Doğruluk Payı Aylık Rapor Ekim 2014 Ortak Gelecek için Diyalog Derneği tarafından 20 Haziran 2014 tarihinde yayın hayatına başlatılan Doğruluk Payı, herhangi bir partiyle ilişkisi olmayan tamamiyle bağımsız bir sosyal girişim olarak, Türkiye siyasetine etki eden aktörlerin açıklamalarını izleyerek belli kriterlere göre doğruluğunu kontrol etmektedir.
Doğruluk Payı Aylık Rapor Eylül 2014 Editörün Girişi Geçtiğimiz Ekim ayının Türkiye gündemini incelediğimizde çıkarılacak belki de en önemli sonuç Türkiye nin çevresindeki gelişmelere gittikçe daha hassas hale geldiği gerçeğiydi. Bu bağlamda yeni yasama döneminin 1 Ekim de başlaması ile beraber genel kurulun ilk yaptığı oylamanın bir tezkere oylaması olması da çok sürpriz olmadı. Tezkere sonrası gelişmeler ve IŞID in Kobani ye yönelik saldırısı karşısında hükümetin tutumunu eleştiren kesimlerin zaman zaman şiddet içeren protesto gösterilerinde bulunması, iç ve dış politika ayrımının ne denli sanal olduğunu da bir kez daha göstermiş oldu. ABD, Kobani de savaşan ve Türkiye nin PKK nın uzantısı olarak gördüğü PYD ye havadan silah yardımı yaparken, hükümet tezkerede kendisine verilen yetkiyi kullanarak Kürdistan Bölgesel Yönetimi askeri gücü peşmergelerin Türkiye sınırlarından geçerek Kobani ye silah yardımı yapmasına izin verdi. Kobani deki çatışmalar sürerken, Ortadoğu daki belirsizliğe karşı uluslararası kamuoyunun polikasızlığı devam ediyor. 6-7 Ekim de yaşanan Kobani gösterilerinin Türkiye gündemine en büyük katkısı ise hükümetin uzun zamandır üzerinde çalıştığı iç güvenlik reformu oldu. Başbakan Ahmet Davutoğlu nun grup toplantısında içeriğini açıkladığı reformda toplumsal gösterilerde polisin yetkilerinin artırılması ve suç tanımının genişletilmesinden elektronik ticarette güvenliğe kadar geniş bir yelpazede düzenlemeler yer alıyor. Muhalefet partileri, reformun AB normlarına uygunluğu ile ilgili soru işaretleri bulunduğunu öne sürerken Davutoğlu düzenlemelerin AB Uyum Komisyonu nda da görüşüleceğinin garantisini verdi. Her ne kadar iç güvenlik reformunun içinde iş güvenliği ile ilgili düzenlemelerin de yer alacağı vurgulansa da Türkiye kamuoyu, Soma faciası ve Mecidiköy deki asansör kazasından sonra bu yıl içinde üçüncü kez başka bir iş kazası ile iş güvenliği sorununu tekrar hatırladı. Karaman, Ermenek teki bir maden ocağını su basması nedeniyle mahsur kalan 18 işçi hayatını kaybetti. Son on iki yılda resmi rakamlara göre 15 bini aşkın işçi, bazı durumlarda kaza sayılamayacak ihmaller nedeniyle yaşamlarını yitirdiler. Soma faciasından sonra hükümetin imzalamadığı için eleştirildiği maden ve inşaat iş yerlerinde güvenliği düzenleyen 176 ve 167 sayılı ILO sözleşmeleri 5 ay sonra TBMM genel kurul gündemine nihayet geldi. Bu ana gündem maddeleri ve diğer öne çıkan konularla ilgili siyasi aktörler çeşitli referanslar kullanarak iddialarda bulunmaya devam ettiler. Türkiye siyasetinde siyasi sorumluluk ilkesini güçlenmesini amaçlayan Doğruluk Payı ekibi bu iddiaların geçerliliğini araştırdı ve sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Özetle, Ekim ayı, dış politika merkezli gündeminden dolayı uluslararası ilişkiler ve sosyal politikalar ile ilgili konuların ağır bastığı ve siyasi aktörlerin tartışmalı iddialarının ortalama olarak kısmen doğru olduğu bir ay olarak arşivlere geçti. Ortak Gelecek için Diyalog Dernegi; 16 Ocak 2014 tarihinde kuruluş işlemleri tamamlanarak, Türkiye nin demokratikleşmesi hedefine katkı sağlamak amacı ile kurulmuş; siyasi katılım, temsiliyet, siyasi sorumluluk, şeffaflık alanlarında çalışmalar yaparak Türkiye de demokrasinin araçlarına ulaşımı ve genç kitleleri bu demokratikleşme hareketine ortak etmeyi kendine amaç olarak belirlemiştir. Adalet, özgürlük, eşitlik, çeşitlilik, insan hakları, hukukun üstünlügü ve müzakerenin içinde bulunduğu temel demokratik değerleri kendi öncelikleri olarak kabul eden anlayışımız ve Türkiye toplumunun her türlü farklılığı ile eşit ve demokratik bir yapıda yaşama kararlılığı, bizlerin en önemli motivasyon kaynagını oluşturmaktadır. 1
Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz Metodoloji Doğruluk Payı Ölçeği Bu ölçek Türkiye siyasetini etkileyen aktörlerin açıklamalarında kullandıkları, doğrulanabilir veya yanlışlanabilir özellikteki verileri derecelendiren ölçektir. Bu ölçekle derecelendirilecek açıklamaları aşağıdaki üç soruya verdiğimiz yanıtlara göre seçiyoruz. Açıklamada bahsi geçen veri doğrulanabilir veya yanlışlanabilir bir özellik taşıyor mu? Açıklama tartışmalı mı? Açıklama önemli mi? Doğruluk payı ölçeği siyaseti etkileyen aktörlerin yaptığı açıklamalarında yaptıkları iddianın 3 ana özelliğine bakıyor: 1- İddiada dayanak olarak gösterilen nitel ve nicel verilerin doğruluğu 2- Başvurulacak kaynakların kalitesi 3- İddianın söylenme amacı ve bağlamıyla uyuşması Bu üç ana kritere ek olarak bazı açıklamalarda iddianın parti ve aktörün genel eğilimleriyle tutarlılığı da dördüncü kriter olarak devreye girecek. Hedeflerimiz Daha sorumlu ve daha şeffaf bir siyasi sürece katkıda bulunmak. Türkiyeli seçmenlerin daha sağlıklı ve bilgili tercihler yapmasına katkı yapmak. Türkiye kamuoyunda şefafflık, sorumluluk ve demokratik yönetişim prensiplerinin önemi için farkındalığı artırmak. Temel Prensiplerimiz Bu site Türkiye siyasetindeki aktörlerin açıklamalarında yer verdiği doğrulanabilir veya yanlışlanabilir verileri izleyip doğruluğunu kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Kontrol kapsamımız içine söz konusu aktörlerin siyasi kanaatleri girmemektedir.siyasi aktörlerin açıklamalarındaki her türlü veri kontrol edilmemektedir. Seçmeni yönlendirme rolü olan daha önemli veriler kontrol edilecek materyal olarak seçilmektedir. Bizim için önemli olan şey söz konusu açıklamaların temel aldığı verilerin, diğer her şeyden bağımsız olarak, doğruluğudur. Aktörün kimliği, siyasi bağı ya da amacı bu değerlendirme içine katılmamaktadır.sosyal düzlemde kullanılan kavramların yer, zaman ve kişiye göre farklılıklar gösterdiğinin bilincindeyiz.değerlendirmelerimi zde çeşitliliği olabildiğinde içermeye ve one göre değerlendirmeler yapmaya gayret sarfedeceğiz. 2
Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz Metodoloji Bu kriterlere bağlı olarak yapılacak ağırlıklandırma ise; Analiz edilen demeçlerden bazıları Doğruluk (% 50) Kaynak kalitesi (% 20) Amaç ve bağlamla uyumu (% 30) Tutarlılık (% 10)* Emrullah İşler AK Parti Ankara Milletvekili Önemli! 1- Editörlerimiz analiz edilecek iddialardaki nitel ve nicel verileri öncelikle birincil kaynaklardan kontrol edecektir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ikincil kaynaklara başvurulsa bile bunlar iddia analizinin kaynak kalitesi kriterinde ona göre değerlendirilecektir 2- Tüm siyasi aktörlerin tüm iddialarını kontrol etmek gibi bir durum mümkün olamadığından analiz edilecek iddiaların seçiminde zorunlu olarak öznellik devreye girmektedir. Site dahilindeki sıralamaları bu gerçeği akılda bulundurarak yorumlanmasını tavsiye ediyoruz. 3- İddialarda kurulan nedenselliklerin objektif olarak kanıtlanması epistemelojik bir sorundur. Bu durumu dikkate alıyoruz; fakat kurulan nedensellikleri eleştirme hakkımızın kamuoyunu bilgilendirmenin önemli bir ayağı olduğunu düşünüyoruz. Bu bağlamda, iddialardaki verileri kontrol etmenin yanı sıra iddianın bir seviye arka planındaki nedenselliğin iddia ve verilerle uyumunu ortaya çıkarmayı da önemsiyoruz. İŞİD öldürüyor ama işkence yapmıyor Nihat Zeybekçi T.C. Ekonomi Bakanı Türkiye dünyanın en uzun köprüsünü Marmara Denizi nin üzerine yapmaya başladı 3
Doğruluk Payı Değerlendirme Kriterlerimiz Metodoloji Bu kriterlere göre doğruluk payı ölçeğinde 5 seviye oluşmaktadır: 1- doğruluk payı vardır. 2- kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır. İddiada kullanılan veri güvenilir kaynaklardan doğrulanmıştır.siyasal aktörün amacı ile kullanılan veri ve kurulan nedensellik arasında uyum vardır. İddiada kullanılan veri kaynaktan doğrulanmıştır.verinin doğrulandığı kaynak kayda değer ölçüde güvenilir ve kalitelidir.kurulan nedensellik tam olarak açıklanmamıştır. 3- kısmen doğruluk payı vardır. 4- büyük oranda doğruluk payı yoktur. İddiada kullanılan verinin doğrulanması konusunda kaynak uyuşmazlığı vardır. Bağlantılı alt iddialarda kısmen doğruluk vardır.verinin kendisinde ve yorumunda kısmi hata vardır. İddiada kullanılan veriler kısmen doğru olmakla birlikte nedensellik tartışmalıdır ve ciddi oranda yanıltma içermektedir.kullanılan veri ile aktörün amacı arasında ciddi oranda uyumsuzluk vardır.kullanılan verinin kısmen hata içermesine karşın aktörün amacıyla uyum içindedir. 5- doğruluk payı yoktur. İddiada kullanılan veriler hatalıdır.nedensellik ve göstergeler hatalı ve yanıltıcıdır.abartılı ifadelere sıkça yer verilmiştir. 4
Ekim 2014 Rapor Rapor Bulguları Doğruluk Payı ekibi Ekim 2014 döneminde 30 farklı siyasi aktörün 38 iddiasını analiz etti ve kamuoyuyla paylaştı. Bu analizlerin yarısından fazlası AK Partili aktörlerin iddiaları üzerine yapılırken üçte biri de ana muhalefet partisi CHP li siyasetçilerin açıklamaları üzerine yapıldı. MHP li milletvekillerinin beş iddiası analizlere konu olurken HDP ve bağımsız milletvekillerin iddiaları üzerine analiz yapılmadı. Analiz dağılımında AK Parti ve CHP nin toplam ağırlığı geçen döneme göre artış gösterdi. Eylül ayında her dört analizin üçü iktidar ve ana muhalefet partisine mensup adayların açıklamaları üzerine yapılırken Ekim döneminde bu oran % 80 i geçti. Doğruluk Payı Analizleri Dağılımı Analiz edilen demeçlerden bazıları Umut Oran CHP İstanbul Milletvekili Koskoca İngiliz Kraliyeti 126 milyon lirayla idare ediliyor. Bizim cumhurbaşkanının yanında Kraliçe Elizabeth fakir kalıyor 55.3% AK Parti Muharrem Işık CHP Erzincan Milletvekili Aylık geliri 326 liradan az olan kişilerin sayısı 11,5 milyon. 28.9% CHP 13.2% 2.6% Meclis dışı MHP 5
Ekim 2014 Rapor Rapor Bulguları Ekim 2014 döneminde ortalama analiz skorlarına baktığımızda ise geçen ayın renk seviyesini sürdürdüğünü görüyoruz. Editörlerimizin önemli ve tartışmalı gördüğü iddialar üzerine yapılan analizlerin ortalama doğruluk seviyesinin rengi sarı. Bir başka deyişle, Türkiyeli seçmenler ortalama olarak kısmen doğru açıklamalarla karşılaşmışlar. Detaylı puanlandırmalarda ise hafif ölçekte artışın yaşandığı söylenebilir. Parti bazında değerlendirmeye baktığımızda ise geçen döneme göre AK Partili aktörlerin açıklamalarının doğruluk seviyesinde bir yükseliş, CHP li ve MHP li aktörlerin açıklamalarında ise bir düşüş göze çarpıyor. Analiz edilen MHP li aktörlerin sayısının az olmasından dolayı aylık karşılaştırmalar hatalı sonuçlara götürebilir. Fakat AK Parti ve CHP deki değişim dikkat çekici. Analiz edilen demeçlerden bazıları Ahmet Davutoğlu T.C. Başbakanı Avrupa ve ABD deki uygulamalarda hiçbir gösteride maske kullanılamaz. Maske kullanan alıp götürülecek Türkiye Siyasetinin Doğruluk Payı Ortalaması Siyasi Partilere göre Doğruluk Payı Ortalamaları Oktay Vural MHP İzmir Milletvekili İç güvenlik reform yeni değil. Molotof zaten silah sayılıyordu, yüzünü kapatarak gösteri yapanlara ceza öngörülüyordu Meclis Dışı 6
Temmuz 2014Rapor Rapor Ekim 2014 Rapor Bulguları Konu dağılımına baktığımızda baskın bir konu grubu görmüyoruz. Ekonomi, iç politika, sosyal politikalar ve uluslararası ilişkiler konuları siyasal aktörlerin yaptığı açıklamaların yarısından fazlasını oluşturuyor. Ortadoğu daki krizin Türkiye için daha kritik bir hal alması ve bölgedeki karmaşa ortamının Türkiye ye yansımaları iç politika ve uluslararası ilişkiler konularının siyasi aktörlerin gündeminde daha fazla yer almasına neden olduğu çıkarımını yapabiliriz. Önceki dönemle karşılaştırdığımızda, dış politika merkezli gündemin açıklamalara daha fazla yansıdığını görmek mümkün. Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı Sosyal Politikalar 15.8 % Uluslararası İlişkiler 15.8 % Ekonomi 13.2 % İç Politika 13.2 % Savunma ve Güvenlik 7.9% Teknoloji 7.9% Eğitim 5.3% Çevre 5.3% Mali Politikalar 5.3% Sanayi Ticaret ve Finans Bayındır İmar ve Şehircilik 2.6% Tarım, Orman ve Köyişleri 2.6% Sağlık 2.6% Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara Dağılımı 15.8 15.8 2.6% 13.2 13.2 7.9 7.9 5.3 5.3 5.3 2.6 2.6 2.6 2.6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Konular 1. Sosyal Politikalar 2. Uluslararası İlişkiler 3. Ekonomi 4. İç Politika 5. Savunma ve Güvenlik 6. Teknoloji 7. Eğitim 8. Çevre 9. Mali Politikalar 10. Sanayi, Ticaret ve Finans 11. Bayındır, İmar ve Şehircilik 12. Tarım, Orman ve Köyişleri 13. Sağlık Bağımsız 7 5 Meclis Dışı
Kümülatif bulgular Kümülatif Bulgular Doğruluk Payı nın aktif olarak çalışmaya başladığı Haziran ayından bu yana geçen dört aylık süreçte Türkiye siyasetine etki etme potansiyeline sahip 104 aktörün toplamda 209 iddiası analiz edildi. Bu analizlerin dörtte üçü iktidar ve ana muhalefet partisine mensup aktörlerin açıklamaları üzerine yapılırken yaklaşık % 9 u da meclis dışı aktörlerin açıklamalarını konu aldı. Bu dört ayın doğruluk payı sayacı çalıştığında ise renk az farkla açık yeşili gösteriyor. Türkiyeli seçmenler genel olarak kayda değer ölçüde doğru açıklamalarla karşılaşmışlar. Doğruluk Payı Analizleri Dağılımı 9.1% 46.4% Meclis Dışı Analiz edilen demeçlerden bazıları Mahmut Tanal CHP İstanbul Milletvekili 2002 yılında 59 bin 429 olan toplam hükümlü ve tutuklu sayısı 2014 te yüzde 300 arttı. AK Parti 29.2% CHP 4.8 % HDP 1.9% Bağımsız 9.1% MHP Türkiye Siyasetinin Doğruluk Payı Ortalaması Siyasi Partilere göre Doğruluk Payı Ortalamaları Nihat Zeybekçi T.C. Ekonomi Bakanı Paralel yapının ihaneti sadece 17 ve 25 Aralık la sınırlı değil. Moody s ve Fitch in iklim değiştirmeye yönelik açıklamalarında bu yapının parmağı var Meclis Dışı Bağımsız 8
Kümülatif bulgular Kümülatif Bulgular Konu kategorisi bazında ise ekonomik verileri konu alan açıklamaların üstünlüğü göze çarpıyor. 209 analizin yarısından fazlası ekonomi, uluslararası ilişkiler, sosyal politikalar ve sanayi, ticaret ve finans gruplarını konu alan açıklamalar üzerine yapılmış. AK Partili aktörlerin toplam açıklamalarının yarısına yakını ekonomi ve uluslararası ilişkiler konu grupları hakkında olurken ana muhalefet partisi CHP nin açıklamalarındaki konu yoğunluğu 5-6 farklı gruba yayılmış durumdadır. Genel Konu Kategorilerine göre Analiz Dağılımı Ekonomi 20.1 % Uluslararası İlişkiler 12 % Sosyal Politikalar 11.5 % Sanayi Ticaret ve Finans 11.0% İç Politika 8.6 % Eğitim 6.7% Tarım, Orman ve Köyişleri Teknoloji 5.3 % Bayındırlık, İmar & Şehircilik 3.8 % Çevre 3.3 % Genel Politika 2.9 % Enerji 2.9 % Savunma ve Güvenlik Sağlık 6.2% 20.1 2.4 % 1.4 % 12.0 11.5 11.0 Adalet 1.0 % Mali Politikalar Genel Konu Kategorilerinin Siyasi Gruplara Dağılımı 1. Ekonomi 2. Sanayi, Ticaret ve Finans 3. Uluslararası İlişkiler 4. Sosyal Politikalar 5. İç Politika 8.6 1.0 % Konular 6. Eğitim 6.7 7. Tarım, Orman ve Köyişleri 6.2 8. Teknoloji 5.3 9. Bayındır, İmar ve Şehircilik 10. Genel Politika 3.8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 3.3 10 2.9 2.9 11 12 11. Enerji 2.4 13 12. Çevre 1.4 14 1.0 1.0 15 16 13. Adalet 14. Savunma ve Güvenlik 15. Sağlık Bağımsız 9 Meclis Dışı
@dogrulukpayicom www. /Dogrulukpayi /Dogrulukpayi Hacımimi Mah. Dibek Sokak No:54 Avcı Apt. Daire:3 Galata Beyoğlu İstanbul +90 212 243 59 63 info@ortakgelecek.org