Yaratıcı Düşünme Teknikleri Eğitim Özeti İnovasyon nedir? İnovasyonu ürünlerde, hizmetlerde ve süreçlerde katma değer yaratacak değişikliklerin ve yeniliklerin gerçekleştirilmesi olarak tanımlayabiliriz. Yenilikçilik sözcüğü de inovasyonla aynı anlamı ifade etmektedir ve Türkçedir. İnovasyon, Yenilikçilik ve Yenileşim in aynı kavramı ifade eden 3 ayrı sözcük olduğunu söylemek mümkündür. İnovasyonu 2 kategoriye ayırabiliriz: a) Üründe veya hizmette küçük iyileştirmelerin sağlandığı adımsal inovasyon. b) Yepyeni bir konseptin oluşturularak genellikle başka bir ürün/hizmet/süreç modeline geçildiği radikal (çarpıcı) inovasyon. Sabit hatlı dijital telefonlarda yapılan iyileştirmeler genellikle Adımsal İnovasyon sınıfına girerken, sabit hatlı telefonlardan cep telefonlarına geçiş bir Radikal İnovasyon örneğidir. Çarpıcı inovasyona geçiş birçok handikabı da beraberinde getirdiğinden, iyileştirilme aşamalarının çoğu tamamlanmamış eski ürüne göre katma değeri başlangıçta düşük olabilir. Bu tür durumlarda bu yeni ürün/hizmet/sürece Adımsal İnovasyon uygulanır ve katma değeri yükselir. İlk cep telefonları son derece büyük, ağır ve çekim alanları ve fonksiyonları yetersiz iken, yapılan Adımsal İnovasyon uygulamaları sonucunda bu telefonlar kamera, fihrist, MP3 çalar, radyo, GPRS gibi birçok fonksiyonu içeren bugünkü konumlarına ulaşmış, katma değerleri artmıştır. 2 veya 2.5 nesil cep telefonlarından 3. nesil cep telefonlarına geçiş de belirli ölçüde Radikal İnovasyon örneğidir.
İnovasyonun yaratıcı düşünmeden farkı nedir? İnovasyon, yaratıcı bir fikri üretmenin çok daha ötesinde bir süreci ifade eder. İnovasyon içerisinde orijinallik, farklılık, değişiklik ve yenilik barındırdığı için yaratıcı bir fikirden kaynaklanır. Ancak, burada önemli olan bu yaratıcı fikri yaşama geçirmek, yani ürüne, hizmete ve sürece dönüştürebilmek ve de bundan bir kâr elde etmek gerekliliğidir. Eğer yaratıcı bir fikir uygulamaya yansıyamamışsa, kâr yani ticari bir başarı getirememişse veya topluma bir fayda üretmemişse inovasyon olarak kabul edilmemelidir. Yaratıcılık ile yenilikçilik (inovasyon) arasındaki en önemli farklılık budur. Bu bağlamda, yaratıcı bir fikrin inovasyona dönüştürülmesi genellikle ciddi bir seçme, projelendirme ve planlama sürecini ve çaba sarf etmeyi beraberinde getirir. Thomas A. Edison un Dehanın %1 i ilham, %99 u terdir/emektir. derken kastettiği de böyle bir zorluktur. Diğer taraftan, inovasyonu sadece orijinal tanımındaki kâr getirme kriteri ile sınırlandırmak doğru olmaz. Bir Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projesi çerçevesinde yenilikçi fikirlerle firma kendisine direkt olarak kâr oluşturmasa bile topluma bir katkı sağlayabilir. Böyle düşünüldüğünde, bir projenin bir yenilik getirerek başarılı olması halinde, işletmeye kazanç dışında topluma da bir kazanç sağlamasının, ya da bir Bakanlığın kâr üretmese bile yeni bir projeyle topluma katma değer yaratmasının, değişim getiren Atatürk devrimlerinin de yenilikçi birer faaliyet olduğunu belirtebiliriz. Herkes yaratıcı olabilir mi? Yanıt kısaca: Evet! Sanılanın aksine, doğuştan gelen kimi yetiler kısmen önemli rol oynasa da, yaratıcılık, üzerinde çalışılarak geliştirilen bir yetenektir. Yaratıcılık kişinin genetik yatkınlığıyla direkt olarak ilgilidir ama hangi seviyede olursa olsun bu genetik özellikleri geliştirilebilir. Kişi farklı bakış açıları kazanarak, değişik perspektiflerle bakma egzersizleri yaparak ya da bazı teknikleri kullanarak yaratıcılık yetkinliğini geliştirebilir. Kimi egzersiz ve tekniklerin yardımıyla ve ciddi bir çalışma disiplini sayesinde çok daha yaratıcı hale gelebiliriz. Ayrıca, kişinin genel kültürünün, gözlem yeteneğinin, öğrenme isteği ve merakının yüksek olması yaratıcılığını direkt olarak olumlu etkilemektedir. Örneğin; ünlü karikatürist Erdil Yaşaroğlu birçok farklı konuya çok meraklı bir kişidir ve birçok karikatüründe ansiklopedik bilgilerin yarattığı çağrışımları kullanmaktadır.
Yaratıcı fikrin yenilikçi bir ürün, hizmet veya sürece dönüştürebilmesi için de ayrıca azim, kararlılık, projelendirebilme, ikna gibi başka yeteneklerin de devreye girmesi gerekmektedir. Herkes yenilikçi olabilir mi? Kendi kendimize koyduğumuz zihni sınırlamaları aşan herkes yenilikçi olabilir. Yeter ki bu konuda kendine olan inancını, azmini, çabasını yitirmesin; kaynaklarını, zamanını etkin kullansın ve bunlarla ilgili planlamaları doğru yapsın. Fikirler iyi bir ürüne, hizmete veya sürece dönüşmeleri sürecinde genellikle birçok zorlukla karşılaştıkları için, burada kişilerin veya kurumların girişimcilik, planlama ve pazarı iyi hissedebilme yetenekleri de ön plana çıkmaktadır. Her iyi fikir kâr getirmeyeceği gibi, böyle olanlar dahi belli bir yatırıma, sabra ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Ortaya atılan ilk fikrin içerisindeki yaratıcı ve yenilikçi olabilecek olumlu öz alınıp geliştirilmeli, daha sonra da buna destek verilip bunlar gerekirse bir ekip çalışmasıyla inovasyona dönüştürülmelidir. Özetle, herkes yenilikçi olabilir Ama bu süreç yaratıcı olmaktan çok daha fazlasını gerektirir. Ayrı bir uğraş, çaba, bilgi donanımı, araştırma ve tüm kaynakları ve zamanı etkin planlama gereklidir. Zihni sınırlamalara yenilmeyen bir azim ve sabır bu işin anahtarıdır.
Yaratıcı Düşünme Teknikleri 1. Tersyüz Et Tekniği Yaratıcı süreçte son derece yararlı ve çarpıcı sonuçlar veren metotlardan birisi ele alınan problem/üründeki tüm varsayımları birer birer tersine çevirmek ve tamamen farklı bir patikadan çok daha yaratıcı çözümlere gitmektir. 2. Nitelikleri Sıralama Nitelikleri Sıralama yönteminin temeli; basit bir gerçeğe dayanır. Bizler sorunu, ürünü, kavramı sadece adı üzerinde çalışarak değerlendirdiğimizden, bu kavramın içerdiği nitelikleri teker teker ele alma şansını kaçırırız. Diğer taraftan, zihnimiz kalıplar ve kodlamalar aracılığıyla düşünür. Kodlanmış, kısaltılmış bir isim veya sıfatla iletilmekte olan bir kavram da, bu kavramın içerdiği tüm özellikleri zihnimizde canlandırmak için yeterli olmayabilir. Dolayısıyla, bir kavram üzerinde tam anlamıyla düşünebilmek için onu kodlanmış halinden çıkartarak tüm unsurlarını görebileceğimiz ve bunların üzerinde ayrıntılı çalışma yapabileceğimiz bir duruma aktarmamız gerekir. Ele alınan sorunu veya ürünü önce parçalayıp sonra yeni bir düzende birleştirerek çözüme ulaşmanın temelini oluşturan yöntemlerden biri, Nitelikleri Sıralama metodudur. Nitelikleri Sıralama yönteminde geliştirilmesi düşünülen mevcut ürün veya sistemin nitelikleri belirlenir, bu nitelikler altında olabilecek farklı özellikler sıralanarak parçalar çoğaltılır ve özelliklerin farklı bağlantılarla birleştirilmesiyle ortaya çıkabilecek kombinasyonlar incelenir.
İnovasyon Türleri Nelerdir? Yenilikçiliği ürün, hizmet, süreç ve organizasyonun kendisinde yapacağımız değişikliklerle farklı boyutlarda gerçekleştirebiliriz. Bu 4 farklı alanda yapılacak değişimlerden katma değer üretmemizi belirtecek şekilde yenilikçiliği 4 türe ayırabiliriz: a) Ürün inovasyonu: Firmalarının kârlarını arttıran yenilikçi ürünleri örnek olarak verebiliriz. b) Hizmet inovasyonu: Müşteri nezdinde yapılan yenilikler, hizmet inovasyonu örneğidir. c) Süreç inovasyonu: Firmaların üretim, satın alma, tedarik ve teslimat süreçlerindeki adımları kısaltarak ve/veya hızlandırarak, mal veya hizmet üretimini kısaltarak, ürün/hizmetlerin iç veya dış müşterilere sunumunu hızlandırarak gerçekleştirilen inovasyonlardır. d) Organizasyonel inovasyon: Kendine ait üretimi olmayan firmaların da iyi bir organizasyon sistemi kurarak satış başarısı yakalayabilmesini sağlayan inovasyonlardır. Kurumlarda İnovasyon Süreci Nasıldır? Genellikle dört aşamalı bir süreç kullanılmaktadır: 1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama 4. Aşama Problemin Doğru Teşhisi Doğru Konunun Belirlenmesi Yaratıcı Fikirlerin, Çözümlerin Oluşturulması Fikirlerin Değerlendirilmesi, Seçilmesi Projelendirme, Uygulamaya Geçirme, Kurumda Yaygınlaştırma, Müşteriye Sunma Gerekirse Hizmetin/Sürecin/ Projenin Revizasyonu
1. Adım: Problemin doğru tanımlanması, konunun, inovasyon yapılacak alanın doğru belirlenmesi İlk aşamada ele alacağınız konuyu çok iyi tespit etmeniz gerekir. Örneğin; karşınızda ürünün fazla büyük olması, hizmetin yavaş olması, ürünle/hizmetle ilgili bir kalite sorunu, süreçlerde üretim süresinin uzunluğu, işçilik maliyetlerinin yüksekliği, kayıp oranlarının yüksekliği vb. gibi bir problem varsa, bu sorunun kök nedeninin çok iyi irdelenmesi bu aşamada yapılır. Bu aşamada, iki önemli nokta vardır: a) Ele alınacak problemin ille de klasik tanımda bir problem olması, yani müşteriden gelen bir şikâyet olması gerekmez. Etkinliği veya verimliliği geliştirebilecek her konu, ele alınabilecek bir problemdir aslında. Örneğin, bir projektör üreticisiyseniz ve müşterileriniz ürünlerinizden memnunsa, bu sizin ürünü daha da ileriye götürmeyeceğiniz, iyi performans gösteren ürününüzü bir problem olarak algılamayacağınız anlamına gelmez. Texas Instrument tarafından yeni geliştirilen ve piyasaya sunulacak yeni cep telefonlarında kullanılması beklenen çip, cep telefonlarının projektör fonksiyonunu da içinde barındırmasına olanak tanıyor. Texas Instrument böyle bir ürünü geliştirirken nihai müşterilerin kendisinden bu spesifik ürünü geliştirmesini beklemedi. b) İçe doğru (convergent) düşünme stili gerektiren problemin bu teşhis aşaması, ülkemizde çok hızlı geçiştiriliyor ve sorunun veya konunun kök nedenine inilmiyor. Bu tutuma örnek olarak, firmalarımızda son yıllarda özellikle işe yeni giren genç kitlelerin devir hızlarının (işten ayrılma hızı) artmasındaki reaksiyonları verebiliriz. Firmalarımızın bu probleme inovatif çözümü ise İşe Alım Bölümleri ni takviye etmek şeklinde. Birkaç firma hariç kimse Burada ne sorun var da sirkülâsyon hızı yüksek? diye irdelemiyor. Dolayısıyla, ülkemizde bu aşamaya özel bir önem verilmesi gerekiyor. Sorunun, konunun çok net ve iyi teşhis edilmediği hiçbir inovasyon süreci sonraki aşamalarındaki başarının yardımıyla toplamda başarılı olamaz.
2. Adım: Yaratıcı fikirlerin ve çözümlerin oluşturulması: Bu aşamada belirlenen konu/problem üzerinde dışa doğru serbestçe ve engellenmeden düşünerek olabildiğince fazla sayıda farklı fikir üretmek gerekiyor. Ülkemizde kullanılmadığından 2. aşamanın üreme performansı düşük olsa da, burada kullanılabilecek birçok teknik var ve çok işe yaramaktadırlar. Burada gerekli yetkinlikler hem 1. hem de 3. aşamalardan çok farklıdır. Öneri Sistemleri nde fikirlerin ortaya konması da bu aşamanın bir parçasıdır. 3. Adım: Fikirlerin doğru değerlendirilmesi ve seçilmesi: Bu aşamada 2. aşamada ortaya atılan fikirler, bu sefer daha mantıklı ve eleştirel bir gözle irdelenir; aksaklıkları bulunur; yine de yaşatılmaya çalışılır. Fikirlerin değerlendirme kriterlerini, gerek ele alınan ürün, hizmet veya sürecin özelliğine, gerek kurum kültürüne, gerekse de inovasyonun sunulacağı kitlenin karakteristiğine göre, yani farklı durumlarda farklı şekillerde belirlemek gereklidir. 4. Adım: Projelendirme ve uygulamaya geçirme (Firmada yaygınlaştırma veya müşteriye sunma) Firmanın; zaman, önceliklendirme, ekip çalışması ve müşteri ilişkileri konularında ne kadar yetkin olduğu ve projelendirme sürecini ne kadar iyi koordine edebildiği gibi operasyonel mükemmeliyet konuları bu aşamadaki başarıyı etkilemektedir.
İnovasyonda şansın rolü var mıdır? Yaratıcı bir fikir genellikle, zihnin daha önce ulaşmadığı bir zihni bağlantıya ulaşması veya daha önce kurulmamış bir bağlantıyı kurmasıyla ortaya çıkıyor. Burada, doğal olarak tesadüflere de rastlanıyor. Örneğin; poşet çay 1904 yılında Thomas Sullivan tarafından, patates cipsi de 1853 yılında George Crum tarafından yüzeylerin kir tutmalarını engelleyen Scotchguard ise 1952 yılında 3M araştırmacısı Patsy Sherman tarafından yanlışlıkla bulunmuş ürünlerdir. Bizim çalıştaylarımızdan birisinde de ciddi bir inovasyon sayılabilecek teknolojik bir ürünün temel konsepti bir yanlış anlama sonucunda ortaya çıkmıştı. Dolayısıyla, zihnin erişemediğimiz bölgelerine eriştirebildiği için hata ve/veya şans, fikrin doğuşu aşamasında işe yarayabiliyor. Genel anlamda beyin fırtınası da, beynin normal şartlarda bir şekilde erişemediğimiz bağlantılarına ve bölgelerine ulaşmamızı sağlamaktadır. Ancak inovasyonda esas önemli olan, parlak bir fikri düşünebilmekten daha çok onu ticari ve başarılı bir ürün, hizmet veya sürece dönüştürebilmektir. Thomas A. Edison dünyanın 2. en fazla patent sahibi kişisidir (sıralamada birinci kişi Japon Dr. Yashiro Nakamatsu dur). Ancak, inovasyona dönüşmüş icatlarının birçoğu orijinalinde kendi fikri değildir. Örneğin, ampul sanılanın aksine Edison un fikri değildir. Joseph Swan adlı bir İngiliz bilim adamınındır. Ancak, uzun denemeler ve geliştirmeler sonucunda onu ticari olarak satılabilir ürün haline getiren Edison olmuş, başkalarının zorlandığı inovasyon sürecini iyi yönetebilmiş ve ürün üzerinden ciddi bir gelir de elde etmiştir. Özetle; yaratıcı bir fikri şansın yardımıyla buluyor olabilirsiniz. Ancak, bunun inovasyona dönüşmesi çaba, emek, bilgi, cesaret ve süreç yönetimi gerektirir ki, burada şanstan çok daha fazlası gerekir.
Klasik Beyin Fırtınası Beyin Fırtınası katılımcıların bir kavram/problem/ürün hakkında hiçbir kısıtlamaya tabi olmadan akıllarına gelen fikir ve kavramları serbestçe dile getirdikleri grup çalışmasıdır. Beyin fırtınası, beynin özellikle sezgisel, birleştirici, iletişimsel sağ bölümünden ve katılımcıların birbirleriyle etkileşiminden daha da fazla yararlanan, basit bir sistematik düşünme metodudur. Zihni kalıplarımızın dışına çıkabilmemiz kendi başımıza kolay olmadığı için, başka kişilerin fikirlerinden de birer uyarıcı, tetikleyici olarak yararlanmamızı sağlar. Bu nedenle de bireysel yaratıcı düşünme tekniklerinden daha etkilidir. Kaldı ki, birçok bireysel yaratıcı düşünme tekniğimiz beyin fırtınalarında kullanılarak fikir üretme etkinliği daha da artırılabilmektedir. Beyin Fırtınası nın etkili olabilmesi için öncesindeki süreçte problemin kök nedeni, ele alınacak inovasyon konusu çok net olarak belirlenmelidir. Hadi gel, bu konu üzerine beyin fırtınası yapalım. diyerek 3-4 kişinin bir araya geldiği, süreci belirlenmeden bir konu üzerinde saatlerce görüş alışverişinin yapıldığı oturumlar, beyin fırtınası değildir. Beyin fırtınası oturumunda fikirler ve kavramlar sonradan derlenerek değerlendirilir ve problemin çözümü, yeni bir ürünün tasarımı veya üretimi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi gibi bir amaç için kullanılır. Katılımcıların beyinleri bir anlamda fikir fırtınasına tabi tutulduğu için süreç bu adla anılmaya başlamıştır. Beyin fırtınası sayıları (bizim deneyimimize göre idealde) 4-7 arasında değişen, tercihen değişik disiplinlerden kişilerin önceden belirlenmiş bir problemi çözmek veya yenilikçi bir fikir geliştirmek üzere (gelişigüzel değil, daha fazla sayıda ve kaliteli fikir üretebilmek için belirli kuralları uygulayarak) bir araya gelmeleri sürecidir. Eğer, katılımcı sayısı sınırlı tutuluyorsa, grubun farklı tecrübelere sahip kişiler tarafından oluşturulması daha yararlı olacaktır.
Beyin Fırtınası oturumlarının başarılı olması için nelere dikkat edilmelidir? Beyin Fırtısınasından istenilen sonucu elde edebilmek için aşağıdaki 7 temel kurala mutlaka dikkat edin: 1. Toplantının başında ele alınacak problemi, süreci veya geliştirilecek ürünü çok iyi tanımlayın. Hakkında ayrıntılı bilgi verin ve unsurlarını sıralayın. 2. Olabildiğince fazla sayıda fikir üretin. İlk aşamalarda fikirlerin mantıklı, uygulanabilir veya kaliteli olmamasının hiçbir zararı yoktur; bu endişeyi taşımadan fikir sayısını artırın. 3. Belirtilen kavramlardan veya fikirlerden yola çıkarak, ortaya yeni fikir ve kavramların atılmasına olanak tanıyın. 4. Fikirlerin ortaya atılma aşamasında olumsuz yargılanmasına ve değerlendirilmesine izin vermeyin. 5. Kişilerin ortaya atılan fikirleri sahiplenmelerine ve daha sonraki süreçlerde tercih etmelerine olanak tanımayın. Buna dikkat edilmezse, Beyin Fırtınası oturumları kişilik savaşına dönüşecektir. 6. Beyinlerin grup çalışmasını takip eden ilk günlerdeki üretiminden de yararlanın. Beyin stresten uzak ortamlarda (Alfa, Teta modlarında) çok daha yaratıcı fikirler üretebilmektedir. Bu da genellikle iş ortamı dışına çıkarak rahatladığı ortamlarda olmaktadır. Grup çalışması bittikten sonraki günlerde katılımcıların akıllarına gelen yeni fikirleri kaydetmeleri, oluşan bu fikirleri geribildirim olarak vermeleri faydalıdır. 7. Oturumlarda katılımcılara zihinlerinde farklı çağrışımlar yaratabilecek görsel uyarılar sunun. Ülkemiz insanı görsel uyarılardan (fotoğraf, farklı ürünlerin resmi/slaytı, karikatür, süreç şeması vb.) kolay etkilenmekte ve bunlardan esinlenerek farklı ve yepyeni fikirler oluşturabilmektedir.
5N1K! Beyin Fırtınası metodunun daha yaratıcı olması ve etkili sonuç vermesi için fikir üretimine yeni bir boyut getirilebilir ve Biçimsel Analiz bölümünde bahsedilen gazetecilik mesleğinin temel öğretilerinden olan 5N 1K! soruları sorulabilir: Ne?: Ne olacak? Şu ana kadar ne yapıldı? Ne yapılmadı? Hata neydi? Ne başarı sağladı? Ne zaman?: Problem ne zaman ele alınmalıydı? Bulunan çözüm daha da hızlandırılabilir veya yavaşlatılabilir mi? Eğer X olursa Y ne zaman uygulanmaya konmalı? Nerede?: Çözüm nerede/nereden bulunabilir? Başka nerelerde alternatif çözümler olabilir? Benzer problemler başka nerelerde olmuş olabilir? Neden?: Bu problem/çözüm neden oluştu? Oluşmasına neden izin verildi/verilmedi? X çözümü neden yapılmalı/yapılmamalı? Nasıl?: Problem/çözüm nasıl olabilir/gelişebildi/gelişebilir/engellenebilir? Nasıl tanımlanabilir; nasıl daha iyi anlaşılabilir, yaklaşılabilir? Kim?: Bu problemle ilgili kişiler kimlerdir? Problemin insanları, toplumu ilgilendiren boyutu nedir? Ürünü kim kullanacak, çözümden kim yararlanacak? Kim(ler) hiçbir yarar sağlamayacak? vb. Burada amaç yukarıdaki soruların ve ilgili kavramların düzenli bir şekilde sorularak katılımcıların dikkatlerinin daha önce ihmal ettikleri konulara yönlendirilmesi, böylece BF çalışmasının perspektifinin genişletilmesi, yeni ve çok farklı bakış açısı olan fikirlerin doğmasını sağlamaktır.
Beyin Fırtınası Toplantılarından İlginç Örnekler Elektronik ile ilgili imalatlarda kullanılan timsah ağzı klip bir Beyin Fırtınası çalışmasının ürünüdür. General Electric firması mühendisleri elektronik devrelerde voltaj ölçümü için voltmetre kablolarını devreye nasıl takabileceklerini düşündüler. Bu kabloları ölçümü yapılacak bölüme vidalamak veya lehimlemek hem zor olacaktı, hem de voltmetre kablolarının geri çıkarılması sorun yaratacaktı. Beyin Fırtınası çalışmasında aralarından birisi iki kabloyu birbirine dokundurmayı önerdi. Söylentiye göre bir diğer kişi, buradan hareketle bir farenin ağzı iki kabloyu birden tutsa ne olur? diye bir fikir ortaya attı. Beyin Fırtınası oturumunda fikirlerin birbirini tetiklemesi sonunda, kabloları bir arada tutabilecek ve şekli gerçekten de timsah ağzına benzeyen klipler geliştirdiler. Yine, Pringles patates cipsleri bir Beyin Fırtınası çalışmasının sonucunda geliştirilmiş bir üründür. Amerikan P&G firması satılan patates cipslerinin paket içerisinde un ufak olmasından muzdaripti. Probleme çözüm ararlarken düzenledikleri Beyin Fırtınası çalışması sırasında doğadaki hangi nesnenin kırılan patates cipslerine benzediğini kendilerine sordular. Aralarından birisi cipsleri kuru yapraklara benzetti. Yaptıkları Analoji onları çözüme doğru yönlendirdi; kuru yapraklar da aynı cips gibi kırılıyor, hemen un ufak oluyordu. Yine grup olarak yaprakların özelliklerini incelediklerinde; ıslak yaprakların kırılmadığı, hatta üst üste istiflendiklerinde birbirlerinin şeklini aldıkları sonucuna vardılar. Böylece, 1968 yılında geliştirilen Pringles ürünü sadece paketlerdeki patates cipslerinin kırılmasını engelleyerek müşterilerin beğenisini kazanmadı; aynı zamanda, benzer şekildeki cipsler birbirlerine tam uyacak şekilde üst üste konarak paketlenmiş olduğundan süpermarket, bakkal ve depolarda çok daha az yer işgal ederek, lojistiğini de daha kolay hale getirdi.