MARS a YOLCULUK
TARİHÇE Arapça Merih -- Türkçe Bakırsokum ya da Sakit Babil mitolojisinde Nergal Hindu mitolojisinde Mangala Eski Mısırlılar Kızıl Horus İbranicede Ma'adim Çin, Japon, Kore ve Vietnamlılar Ateş Yıldızı
MARS -- Yunan ve Roma mitolojilerinde Zeus ile Hera nın oğlu -- Savaş Tanrısı -- Yunanlar Ares olarak, Romalılar ise Mars olarak adlandırmaktadırlar -- Homeros un İlyada destanında Yunanların onu nefret dolu, ölüm saçan ancak korkak biri olarak tasvir ettikleri yazılmaktadır. -- Savaşçı Romalılar ise onu güçlü bir savaşçı olarak görürler, ona taparlar ve hatta kurbanlar verirler.
1500 ler Danimarkalı astronom Tycho Brahe ----- Mars ın gökyüzündeki konumu 1600 ler Johannes Kepler ----- Mars ın eliptik bir yörüngede dönmesi Galileo Galilei ----- Mars ın teleskopla ilk gözlemi Christiaan Huygens ----- Mars ın ilk resminin çizilmesi ve dönme süresinin hesabı ----- Güney kutup buzullarının farkedilmesi ----- Dünya dışı zeki varlıkların varlığına dair spekülasyonlar
1700 ler Sir William Herschel ----- Eksen eğikliği ----- Atmosfer yapısı 1800 ler Honore Flaugergues ----- Atmosferdeki toz bulutları ----- Kutup buzlarının bahar aylarında erimesi Giovanni Schiaparelli ----- Marsın yüzey haritasını çıkarttı. Kullandığı canali kelimesi yüzünden Marsta zeki yaşam formlarının bulunduğu ve kanallar sistemi inşa ettikleri düşünüldü. Pierre Jules Janssen ve Sir William Huggins ----- Su buharı ve oksijen bulma çalışmaları Asaph Hall ----- Marsın uyduları (Phobos (korku) ve Deimos (panik))
TEMEL BİLGİLER
GEZEGENLERİN ORTALAMA UZAKLIKLARI -- Güneş ten itibaren dördüncü ve Güneş sistemindeki en küçük ikinci gezegendir. -- Dört tane iç gezegenden biridir. Güneş sisteminin ebatlarını bir milyar kat küçültseydik; Yer 2 cm çapında bir bilye Mars 1 cm çapında bezelye Jüpiter greyfurt Saturn portakal Uranüs ve Neptün limon Güneş çapı yaklaşık 2 m olan bir küre
Güneş sistemindeki uzaklıkları bir milyar kat küçültseydik; MARS IN ORTALAMA UZAKLIĞI Dünya -- 150 m, Mars -- 229 m, Jüpiter -- 778 m, Saturn -- 1400 m, En yakın yıldız -- 40000 km uzakta olacaktı!!! Mars Dünya Enberi : 206,655,215 km 147,098,291 km 1.381 AB 0.9833 AB Enöte : 249,232,432 km 152,098,233 km 1.666 AB 1.017 ABr
Mars ın kuzey yarıküresi için mevsimler BİR YIL Gün Gün BİR GÜN Mars eliptik bir yörüngeye sahip olduğu için bazı mevsimler diğerlerine göre daha uzundur. Kuzey yarıkürede bahar ve yazlar daha uzunken güney yarıkürede kış ve sonbahar ayları daha uzun yaşanır... EKSEN EĞİKLİĞİ Kuzey Y.K. Dünya Mars İlkbahar 93 194 Yaz 93 178 Sonbah ar 90 142 Kış 89 154 24 Saat 24 Saat 40 Dakika Dünya ile benzer eksen eğikliğine sahip olduğu için, Mars ta mevsimlere sahiptir!!! Ancak Mars ın 1 yılı daha uzun olduğu için mevsim süreleri de daha uzundur...
-- 26 ayda bir Mars a yakınlaşmaktayız. -- Mars, her 15-17 yılda bir ise Güneş e ve Dünya ya en yakın uzaklığa gelir. -- Önceki buluşma 2003 yılındaydı. -- 18 Mayıs 3 Haziran 2016 tarihleri arası Dünya ya yakın konumda olacak. -- Mesafe 75 milyon km. -- En yakın olacağı diğer tarih 31 Temmuz 2018
Mars ebat olarak Dünya ve Ay arasında bir büyüklüğe sahiptir Kutup yarıçapı Ekvator yarıçapı Ekvator çevresi Ay : 1.735,9 km 1.738,14 km 10.921 km Mars : 3.376,2 km 3.396,2 km 21.339 km Dünya : 6.356,8 km 6.378,1 km 40.075 km
Deimos (panik) 39 km -- 3.5 Mars çapı kadar uzakta -- Yörünge dönemi 30.3 saat -- Doğudan doğar -- Batıdan batması 2.7 gün sürer Ay -- 3500 km -- Her iki uyduda çekim etkisinden dolayı Mars a aynı yüzünü göstermektedir.. -- Phobos un yörünge dönemi Mars ın dönme döneminden hızlı olduğu için aralarındaki çekim kuvveti değişmekte ve gelecekte Phobos un Mars a çarpması beklenmektedir!!! Phobos (korku) 69 km -- 1.5 Mars çapı kadar uzakta -- Yörünge dönemi 7.6 saat -- Batıdan doğar, doğudan batar -- 11 saat sonra yeniden doğar
MARS IN ORTALAMA HACMİ Dünya nın içini doldurmak için en az altı tane Mars gereklidir!!! Mars Dünya Hacim : 1.6 x 10 11 km 3 1.1 x 10 12 km 3 (163 milyar km 3 ) (1.1 trilyon km 3 ) Dünya nın hacminin %15.1 i kadar
MARS IN ORTALAMA KÜTLESİ Mars ın kütlesi Dünya nın kütlesinin onda biri kadardır!!!! Mars Dünya Kütle : 6.4 x 10 23 kg 5.9 x 10 24 kg (642 sextilyon kg) (5972 sextilyon kg)
MARS IN ORTALAMA YOĞUNLUĞU Mars 3,9 kg/m 3 Dünya 5,5 kg/m 3 Mars ın yoğunluğu Dünya nın yoğunluğunun %71 i kadardır!!!!
MARS IN ÇEKİM KUVVETİ Mars ta %62.5 oranında daha az çekim kuvveti hissedilmektedir!!! MARS TA AĞIRLIK Kilo problemi yaşayanlara müjde!!!!! Eğer Dünya da 100 kg iseniz Mars a gittiğinizde 38 kg olarak tartılacaksınız!!!!
MARS IN İÇ YAPISI Yer kabuğu Mars ın çekirdeğinin katı mı sıvı mı yoksa Dünya nın çekirdeği gibi hem katı hem de sıvı bölgelerden mi oluştuğu bilinmemekte... Manto Sıvı dış çekirdek Katı çekirdek -- Çekirdek -- demir, nikel ve % 14-17 civarında sülfürden oluşur. Yarıçapı yaklaşık 1480 km dir. -- Manto -- Tektonik ve volkanik oluşumlardan meydana gelmiş silikattan oluşur. -- Kabuk -- Ortalama kalınlığı 50 km dir (azami kalınlığı 120 km). Tektonik plakalar yoktur, tek parçadır.!!!!!dünya kabuğunun ortalama kalınlığı 40 km dir. Her iki gezegenin boyutları gözönüne alındığında Mars ın kabuğuna göre üç misli daha ince kalır.
Dünya nın atmosferi Mars ın atmosferine kıyasla 100 kat daha yoğundur... %78 Azot %21 Oksijen %1 Diğer %96 Karbondioksit < %2 Argon < %2 Azot < %1 Diğer MARS IN ORTALAMA SICAKLIĞI Donma noktası
YÜZEY YAPISI -- Mars ın tüm yüzey alanı kabaca Dünya daki karalarının toplam yüzey alanına eşittir. -- Bir Mars haritası, okyanusları olmayan bir Dünya haritası kadardır. -- Ay'daki kraterlerle, Dünya'daki volkanlar, vadiler, çöller ve kutuplarla benzerlik göstermektedir... -- Mars ın tüm yüzeyi talk pudrasına benzer bir toz ile kaplıdır -- Mars a kırmızı rengini veren bileşik, oksijen ve demirin bir araya gelmesinden ortaya çıkan demiroksittir. Yani bildiğimiz pastır!!! -- Toz katmanının altındaki kabuk çoğunlukla volkanik bazalt kayalarından oluşmaktadır. -- Mars toprağı aynı zamanda organik maddenin gelişmesi için elzem olan magnezyum, sodyum, potasyum ve klorür içermektedir. -- Bununla birlikte alüminyum, kalsiyum, silikon, demir ve oksijen de mevcuttur.
-- Her iki kutup bölgesinde Dünya dakine benzer geniş buzullar vardır. -- Bu buzullar temel olarak su buzundan oluşmaktadır. -- Yazın kuzey kutbunda 1000 km çapında ve 1.6 milyon km 3 buz oluşur. -- Eşit olarak kutba dağıltılsa 2 km kalınlığında buz oluşur. -- Donmuş karbondioksit su buzuna kıyasla daha ince bir katman oluşturur (Kuzey kutbunda kışın 1 metre) -- Güney kutbunda ise buzulun çapı 350 km ve kalınlığı ise 3 km dir. -- Yaz-kış 8 metre kalınlığında kuru buz vardır. Dünya da -- Kuzey kutbunda 3-20 m kalılığında 2.6 milyon km 3 -- Güney kutbunda 25 and 30 milyon km 3 ve temiz suyun %70 i -- Su buzlarının erimeleri halinde suların Mars ın tüm yüzeyini kaplayacağı ve oluşacak bu okyanusun derinliğinin 11 m olacağı hesaplanmaktadır. -- Ayrıca gezegende kutuptan 60 enlemine kadar donmuş buzlu bir toprak tabakası uzanır. -- Daha dipteki toprak tabakasında büyük miktarlarda ve sıkışık halde tutulmuş (yüzeye çıkamayan) su rezervlerinin bulunduğu sanılmaktadır.
-- Güneş Sistemi ndeki en büyük toz fırtınalarına sahne olan gezegendir. -- Bu toz fırtınaları mahalli bir bölgedeki küçük fırtınalar biçiminde olabildiği gibi, tüm gezegeni kaplar büyüklükteki dev fırtınalar biçiminde de olabilmektedir. -- Bunlar özellikle Mars Güneş e en yakın konumuna geldiğinde oluşmaktadırlar. -- Buzların uçması ve su buharının yoğunlaşması olaylarıyla etkileşim içinde bulunan spiral oluşumlar gözlemlenmiştir
-- Mars'ın iki yarım küresi birbirine benzemez. -- Gezegenin güney kesimi daha yüksektir; daha kraterli bir yapıdadır ve daha eskidir. -- Kuzey yarımküre ise lav akıntılarıyla düzleşmiş ovalar içermektedir!!!! Mars ın kuzey yarımküresine dört milyar yıl önce Ay ın boyutunun %6,6 sı büyüklükteki bir cismin çarpmış olduğunu ileri sürülmektedir. -- Açılan krater bugun Borealis çanağı olarak bilinir ve uzunluğu 10.600 km, genişliği 8.500 km dir. Mars'ın yaklaşık %40'ıdır.
Mauna Kea Hawaii -- Olimpos dağı Güneş sisteminin en yüksek dağıdır. -- Yüksekliği yaklaşık 26 km, taban genişliği 600 km ve krater çapı 26 km dir. -- Pavonis, Arsia ve Ascraeus volkanik dağlarıyla beraber Tharsis Yaylası nda bulunur.
-- Arsia Dağında, volkanının yamaçlarında 7 muhtemel mağara girişi saptanmıştır. -- Bunlar günümüzde yedi kızkardeşler adıyla bilinmektedirler. -- Mağara girişlerinin genişliklerinin 100 m ile 252 m arasında değişmektedir.
Our grand canyon -- Mars Güneş sistemindeki en büyük kanyona sahiptir. -- Denizciler vadisi; 4.000 km uzunluğunda, 200 km genişliğinde olup, 7 km derinliğe sahiptir. Dünyadaki Büyük Kanyon; 446 km uzunluğunda ve yaklaşık 2 km derinliğindedir. Ma'adim Vallis 700 km uzunluğunda, 20 km genişliğinde ve yer yer 2 km derinliğindedir. Bu kanyonun geçmişte bir sıvı su baskınıyla oluştuğu sanılmaktadır.
Hellas çanağının çapı 2100 km, ve derinliği ise 9 km'dir.
MAVİ GÜNBATIMI
MARS GÖREVLERİ 55 Mars görevi yapıldı, 24 tanesi başarılı oldu, gelecekte 7 görev daha var...
Mariner 6 ve 7 (1969) Atmosfer çalışmaları Mariner 4 (1964) ilk başarılı transit geçiş -- ilk fotoğraflar
Mariner 9 (1971) Yörüngeye sokulan ilk başarılı uzay aracı -- Atmosferin kalın ve tüm gezegeni kaplayan bir tozdan oluştuğunu keşfetti. -- Çok şiddetli fırtınalar meydana geldiğini gözledi. Viking 1 ve 2 (1975) Yörüngeye giren ve Mars yüzeyine robot yollayan ilk görevler -- Toprakta silisyum, demir, magnezyum, alüminyum, sülfür, kalsiyum ve potasyum buldu. -- Toprakta yaşam olduğuna dair pozitif sonuç verdi
Mars Odyssey 2001 Sojourner ve Pathfinder 1996 -- Ares vadisine inerek kayaların yapısını analiz etti -- Mars yörüngesinde dolanarak yüzeydeki su dağılımının haritasını çıkarttı -- Su buzunun mikroskobik yaşamı sağlayacak kadar çözülüp çözülmediğini; -- Yaşam için gerekli olan karbon içerikli kimyasalların varlığını araştırdı
Mars Express 2003 -- Güney kutbunda su buzu keşfetti -- Atmosferde metan tespit etti (mikrobik yaşam) -- Amonyak tespit etti (jeolojik veya canlı aktivitesi) -- Mars taki yüzü fotoğrafladı Spirit ve Opportunity 2003 -- Mars'ın geçmişte su anki kadar kuru ve soğuk olmadığını ve yaşam formu oluşmuş olabileceğini keşfettiler. -- Asit göllerinin olduğunu buldular
Curiosity 2011
Columbia Hills, Mars Atacama Desert, Chile Columbia Hills, Mars
Kilauea Volcanoe, Hawaii Olympus Mons, Mars
Dubai, UAE Endurance Crater, Mars
Djado Plateau, Niger Valles Marineris, Mars
Lena Delta, Argentina Holden Crater NE, Mars
Yemen Mars
Niger Mars