Sayı 3, Ekim 2006 Birleşmiş Milletler Ortak Programı örnek çalışma seçildi Rapor hazırlama çalışmaları devam ediyor Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) farklı ülkelerdeki çeşitli örnek uygulamaları biraraya getirmek ve ülkeler arasında bilgi akışını artırmak amacı ile yeni bir çalışma başlattı. Proje ve programların insan hakları temelli yaklaşıma (İHTY) uygun olması gereğinden hareketle, incelenmek üzere tüm dünyadan iki program seçildi. Bu programlardan biri de Turkiye de yürütülen Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) dır. Danışman Nazik Işık UNFPA merkez ofisi tarafından (New York) programın İHTY ile olan ilişkisini detaylı olarak analiz etmek üzere görevlendirildi. Işık söz konusu çalışması kapsamında program ortakları olan Birleşmiş Milletler, İçişleri Bakanlığı, KA-DER Ankara Şubesi ve Hacı Ömer Sabancı Vakfı, valilik ve belediye başkanlıkları ile raporunda yer vermek üzere görüşmeler gerçekleştiriyor. Ayrıca, saha uygulamasını araştırmak Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörü: Toplumsal cinsiyet eşitliği BM nin öncelikli konularındandır Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörü Dr. Mahmood Ayub, gençlik ve toplumsal cinsiyet konularına büyük önem atfediyor. Ayub, BM Ortak Programı (BMOP) Bültenine yaptığı açıklamada, BM Binyıl Kalkınma Hedefleri arasında yer alan kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınların konumlarının güçlendirilmesi amacına yönelik çalışmalara destek BM Mukim Koordinatörü Mahmood Ayub Değerlendirme toplantısı Ankara da yapıldı Güler Sabancı VAKSA nın ortaklığını açıkladı üzere program illeri olan İzmir, Kars, Nevşehir, Şanlıurfa, Trabzon ve Van da programın yerel koordinatörleri ile birlikte Sivil Toplum Kuruluşu yetkilileri ile de görüşüyor. Görüşmeler sonrasında Işık programın İHTY ile olan ilgisinin analiz edileceği bir rapor hazırlayacaktır. Söz konusu çalışma, 2007 yılında UNFPA merkez teşkilatı tarafından dünya kamuoyuna duyurulacaktır. UNFPA tarafından örnek seçilen diğer projeyi ise Mısır da haklar konusunda yürütülen bir çalışma oluşturmaktadır. Hazırlanacak raporlar sonucunda, İHTY projeleri için bir şablon oluşturulacaktır. vermeye devam edeceğini söyledi. Mahmood Ayub Ankara daki yeni görevine 14 Eylül 2006 tarihinde başladı. Mahmood Ayub, açıklamasında, Türkiye de kadınların sosyal ve ekonomik ihtiyaçları hakkında farkındalık yaratılmasının BM nin öncelikleri arasında yeraldığını ve BM nin yaptığı Devamı 4. sayfada BMOP nin Hedefleri İki yılın sonunda aşağıdaki hedeflere ulaş ı lması amaçlanmaktadır: Milyonlarca vatandaş kadınların ve kız çocuklarının hakları konusunda bilgilenecektir. Binlercesi kadınların ve kız çocuklarının hakları konusunda eğitilecektir. Yerel yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşları kadınların ve kız çocuklarının hakları konusunda daha güçlü ve donanımlı olacaklardır. Altı ilde gerçekleştirilecek bu programa vatandaşlar, kamuoyu liderleri, dini liderler, sivil toplum ve özel sektör etkin bir şekile katılacaktır. Sığınakların kurulması, iş olanaklarının yaratılması, meslek eğitimlerine ve kız çocuklarının eğitimine öncelik verilerek yerel etkinlikler artırılacaktır. Yerel ve ulusal düzeyde siyasi ve bütçesel kararlılık artırılacaktır. Altı ilde beş yıllık yerel eylem planları hazırlanmış olacaktır. Programın yürütüldüğü altı il değerlendirilerek kadınların ve kız çocuklarının haklarının korunması konusunda etkin rol oynayan illere kadın dostu kentler sertifikası verilecektir. BMOP birinci dönem değerledirme toplantısı 21 Haziran 2006 da Ankara Hilton Otelinde yapıldı. İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu amaçlarının uluslararası çalışmalarda ortaya konan kadın haklarının tam olarak hayata geçirilmesi olduğunu belirtti. Güler Sabancı, Güler Sabacı İçişleri Bakanı Aksu, eski Devlet Bakanı Akşit, program illeri valileri, Paçacıoğlu (VAKSA) ve UNFPA eski temsilcisi Albrectsen ile birlikte Hacı Ömer Sabancı Vakfı (VAKSA) nın BMOP ortak ları arasına katıldığını açıkladı ve programa destek vereceklerini, başarılı olmak için toplumun tüm kesimlerince konuya doğru teşhis koymanın önemini vurguladı. S a b a n c ı Üniversitesi de programa aktif katı l ı mda bulunacaktır. İçindekiler Biliyor musunuz? 2 BMOP tanıtıldı 2 Kadın dostu şehir 3 BMOP hakkında 4 Yerel yönetim kapasite artırımı 5 Proje Döngüsü Yönetimi 5 Mevzuat çalışmaları 6 Neredeyiz? 6
Biliyor musunuz Biliyor musunuz Biliyor musunuz Biliyor musunuz Türkiye de son dönemde yasalarda yapılan reformlar ve Türkiye nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınlara yönelik yerel hizmetler konusunda bir çok açılım sağlamaktadır. Yerel yönetimlerin, Kadınların toplumsal yaşamın her alanınında söz sahibi olmaları, Kent ve kadın sorunları ve sorumlulukları konusunda bilinçlenmeleri, Kadın bakış açısıyla politikalar oluşturması konusunda desteklenmeleri, Kadınların kentsel yaşama katılma ve kente ait olma duygularının geliştirilmesi, Kadınlara karşı yapılan her türlü ayırımcılığa ve aile içi şiddete karşı güç birliği yapılması, Kadınların sorunlarından, gereksinimlerinden ve beklentilerinden yola çıkılarak, çözüm önerileri ve projeler üretilmesi, önerilerin ve projelerin gerçekleştirilmesine katılma ve katkıda bulunulması ve genelde yerel hizmetlerin yürütülmesinde daha çok sorumluluk üstlenilmesi gibi çok yönlü ve geniş kapsamlı hedefleri ve bunların gerçekleştirilmesine yönelik işlevleri bulunmaktadır. (UNDP, Türkiye, Yerel Gündem 21 Kılavuzundan) Nitekim günümüzde çok sayıda yerel yönetici, kadınların yerel karar alma süreçlerine katılımını stratejik bir öncelik olarak görmektedir. Kadınların ve kız çocuklarının hayatlarının iyileştirilmesi konusunda önder rol üstlenmektedir. Bu kapsamda Türkiye de yerel yönetimlerin işi oldukça kolaydır. Kars da 15-17 Eylül 2006 tarihlerinde üçüncüsü düzenlenen Uluslararası Kafkas Kültürleri Festivali kapsamında yapılan etkinliklerden biri de BM Ortak Programının tanıtımı idi. Toplantıda ayrıca BM nin çeşitli birimleri tarafından toplumsal cinsiyet alanında yürütülen projeler hakkında da bilgi verildi. Program hakkında katılımcılara bilgi veren BMOP Program Yöneticisi Nevin Şenol, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarına birlikte çalışabilecekleri ortak platform oluşturulması yoluyla toplumsal cinsiyet eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel düzeyde uygun ortam yaratılarak ortadan kaldırmayı hedeflediklerini belirtti. Oturumda, yerel düzeyde kadınların karar alma mekanizmalarına katılımını öngören yapılar ve kadınların ve kız çocuklarının spesifik ihtiyaçlarını Anayasa nın 10. maddesi ( Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür ), Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedefleri kapsamında Türkiye nin 2005 yılında hazırladığı Rapora kadınların ulusal ve yerel düzeydeki karar alma mekanizmalarında sayılarının artırılması hedefi konulmuştur BMOP yasal reformların hayata geçirilmesi için çaba harcamaktadır. BMOP nin Kafkas Kültürleri Festivalinde tanıtımı yapıldı BMOP Kafkas Kültürleri Festivalinde tanıtıldı 5393 sayılı Belediyeler Kanunun 9, 13, 14, 15, 18, 20, 21, 23, 24 31 40, 41, 48, 69, 76 ve 77. maddeleri, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasasının 7, 9, 15, 18, 20 ve 21. maddeleri, 5302 sayılı İl Genel Meclisi Yasasının 7, 8, 12, 13, 15, 16, 31, 35 ve 65 maddeleri, Türkiye nin de taraf olduğu Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi nin (CEDAW) 3 maddesi, ( Taraf devletler, politik, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda kadınların erkeklerle eşit olarak insan hakları ve temel özgürlüklerden yararlanmalarını ve bu hakları kullanmalarını garanti etmek, kadınların tam gelişimini ve ilerlemesini sağlamak için yasal düzenleme dahil bütün uygun önlemleri almakla yükümlüdür ), Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi nin (CEDAW) 4/A Maddesi ( Kadınlar ile erkekler ile arasındaki eşitliği fiilen gerçekleştirmeyi hızlandırmak için Taraf Devletlerin aldıkları geçici tedbirler, bu Sözleşmede tanımlanan bir ayrımcılık şeklinde görülemez; ancak bunlar hiçbir şekilde eşitlikçi olmayan veya farklı türden standartların sürdürülmesi sonucunu doğuramaz; fırsat ve muamele eşitliğini sağlama amacı gerçekleştiğinde bu tedbirlerin uygulanmasına son verilir), Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedefleri kapsamında Türkiye nin 2005 yılında hazırladığı rapora kadınların ulusal ve yerel düzeydeki karar alma mekanizmalarında sayılarının artırılması hedefinin konulması, Toplumsal cinsiyet duyarlı yerel yönetimlere hareket alanı sağlayan yasal zemini oluşturmaktadır. karşılamak üzere tasarlanmış yerel hizmet sunum modelleri dünyadan örnekler verilerek katılımcılara aktarıldı. Ayrıca, Sabancı Üniversitesi (SÜ) Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Sibel Irzık, oturumda yaptığı konuşmada toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda dünyada ve Türkiye de sağlanan gelişmeler ve atılması gerekli adımlar hakkında bilgi verdi, SÜ olarak BMOP kapsamında toplumsal cinsiyet eşitliği bilincinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapacaklarını belirtti. UNDP adına oturuma katılan Aslı Şahin de, yürütmekte oldukları Kadın ve Siyaset projesi hakkında bilgi verdi. UNHCR Türkiye Temsilcisi Gesche Karrenbrock da yaptığı konuşmada sınır ötesi işbirliğinin önemi ve kadınların oynayabileceği olumlu rolü vurguladı. Karrenbrock, BMOP ye desteğini toplantıda bir kez daha tekrarladı. Sayfa 2 Sayı 3
Altyapıları ve organizasyonları ile kentler, tarihi, gelenekleri ve cinslerarasında görev bölüşümünü yansıtır. Kadın erkek eşitliğine ilişkin tartışmaların uzun bir geçmişi olmasına rağmen kadınların kentteki yeri ne ilişkin Stokholm tartışmalar ancak 1980 li yıllarda başlamıştır. Kentlerde kadınların yeri nedir? sorusu ile ilintili ilk soru kentin karar alma organlarında ne kadar kadın var? sorusudur. Bu sorunun yanıtı genellikle olumsuzdur. Kaldı ki kadınların belediye meclislerinde ve il genel meclislerinde eşit temsili de sorunu çözmekte yetersiz kalabilmektedir. Çözüm, tüm yerel plan ve politikalara eşitlik perspektifinin yerleştirilebilmesi ve kadınların özel ihtiyaçlarına yanıt verecek yerel hizmetlerin sağlanmasına bağlıdır. Kadın dostu olmak isteyen kentler; kadınların karar alma süreçlerine ve mekanizmalarına katılımını artırmalı; kadın erkek eşitliğini sağlamaya yönelik statejiler geliştirmeli ve uygun araçlarla belirlenen stratejileri yaşama geçirmeli; kadınların gündelik hayatlarını iyileştirmeye yönelik özel politikalar geliştirmelidir. Avrupa Birliği üyesi ülkelerde kadın dostu kentlerin oluşumu için neler yapılıyor? Karar organlarında kadın sayısı artırmaya yönelik çalışmalar yapılıyor, Eşitlik planları hazırlanıyor, Sivil toplumla diyalogun geliştiriliyor, Gençlerin kadın erkek eşitliği konusunda bilinci yükseltiliyor, Cinsiyet eşitliğinin tüm plan ve programlara yerleştirilmesi için bilgi sistemi oluşturuluyor, Toplumsal cinsiyet duyarlı bütçeleme yapılıyor, Belediye operasyonlarında zaman kullanımı (özellikle kadınlar için) göz önüne alınıyor, Kent planlaması ve organizasyonu, kentiçi ulaşım ve konut politikalarını Kadın dostu şehirler Dünyadan örnekler belirler iken kadınların ihtiyaçları gözönüne alınıyor, Yerel hizmetlere erişim kolaylaştırılıyor, Yerel hizmet sağlayıcılara toplumsal cinsiyet duyarlılığı eğitimi veriliyor, Güvenlik ve şiddete karşı mücadelede, kadınlara yönelik şiddeti önleyecek ışıklandırma, acil yardım hattı, vs. gibi altyapı oluşturuluyor, Kadınların spesifik ihtiyaçlarını karşılayacak erişilebilir kaliteli ve ucuz sağlık hizmetleri veriliyor, Spor olanaklarından ve tesislerinden kadınların eşit bir biçimde yararlanmasına yönelik önlemler alınıyor. Helsinki Eşitlik Planı Birinci Helsinki Eşitlik Planı 1996 yılında ikinci eşitlik planı ise 1999 yılında hazırlanmıştır. Planın hazırlıkları Kent Konseyinin Eşitlik Komitesi nden temsilcilerin de bulunduğu bir çalışma grubu tarafından yapılmıştır. Eşitlik Planı iki temel alana (operasyonel, personel) odaklanmıstır Operasyonel Eşitlik Planı yerel nüfusun yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla kent konseyi tarafından sunulan hizmetlere yönelik hedefler koymaktadır. Operasyonel eşitlik planı; yaşanılan çevre, planlama ve konut, refah ve sağlık, çocuk bakımı/eğitim/rekreasyon ve teknik hizmetleri kapsamaktadır. Personel Eşitlik Planı, kent konseyinde insan kaynakları oluşturmada eşitlik ilkesinin gözetilmesidir. Personel Eşitlik Planı, insan kaynaklarının planlanması ve istihdamı, eşit değerde işe eşit ücret ilkesinin uygulanması işgücüne katılımın özendirilmesi, işyerlerinde sağlık ve güvenlik, işe almada eşitlik, aile ve iş yaşamının uyumlaştırılması, çalışanların kararlara katılımı konularını kapsamaktadır. Kent Eşitlik Konseyi bu planların hayata geçirilmesinde önder rol oynamaktadır. Helsinki belediyesi 1999 yılından bu yana belediye hizmetlerinin toplumsal cinsiyet etki analizini yapmaktadır. Helsinki de kız çocuklarının ve erkek çocuklarının özel ihtiyaçlarına yanıt verecek belediye hizmetleri vardır. Kız çocukları için özel merkezler vardır. 500.000 nüfuslu Helsinkide 64 gençlik merkezi bulunmaktadır ve kız ve erkek çocukları bu merkezlerden eşit bir biçimde yararlanmaktadır. Stokholm Kenti Eşitlik Politikaları Eşitlik Planı Stokholm de ilk eşitlik planı 1997 yılında hem genel hem de yerel yönetimin 50 farklı birimi için ayrı ayrı hazırlanmıştır. 2004 yılı eşitlik planının ana hatları şöyledir: Eşit değerdeki işe eşit ücret, ücret eşitşizliklerinin temel nedenlerinden biri olan iş tanımlarının şeffaf bir biçimde yeniden yapılması, özellikle hemşirelik okulları ve spor okullarında verilen teknik ve mesleki eğitimde cinslerarası dengenin sağlanması, kentin kayıt sisteminin geliştirilmesi. Yerel karar verme mekanizmalarında temsil İsveç te hemen hemen tüm siyasi partiler tarafından gönüllü kota uygulaması yapılmaktadır. Stokholm kentinde belediye idari birimlerinde ve belediye meclisinde kadınlar ve erkekler eşit oranda (çoğu zaman daha yüksek oranda kadın temsili) temsil edilmektedirler. Toplumsal cinsiyet eşitliğini kent plan ve politikalarına yerleştirme Toplumsal cinsiyet eşitliği kent plan ve politikalarına yerleştirme uygulamaları önce sağlık sektöründe başlatılmış daha sonra ulaşım sektöründe uygulanmıştır. Stokholm Yerel yönetim tarafından kurumsal kültür ve özel şartlar dikkate alınarak bir model oluşturulmuştur. Model pragmatik temellere oturtulmuştur (en üst düzey çalışanlardan başlayarak toplumsal cinsiyet duyarlılığı kazandırmak, seminerler, konferanslar, eğitimler vs) ve eşitlikçi kültürü destekleyecek etkinlikleri (konserler, sergiler, şiir dinletisi vs.) içermektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliği kent plan ve politikalarına yerleştirme uygulamaları her sektör için kurulan İzleme Komiteleri aracılığı ile izlenmektedir. Stokholm kentinde her türden ayrımcılıkla ilgilenmekle görevlendirilmiş olan bir Sekretarya bulunmaktadır. Dört kamu denetçisi (ombudsperson) cinsiyet, engellilik, cinsel temelli ayrımcılık, cinsel taciz vb. gibi politika alanlarını takip etmektedirler. Stokholm yerel yönetimi toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmalarına yılda yaklaşık 100.000 Euro luk bir bütçe ayırmaktadır. Sayı 3 Sayfa 3
Ayub : BMOP artan sayıda kadının karar mekanizmalarına katılmasını amaçlamaktadır 1. sayfadan devam çeşitli çalışmalarla kadınların konumlarının güçlendirilmesini amacladığını vurguladı. Ayub, BM tarafından bu amaçla yürütülen Haydi Kızlar Okula (UNICEF), Kadına Karşı Şiddete Son (UNFPA) ve Kadın ve Siyaset (UNDP) gibi projelere ilave olarak, süregiden toplumsal cinsiyet eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel düzeyde eşitliğin gerçekleştirilmesine uygun ortam yaratılması yoluyla ortadan kaldırmayı hedefleyen BMOP nin, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları arasında kalıcı ve verimli bir işbirliği sağlayarak herkes için daha iyi bir gelecek hedefine doğru ilerlenmesine katkıda bulunacağını söyledi. BMOP nin Türkiye de BM nin ilk kez uyguladığı bir Ortak Program olduğunu vurgulayan Ayub, bunun kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi için bir fırsat olduğunu belirtti. Ayub, bu bağlamda, BM kuruluşlarının da programın etkin birer destekçisi olduğunu söyledi. Programa mali destek sağlayan ülkelerin (Danimarka, İngiltere, İsveç, İsviçre, Kanada, Norveç) katkılarının çok önemli olduğunu belirten Ayub bir diğer ortağı da Hacı Ömer Sabancı Vakfı (VAKSA) nın oluşturduğunu hatırlattı ve BM Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların konumlarının güçlendirilmesi Bin Yıl Kalkınma Hedefleri arasındadır. Toplumsal cinsiyet eşitliği ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınması için yapılan stratejik bir yatırımdır faaliyetlerine özel sektörün katılmasına büyük önem verdiklerini söyledi. Ayub, Türkiye de özel sektör ülke kalkınmasında çok önemli bir role sahip. Türkiye de, yabancı ortaklara sahip, oldukça dinamik, üretken ve güçlü bir özel sektör mevcut. Özel sektör, çözümlerini küresel ve yerel gelişmelere bağlı olarak kendisi belirler ve böylece bu sorunların çözülmesinde önemli rol oynar dedi. Bu bağlamda, Ayub, özel sektörü temsilen VAKSA nın program ortakları arasına katılmasının büyük önem taşıdığını vurguladı. Kadın-erkek eşitliğinin sadece kadınların değil tüm toplumun sorunu olduğunu söyleyen Ayub, Toplumsal cinsiyet eşitliği ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınması için yapılan stratejik bir yatırımdır dedi. Ayub Dünya genelinde parlamentolardaki kadınların oranında önemli artış gözleniyor. Bu oran 1975 yılında ortalama olarak yüzde 10.9 iken, 2006 da yüzde 16.3 e çıktı. Türkiye de bu oran sadece yüzde 4,6. Türkiye de belediye başkanlarının sadece 0.56 ı, belediye meclis üyelerinin yüzde 2,2 si ve il genel meclisi üyelerinin yüzde 1.81 i kadın. BMOP, kadınların daha fazla oranda karar mekanizmalarında yer almalarını desteklemek amacıyla hazırlandı dedi. İçişleri Bakanlığı nın verdiği desteğe teşekkür eden Ayub, programın başarısının yerel yönetimlerin vereceği desteğe ve sağlayacakları işbirliğine bağlı olduğunu söyledi. İçişleri Bakanlığı programa olan desteğini aktif olarak sürdürüyor. Bakanlık uzmanları ayrıca yerel yönetim kapasite artırma eğitimlerinde mevzuata ilişkin sunum yapıyorlar. Yerel yönetimler de programı aktif olarak destekliyorlar. BMOP hakkında... BMOP hakkında... BMOP hakkında... BMOP hakkında... BMOP hakkında... Yerel yönetimler için eğitim materyalleri hazırlandı Yerel yönetim kapasite artırma çalışmaları kapsamında kullanılmak üzere Kentli Hakları El Kitapçığı, Nasıl Bir Kentte Yaşamalıyız? ve Yerel Yönetimlerde Kadınlara Yer Açmak konulu üç kitapcık hazırlandı. Kitaplarda, kadın dostu yerel hizmetlerin yasal dayanağ ı ve bu hizmetlerin planlamasında göz önünde tutulması gerekli olan hususlara yer verilmektedir. BMOP Ortak Platformu BM Ortak Programı; Türk Hükümetine, yerel yönetimlere, kadın kuruluşlarına ve özel sektöre birlikte çalışabilecekleri bir platform sunmaktadır. Programın kadın ve kız çocuklarının haklarının korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan diğer çalışmalarla da işbirliğini öngörmesi, bir diğer önemli açılımdır. Program bütçesinin üçte birini BM, üçte birini VAKSA ve üçte birini iki taraflı donörler karşılamaktadır. VAKSA ayrıca, 2007 sonbaharında başlatılacak küçük hibe programının finansmanını da karşılayacaktır. Programa, BM, donör ülkeler ve özel sektörün yanısıra yerel yönetimlerin katkı yapması da öngörülmektedir. Bu bağlamda İçişleri Bakanlığı ve yerel yönetimler program faaliyetlerini ayni katkıları ile desteklemeye başlamışlardır. Yerel Kolaylaştırıcılar göreve başladı Ortak Programın önemli bir unsurunu da yerel yöneticiler ve sivil toplum kuruluşları ile yakın işbirliğinin gerçekleştirilmesi oluşturmaktadır. Bu amaca yönelik olarak İzmir de Semra Ulusoy, Kars da Sibel Alp Argunhan, Nevşehir de Huriye Karabacak, Şanlıurfa da Tülay Yılmaz, Trabzon da Sinem Mısırlıoğlu, Van da ise Ayşe Sargın Temmuz ayı itibarıyla göreve başladılar. Van yerel yönetim kapasite artırma eğitimi Sayfa 4 Sayı 3
Yerel Yönetim Kapasite Artırma Çalışmaları Yerel yönetim kapasite artırma çalışmalarının ilki 4-5 Eylül 2006 tarihlerinde Kars da gerçekleştirildi. Kars Valisi Mehmet Ufuk Erden ve Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu toplantının açılışına katıldılar Açılış oturumuna Vali Mehmet Ufuk Erden ve Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu nun katıldığı toplantıda katılımcılar, herkes için daha iyi bir gelecek amacıyla Kars da kadınların ve kız çocuklarının haklarının korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmaların ortaya konduğu atölye çalışmalarına etkin bir şekilde iştirak ettiler. Çeşitli kamu kuruluşlarından 30 a yakın yetkilinin katıldığı kapasite artırma çalışmalarında, Kadın dostu belediye hizmetleri başlığı altında yapılan çalışmalarda cinsiyet eşitliği ve yerel sorunlar ve çözüm önerileri konularında sunumlar ve atölye çalışmaları yapıldı. Söz konusu eğitim 14-15 Eylül 2006 tarihlerinde Van da ve 20-21 Eylül 2006 tarihlerinde Trabzon da tekrarlandı. Söz konusu çalışmalar Kasım ayında tamamlanacaktır. Bir sonraki aşamada ise yerel yöneticilerin kadın ve kız çocuklarının özel ihtiyaçlarına cevap verecek yerel hizmet sunum raporu hazırlıklarına eğitimler ve atölye çalışmaları yoluyla destek olunacaktır. Program kapsamında daha sonra, kadın kuruluşlarının ve yerel yöneticilerin ayrı ayrı hazırladıkları istem ve sunum odaklı yerel hizmet raporları biraraya getirilerek, ortak bir yerel hizmet sunum raporu hazırlanması öngörülmektedir. Hizmet sunum raporlarının girdi olacağı beş yıllık yerel eylem planlarının hazırlanması için yine tüm tarafların bir araya geldiği atölye çalışmaları gerçekleştirilecektir. Yerel eylem planlarının ilk yıl uygulamalarına da önceden belirlenen kriterler çerçevesinde Ortak Program aracılığı ile destek olunacaktır. Yerel yetkililerin atölye çalışmalarına yaptıkları katkılar, Sivil Toplum Kuruluşları ve yerel yönetimlerin ortaklaşa oluşturacakları beş yıllık yerel eylem planının ana hatlarını oluşturacaktır. Katılımcılar atölye çalışmalarında kadınlara daha iyi yerel hizmet imkanlarını değerlendirdiler (VAN) Proje Döngüsü Yönetimi Eğitimi devam ediyor İlki 21-24 Ağustos 2006 tarihlerinde Van da gerçekleştirilen Proje Döngüsü Yönetimi (PDY) eğitimi çalışmalarına program illerinde devam ediliyor. Proje Döngüsü Yönetimi Eğitimi (PDY) program illerinde yeni bir yaklaşım açısından uygulamaya konmuş bulunuyor. Sivil Toplum Kuruluşu ve yerel yönetim yetkililerinden oluşan gruplara verilen eğitim sayesinde tarafların birlikte çalışmaları Sayı 3 İzmir PDY Eğitimi 20-23 Eylül 2006 teşvik ediliyor ve ileride yapılması öngörülen işbirliğinin temelleri atılmış oluyor. PDY eğitiminin bir diğer özelliği de çalışmalarda kullanıma açılmış çeşitli fonlara yönelik gerçek projeler üretiliyor olmasıdır. Dahası, eğitimi veren BM danışmanı, isteyen katılımcıya, kadınlara yönelik bir proje dökümanı hazırlama konusunda da yardımcı oluyor. Bu yeni yaklaşım, program hedeflerinden olan, STK ve yerel yönetimlerin kadınlara duyarlı politikalar ve uygulamalar geliştirmek amacıyla işbirliğini artırmaları amacına katkıda bulunuyor. STK ve yerel yönetim işbirliği, kalıcı ve uygulanabilir çözümlerin hayata geçirilmesi açısından büyük önem taşıyor. Eğitimin bir amacı da, hem STK lara hem de yerel yönetimlere kaynak bulma yönünde yeni açılımlar edinmeleri imkanı sunmaktır. PDY eğitimi çalışmalarına 3-6 Eylül 2006 tarihlerinde Şanlıurfa da, 20-23 Eylül 2006 tarihlerinde ise İzmir de devam edilmiştir. Program illerinde yürütülen PDY eğitimi çalışmaları Kasım ayında tamamlanacaktır. Sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimlerin karşılaştıkları engellerin bir bölümünü de projeleri için yeterli kaynak bulamamak veya bu kaynaklara ulaşamamak oluşturmaktadır. Yapılacak eğitim çalışması ile kaynaklara ulaşımın sürekli kılınması, toplumsal ihtiyaçları karşılayıcı projeler üretilmesi ve kadın dostu yerel hizmetlere katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Teorik bilgileri takiben katılımcılar grup çalışmalarında proje yapma imkanı buldu (Şanlıurfa) Sayfa 5
Program kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler -Ulusal tanıtım toplantısı, Ankara (7 Mart 2006) -Kamuoyu araştırması sonuçlarının alınması, 6 il (Mart 2006) -Yerel yönetimler tarafından hazırlanan Stratejik Planlara toplumsal cinsiyet perspektifini yerleştirmeyi öngören Genelge hazırlığı, Ankara (Nisan 2006 - Ağustos 2006) -Ortaklarla Toplantılar, 6 il (Mayıs 2006) -Kadın kuruluşlarına toplumsal cinsiyet eğitimi, 6 il (Mayıs 2006) -Kadın kuruluşlarının yerel hizmet raporu hazırlık atölye çalışmaları, 6 il (Mayıs - Haziran 2006) -Ortak Programın ilk 6 aylık gözden geçirme toplantısı ve Hacı Ömer Sabancı Vakfı nın Ortak Programa katılımının kamuoyuna duyurulması, Ankara (21 Haziran 2006) -Yerel yöneticilere verilecek toplumsal cinsiyet eğitiminin, eğitim materyalinin ve programının hazırlanması, Ankara (Temmuz - Ağustos 2006) -Yerel yönetimlere ve kadın kuruluşlarına verilecek proje döngüsü yönetimi eğitiminin, eğitim materyalinin ve programının hazırlanması (Temmuz - Ağustos 2006) -Yerel Yöneticilere ve Sivil Toplum Kuruluş yetkililerine Proje Döngüsü Eğitimi verilmesine başlanması (Ağustos 2006) _İçişleri Bakanlığının 2006/67 sayılı genelgesinin yayımlanması (18 Ağustos 2006) - Yerel yöneticilere kapasite artırım eğitimi verilmesine başlanması (Eylül 2006) -Kafkas Festivali kapsamında BM Ortak Programının Kars halkına tanımı (15 Eylül 2006) Neredeyiz? Yayımlayan: Birleşmiş Milletler Ortak Programı Tel: 312-454 11 85 WWW.BMKADINHAKLARI.ORG Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik mevzuat çalışmaları devam ediyor Türkiye de son yıllarda toplumsal cinsiyet eşitliği yönünde atılan yasal adımlar çerçevesinde uygulamaya yönelik esaslar hükümet tarafından hayata geçiriliyor. Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleriyle Töre ve Namus Cinayetlerinin Önlenmesi için Alınacak Tedbirler ve Ortak programa yönelik olarak yayımlanan Kadın ve Kız Çocuklarının Hakları genelgeleri bu yönde yapılan çalışmaların son örneklerini oluşturuyor. Kapasite artırma eğitiminde uluslararası anlaşmalara da değiniliyor (Kars) Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik çerçevesinde, yerel yönetimlere, beş yıllık stratejik planlarına, kadın dostu etkinlikleri de eklemeleri zorunluğu getiriliyor. Kapasite artırma çalışmalarımız kapsamında, İçişleri Bakanlığı yetkililerince yerel yönetim çalışanlarına stratejik planlamaya kadın dostu uygulamaların nasıl ekleneceği hususunda ayrıca eğitim veriliyor. Ayrıca İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 2006/67 sayılı genelge ile de yerel yönetimlerden Ortak Program bağlamında kadınlara yönelik faaliyetlerin artırılması ve faaliyetlere kadınların ve kadın kuruluşlarının katılmasının ve katkıda bulunmasının teşvik edilmesi istenmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi nde oluşturulan Töre ve Namus Cinayetlerini İnceleme Komisyonu çalışmalarını sürdürmektedir. Bir yeni aşama olarak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayımlanan bir genelge ile kamu kurum ve kuruluşları çocuk ve kadınlara yönelik şiddet hareketleriyle töre ve namus cinayetlerinin önlenmesi için alınacak tedbirler hususunda Ulusal mevzuat eğitim çalışmalarında bir kez daha vurgulanıyor (Van) ayrıntılı olarak görevlendirilmiştir. Program hedefleri arasında yer alan kadınlara duyarlı yerel hizmet anlayışının yaygınlaştırılması ve süregiden toplumsal cinsiyet eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel düzeyde eşitliğin gerçekleştirilmesine uygun ortam yaratılması yoluyla ortadan kaldırma amacına yönelik olarak atılmış bu önemli adımlar, program ortakları arasında yürütülmekte olan işbirliğinin gelişerek ve artarak kapsamlı bir şekilde devam ettiğinin en iyi göstergelerinden biridir. Birleşmiş Milletler Ortak Programı (BMOP), altı ilde yürüttüğü çalışmalarda önemli ilerlemeler katediyor. Hedeflerinden biri de Sivil Toplum Kuruluşları ile yerel yönetimler arasında işbirliğinin artırılarak kalıcı hale getirilmesi olan BMOP, süregiden toplumsal cinsiyet eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel düzeyde eşitliğin gerçekleştirilmesine uygun ortam yaratılması yoluyla ortadan kaldırmayı hedefliyor. Program çalışmaları bu hedefe doğru emin adımlarla ilerlemesini sürdürmektedir. Program ortakları arasına Hacı Ömer Sabancı Vakfı (VAKSA) nın da katılmasıyla özel sektör de çalışmaların aktif ortaklarından biri haline gelmiştir. Özel sektör ortaklığı bununla da sınırlı kalmayacaktır. Yerel eylem planlarının hazırlanmasında ve uygulanmasında, il ticaret ve sanayi odaları gibi meslek kuruluşları ile ortak çalışmalara hız verilecektir. Türkiye de bir ilki oluşturan Ortak Program, ortaklar tarafından sağlanan katkının seviyesi ne olursa olsun kaynakların Trabzon da yapılan yerel yönetim kapasite artırma birleştirilmesi sonucu çok yararlı sonuçlar eğitiminin açılışını Vali Hüseyin Yavuzdemir ve sağ lanabileceğ ine iyi bir örnek Belediye Başkanı Volkan Canalioğlu yaptı oluşturmaktadır. Programa sağlanan desteğin artarak sürmesi ve ileride de benzer işbirliği imkanlarının geliştirilmesi Türkiye nin Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedeflerine daha emin adımlarla yaklaşmasına önemli bir destek olacaktır. Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınların konumlarının güçlendirilmesi Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedefleri arasında yer almaktadır. Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedeflerini aşırı yoksulluk ve açlığın ortadan kaldırılması, evrensel ilköğretimin gerçekleştirilmesi, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınların konumunun güçlendirilmesi, çocuk ölümlerinin azaltılması, anne sağlığının iyileştirilmesi, HIV/AIDS, sıtma ve öteki hastalıklarla mücadele edilmesi, çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması, kalkınma için küresel ortaklık geliştirilmesi oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Türkiye Temsilciliği bu alanlarda var olan durumun daha da iyileştirilmesi amacıyla Türkiye de çeşitli projeler yürütmektedir. Sayfa 6 Sayı 3