen yılın aynı dönemine göre, kadınların yönetiminde, 11.000 daha az işletme vardır. (bunun istatistiki olarak anlamlı olmadığı ve izlemeye devam edildiği belirtilmiştir.) Şu anda ne yapılanlar: BIS, Bölgesel Gelişme Ajansları (RDAs) ve İş Linkleri gibi temel ortakları ile kendi işini kurmak ve geliştirmek isteyen kadınların ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla iş destek hizmetleri sunmaktadır. Bu, genç kız ve kadınları iş kurma ve girişimcilik alternatifi hakkında esinlendirmek üzere işe alınmış 1000 kadın girişimi elçisi ulusal ağı sistemini de kapsamaktadır.. RDAs ların öncülük ettiği, ABD Kadın Girişimi Merkezi ni model alan bir fiziksel merkez, 2009 yazında, Chatham da açılacak ve ayrıca bölgesel görsel pilot iş merkezleri de devreye girecektir. Kendi başına ve bağımlı çalışan kadınlara yardım ve tavsiyeler içeren Kadınlar İçin Güncel ve Somut Yardım Rehberi Real help Now for Women Guide-hazırlanmıştır. BIS aynı zamanda genç kız ve kadınlar arasında girişimcilik bilincini artırma özel amacını güden Kendi markanı yap kampanyasını sürdürmek için girişim ruhu merkezine fon sağlamaktadır. Aynı zamanda Mezun girişimciliği ulusal konseyi de daha fazla kadın öğrenci ve mezunları, çeşitli programlarla kendi işlerini kurma alternatifini düşünmeye cesaretlendirme ve destekleme amacındadır. BIS tarafından ulusal danışma ağı kurulmuştur. WE Connect adlı Kadın girişimi tedarik programı yaratılması desteklenmektedir. Hizmet sağlamada kadınlara daha çok yardımcı olma amacıyla oluşturulan Hükümet İş Destek Basitleştirme Programına input sağlanmaktadır. Medyada kadın girişimciliği profilini geliştirmeye destek olunmaktadır. ÖĞRENİM ve BECERİLER KONSEYİ/Learning and Skills Council Sunan : Dan Simons, Eşitlik ve Çeşitlilik Birimi Politika Yöneticisi Web sayfası: http://www.isc.gov.uk Eşitlik ve Çeşitlilik Birimi Politika Yöneticisi Dan Simons, Konseyin tek amacının dünya standartlarında bir işgücüne sahip olmak için İngiltere nin genç ve yetişkin nüfusunun becerilerinin geliştirilmesi olduğunu belirterek konuşmasına başlamıştır. Konseyin başlıca görevleri; 14
Gençlerin katılım ve başarılarının artırılması, Yetişkinlerin öğrenim taleplerinin artırılması, Ulusal rekabetçilik için beceri düzeylerinin artırılması, Eğitim kalitesinin artırılması, Öğrenime daha iyi erişim için fırsatların eşitlenmesi, Sektörün etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması. Öğrenim ve Beceriler Konseyi, üniversitelerde okuyanların dışında kalan 16 ve daha fazla yaştaki kişilerin her türlü öğreniminden sorumludur. Konseyin yıllık bütçesi 12 bin pound dur ve İngiltere de 4,3 milyon kişiyi parasal olarak desteklemektedir. Desteklenen bu 4,3 milyon kişinin % 58 i kadındır. Parasal destek olarak önceliği gençlere vermektedirler. Erişkinler arasında bilgi ve beceri artışını desteklemelerine rağmen asıl amaç herkesin eğitime ulaşmasını sağlamak ve desteklemektir. Konsey, bu amaç doğrultusunda; tüm görevlerini bir yerde toplamak üzere ve herkesi kapsayacak şekilde (özürlüler, farklı etnik gruplar, farklı dilden konuşanlar v.s.) hizmet vermeyi amaçlayan bir birimdir. Konseyin bir diğer görevi de kadınların neden daha az eğitim gördüklerini ve işyerlerinde neden daha az çalıştırıldıklarını araştırmaktır. Konseye alt komiteleri tarafında yardımcı olunmakta ve bu alt komiteler Konseye rehberlik yapmaktadır. Konsey, yeni bir politika oluşturduğunda, oluşturulan bu politikanın tartılması ve bu politikanın toplumda yaşayan her türlü insana uyması için istatistiksel yöntemlerle bir takım verilerin toplanmasına aracılık eder, genel ilke, bu veriler toplanırken, toplumda yaşayan her kesimi kapsamalıdır ve veriler toplandıktan sonra da herkesi içerdiğinden emin olunmalıdır. Desteklenen 4,3 milyon kişinin; ½ milyonu 16-18 yaş arasındaki genç kadınlar, Yaklaşık 2 milyonu erişkin kadınlar, Yaklaşık 700 bini eğitimsiz kadınlar, 118.200 ü çıraklık seviyesinde bulunanlar, 85.500 ü işyerlerinde işlerini daha iyi yapabilmeleri için desteklenen kadınlardır. Eğitim veren kurumlar Konseyce desteklenmektedir. 16-25 Yaş Arası Çıraklık Eğitimi KADIN ERKEK İnşaat İşleri 180 16.000 Mühendislik İşleri 500 19.000 Sağlık, Kamu Hizmetleri ve 12.000 1.600 Bakım İşleri Yönetim ve Hukukla İlgili İşler 17.000 6.000 16-25 yaş arası gençleri kapsayan çıraklık eğitimine son zamanlarda 25 yaşın üstündekiler de katılabilmektedir. İlk bakışta yeni işe başlayanlar için iyi bir yöntem olan çıraklık, sonrasında özellikle kadınlar için (çocuk bakımı gibi nedenlerle işi bırakıp döndüklerinde), erkeklerle eşit konumdaki işlerden başlamak istemeleri durumunda sorun yaratmaktadır. İnşaat ve mühendislik işleri en çok kazanılan işlerdir ama kadınlar en az bu sektörlerde çalışmaktadır. Artık bu sektörlerde çalışacak kadınların yetiştirilmesi istenmektedir, böylece 15
fırsat eşitliği sağlanacak ve rekabet başlayacaktır. Dolaysıyla kadınların kendilerini geliştirebilmeleri ve ekonomiye katkıları sağlanacaktır. Konsey bu konu ile ilgili anketler düzenlemek üzere bir şirketi görevlendirilmiş ve bu şirket eliyle konu araştırılmıştır. Şirketin yaptığı araştırmada kadınlara kuaförlük gibi geleneksel kadın mesleklerini neden seçtikleri, ne gibi hedefleri olduğu sorulmuş ve alınan cevaplar genel olarak toplumsal ve aile etkisi nedeniyle bu mesleğin seçildiğine yönelik olmuştur. Kadınların bu mesleki beklentilerini değiştirmek için çok cesur olmaları gerektiği anlaşılmaktadır. Ayrıca yine genç kızların inşaat sektöründe çalışanların kaba olması nedeniyle burada çalışmak istemedikleri, erkeklerin ise çocuk bakımı gibi sektörleri ailelerinin bu durumu sorgulayacakları endişesi ile tercih etmedikleri ifade edilmiştir. Tüm bu sorunları düzeltmek için eksiklik olan branşlara daha çok kadın yerleştirilmek istenmektedir. Bu amaçla 2 yıl süreli bir proje başlatılacaktır. Bunu sağlamak için de bu tür mesleklere ilişkin kurslara katılacak gönüllü önder kadınlar aranmaktadır. Böylece diğer kadınlar da teşvik edilecektir. Kadınların daha az çalıştığı sektörlere yönelik eleman yetiştirilmesi amacıyla, eğitim imkanı olmayan, az eğitimli kızlar seçilmekte ve bu sektörlere yönlendirilmektedir. Ayrıca içinde bulundukları engelleri aşmaları için işverenlerle de beraber çalışılmaktadır. Londra da bazı kadınlar, özellikle de siyah kadınlar, 3. seviyedeki eğitime (mecburi eğitim) gelememektedir. Bunun gibi durumlar için toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı bir proje yapılmaktadır ve AB tarafından desteklenen bu proje ile kadın ve erkeğe eşit fırsatlar vermek hedeflenmiştir. Geleneksel eğitim-öğretim metotları dışında internet yoluyla da eğitim verilen projenin bitiminde, bu proje kar amacı gütmeyen bir kuruluşa devredilmiştir. Ayrıca Konsey Jobcentre gibi kuruluşlarda da eğitim sisteminin daha iyi olması için çalışmaktadır. Sonuçta amaç, kadınların yüksek seviyeli işlerde çalışmalarına yardımcı olmak, bir kişi iş aramaya geldiğinde bu kişinin becerilerini ölçerek onu en iyi işe yerleştirmesini sağlamaktır ve 2010-2011 de bu yöntemlerle yaklaşık 100 bin kişinin daha iyi işlere yerleştirmesi hedeflenmiştir. WORK DIRECTIONS (Özel İstihdam Bürosu) Cem Zobu, Work Directions Performans ve Analiz Sorumlusu, Louise Chalmers, Küresel İş geliştirme Yöneticisi Danielle Pillay, İş Geliştirme Analisti Web sayfası: www.workdirections.co.uk 2002 yılı sonlarında devlet finansmanlı istihdam politikalarını yürütmek ve sosyal yardımdan istihdama geçişi sağlamak amacıyla kurulmuştur. Londra, Birmingham, Nottinghamshire, Edinburg ve Dorset çapında hizmet veren Birleşik Krallığın önde gelen kuruluşlarından biridir. Work Directions UK ın, 20 yılı aşkın süredir yüksek etkinlikte hesap verebilir sosyal yardımdan istihdama geçiş hizmetleri sunma deneyimine sahip uluslararası Ingeus Şirketler Grubunun bir parçasıdır ve şu anda Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya da çalışmalarını yürütmektedir. Bu şirketin amacı işsizleri sürekli bir işe yerleştirmektir. Hedef grupları ise; yalnız başına tek ebeveyn olarak çocuk yetiştiren anne-babalar ile sosyal sorunları olan (alkol, uyuşturucu gibi) ve işsizlik yardımı alanlardır. Bir yıl boyunca iş bulunamayan (tek ebeveynler hariç) işsizler Jobcentreplus tarafından Work Directions şirketine yönlendirilmektedir. İşsizlerin % 90 ı Jobcentreplus tarafından bir yıl içerisinde işe yerleştirilmektedir. Geri kalan % 10 ise Jobcentreplus tarafından Work Directions a yönlendirilmektedir. Work Directions ın amacı Jobcentreplus ile yarışma yada rekabet değil, yardımcı olmaktır. 16
Work Directions da devlet kurumlarında farklı olarak insanları rahat edebileceği bir ortam yaratılmakta, birebir veya grup halinde iş arama teknikleri konusunda (CV hazırlama ve iş arama esnasındaki davranışlar vs.) eğitimler verilmekte, işsizlerin kendi başlarına işverenle görüşebilecekleri bir iş istasyonu (Faks, telefon, bilgisayar, fotokopi makinesi, yazıcı, broşür, kırtasiye vs. bulunduğu salon) bulunmaktadır. Burada asıl amaç; işsizin kendi kendine iş araması ve yeterliliğini artırmayı sağlamaktır. 25 danışmanın çalıştığı bu şirkette; her danışmana yaklaşık 50 işsiz düşmektedir. Jobcentreplus ile 5 yıllık kontrat imzalayarak çalışmaktadır. Jobcentreplus tarafından gönderilen işsizin, Work Directions tarafından işe yerleştirilmesi ve 13 hafta bu işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde 21 haftalık işsizlik yardımı Work Directions a ödenmektedir. Jobcentreplus tarafından gönderilen işsizlerin 26 hafta içerisinde işe yerleştirilmeleri gerekmektedir. İşe yerleştirilemezler ise 21 haftadan sonraki işsizlik yardımı Work Directions tarafından işsize ödenmektedir. Work Directions; Jobcentreplus a gönderilen işsizlerin durumu hakkında ayda bir bilgi vermek zorundadır. Danışmanlardan bir bölümü işveren servisi aracılığıyla, işverenlerle kontak kurarak talepleri almaktadır. Her danışman belirli bir işyerleri ile çalışmaktadır. Her türlü meslekte işe yerleştirme yapılmaktadır. Work Directions a son 4 yılda 10.000 kişi müracaat etmiş ve müracaat edenlerin yarısı işe yerleştirilmiştir. Burada istihdam edilen danışmanların eğitim durumları lise ve üzerindedir. Belirli alanlarda uzmanlaşabilmeleri için sertifika programlarından geçirilmektedirler. KADINLAR İÇİN DANIŞMANLIK HİZMETLERİ/Account3 Women s Consultancy Services) Sunan:Toni Meledrev Accoun3 Yöneticisi Web sayfası: www.account3.org.uk 1991 den beri Londra nın doğusundaki Bethnal Green de kadınlara destek vermektedir. Ana amaçları : Bilgi destek ve tavsiye sağlama yolları ile kadınların istihdam fırsatlarının artırılması ve yoksulluğun azaltılması Mesleki becerilerinin geliştirilmesi için eğitim ve fırsatlar sunulması yolu ile eğitimin artırılması ve becerilerin geliştirilmesi İş arayan kadınlar ile onlara yardımcı olabilecek mevcut kurumlar arasında bir başvuru noktası olarak hizmet verilmesi Bilgi yönlendirme ve uygulamada destek sağlayarak kişilerin kendi kendilerine destek olmalarının sağlanması Eşitsizliği ortadan kaldırmak üzere kendi stratejilerini ve etkinliklerini geliştirme üzerine diğer grupların desteklenmesi olarak belirlenmiştir. Kooperatifleşme, etnik gruplara hizmet verme ve Avrupa birliği fonlarından yardımlarla finansmanlarını sağlamaktadırlar 25.06.2009 Beşinci Gün: Çalıştayın, Proje uzmanı Prof.Dr. Angela Coyle başkanlığında, City University de yapılan değerlendirme toplantısıyla sona ermiştir. Yapılan değerlendirme ile bundan sonra yapılacak aşamalar; Bilgilendirme amacıyla takım olarak toplanma İŞKUR la diyalog ve görüşmelere devam 17
Eylül : Stratejik Planlama Ekim ve Kasım Stratejik plan üzerinde çalışmaya devam şeklinde belirlenmiştir. Proje çıktılarının neler olabileceği üzerinde düşünülmüş ve aşağıdaki sonuçlar üzerinde tartışılmıştır: Kadınlarla İlgili 20 Olgu başlıklı kadın istihdamı istatistikleri kitapçığı üretilmesi Kadınlar ve İş: Engellerin Aşılması başlıklı kitapçık üretilmesi Şubat 2010 etkinliğinde açılış Kim? Ne? Nasıl? İŞKUR da neler yapılabileceği konusu tartışılmış ve özetlenmiştir. İŞKUR ne yapabilir: Ulusal ve yerel istihdam eğilimleri ve iş gücü piyasalarındaki toplumsal cinsiyet farkını analiz edebilmek amacıyla yeni toplumsal cinsiyet göstergeleri ve toplumsal cinsiyete göre ayrıştırılmış istatistikler üretebilir? Beceri eğitimi kursları, danışmanlık ve iş arama önerileri, işe yerleştirme ve iş ve girişimcilik eğitimleri gibi kadınlar için uzmanlık hizmetleri sağlayabilir? Kadınların ulusal kadın istihdam oranıyla uyumlu sayıda işe girebilmeleri için tüm işe alım hizmetlerinde kotalar oluşturabilir? Özellikle beceri geliştirme ve iş gücü piyasası çıktıları açısından hizmetlerin ve Aktif İş Gücü Piyasası Politikalarının (AİGPP) toplumsal cinsiyet üzerindeki etkilerini ölçebilecek yeni izleme ve değerlendirme sistemleri üretebilir? Yerel istihdam ajansları ve yerel işverenlerle ortaklıklar kurarak bu kurumların etkinliklerinin ve istihdam girişimlerinin toplumsal cinsiyete duyarlı olmasını sağlayabilir? Politika alanları ve/veya devlet kurumları nezdinde yeni ortaklıklar oluşturarak istihdam politikası girişimlerinde toplumsal cinsiyet eşitliğinin etkisini arttırmak ve güçlendirmek? Paydaşlarla çalışmak örneğin belirlenebilir ihtiyaçlar doğrultusunda girişimlerin oluşturulabilmesini sağlamak amacıyla işverenler, kadın örgütleri ve diğer sivil toplum ağlarıyla birlikte çalışmak? Bakanlığımız Temsilcisince Açıklanan Görüşler : Ülkemiz temsilcileri çalıştay boyunca tüm faaliyetlere etkin olarak katılmışlar ve gerekli katkılarda bulunmuşlardır. Alınan Kararlar ve (varsa) Kabul Edilen Belgeler : - Eylül ayında Ankara da yapılacak olan Çalıştayın 4 güne çıkarılmasına ve eklenen bir günde Londra ziyareti deneyim ve sonuçlarının, katılamayan ÇSE ile paylaşılması, - Bundan sonraki çalışmaların Projenin Strateji geliştirme ve eylem planı hazırlama gibi sonuca yönelik çalışmaları kapsayacağının bilincinde ve buna göre donanımlı katılımın sağlanması, kararlaştırılmıştır. Varsa İkili Görüşmeler ve Ele Alınan Konular : 18
4- SONUÇ VE KANAAT Toplantının Ülkemiz ve Bakanlığımız Açısından Değerlendirilmesi : Program, daha önce de vurgulandığı gibi, British Concıl ile yürütülmekte olan Kadın İstihdamının Arttırılmasına Yönelik Strateji Geliştirme Projesi kapsamında başlatılan Çalıştayların 3 üncü ayağını oluşturmaktadır. Kadın istihdamının artırılmasında, AB ve UK de yapılanları incelemek ve bu konuda çalışan; kamu, özel ve sivil toplum kurumlarının çalışmalarını yerinde ve kendi yetkililerinin sunumlarıyla öğrenmek son derece yararlı olmuştur. Programın tek aksayan kısmı Projenin yürütümünden sorumlu ÇSE nin tamamının programa katılamamasıdır. Farklı ülke deneyimleri ışığında ülkemizde kadın istihdamı konusunda gerekli sistemlerin kurulması, mevcut durumun tespit edilerek ülkeler arasında kıyaslanabilir göstergelerin elde edilmesi, ülkelerin iyi uygulama örneklerinden yararlanılarak somut önerilerin geliştirilmesi, Projenin istihdama olumlu etkileri açısından, Ülkemiz ve Kurumumuz açısından faydalı olacaktır. Bir Sonraki Toplantının Tarihi, Yeri ve Bu Toplantıya Hazırlanmak Açısından Yararlı Olabilecek Görüş ve Öneriler : Projenin 8-11 Eylül ve 20-22 Ekim tarihlerinde yapılacak 2 çalıştayı ile birlikte gerçekleştirilecek olan faaliyetlerin, Kurum yönetimi ve Proje Ekibi tarafından tam bir sahiplenme ve kararlılıkla sürdürülmesi ve sunulan eylem planlarının hayata geçirilmesi, ülkemizin kadın istihdamının artırılması yönündeki çalışmalarını ve bu alandaki kurumsal kapasitemizin güçlendirilmesini olumlu yönde etkileyebilecektir. Bilgilerinize arz ederiz. 23.07.2009 Hazırlayanlar: Ayşen Karakulak (Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı-Şube Müdürü-Proje Koordinatörü) Dilek Şehnaz Aşıcı (Gümüşhane İl Müdürü) Sevide Erkmen (Ankara İl Müdürlüğü-Çankaya Şube Müdürü) Fethiye Cihan Karabaş (Bursa İl Müdürlüğü-İl Müdür Yardımcısı) Başak Karagülle (İşgücü Uyum Dairesi Başkanlığı-İstihdam ve Meslek Uzmanı) 19