>>> SAYI 11. EVRAK ÇANTASI EVDEN fie DOSYALARI GÜVENL B R fiek LDE TAfiIMAK PAINT LE Ç Z MLER PAINT Ç NDE KULLANILAN BAZI BAS T ARAÇLAR

SAYI 11 TEMEL B LG LER EV N ZDEK B LG SAYARLAR B LG SAYARLAR LE EV filer DAHA KOLAYLAfiIYOR PC VE E LENCE B LG SAYARLARI OYUN VE E LENCE AMAÇLI KULLANMAK DOSYALARI AÇMAK ÇALIfiTI INIZ BELGELERE FARKLI fiek LLERDE ULAfiIN WINDOWS EVRAK ÇANTASI EVDEN fie DOSYALARI GÜVENL B R fiek LDE TAfiIMAK PAINT LE Ç Z MLER PAINT Ç NDE KULLANILAN BAZI BAS T ARAÇLAR PROJELER S MGELER DE fit RMEK OLUfiTURDU UNUZ S MGELER N UYGUN B R B Ç MDE KULLANILMASI INTERNET INTERNET VE F LM INTERNET ÜZER NDEK LG NÇ F LM S TELER INTERNET TEN KOLAY DOSYA TRANSFER : FTP EN KOLAY FTP PROGRAMI CUTEFTP N N TANITIMI B R B LG SAYARDA ÇOK E-MA L B LG SAYARDA B RDEN FAZLA POSTA HESABI TANIMLAMAK MULTIMEDIA VE E LENCE B LG SAYARDA SES B LG SAYARDAN SES DUYMAK Ç N GEREKENLER 12. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER B LG HAKKINDA B LG ALMAK BELGELER KAYDETMEK WINDOWS FAREN Z HASTALANDI I ZAMAN PROJELER BOfi D SK ALANININ TESP T D SKET N KISA YOLUNU OLUfiTURMAK MASAÜSTÜNE NOT ALMAK INTERNET INTERNET ÜZER NDE ALIfiVER fi PROFESYONEL POSTACINIZ: OUTLOOK INTERNET EXPLORER MULTIMEDIA VE E LENCE SESLER KAYDETMEK SÖZLÜK P-R HARFLER 25 Temmuz da Bayilerde Kaç rmay n! SÖZLÜK 0-P <OCR - PLUG AND PLAY> B LG SAYAR TER MLER N N SÖZLÜK ANLAMLARI Bilgisayar n zla ilgili her türlü sorun için Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30-11.00, 13.00-14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Nebi Danac, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33 Ankara Büro Menevifl Sokak No: 26/4 06540 A. Ayranc -ANKARA Tel: (312) 467 03 50 Faks: (312) 466 27 66

EV N ZDEK B LG SAYAR TEMEL B LG LER EV N ZDEK B LG SAYAR Zamanla ilerleyen teknoloji ve düflen fiyatlar, bilgisayarlar n gittikçe daha yayg nlaflmas n sa lad. Günümüzde art k sadece iflyerlerinde de il, evlerde de bilgisayarlar n kullan m gittikçe artmaktad r. Ö RENMEN N SONU YOKTUR Yeni bir fleyler ö renmek eskiden beri zaman ve para alan bir ifl olmufltur, andir. Yani evinizdeki bilgisayar ö retmen, yard mc ve oyun arkadafl n z olabilir. EVE fi GÖTÜRÜR MÜSÜNÜZ? Bilgisayarlar n ifl ortam nda kullan lmas art k al fl lm fl bir olgu haline gelmifltir. Peki ya evde çal flman z gerekirse? fl yerindeki bilgisayar n zda kulland n z özel yaz l mlar ev bilgisayar n zda da çal flt rabilirsiniz. Bunun sonucunda ifl yerinde üzerinde çal flmakta oldu unuz dosyalar evinize götürmek ve orada da çal flman za devam etmek mümkündür. T pk ifl yerindeki bilgisayar n zda oldu- u gibi, evdekinde de çeflitli metin editörleri yard m yla metin belgeleri oluflturabilir, hesap tablosu yaz l mlar vas tas yla tablolar haz rlayabilirsiniz. E er Internet ba lant n z varsa e-posta al p, gönderebilir ve baflka yerlerdeki ifl arkadafllar - n zla veri transferi gerçeklefltirebilirsiniz. Ayr ca ifl yaz l mlar n evle ilgili konularda da kullanabilirsiniz, mesela metin editörleriyle dostlar n za mektuplar yazabilir ve bunlar yaz c da bast rabilirsiniz. Ya da hesap tablosu yaz - l mlar yla ev bütçesini dü- Bir bilgisayardan evinizde ne flekilde faydalanabilirsiniz? Gerçekten de bilgisayar n ev kullan m nda olas l klar son derece fazlad r ve üstelik sadece evine ifl götürenlere de hitap etmezler. Mesela yeni birfleyler ö renmek ve kendini gelifltirmek isteyenler için de bilgisayar son derece yararl bir araçt r. Günümüz insan eskiye oranla biraz daha fazla bofl vakte sahiptir, yorucu gündelik ifllerin ço unun makineler taraf ndan yap lmas bu sonucu do urmufltur. Bilgisayarlar bu bofl vakitleri de erlendirmekte, biraz rahatlamak ve e lenmekte de insanlara bir hayli yard mc olabilmektedirler. Herhalde bilgisayar oyunlar ndan bahsedildi ini duymayan pek az kimse vard r, en basitinden en geliflmifline bu oyunlara bilgisayar dünyas nda hemen her ad mda rastlamak mümkündür. Windows iflletim sistemi içinde bile basit ama e lenceli birkaç küçük oyun bulunmaktad r. Bu oyunlar çal flma aralar nda size rahatlaman zda yard mc olmak amac n tafl rlar. Bunlar n haricinde bilgisayarlar n gittikçe ön plana ç kan bir di er özellikleri de, geliflen teknoloji sayesinde gün geçtikçe daha çok say da elektronik cihaz n ifllevini üstlenebilmeleridir. yi donanm fl bir bilgisayar radyo, televizyon, müzik seti gibi pek çok farkl cihaz n özelliklerini mükemmel bir biçimde bünyesinde toplayabilmektezenleyebilirsiniz, seçenekleriniz gerçekten de oldukça fazlad r. * < PUCU> Evde bilgisayar kullan m kullan c ya oldukça fazla seçenek sunmaktad r, mesela uygun donan m edinerek evinizde de çal - flabilmenizi sa layacak küçük bir ofis oluflturabilirsiniz. Bunun için tüm ihtiyac n z olan bir yaz c, bir taray c ve bir de modemdir. Oldukça makul bir bedel karfl l nda kuraca n z bu ofis ifl hayat n z olumlu biçimde etkileyebilir. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 57

<<< TEMEL B LG LER EV N ZDEK B LG SAYAR cak bilgisayarlar bu konuya da yenilik getirmektedir. Mesela yeni bir dil ö renmek eskiden oldu undan çok daha kolay ve zevkli bir hale gelmifltir. Bilgisayar sayesinde art k bir sürü ders kitab n n ve tozlu s n flar n kullan ld eski e itim yöntemlerine mahkum de iliz. Aksine, bilgisayar sayesinde evimizin konforu içinde diledi imiz gibi çal flabilir, seçti imiz konu hakk nda bilgi edinebiliriz. Multimedya bilgisayarlar bu konuda gerçekten de oldukça yeteneklidirler, özel haz rlanm fl yaz l mlar n kullan m yla e itimi çok kolay ve zevkli bir hale getirebilirler. Mesela yabanc dil e itimi için haz rlanm fl yaz l mlar size sadece dilbilgisi ve yaz m konusunda de il, ö rendi iniz dilin telaffuzu konusunda da yard mc olabilirler. Bir mikrofon yard m yla kaydetti iniz konuflmalar sistem taraf ndan kontrol edilebilir ve program yanl fllar - n z hakk nda sizi uyarabilir. Di er konularda da multimedya özellikler oldukça ön plana ç kar, video görüntüler, ses kay tlar ve bilgisayar animasyonlar sayesinde normalde ö renilmesi oldukça güç konular çabucak kavramak mümkündür. Mesela ansiklopedik bilgiler içeren yaz - l mlar bu yöntemle haz rlan r, örne in az bulunan bir hayvan türünün basit bir resmi yerine video görüntülerini seyretmek her zaman için bilginin haf zada daha kal c yer etmesini sa lar. * < PUCU> Özellikle geliflmifl ve detayl yaz l mlar n ücretsiz olmad n biliyorsunuz, ancak korsan kullan c durumuna düflmemek için dikkat etmeniz gereken bir fley daha var. Bilgisayar yaz l mlar sat l rken genellikle tek bir kullan m için sat l r, yani paras n verip alm fl olman z o yaz l m herm ev, hem de ifl biligsayar n zda rahatl kla kullanabilece- iniz, ya da dostlar n zla paylaflabilece iniz anlam na gelmez. Ço u profesyonel yaz l - m birden fazla sistemde kullanmak istiyorsan z o zaman her defas için ayr ca sat n alman z gerekecektir. Küçüklerin e itiminde karfl lafl lan en büyük sorun onlar n çabuk s k labilmeleri ve sonuç olarak da dikkatlerinin da lmas d r. Ö retmenler, s n flar ve özellikle uzun ders saatleri miniklerin çabucak s - k lmas na sebep olabilmektedir. Ancak bilgisayarlar bu konuda oldukça renkli çözümler sunabilmektedir. Çeflitli yafl gruplar na yönelik olarak haz rlanm fl e itim programlar oyun ve e itimi sa l kl bir biçimde birlefltirebilmekte, böylece çocuklar n ilgisini uzun müddet canl tutabilmeyi baflarmaktad r. Ayr ca bilgisayarla çal fl rken önceden saptanm fl ders saatlerine uyma zorunlulu u da yoktur, ilgi da lmaya bafllad nda ya da ihtiyaç duyuldu unda "ö retmeni" k zd rmadan rahatl kla bir ara verilebilir. EV filer NDEK YARDIMCINIZ Günümüzde bilgisayarlar ev ifllerinde kullan c ya oldukça yard mc olabilirler. Özellikle Internet ba lant s sayesinde bir bilgisayar n d fl dünyaya aç lan kap haline gelmesi mümkün olmaktad r. Peki bilgisayardan ev ifllerinde nas l faydalanabilirsiniz? Öncelikle Internet vas tas yla büyük miktarda bilgiye ulaflabilece inizi unutmay n, bu bilgiler sadece ifl ya da e lence üzerine olmak zorunda de ildir. Pek çok web sitesi yemek tariflerinden tutun da, günlük ifllerde karfl laflt n z sorunlar n çözümüne kadar pek çok konuda size faydal olabilecek bilgiler içerir. Ayr ca benzer konularda haz rlanm fl pek çok etkileflimli CD-ROM u da piyasada bulmak mümkündür. Büyük firmalar n kendilerini tan tt klar sitelerin yan s ra, Internet üzerinde perakende sat fl yapan pek çok "sanal ma aza" bulmak da mümkündür. Bu sanal ma azalar pek çok ihtiyac n z evinizden ç kmadan karfl layabilmenize imkan tan r. Al flverifllerinizi bilgisayar yard m yla Internet üzerinde yapabilir ve siparifllerinizin kap n za teslim edilmesini sa layabilirsiniz. Ayr ca son zamanlarda iyice yayg nlaflan Internet bankac l sayesinde, fatura ya da kira ödemek gibi ifller için veznelerin önünde kuyru a girmekten kurtulabilirsiniz, bunlar hep günlük hayat kolaylaflt ran geliflmelerdir. Gerçekten de neler yapabilece inizin s - n rlar n biraz hayalgücünüz ve biraz da teknik geliflmeler belirlemektedir. Ev kullan m için pek çok bilgisayar yaz l m mevcuttur, mesela iç dekorasyon konusunda haz rlanm fl bir yaz l m size büyük kolayl k sa layabilir. Bu tür yaz l mlar evinizin içinde ve d fl nda yapaca n z yenilikleri ekranda tasarlayabilmenize, böylece bir plan oluflturman za imkan tan rlar. Böylelikle pahal de ifliklikler yapmadan önce kafan zdaki fikirlerin uygulamada nas l sonuçlar verece ini görme imkan n z olacakt r. GELECE N AKILLI EVLER Bilgisayarlar her geçen gün daha da geliflmektedirler, sonuç olarak önce fabrika ve iflyerlerinde bafllayan otomasyon sürecinin evlerimize de yans mas kaç n lmazd r. Günümüzde özellikle bat l ülkelerde gittikçe artan say da evde bilgisayar bu yönde kullan lmaktad r. Tabii burada otomasyondan kast m z herfleyi kendi bafl na halleden bir ev de ildir, ancak devaml kontrol edilmesi gereken pek çok unsurun takibinde bilgisayara bafl vurulmaktad r. Mesela s tma,ayd nlatma ve güvenlik sistemlerinin kontrolünü bilgisayarlar n yapt evlerin say s her geçen gün artmaktad r. 58 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

PC VE E LENCE TEMEL B LG LER PC VE E LENCE Zaman geçtikçe bilgisayarlar daha güçlü ve marifetli sistemler haline gelmektedir. Yak n gelecekte bu ayg tlar evimizdeki bilinen tüm e lence araçlar n n yerini alacak, günlük yaflam m z n merkezine yerlefleceklerdir. MÜZ K Kaliteli bir müzik seti hemen her insan n hayallerini süsler, do rusu müzik dinlemeyi herkes sever ve bunu iyi bir ayg t kullanarak yapman n keyfine doyum olmaz. Bilgisayarlar gün geçtikçe bu konuda daha marifetli bir hâle gelmektedir. Geliflmifl CD ve DVD-ROM sürücülerin piyasada yayg nlaflmas, ayr ca fiyatlar n her kullan c n n edinebilece i seviyelere inmesi sayesinde, bugün bu ayg tlar standart bir bilgisayar n temel parçalar haline gelmifllerdir. Bunun d - fl nda geliflmifl yeni nesil ses kartlar eski modellerden çok daha genifl kapasitelidirler. Bu kartlar özellikle ses sentezleme konusunda çok geliflmifllerdir, hatta Dolby ve Surround ses kapasitesine sahip olanlar da bulunmaktad r. Bu kartlar özellikle uygun yaz l mlarla kullan ld klar nda iyi bir müzik setini aratmayacak kalitede ses ve müzik üretebilirler. Ses kartlar n n yan s ra, bilgisayar n zda radyo dinlemenize de imkan tan yan radyo kartlar mevcuttur. Bunun haricinde bilgisayarlar n iyi müzik üretebilmesindeki en önemli etkenlerden biri de geliflmifl hoparlör setleridir. Art k her ihtiyaca cevap verebilen, özellikle bilgisayarlar için tasarlanm fl kaliteli hoparlör setleri bulabilmek mümkündür. TV VE V DEO Yo un geçen bir günün akflam nda oturup biraz televizyon seyretmek genellikle dinlendirici olabilir. Peki televizyonu bilgisayar n zda seyretmek hem daha e lenceli, hem de ekonomik olmaz m? Sonuçta bilgisayar n z gereken ekrana sahiptir, tüm yapman z gereken onun televizyon yay nlar n alabilmesini sa layacak bir yöntem bulmakt r. Bunu yapman n yolu çok basittir, televizyon yay nlar n alabilen özel bir kart bilgisayar - n za takman z ve anteni ba laman z yeterlidir. Bu tür kartlar ayr olarak sat ld klar gibi, baz grafik kartlar ayn zamanda televizyon yay nlar n alabilme ve iflleyebilme kapasitesine de sahip olarak tasarlan rlar. Bu kartlar beraberlerinde özel yaz l mlarla gelirler ve sadece yay nlar izlemenize de il, ayn zamanda yay ndan resim ya da bir bölüm de kaydedebilmenize imkan tan rlar. Yak n zamana dek bir görüntü kaydetmenin ve kaydedilmifl görüntüleri seyretmenin en temel yöntemi video oynat c cihazlar kullanmakt. Ne var ki bu tür ayg tlarda en büyük sorun her tekrar seyrediflte video kasetin y pranmas ve görüntü kalitesinin nispeten düflmesidir. Ancak günümüzde bu ifl için gittikçe artan bir biçimde Video CD ve DVD ler kullan lmaktad r. Bu ortamlar üzerine yap lan kay tlar hem çok yüksek kaliteli olmakta, hem de herhangi bir afl nma problemi bulunmad ndan zaman içinde götüntü kalitesinde düflme olmamaktad r. Yeni nesil bilgisayarlar donan m aç s ndan bu ortamlara kaydedilmifl filmleri gösterebilecek kapasitededirler. Fazladan bir miktar harcama yap larak bu ortamlar üzerine kay t yapabilen özel yaz c lar da edinmek ve genel amaçl olarak kullanabilmek mümkündür. Böylelikle bilgisayarlar televizyon ve video ayg tlar n n ayr ayr yapt iflleri de baflar l bir biçimde bünyesinde toplayabilirler. * < PUCU> Günümüzde bir bilgisayar n kapasitesinden tam anlam yla faydalanabilmek için Internet eriflimine sahip olmak flartt r. Internet sayesinde evinizin konforunda pek çok farkl uygulamadan faydalanabilir, yerinizden kalkmadan al flverifl edip dostlar n zla görüflebilirsiniz. Ak ll ca kullan ld nda Internet uzun vadede oldukça büyük para tasarrufunda bulunman z sa layabilir. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 59

<<< TEMEL B LG LER PC VE E LENCE HIZLI VE GÜVENL ALIfiVER fi Genellikle bir ma aza vitrinlerine bak - narak ve gezerek al flverifl etmenin kendine has bir zevki vard r, ancak bazen arad n z birfleyi bulmak ve sat n almak oldukça zor olabilir. Gezintiye ay racak zaman n z olmad nda ya da arad n z özel bir ürünü bir türlü bulamad n zda al flverifl bir zevk olmaktan çabucak ç - kar. Bu gibi durumlarda yerinizden k - m ldamadan arad klar n z bulabilmek ve * < PUCU> Kaliteli ve uygun bir oyun bulmak oldukça zor olabilir, çünkü piyasada gerçekten de çok seçenek bulunmaktad r. Ne var ki oyun seçerken dan flabilece iniz dergiler de mevcuttur, bu tür oyun dergileri popüler oyunlar inceler ve okuyucuya detayl bilgi vermeyi amaçlarlar. Hatta ço u zaman dergiyle beraber verilen CD-ROM lar üzerinde oyunlar tan t m versiyonlar n da bulabilmek mümkündür. Ülkemizde bu tür dergilere verilebilecek iyi örneklerden biri de Level dergisidir. istedi iniz ürünün kap n za dek getirilmesini sa lamak flüphesiz çok hofl olur. Peki bu bir hayal mi? Hay r, hiç de de- il, daha flimdiden Internet üzerinde sat fl yapan ve bulunmas zor ürünleri kap - n za dek getiren pek çok firma mevcuttur. Buralardan al flverifl yapabilmek için genellikle tüm ihtiyac n z olan fley bir Internet ba lant s ve bir de kredi kart - d r, baz durumlarda kredi kart da gerekmeyebilir. fiimdilik bu firmalar n ço u kitap, CD, parfüm ve benzeri nispeten küçük çapl ürünleri satsa da, günlük al flveriflinizi yapabilece iniz sitelerin say s da gittikçe artmaktad r. OYUNLAR Bir bilgisayar edinirken esas amac n z ne olursa olsun, sonuçta birgün bilgisayar oyunlar yla tan flma ve bunlarla ilgilenme olas l n z oldukça büyüktür. Gerçekten de günümüzde bilgisayar oyunlar sektörü bafll bafl na bir endüstri haline gelmifltir ve her yafltan insana hitap eden çok çeflitli türlerde oyunlar bulmak mümkündür. Öncelikle küçük yafl gruplar için haz rlanm fl oyunlardan bolca bulunur. Bunlar hem miniklerin bilgisayarla tan flmalar - n sa lamay, hem de oyun ve e itimi birlefltirmeyi hedefleyen yaz l mlard r. Bu gibi yaz l mlar ansiklopedik bilgileri hofl ve nefleli bir kal ba sokarak ö renme sürecinin normalden çok daha h zl ilerlemesini sa layabilmektedirler. Bir di er tür ise genellikle basit ama e lenceli masaüstü oyunlar - d r. Solitaire gibi küçük çapl ama zeka ve beceri gerektiren bu oyunlar n amac, genellikle kullan c lar n çal flmaya mola verdiklerinde biraz dinlenebilmelerini sa lamakt r. Yap lan araflt rmalar belli konularda uzun süre yo unlaflmaya çal flmak yerine, belirli aral klarla dikkati baflka alanlara kayd rman n verimi daha da art rd n göstermektedir. Bu yüzden ço u bilgisayar kullan c s bu tür oyunlara ilgi duyar ve s k s k da oynar. Bir de bilgisayar oyunlar n nispeten ciddiye alan büyük bir kitleye hitap eden oyunlar vard r. Bunlar kendi içlerinde çok farkl alt gruplara ayr l rlar, her türün genel yap s ve oyun amaçlar de ifliktir. Böyle oyunlar yap - sal olarak çok büyük ve karmafl kt rlar, genellikle profesyonel grup çal flmas sonucunda oluflturulur ve belli bir ücret karfl l nda temin edilirler. Araba yar fllar ndan tutun da askeri stratejiye dek çok farkl türlerde olabilen bu oyunlar n merakl lar belirli bir yafl grubuna dahil de- ildir, yediden yetmifle herkes bunlar oynayabilir. Bu gibi oyunlar n en önemli özelli i, oyunculara normalde yapamayacaklar fleyleri yapma ya da gidemeyecekleri yerlere gitme f rsat n sanal da olsa tan malar d r. Özellikle son gruptaki oyunlarda zaman zaman bir miktar fliddet unsuruna rastlamak mümkündür. Bu yüzden özellikle küçük yafl gruplar ndaki kullan c lar için seçilen oyunlar n dikkatle incelenmesi gerekmektedir. yi bir oyun, zeka gelifliminde ve yeni becerilerin kazan lmas nda çok olumlu etkiler sa layabilir. 60 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

DOSYALARI AÇMAK TEMEL B LG LER DOSYALARI AÇMAK Bilgisayarla çal fl rken farkl verileri bünyesinde toplayan veri paketleri oluflturulur, bunlara genel olarak "dosya" ad verilmektedir. Zaman zaman bu veri paketlerini açmam z gerekecektir. Bilgisayar üzerinde çeflitli uygulamalarla çal fl rken oluflturulan veri paketlerine genel olarak "sonuç belgeleri" denebilir. Mesela bir metin editörü kullanarak yazd n z mektup, asl nda ekranda harflerden ibaretmifl gibi görünse de, bilgisayar için bir dizi veriden oluflan bir belgedir. Bu belgeler sabit disk üzerinde kaydedildi inde, bilgisayar n seçti i formatlarda depolan rlar. Bu formatlar çok farkl türlerde olabilir, ancak genel olarak hepsine "dosya" ad verilir. Zaman zaman içindekilere eriflmek ve de ifliklik yapmak için bu dosyalar "açmam z" gerekir, bunun da farkl yöntemleri vard r. PROGRAM Ç NDEN AÇMAK Farkl türde yaz l mlar n çal fl rken meydana getirdikleri veri dosyalar n de iflik formatlarda kaydettiklerini söylemifltik. Genellikle her uygulama en az bir tür dosya format kullan r, ço u uygulama ise de iflik formatlarda haz rlanm fl dosyalar açabilme yetene ine sahiptir. Burada çal flmam za örnek olarak Microsoft Word metin editörü uygulamas n gösterece iz. fiimdi diyelim ki Word ile daha önceden haz rlanm fl bir metin dosyas n açmak istiyoruz, bu herhangi bir mektup ya da benzeri belge olabilir. Öncelikle yapmam z gereken Word uygulamas n n kendisini uygun biçimde çal flt rmakt r. Word çal flma penceresi ekrana geldi inde, ekran n üst k sm ndaki araç çubu undan "Dosya" seçene- ine t klayarak alt menüye ulafl n. Burada "Aç..." fl kk na t klayarak ilgili diyalog pencere- Dosyalar açman n bir di er yolu da "Bafllat" tuflundan "Belgeler" seçene ini kullanmakt r. Fare imleciyle "Bafllat" tufluna t klad ktan sonra imleci "Belgeler" seçene i üzerinde tutarsan z, o zaman son zamanlarda üzerinde çal flt n z dosyalar n bir listesini görebilirsiniz. E er arad n z dosyan n ad buradaysa tüm yapman z gereken üzerine t klamakt r. E er ilgili uygulama çal fl r durumdaysa, belge derhal çal flma penceresi içinde aç lacakt r. E er de ilse, o zaman önce uygulama çal flt r lacak, ard ndan da belge aç lacakt r. Word ve benzeri baz yaz l mlar "Dosya" seçene i içinde en son üzerinde çal flmakta oldu unuz dört dosyan n ad n saklarlar. T pk "Belgeler" seçene inde oldu u gibi, ayn flekilde istedi iniz dosya ad n buradan bulup üzerine t klayarak açmak da mümkündür. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 61

<<< TEMEL B LG LER DOSYALARI AÇMAK sini harekete geçirin. Ekrana gelen diyalog penceresinin amac açmak istedi iniz dosyay bulabilmenize ve açabilmenize yard mc olmakt r. Diyalog kutusu genellikle ilk olarak "Belgelerim" klasörünün içini gösterecek flekilde ayarl d r, e er açmak istedi iniz dosya burada bulunuyorsa tüm yapman z gereken listede görülen simgesine çift t klamakt r. Ancak belgeniz burada de ilse o zaman onu araman z gerekecektir. Bu diyalog kutusu sabit disk üzerinde arad n z dosyay bulabilmenize yard mc olacak flekilde tasarlanm flt r. Öncelikle kutunun üst k sm ndaki "Bak:" seçene ine ve yan ndaki pencerede görüntülenen isimlere de inelim. Bu seçenek belirli bir klasör ya da farkl bir disk üzerindeki dosyalar görebilmenizi sa lar. Buraya t klad n zda eriflilebilecek durumdaki çeflitli diskler ve bunlar n üzerlerindeki klasörlerin listeleri görüntülenir, yapman z gereken birini seçip üzerine t klamakt r. Böylelikle o konumun içindeki uygun formattaki veri dosyalar n n bir listesini görebilirsiniz. Word ile çal flt n z ve bir Word belgesi arad n z için, sistem kafan z kar flt rmamak amac yla sadece uygun formattaki dosyalar görüntüleyecektir. Bu sayede pek çok farkl tür dosya aras nda bir de uygun formatta olan seçmekle u raflmayacak, sadece dosya ad na bakarak araflt rman z yapabileceksiniz. Bu diyalog kutusunun liste k sm nda arad n z dosyan n ad n gördü ünüzde tüm yapman z gereken üzerine çift t klamakt r, dosya derhal aç lacak ve içeri i ana çal flma penceresinde görüntülenecektir. E er arad n z dosyay bulmakta zorlan yorsan z, o zaman diyalog penceresinde bulunan "Geliflmifl..." seçene ine baflvurabilirsiniz. Bu tufla t klad n zda yeni bir diyalog penceresi aç - lacakt r. Buradan arad n z metin belgesinin özelliklerini detayl olarak tarif ederek genifl çapl bir araflt rma yapt rabilirsiniz. Ancak e er belgeleriniz kaydederken belirli bir düzene uyuyorsan z, o zaman arad n z bulmak çok kolaylaflacakt r ve fazladan zaman harcaman z gerekmeyecektir. * < PUCU> DOSYALARI GEZG N YARDIMIYLA AÇMAK Herhangi bir veri dosyas n Windows Gezgini yard m yla bulabilir ve açabilirsiniz. Bunun en büyük avantaj dosyay açmak için öncelikle ilgili uygulamay çal flt rmak zorunda olmaman zd r. Diyelim ki bilgisayar n zdaki klasörlerden birinin içinde bulunan bir Word belgesini açmak istiyorsunuz. Öncelikle hat rlaman z gereken, farkl tür belgelerin de iflik simgelerle temsil edildi idir, Word belgesini temsil eden simge flu flekilde görünecektir: Simgenin alt nda ayr ca belgenin de ad yeralmaktad r, Gezgin ile uygun klasörü bulduktan sonra arad n z dosyay tepit etmeniz gerekmektedir. Bundan sonra tüm yapman z gereken dosyan n üzerine çift t klamakt r. E er Word uygulamas çal fl yorsa belge onun içinde aç lacak, de ilse uygulama otomatik olarak bafllat lacak ve belge ondan sonra aç lacakt r. 62 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

EVRAK ÇANTAM WINDOWS EVRAK ÇANTASI Windows iflletim sisteminin standart özelliklerinden biri olan "Evrak Çantam" uygulamas, oldukça geliflmifl özelliklerine ra men pek az kullan l r. Belki de bunun sebebi ço u kullan c n n bu özelliklerden haberdar olmamas d r. "EVRAK ÇANTAM" NED R, NE fie YARAR? E er hem evinizde hem de iflyerinizde çal flmak için bilgisayar kullan yorsan z, o zaman s k s k dosyalar n z bu iki sistem aras nda tafl man z gerekmektedir. Ayr ca bilgisayarlar n bir network yard m yla birbirine ba lanmad ifl yerlerinde de dosyalar n paylafl lmas esnas nda baz s k nt lar yaflanabilir. Mesela çal flma arkadafl n za iletti iniz belgenin do ru olup olmad ndan defalarca kontrol etmeye gerek duymadan nas l emin olabilirsiniz? flte "Evrak Çantam" uygulamas dosyalar n z belli bir düzen içinde saklamak ve bu tür aktarma ifllemlerini kolaylaflt rmak amac yla haz rlanm fl bir uygulamad r. "EVRAK ÇANTAM" KLASÖRÜNE DOSYALARI YERLEfiT RMEK "Evrak Çantam" uygulamas her zaman için Windows masaüstünde eriflime haz r bir biçimde bulunur. çine bir dosya aktarmak son derece kolayd r, t pk herhangi bir klasöre dosya aktar rken yapt n z gibi sürükle-b rak yöntemiyle bunu yapabilirsiniz. Bunun haricinde üzerinde çal flt n z bir belgeyi do rudan buraya kaydedebilirsiniz. Ya da göndermek istedi iniz belgeye sa tuflla t klay p, aç lan menüden "Gönder" seçene ine eriflebilir, buradan da "Evrak Çantam" fl kk na t klayarak dosyay oraya aktarabilirsiniz. "EVRAK ÇANTAM" LE ÇALIfiMAK Bu uygulama ile çal flmak son derece kolayd r. Öncelikle baflka bir yere tafl mak istedi iniz belgeleri buraya aktar rs n z. Uygulama otomatik olarak içeri ini kontrol eder ve yap lan de ifliklikleri kaydeder. Bu kay tlar sayesinde aktarmak istedi iniz dosyalar n güncel olup olmad n anlayabilir ve bir tufla basarak dosya güncellemesini otomatik olarak yapabilmenizi sa lar. Veri aktar m yapmadan önce tüm yapman z HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 33

<<< WINDOWS EVRAK ÇANTAM cellemek istiyorsan z, o zaman araç çubu undaki "Hepsini Güncellefltir" tufluna t klaman z yeterlidir. Uygulama klasör içindeki dosyalar n en son hallerini bulacak ve güncelemme ifllemini yapacakt r. E er sadece belirli dosyalar güncellemek istiyorsan z, o zaman onlar n üzerine sol tuflla bir kez t klay n ve araç çubu undan "Seçimi Güncellefltir" tufluna t klay n. E er buradaki bir dosya hakk nda detayl bilgi gereken klasörün içindeki dosyalar n güncel olup olmad ndan emin olmak, ard ndan da bunlar n istedi iniz disket üzerine aktar lmas n sa lamakt r. Oldukça basit, flimdi de uygulamal olarak kendimiz bir deneyelim. fiimdi "Evrak Çantam" uygulamas - n n nas l kullan ld n görece iz. Burada "Evrak Çantam" klasörünün içi görülmekte, baz dosyalar güncel, baz lar de il. E er klasörün içindeki dosyalar gün- edinmek istiyorsan z, o zaman dosya üzerine sa tuflla t klay n ve aç lan menüden "Özellikler" fl kk - na t klay n. Özellikle "Güncellefltirme Durumu" k sm nda pek çok detayl ayar bulabilirsiniz. Mesela buradan ayarlayarak dosyan n özgün kopyadan ayr tutulmas n sa layabilirsiniz. "Özgününü Bul" tuflu ise bir Gezgin penceresi açar ve dosyan n özgün kopyas n bulman z sa lar. Buradaki dosyalar diskete göndermek için ise, tüm yapman z gereken üzerlerine sa tuflla t klamak ve aç lan menüden "Gönder" fl kk n seçerek disket üzerine kopyalanmalar n sa lamakt r. 34 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

PAINT ARAÇLARI WINDOWS PAINT LE Ç Z MLER Geçen bölümde Paint hakk nda genel bilgilere yer vermifltik. fiimdi ise Paint ile neler yapabilece inze bir bakaca z. Paint uygulamas n çal flt rd n zda, ekran n sol taraf nda bulunan araç çubu u, çal flma için gereken ayg tlar içermektedir. Buradan istedi iniz çizim arac n seçmek için tüm yapman z gereken üzerine sol fare tufluyla t klamakt r. Seçilen araçla çizim alan üzerinde çal flmak için ise, çizim esnas nda sol fare tuflunu bas l tutman z yeterlidir. Sa fare tufluna bas l tutarak çizim yaparsan z, arka plan için seçilen rengi kullanm fl olursunuz. E er her iki tuflu da bas l tutarsan z, o zaman iflaret imleci ortaya ç kar. ARAÇLAR VE RENK SEÇ M Çal flmaya bafllamadan önce, kullanmak istedi- iniz renkleri belirlemeniz gereklidir. Bunu ekran n alt ndaki renk paletinden yapabilirsiniz. Seçilen rengin üzerine sol tuflla t klarsan z çizim için kullan lacak olan rengi, sa tuflla t klarsan z arka plan için, yani silme iflleminde kullan lacak rengi seçmifl olursunuz. Hangi ifl için hangi rengi seçti- inizi ise renk paletinin yan ndaki üst üste iki kare fleklinde tasarlanm fl göstergeden görebilirsiniz. Üstte olan kare çizim rengini, altta olan ise arka plan rengini göstermektedir. Kalem "Kalem" ad ve simgesiyle gösterilmifl olan bu araç düz çizgiler çizebilmenizi sa lar. Ancak çizimde fareyi çok iyi kontrol etmeniz gerekir, yoksa çizgiler düzensiz olacakt r. Bu yüzden bu arac genellikle yak n plan çal flmalarda kullanman z tavsiye ederiz. F rça kinci çizim arac "F rça" ad ve simgesiyle gösterilmifltir. Kalemden farkl olarak, bu araçla çizim yaparken birkaç farkl çizim tasla ndan birini kullanabilirsiniz. Bu taslaklar "F rça" seçene ine t klad n zda araç panelinde belirirler ve yapt klar ifl esasen çeflitli f rça darbelerinin ka t üzerinde b rakt izleri taklit etmekten ibarettir. SilgiRenkle Doldurma Araçlar panelinde bir boya kutusu fleklinde gösterilmifl olan "Renkle Doldur" adl araç iflinizi kolaylaflt rmak için haz rlanm flt r. Bu araç belirli s n rlar olan bir alan seçili renkle düzgün bir biçimde kaplar. Mesela içini doldurmak istedi iniz bir daireyi bu araç yard m yla boyamak, f rçay kullanmaktan daha kolay ve h zl d r. Tüm yapman z gereken arac ve ard ndan uygun rengi seç- HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 35

<<< WINDOWS PAINT ARAÇLARI mek, sonra da doldurulacak alan n üzerine sol tuflla t klamakt r. Renk Seçme Araç panelindeki damlal k fleklinde tan mlanm fl olan "Renk Seç" komutu, daha önce resmin baflka bir bölümünde kulland n z bir renge yeniden ihtiyaç duydu unuzda çok ifle yarar. Tüm yapman z gereken bu arac seçtikten sonra renk örne ini almak istedi- iniz bölgeye fareyle t klamakt r. E er t klarken sol tuflu kullan rsan z çizim rengini, sa tuflu kullan rsan z ise arka plan rengini belirlemifl olursunuz. alan ndaki izi istedi iniz gibi ayarlayabilirsiniz. Di er çizim araçlar ndan fark, rengi alana da - n k bir biçimde uygulamas d r, arac belirli bir alan üzerinde tutarak izi yo unlaflt rabilirsiniz. Püskürtme Kab Sprey boya kutusu fleklinde resmedilmifl olan "Püskürtme Kab " adl araç, t pk bir boya tabancas gibi resime boya püskürtmenize imkan tan r. Farkl boya taslaklar ndan birini seçerek çizim Büyüteç Araç panelinde "Büyüteç" ad yla ve flekliyle tan mlanm fl olan bu arac n temel ifllevi resmi yak nlaflt rmak ve uazaklaflt rmakt r. Bunu iki flekilde yapabilirsiniz, öncelikle büyüteç simgesine t klay p sonra resim üzerine t klayabilirsiniz. Ya da büyüteci seçtikten sonra alt nda beliren göstergeden yak nlaflt rma oran n ayarlayabilirsiniz. Özellikle ince detaylar üzerinde çal fl rken kullan lmas faydal bir araçt r. Bu araç "Silgi" ad ve simgesiyle gösterilir, yapt ifl çizilmifl olan resmin istenen parçalar n silmektir. T pk f rçada oldu u gibi, bu arac n da büyüklü ünü ayarlayabilirsiniz. Ancak unutmay n ki silgi sadece küçük alanlar silerken ifle yarar. E er tüm resmi silmek istiyorsan z, o zaman bunu ekran n üstündeki "Resim" seçene inin "Resmi Temizle" fl kk n kullanarak yapabilirsiniz. 36 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

S MGEY DE fit RMEK PROJELER S MGELER DE fit RMEK Geçen bölümde bir simgeyi Paint ile nas l oluflturabilece imizi görmüfltük. fiimdi bu simgeyi uygun bir biçimde kullanaca z. 1. Öncelikle de ifltirmek istedi iniz simge üzerine sa tuflla t klay n z. Aç lan alt menüden "Özellikler" seçene ine t klay n z. 2. Aç lan diyalog penceresinde, üst taraftaki "K - sayol" dü mesine basarak ilgili bölüme geçiniz. Burada k sayol özelliklerini belirten bir pencere aç lacakt r, "Simge De ifltir" dü mesine bas n z. E er bir program n simgesini de ifltirmek istiyorsan z, ancak program baflka simge seçenekleri sunmuyorsa, o zaman iki seçene iniz var demektir. Öncelikle daha önce gösterdi imiz flekilde kendiniz bir simge oluflturabilir ve bunu kullanabilirsiniz. Ya da Windows içinde bulunan farkl simgelerden birini kullanmay tercih edebilirsiniz. Windows klasörünün içindeki System adl alt klasörde "shell32.dll" ve "pifmgr.dll" dosyalar nda bol miktarda simge bulunmaktad r. Ayr ca yine Windows klasörünün içinde "moricons.dll" ve "explorer.exe" adl daha fazla simge içeren iki dosya daha mevcuttur. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 33

<<< PROJELER S MGEY DE fit RMEK 3. Aç lan pencerede birçok de iflik simge göreceksiniz, birini seçmek ve "Tamam" tufluna basmak yeterlidir. Ancak siz onun yerine "Gözat" tufluna t klamal s n z. 5. Girdi iniz klasörün içinde simgenizi bulacaks - n z, üzerine t klayarak aç lan önizleme yard m yla do ru olup olmad n kontrol edin. Do ru simge ise "Tamam" tufluna t klay n. 4. Windows Gezgini türünde bir arama penceresi aç lacakt r, buradan kendi haz rlad n z simgenin kaydedildi i klasörü bulunuz ve içine giriniz. 6. fiimdi aç lan pencerede seçti iniz simge dosyas n ve atand dosyan n ad n göreceksiniz. "Tamam" tufluna t klayarak ifllemi tamamlay n. * < PUCU> Asl nda herhangi bir resimden simge oluflturmak mümkündür. Sadece Adobe Photoshop ya da benzeri bir programla boyutlar n ayarlay n ve.bmp ekiyle resmi kaydedin. Bundan sonra da tüm yapman z gereken dosya ekini.ico olarak de ifltirmek ve anlat lan flekilde simgeyi kullanmakt r. 34 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

INTERNET VE F LM INTERNET INTERNET VE F LM Sinema tutkunlar için Internet gerçek bir bilgi kayna d r. Burada baz popüler sitelere örnekler verdik. WWW.HOLLYWOODREPORTER.COM Hollywood Reporter adl popüler derginin Internet versiyonu olan bu site, sinema dünyas nda olup bitenlerle ilgili haberler verir. Yeni televizyon ve sinema yap mlar hakk nda bilgiler, aktör ve aktrisler hakk nda haberler, yönetmenlerle röportajlar ve benzeri birçok yenili- in yerald site, sinema dünyas n n perde arkas n merak edenlere tavsiye edilir. WWW.HOLLYWOOD.COM E er sinema dünyas n n en son dedikodular ndan haberdar olmak istiyorsan z, o zaman bu siteyi s k s k ziyaret edeceksiniz demektir. Amerikan sinema endüstrisinden en son haberler, yeni filmler, olaylar ve hatta film müziklerini dahi bu sitede bulabilirsiniz. Merak etti iniz aktör ve aktrislerin özel yaflamlar na dair haberleri de burada bulman z mümkün olacakt r. WWW.FOX.COM Tabii ki yüzy l m z n en büyük film üreticilerinden Fox 20th Century firmas n n web sitesini gözard edemezdik. Bu büyük firma sadece sinema alan nda de il, ayn zamanda televizyon ve müzik yap mlar konular nda da oldukça iddial eserlere imza atmaktad r. Bu sayfada firman n yap mlar hakk nda detayl bilgiler bulabilece iniz gibi, kimi zaman ünlü y ld zlarla düzenlenen canl sohbet programlar na da kat labilirsiniz. WWW.YAHOO.COM Internet üzerinde ne türden bilgi ararsan z aray n, ilk yapman z gereken Yahoo arama sitesini ziyaret etmek olmal - d r. Burada http://movies.yahoo.com/movies/ adresine girerek sinema ile ilgili hemen her tür siteye ulaflabilirsiniz. Sinema konulu özel bir arama seçene i iflinizi kolaylaflt r rken, ayn zamanda film listelerine yer veren ve DVD-ROM üzerinde filmler satan baflka sitelere olan linkler de erifliminizi beklemektedir. WWW.FILMCRITIC.COM Sinemalara yeni filmler geliyor, ama siz hangisini seyretmeye de ece inden emin de ilsiniz. flte paran z ve zaman - n z bofla harcamamak için ziyaret etmeniz gereken bir site, burada öncelikli olarak yeni filmlerin elefltirilerine yer verilmektedir. Eski filmler hakk ndaki elefltirileri görmek isterseniz o zaman bu ifl için haz rlanm fl arama seçene i ve arflivden faydalanabilirsiniz. WWW.MOVIETRAILERS.COM Yap mc lar filmlerini çekmeye bafllad klar andan itibaren çeflitli fragmanlar yay nlayarak ilgiyi canl tutmaya çal fl rlar. Bu fragmanlarda çekimlerden bölümlere ve genellikle filmlerin en heyecanl sahnelerine yer verilir. E er yap lmakta olan filmlerle ilgili olan "Trailer" ad verilen bu fragmanlar seyretmek istiyorsan z, o zaman bu site tam size göre. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 61

<<< INTERNET INTERNET VE F LM Beyaz Perde http://www.beyazperde.com/ Tasar m olarak en iyi sinema sitelerinden biri olan Beyaz Perdenin içeri i de bir o kadar baflar l ve güncel. Ana sayfadan vizyondaki ve yeni gelecek filmlere ulafl - labilece i gibi haberlerin okunmas da mümkün. Editörden yorumlar n da yer ald sayfada sinemasal bafll alt nda de iflik filmler için yap lan yorumlar da yer al yor. TV de sinema, DVD Video gibi sinema ile ilgili bölümlerin d fl nda müzik ve kitap tan t mlar n n yap ld Vitrin adl bölümler ise siteye ayr bir renk kat yor. SineLine Türkiye Film Veri Ambar http://www.sineline.com/ çerik olarak di erlerinden daha farkl olan sitede standart olarak gösterimde olan ve yak n zamanda gösterime girecek olan film aç klamalar n n d fl nda sinema haberleri de yer al yor. Bunun yan nda veri taban oldukça güçlü siteden yap m y l na göre en iyi ve en kötü 100 filme ulafl labilece i gibi en çok aranan filmlerin listesine de ulafl labiliyor. Say lar bafll alt nda ise yönetmen, senaryo, oyuncu, müzik, kostüm, özel efekt, yap mc ve da t mc firma gibi bafll klar alt ndan detayl istatistiklerin elde edilmesi de mümkün. Suleyman Sinema Sitesi http://www.ssinema.cjb.net/ Vizyondaki tüm güncel sinema filmlerinin genifl flekilde yer ald sitede di er eski filmler de veri taban nda bulunuyor ve herhangi bir film ismine t kland nda oyuncular ve konu gibi tüm detaylar karfl n za geliyor. Sitede ayr ca Oscar ve Alt n Küre ile ilgili ba lant lar da bulunuyor. Oyuncular ve yönetmenler bölümü Eylül 1997'den itibaren Türkiye'de gösterime giren filmlerden seçilerek haz rlanm fl. sterseniz filmler hakk nda kiflisel yorumlar n z da siteye göndermeniz mümkün oluyor. Daha sonra bunlar, ilgili filmlerin alt na ekleniyor. Türkiye nin ilk ve tek korku sitesi http://www.netcon.com.tr/korku/main.htm Özellikle korku filmlerine merakl iseniz iflte size mutlaka ziyaret etmeniz gereken bir site. Filmler, yap mc lar, senaryolar gibi korku filmleri ile ilgili hemen her konuyu içeren sitede ana bafll klar aras nda yer alan galeri bölümü ile ünlü korku filmlerinden en çarp c sahnelere de ulaflabiliyorsunuz. Sitede Gore Galery ad yla yer alan bölüm ise filmlerden oldukça vahflet içeren sahnelere yer veriyor. E er bu tür fleylerden olumsuz etkileniyorsan z bu bölüme pek girmemeniz tavsiye olunur. Netbul Üzerinde Sinema http://www.netbul.com Her zaman arad n z adresi yazarak bulmak çok da kolay olmayacakt r. Bunun için yerel bir arama motorunu kullanmak yerel siteleri bulmak için en iyi yöntem olabilir. Sinema üzerine hizmet veren siteleri bulmak için günümüz popüler arama motorlar ndan Netbul da sinema anahtar kelimesi kullan larak yap lan arama sonucunda Sinema ana bafll n n yan nda Oyuncu ve Yönetmenler, Sinema Endüstrisi,Film Arflivi, Sinema ve Tiyatrolar ve Sinema Tarihi gibi bafll klar alt ndaki sitelere de rahatl kla ulafl labilir. Oscar Gen Tr http://www.oscar.gen.tr Sinema üzerine sadece Oscar konusunda hizmet veren bu site de tasar m olarak oldukça fl k haz rlanm fl. Beyaz Perde sinema sayfas n haz rlayan ekibin bir baflka ürünü olan bu siteden tüm kategorilerde ödül alm fl adaylara ulaflmak mümkün oluyor. Ayr ca oyuncular bafll alt ndan da ödüllü oyuncular ile ilgili bilgi al nabiliyor. Tüm bunlar n yan nda ödül alamam fl adaylara, Oscar sonuçlar na, Oscar tarihi üzerine bilgilere de yine site üzerinden ulafl labiliyor. 62 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

NTERNETTEN KOLAY DOSYA TRANSFER :FTP INTERNET NTERNETTEN KOLAY DOSYA TRANSFER : FTP Geçen bölümde FTP türü programlara genel olarak de inmifltik. fiimdi de CuteFTP adl yaz l m sizlere tan taca z. * < PUCU> Bu program n en önemli özelli i tamamen ücretsiz bir yaz l m olmas d r, yani kurmak ve kullanmak için herhangi bir ödeme yapman za gerek yoktur. Bu program Internet üzerinde bulabilece- iniz gibi, bilgisayar dergileriyle verilen CD lerden de temin edebilirsiniz. < < Burada CuteFTP program n n genel çal flma penceresi görülüyor. Program bulduktan ve sisteminize kurduktan sonra masaüstüne kendi özel simgesinin eklendi- ini göreceksiniz, buna çift t klayarak yaz l m çal flt rabilirsiniz. Program ilk çal flt anda karfl n za "Site Manager" penceresi ç kacakt r, flimdilik bununla bir iflimiz olmayaca ndan "Exit" tufluna t klay n ve pencereyi kapat n. fiimdi program n çal flma penceresine genel olarak bir bak n. Çal flma penceresi üç ana böüme ayr lm flt r, en üst k s mda ise çeflitli komutlar vermenizi sa layan tufllar bulunur. Bunlardan k rm z renkli "Stop" tuflu verilen tüm emirleri iptal eder ve ifllemleri durdurur. Aç k bir kitap fleklinde olan "Site Manager" tuflu ba lant lar n z düzenlemeye yarar. Di er önemli tufl ise "Quick Her ne kadar burada öncelikle CuteFTP Connect" ad yla belirtilmifltir ve program n n kullan m n anlat yor olsak da, ba lant için gereken ayarlar n yap ld diyalog kutusunu açar. farkl de ildir. Görünüm ve kullan m seçe- di er ço u benzer yaz l m temelde bundan T pk Internet sitelerinde oldu u neklerinde de ifliklikler olabilir, ancak ana gibi, FTP sitelerinin de elektronik ifllevler hemen hemen ayn d r. adresleri vard r. Bunlar harflerden (mesela ftp.microsoft.com) ya da rakamlardan (mesela 120.150.21.15) oluflabilir. Aç lan diyalog penceresinde "Host Address" k sm na ba lanmak istedi iniz FTP sitesine ait adresi girmeniz gerekmektedir. Bunun alt nda kullan c ad ve flifresi bölümü bulunur, buray doldurmak genellikle gerekmeyebilir, çünkü ço u FT sitesi "Anonymous" tarz isimsiz ba lant lara izin verir. Bu penceredeki di er tüm bölümleri bofl b rak n ve "OK" tufluna t klay n, e er Internet ba lant n z kuruluysa, seçti iniz adrese otomatik olarak ba lant gerçeklefltirilecektir. Burada baflta adres olmak üzere belirli bölümleri uygun biçimde doldurman z gerekli. < < HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 63

<<< INTERNET NTERNETTEN KOLAY DOSYA TRANSFER : FTP I < INFO> FTP sitelerine "Anonymous" ba lanmak demek, özel bir kullan c ad ve flifresine ihtiyaç duyulmad anlam na gelir. Ço u FTP sitesi bu flekil balant ve veri transferlerine izin vermektedir. Ne var ki baz sitelerin sadece belirli kiflilere eriflim imkan tan yaca, bunun için de özel bir kullan c ad ve flifre gerekece i unutulmamal d r. * < PUCU> yi bir FTP program özellikle büyük çapl dosyalar n indirilmesinde size para tasarrufu sa layacakt r. FTP ba lant h z genellikle browser türü yaz l mlarla sa lanandan çok daha h zl d r. Ayr ca FTP yaz - l mlar ba lant n n kopmas halinde daha sonra dosyalar n kald yerden indirmeye devam edebilir. fiimdi de program n detaylar na bir bakal m, öncelikle üst pencerede çal flma durumuyla ilgili bilgileri bulabilirsiniz. Burada verilen komutlar ve sonuçlar listelenmektedir. Sol alt pencerede sabit diskinizin içeri ini görebilirsiniz, sa alt pencerede ise FTP sunucusunun içeri i görüntülenmektedir. Buradan istedi iniz dosyay tutup sol pencereye sürükleyerek indirme ifllemini bafllatabilirsiniz, temelde bu iki pencere Windows Gezgini gibi çal fl rlar. Sa alt pencerenin alt nda ise durum çubu u yeralmaktad r, burada ba lant durum ve ba lant h z görülebilir. Ba lant h z dosyalar n aktar lma süratini göstermektedir, yüksek rakamlar n olmas iyidir. Ayr ca yine burada indirmekte oldu- unuz dosyalar n ne kadar n n al nd n anlaman z sa layan bir gösterge de bulunur. Baz programlar buna ek olarak yaklafl k kalan süreyi de gösterebilmektedirler. Yükleme s ras nda geçen zaman Yüklemenin bitmesine kalan zaman Yükleme h z 64 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

B R B LG SAYARDA ÇOK E-MAIL INTERNET B R B LG SAYARDA ÇOK E-MAIL E er evinizdeki bilgisayar birden fazla kifli kullan yorsa, o zaman çok say da e-posta adresine ihtiyac n z olacakt r. E er evinizi ve bilgisayar n z baflkalar yla paylafl yorsan z, o zaman ayn bilgisayarda çok say da e-posta adresi kullanman z gerekecektir. Bu durum özellikle mesajlar n güvenli i aç s ndan can s k c durumlara yolaçabilir. Bunu çözmenin iki yolu vard r. Öncelikle web sayfas fleklindeki e- posta servislerinden faydalanabilirsiniz, ancak bu tarz servislerin baz eksiklikleri oldu unu daha önce de anlatm flt k. Di er çözüm ise do rudan Outlook Express uygulamas n n içinde sakl d r ve çok daha kolayd r. Outlook Express farkl kullan c lar için de iflik "kimlikler" oluflturma yetene ine sahiptir. Bu kimliklerin herbiri farkl kullan c lara ait olabilir ve içerikleri bir flifre ile korunabilir. fiifre olmadan o kimli- i açmak mümkün olmayaca ndan, o kimlikle herhangi bir ifllem gerçeklefltirmek de imkans z olacakt r. Peki bunu nas l ayarlayacaks n z? Afla daki ad mlar takip etmeniz yeterlidir: 1. Outlook Express çal flma penceresinin üst k sm ndaki "Dosya" seçene ine t klay n, aç - lan alt menüden "Kimlik De ifltir" fl kk na t klay n. 2. Aç lan pencerede tüm kimlikleri görebilirsiniz. Yeni bir kimlik oluflturmak için önce "Kimlikleri Yönet" ve ard ndan da "Yeni" tufllar na t klay n. 3. Yeni kimlik için gereken ad girin ve "Parola Sor" fl kk - n iflaretlemeyi de unutmay n. Ard ndan da "Tamam" tufluna t klay n. * < PUCU> Burada bahsedilen " leti Kurallar " özellikle çok miktarda mesaj almay bekliyorsan z size hayli yard mc olabilir. Bu kurallar kullanarak nispeten öenmli buldu unuz mesajlar kendinize ay rabilir, di erlerini ise cevapland racak baflka birine iletebilirsiniz. Burada önemli nokta mesajlar n gelir gelmez s n fland r lmas d r, böylece her defas nda mesaj kutusunu düzenlenmifl bir biçimde bulabilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 65

<<< INTERNET B R B LG SAYARDA ÇOK E-MAIL 4. Art k Outlook Express kullan rken kolayl kla farkl kimliklere geçebilirsiniz. Böylelikle siz iflinizi bitirdikten sonra bilgisayar baflkas da rahatl kla kullanabilir ve güvenlik sorunlar da yaflanmaz. Outlook Express uygulamas n n en ilginç özelliklerinden biri de gelen mesajlar istekleriniz do rultusunda düzenleyebilmesidir. Bu ifllev " leti Kurallar " ad yla bilinir ve "Araçlar" seçene inden ulafl labilir. " leti Kurallar " kullan larak gelen mesajlar belirli bir flekilde düzenlemek mümkündür, mesela beirli bir kifliden gelenleri ayr bir klasöre koyabilir, belirli konulardaki mesajlar do rudan silebilir ve benzeri pek çok ifllemin otomatik gerçeklefltirilmesini ayarlayabilirsiniz. Ayr ca bu flekilde düzenlenmifl mektuplarla çal flmak da nispeten daha kolay olacakt r.! < D KKAT> E er ifl ya da evde bilgisayar n z kimseyle paylaflm yorsan z, o zaman farkl kimlikler oluflturman z gerekmeyebilir. Ancak flifreyle korunmayan bir kimli in istismar edilmesinin çok kolay olaca n da unutmay n. Bu arada gerçekten mesajlar - n z görmek isteyen usta bir kullan c y durdurmak istiyorsan z, sadece flifreyle yetinmemeli, mesajlar n içeriklerini de kodlamal s n z. Internet üzerinde bu konuda pek çok yaz l m bulabilirsiniz. Mesajlar n hangi kurala göre s ralanaca bu bölümde ayarlanabilir Bu bölümde s ralanm fl mesajlar üzerine yap lacak ifllemleri tan mlayabilirsiniz Tüm tan mlanm fl kurallar bu bölümde listelenecektir Bu bölüme kural n ismini yazabilirsiniz 66 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

B LG SAYARDA SES MULTIMEDIA VE E LENCE B LG SAYARDA SES Bilgisayar n zda seslerle çal flmak istiyorsan z nelere ihtiyac n z olaca n z burada bulabilirsiniz. Bilgisayar n zda ses kay tlar yapabilmenin d fl nda, mikrofon ve benzeri d fl kaynaklardan al nan sesleri de çalabilir, onlar n üzerinde de ifliklikler yapabilirsiniz. Sesleri de ifltirmek, farkl formatlarda kaydetmek ve benzeri pek çok de iflik ifllemi gerçeklefltirmek elinizdedir. NELER GEREKL? Öncelikle bir ses kart na ihtiyac n z olacak. Piyasadaki modern ses kartlar n n hemen hepsi stereo özelli ine sahiptir, bu gerekli bir özelliktir. Baz bilgisayarlarda ayr ca bir ses kart bulunmaz, gereken ses ifllemcileri anakart üzerine tak - l d r. Bu durum temel ifllevler aç s ndan bir sorun teflkil etmez. Ses kart haricinde genel olarak sisteminiz ne denli h zl ve haf za kapasitesi geniflse, çal flmalar n z o denli kolaylaflacakt r, bunu unutmay n. Sesleri kaydetmek ve duyabilmek için de araçlara ihtiyac n z vard r. Basit bir hoparlör seti ve ucuz bir mikrofon temel ihtiyac görecektir, çok profesyonel çal flmalar yapmayacaksan z afl r pahal malzemeler edinmenize pek gerek yoktur. Bunlar n d fl nda bir de çeflitli yaz l mlara ihtiyac n z olacakt r. Windows iflletim sistemi gereken temel yaz l mlara sahiptir. Bunlar n bafll calar Ses Denetimi, Ses Kaydedicisi ve CD Okuyucusu olmaktad r. Ayr ca Windows Media Player yaz l m da oldukça iflinize yarayacakt r. I < INFO> T pk di er dosya türlerinde oldu u gibi, ses dosyalar n n da kendilerine has ekleri SES DENET M vard r. Bu ekler dosyan n türünü belirler, Windows görev çubu unda küçük sar renkli bir hoparlör mesela.wav ekli dosyalar en eski türlerden biridir. simgesi bulunur. Buna çift t klad n zda Ses Denetimi paneli ekrana gelecektir. Bu panel bilgisayar n zdaki tüm ayg tlar n ses düzeyi ayarlar n yapabilmenizi sa lar. Ayn anda birden fazla kaynaktan gelen ses sinyallerini düzenleyebilme yetene ine sahip olan bu uygulama sayesinde hangi sesin ne denli yüksek ç kaca n ayarlayabilirsiniz. Burada bulunan alan eflit sütunlar halinde parçalara bölünmüfltür, her sütunda farkl bri kayna- n ayar çubu u bulunur. Yatay ayar çubuklar ise hoparlörler aras ndaki ses da l m n yapmaya yarar. Ayr ca "Sessiz" kutusunu iflaretleyerek o ayg t tamamen devred fl b rakabilmek de mümkündür. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 21

<<< MULTIMEDIA VE E LENCE B LG SAYARDA SES "stereo" yapmay seçerseniz, o zaman ses kalitesi yüksek olacakt r, ancak dosya büyüklü ü de bir hayli artacakt r. "Mono" kay t yaparsan z ise tam tersi bir durum söz konusudur. Windows alt nda yap lan ses kay tlar ".wav" format nda kaydedildi- inden hemen her zaman için kaplad klar yer oldukça büyüktür. Ancak bunlar daha sonra MP3 format na dönüfltürerek yerden tasarruf edebilirsiniz. Bu panelde görüntülenen sütunlardan baz - lar n açmak ya da kapatmak isterseniz, o zaman tüm yapman z gereken "Seçenekler" menüsünden "Özellikler" fl kk na t klamak, aç lan diyalog kutusunun alt k sm ndaki bölümden de istediklerinizi iflaretlemektir. Ayr ca kay ttan çalarken ve kaydederken kullan lacak araçlar yine buradan ayr ayr seçebilirsiniz. Her sütunun üzerinde hangi ayg ta ait oldu u belirtilmifltir, bunlar de ifltirerek genel ses düzeylerini ayarlayabilirsiniz. Burada bulunan "Geliflmifl" tuflu ise bas ve tiz ayarlar n yapabilmenizi sa lar. Baz ses kartlar n n 3D ses özelli ini ve baflka ek özelliklerini ayarlamak için de buraya girmeniz gerekebilir. Ses kayd yaparken gözününde tutman z gereken önemli bir unsur vard r. E er kayd I < INFO> MIDI MIDI oldukça eski bir ses dosyas format - d r, art k günümüzde pek az kullan lmaktad r. Bu tür dosyalar n boyutlar oldukça küçüktür ve çalmak için de çok az sistem kayna ay rmak yeterlidir. Ne var ki ses kalitesi de pek yüksek de ildir. Bu tür ses dosyalar na genellikle oyunlarda rastlan r, ancak art k MIDI nin yerini MP3 format al - yor gibi görünmektedir. 22 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE