TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) KBRN
KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları) 2
TANIMLAR Kimyasal harp maddeleri ve zehirli endüstriyel kimyasal maddeler Biyolojik harp maddeleri ve toksinler Radyasyon yayan cihazlar ve radyasyon kazaları Nükleer silahlar 3
TANIMLAR * Kontaminasyon: Personel, araç ve gerecin KBRN harp maddelerine maruz kalarak kirlenmesidir. * Dekontaminasyon: Kontaminasyonun giderilmesi amacı ile yapılan fiziksel ve kimyasal temizleme işlemidir. 4
KBRN Kimyasal üreten tüm fabrikalar Kimyasal depolar Tankerler Kamyon Tren Gemi Boru hatları Salgın hastalıklar Radyoaktif malzeme olan yerler Nükleer reaktörler Terörizm 5
KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları) * Kimyasal Olaylar - Metilizotiyosiyanat kazası, Bhopal Hindistan (1984) - Sarin gazı saldırısı, Matsumoto - Japonya (1994) - Metro sisteminde sarin gazı saldırısı, Tokyo Japonya (1995) - Çeçen teröristlerin tiyatro baskını, Moskova Rusya (2002) - Klor yüklü kamyonlar ile yapılan terörist saldırılar, Irak (2007) * Biyolojik Olaylar - Şarbon salgını, Sverdlovsk - Rusya (1979) - Şarbonlu mektup saldırısı, ABD (2001) * Nükleer/ Radyolojik Olaylar - Atom bombasının atılması, Hiroşima ve Nagazaki Japonya (1945) - Çernobil reaktör kazası, Rusya (1986) - Kobalt-60 kaynak kazası, İkitelli, İstanbul (1998) 6
KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları) 11 Eylül 2001 de Amerika Birleşik Devletleri ne karşı girişilen terörist saldırılar tüm dünyaya yeni yüzyıl terörizminin klasik sınırlar ve coğrafyalar ile sınırlı kalmadığını açık bir biçimde göstermiştir. 7
HİNDİSTAN /Bhopal 3 Aralık 1984 Metil İzo Siyanat (MIC) sızıntısı, 27 ton İlk 2 günde 5 bin kişi öldü, Toplam 20 bin ölü, 150 bin sakat kalan, Firma : Union Carbide Cüzi bir tazminat ödenmiştir 8
İŞARETLEMELER Ör: Nitrojen dioksit 265 1067 Uluslar ararsı No Nitrojen dioksit 9
BÖLGEMİZDEKİ KBRN FAALİYETLERİ KİMYASAL SİLAHLAR BİYOLOJİK SİLAHLAR ISRAEL NÜKLEER SİLAHLAR www.fas.org 10
GERÇEKLEŞME İHTİMALİ GLOBAL KBRN RİSK ANALİZİ RADYASYON YAYAN CİHAZLAR KİMYASAL SİLAHLAR GELİŞTİRİLMİŞ NÜKLEER CİHAZ BİYOLOJİK SİLAHLAR NÜKLEER SİLAHLAR ZAYİAT 100 1.000 10.000 100.000 11
KİTLE İMHA SİLAHLARININ YAYILIMI 2007 12
KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALAR OLAY ÖNCESİ *HAZIRLIK KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI HASTANE ÖNCESİ HASTANE AŞAMASI *ARAMA-KURTARMA ACİL TIBBİ YARDIM * TIBBİ YARDIM ZAMAN 13
KBRN OLAYI MADDİ HASAR CAN KAYIPLARI KİTLESEL YARALANMA PANİK KAOS PSİKOLOJİK ÇÖKÜNTÜ SİSTEMİN KİLİTLENMESİ 14
KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALAR OLAY ÖNCESİ KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI HASTANE ÖNCESİ *ARAMA-KURTARMA ACİL TIBBİ YARDIM HASTANE AŞAMASI ZAMAN 15
KBRN OLAYI SONRASI (HASTANE ÖNCESİ) ARAMA-KURTARMA: Hastane öncesi müdahale sahada gerçekleştiği için, olaya müdahale eden ekipler tüm performanslarını hastanenin sağladığı imkanlar olmaksızın sergilemek zorundadırlar. 16
KBRN OLAYI SONRASI (HASTANE ÖNCESİ) 1. Olayın tanımlanması 2. Olay yerinde tıbbi komuta kontrol 3. Güvenlik ve personelin emniyeti 4. Olay yerinin belirlenmesi ve izole edilmesi 5. Dekontaminasyon 6. Örnekleme ve tespit 7. Triyaj 8. İlkyardım ve tahliye 9. Psikolojik yönetim 10. Basın ve halkla ilişkiler 17
KBRN OLAYI SONRASI (HASTANE ÖNCESİ) 18
KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALAR OLAY ÖNCESİ KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI HASTANE ÖNCESİ HASTANE AŞAMASI *ARAMA-KURTARMA * TIBBİ YARDIM ZAMAN 19
KBRN OLAYI SONRASI (HASTANE AŞAMASI) Herhangi bir KBRN olayından hemen sonra yaralılar olay yerini hızla terk ederler ve ilk 6 saat içinde acil servislere başvururlar. Yaralıların çoğu acil servise yürüyerek, taksi veya kendi özel araçları ile gelirler. Ambulans ile getirilen yaralı sayısı tüm yaralıların sayısına oranla çok azdır. Acil servislere tıbbi yardım için başvuranların çoğu asemptomatik, etkene maruz kalmamış kimselerdir. Bu kişiler hastane kaynaklarının gereksiz yere kullanılmasına neden olurlar. 20
KBRN OLAYI SONRASI (HASTANE AŞAMASI) Acil servise gelen gerçek yaralıların çoğu kontaminasyona maruz kalmıştır. Yaralılara ilk müdahaleyi acil servis çalışanları yapar. Acil servis çalışanları; sekonder kontaminasyon açısından en büyük riski taşıyan gruptur. 21
KBRN OLAYI SONRASI (HASTANE AŞAMASI) KBRN Yaralanmalarında Tıbbi Yönetim: 1) Yaralı kayıt ve kabul 2) Triyaj ve temel yaşam desteği (ABC) 3) Dekontaminasyon 4) İleri tıbbi tanı ve tedavi 5) Tahliye 22
HASTANE HAZIRLIKLARI Hastanenin KBRN olaylarına yönelik bir hazırlığı olmalıdır Hazırlık kapsamında; 1) Hastane KBRN savunma planı oluşturulmalı 2) Personelin tıbbi KBRN savunması konusuna yönelik farkındalığı arttırılmalı 3) KBRN savunma planı kapsamında ihtiyaç duyulan koruyucu donanım, cihaz ve malzeme tedarik edilmeli 4) Düzenli olarak yapılacak KBRN savunma tatbikatları ile plan test edilmelidir 23
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANININ GENEL ÖZELLİKLER Riskleri belirlemeli ve tehditleri tanımlamalı KBRN olaylarına yönelik ve acil servis odaklı olmalı HAP nın alt bileşeni olmalı Hangi müdahale yapılacak, müdahaleyi kim yapacak, kiminle yapacak, ne yapacak, ne ile yapacak sorularına cevap vermeli İlgili kurumlar ile hangi alanlarda işbirliği yapılacağını belirlemelidir. 24
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - I Hastanenin müdahale edebileceği bölgesel riskler ve olası KBRN tehditleri tanımlanmalı Hastanenin imkan ve kabiliyetleri ortaya konulmalı (personel, yatak sayısı, cihaz, ilaç, tıbbi malzeme, deteksiyon-dekontaminasyon cihazları, kişisel KBRN koruyucu donanım, hasta nakil taşıtları) Hangi personelin nerede görev yapacağı belirlenmeli KBRN müdahale ekibi (triyaj, acil tıbbi yardım, deteksiyon ve dekontaminasyon) kurulmalıdır. 25
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - II KBRN savunma planını kimler hazırlayacak, hastanenin KBRN koordinatörü kim olacak? KBRN savunma planını kim, nasıl aktive edecek? Personel geri çağırma planı nasıl işleyecek? Savunma planı aktive edildikten sonra hangi emniyet tedbirleri alınacak? Personel hangi seviyede kişisel KBRN koruyucu donanım kullanacak? KBRN yaralıları acil servis önünde nerede karşılanacak? 26
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - III KBRN yaralılarının triyajını kim yapacak? Triyajı yapılanlara acil tıbbi yardımı kim yapacak, hangi cihaz, ilaç ve malzemeleri kullanacak? KBRN yaralılarına yönelik saptama ve örnekleme işlemlerini kim yapacak, hangi cihaz, malzeme ve yöntemleri kullanacak? KBRN yaralıları nerede ve kim tarafından dekontamine edilecek? 27
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - IV KBRN yaralıları işlem öncesinde nerede soyunacak, işlem sonrasında nerede giyinecek? Dekontaminasyon istasyonu nerede açılacak, istasyonun ihtiyacı olan dekontaminantlar, malzemeler, sıcak-soğuk su, ısıtma, havalandırma ve aydınlatma nasıl karşılanacak? Dekontaminasyon sonrasında ortaya çıkacak tıbbi atıklar ve atık su nasıl uzaklaştırılacak? Acil serviste kırmızı-sarı-yeşil tedavi alanları nerede 28 açılacak, buralarda kimler görev yapacak?
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - V KBRN yaralılarının tedavisinde hangi cihaz, malzeme, ilaç ve antidotlar kullanılacak? İlave cihaz, malzeme, ilaç ve antidot nereden temin edilecek? Durumu stabil hale gelen KBRN yaralıları hangi klinikte yatacak, ilgili klinikten tahliye edilen hastalar hangi klinikte yatacak? KBRN yaralılarına hangi yoğun bakım (yanık) yatakları ve izolasyon odaları tahsis edilecek? Ölüler nerede muhafaza edilecek, defin işlemleri nasıl 29 gerçekleştirilecek?
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - VI KBRN yaralılarının tahliyesi söz konusu olduğunda, yaralılar hangi nakil vasıtaları ile hangi hastanelere nakledilecek? Sekonder kontaminasyonu engellemek için hastanede hangi tedbirler alınacak? Hastane personelinin profilaksisi için hangi tedbirler alınacak? Sağlık hizmetinin kesintisiz olarak sürmesi için destek faaliyetleri nasıl yürütülecek (teknik hizmetler, tıbbi gazlar, 30 temizlik, beslenme, dinlenme, sosyal destek)?
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - VII KBRN yaralıları ve hastane personeline psikolojik destek nasıl verilecek? Hasta yakınları ve üst makamlar kim tarafından ve nasıl bilgilendirilecek? KBRN yaralılarından alınan örneklerin hangisi hastane bünyesinde, nasıl çalışılacak, diğer kurumlara gönderilmesi gereken örnekler ne şekilde gönderilecek? Acil durumlarda ihtiyaç duyulan satın almalar nasıl gerçekleştirilecek? Hangi kurumlar ile işbirliğine gidilecek? 31
PERSONELİN KBRN FARKINDALIĞININ ARTTIRILMASI Öncelikle ambulans servisi ve acil servis personeli olmak üzere hastanede görev yapan hekim, hemşire ve sağlık teknisyenlerine KBRN ajanları, bu ajanlara bağlı yaralanmalar, ajanların tanısı ve tedavileri ile ilgili eğitim verilmeli Belirli aralıklar ile geri beslemeler yapılmalı Ayrıca kişisel koruyucu kıyafet, maske, filtre ve diğer koruyucu malzemelerin kullanımı, triyaj ve dekontaminasyon yöntemleri ile ilgili teorik ve pratik eğitim verilmeli 32
PERSONELİN KBRN FARKINDALIĞININ ARTTIRILMASI Acil serviste KBRN olaylarına yönelik kontrol formu, akış diyagramları ve afiş gibi görsel malzemeler bulundurulmalı Acil servis yöneticileri; gerektiğinde yararlanmak üzere KBRN olaylarına yönelik eğitim almış ve bu olaylara yönelik donanıma sahip uzman ekipler ile işbirliği yapmalı Sağlık personeli tıbbi KBRN eğitimlerine planlanmalıdır 33
HASTANE KBRN SAVUNMA TATBİKATLARI Yılda en az bir kez tekrarlanmalı Diğer kurumlardan destek sağlanmalı Her seferinde başka bir KBRN tehdidine yönelik planlanmalı Tatbikat öncesi masa başı tatbikatlar yapılmalı Tatbikat sonrası alınan dersler ortaya konulmalı Savunma planı güncellenmelidir. alınan dersler doğrultusunda 34
TEDARİK İŞLEMLERİ - Soğuk bölgede görev yapacak personel için C düzeyi koruyucu elbise, partikül maskesi, koruyucu gözlük, nitril eldiven ve kauçuk çizme (medikal firmalar) - Kimyasal koruyucu tam yüz maske ve filtreler (MKEK Maksan AŞ) - B düzeyi koruyucu elbise, butil eldiven ve kauçuk çizme, maske ve solunum sistemleri (iş güvenliği firmaları) - CAM cihazı (TÜBİTAK), radyakmetre (TAEK) 35
DEKONTAMİNASYON GENEL PRENSİPLER Hastalar arındırılmadan hastane içine alınmamalıdır! Arındırma alanının güvenliği çok önemlidir! Hastanenin diğer girişleri kontrol altına alınmalıdır Antidot, antibiyotik stoku yapılmalıdır Enerji ve su ihtiyacı garantilenmelidir Kişisel Koruyucu Ekipman kullanımı gerekir Personel eğitilmiş olmalıdır 36
Elbisenin Sınıflandırılması AJAN SINIFI MİNİMUM KORUNMA DÜZEYİ BİLİNMEYEN A DÜZEYİ SİNİR A DÜZEYİ(1) KABARCIK A DÜZEYİ(2) KAN B DÜZEYİ(3) BOĞULMA B DÜZEYİ(3) BİYOLOJİK C DÜZEYİNDE Yüksek Düzeyli Zerre Hava FİLTRESİ RADYOLOJİK C DÜZEYİNDE Yüksek Düzeyli Zerre Hava FİLTRESİ (1) Yüksek konsantre sinir ajanı zehirlemesine yol açabilir (2) Fazla buhar kabarcıklara yol açabilir (3) A Düzeyi kapalı bir alanda gerekebilir 42
A DÜZEYİ KORUMA 43
44
B DÜZEYİ KORUMA 45
C DÜZEYİ KORUMA 46
D DÜZEYİ KORUMA 47
ssezigen@gata.edu.tr 48
DEKONTAMİNASYON ÜNİTESİ Sabit Dekontaminasyon Ünitesi 49
50
51
DEKONTAMİNASYON 52
53
DEKONTAMİNASYON 54