TMS İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Örnek. Filiz İnşaat A.Ş. imzalamış olduğu inşaat sözleşmesinin bilgileri aşağıdaki gibidir; Başlangıç tarihi : Ocak 00 Bitiş bitiş tarihi : Haziran 0 Tahmini sözleşme geliri : 50.000.000 TL ve iş bitiminde Tahmini sözleşme maliyeti : 0.000.000 TL Söz konusu inşaat işi Haziran 0 tarihinde teslim edilecektir. Filiz İnşaat A.Ş. nin öngörülen inşaat harcamaları yıllar itibariyle aşağıdaki gibidir; I. Yıl : 60.000.000 TL II. Yıl : 40.000.000 TL III. Yıl : 0.000.000 TL Yukarıda bilgileri verilen inşaat işinin yıllar itibariyle yevmiye kayıtları (TMS ye göre) nasıl yapılır? (Tamamlanma oranının tespitinde yapılan harcamalar esas alınacaktır) Çözüm. İnşaat işinin yıllar itibariyle tamamlanma oranları ve tahmin gelirleri aşağıdaki gibidir; Yıllar Harcama Tutarı Tamamlanma Oranı Tahmini Gelir I. Yıl 60.000.000 % 50 75.000.000 (a) II. Yıl 6.000.000 % 0 45.000.000 (b) III. Yıl 4.000.000 % 0 0.000.000 (c) Toplam 0.000.000 % 00 50.000.000 I. Yıl Kayıtları I. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; I. yıl : 60.000.000 / 0.000.000 = % 50 x 50.000.000 TL = 75.000.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 60.000.000 0 Satıcılar 60.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 60.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 60.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 75.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 75.000.000
II. Yıl Kayıtları II. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; II.yıl : 6.000.000 / 0.000.000 = % 0 x 50.000.000 TL = 45.000.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 6.000.000 0 Satıcılar 6.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 6.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 6.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 45.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 45.000.000 III. Yıl Kayıtları III. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; III.yıl : 4.000.000 / 0.000.000 = % 0 x 50.000.000 TL = 0.000.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 4.000.000 0 Satıcılar 4.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 4.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 4.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 0.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 0.000.000
Yıllar itibariyle bilanço ve gelir tablosu hesapları aşağıdaki gibi olacaktır ; Hesap I. Yıl II. Yıl III. Yıl Toplam 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 75.000.000 0.000.000 50.000.000 50.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 75.000.000 45.000.000 0.000.000 50.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti -60.000.000-6.000.000-4.000.000-0.000.000 Kar (Zarar) 5.000.000 9.000.000 6.000.000 0.000.000 Örnek. Örnek de ki inşaat maliyetleri II. yılın sonunda tekrar gözden geçirilmiş 0.000.000 TL lik daha artış olmuş, tahmin gelirlerde değişiklik olmamıştır. II. yılın ve III. yılın maliyetleri aşağıdaki gibi olmuştur; Değişiklik Öncesi Değişiklik Sonrası Değişim II.Yıl Maliyetleri 6.000.000 9.500.000-6.500.000 III.Yıl Maliyetleri 4.000.000 50.500.000 6.500.000 Toplam 60.000.000 70.000.000 0.000.000 Yukarıda bilgileri verilen inşaat işinin yıllar itibariyle yevmiye kayıtları (TMS ye göre) nasıl yapılır? (Tamamlanma oranının tespitinde yapılan harcamalar esas alınacaktır) Çözüm. ; I. Yıl Kayıtları I. yıl sonunda herhangi bir değişikli olmamıştır. İnşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; I. yıl : 60.000.000 / 0.000.000 = % 50 x 50.000.000 TL = 75.000.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 60.000.000 0 Satıcılar 60.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 60.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 60.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 75.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 75.000.000
II. Yıl Kayıtları II. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; II.yıl : 9.500.000 / 0.000.000 = % 5 x 50.000.000 TL =.500.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 9.500.000 0 Satıcılar 9.500.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 9.500.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 9.500.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları.500.000 600 Yurtiçi Satışlar.500.000 sözleşme maliyetlerine ilişkin tahminlerdeki bir değişikliğin etkisi veya sözleşme sonucuna ilişkin tahminlerdeki değişikliğin etkisi, muhasebe tahminlerindeki bir değişiklik olarak muhasebeleştirilir (TMS 8, Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar) Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler ileriye dönük olarak finansal tablolara yansıtılır. Cari dönemin hasılatı, cari dönemdeki tamamlanma oranı ölçüsünde (yeni tamamlanma oranı %5) olacaktır. Önceki dönemde fazla yazılan hasılat cari dönemin hasılatını eksilterek yazılmadan bu güne kadar gelir tahakkuku yapılmış olan inşaat alacaklarında değer düzeltmesi olarak finansal tablolara alınmalıdır. Kümülatif tamamlanma oranı (a) % 6,5 Kümülatif gelir tahakkuku (b) 9.75.000 Bugüne kadar kaydedilen (c) 97.500.000 - Önceki dönem 75.000.000 - Cari dönem.500.000 Fazla yazılan tahakkuk (c-b) 5.775.000 TMS, P 8 4
a = (60.000.000 TL+ 9.500.000 TL) / 0.000.000 =% 6,5 b= 50.000.000 TL x % 6,5 = 9.75.000 Tl Bu tablo sonucunu aşağıdaki gibi kayıtları; 4 657 Gerçeğe Uygun Değer Azalış Zararları (-) 5.775.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 5.775.000 Fazla yazılan gelir tahakkuklarının düzeltilmesi III. Yıl Kayıtları III. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; III.yıl : 50.500.000 / 0.000.000 = % 8,85 x 50.000.000 TL = 58.75.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 50.500.000 0 Satıcılar 50.500.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 50.500.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 50.500.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 58.75.000 600 Yurtiçi Satışlar 58.75.000 Yıllar itibariyle bilanço ve gelir tablosu hesapları aşağıdaki gibi olacaktır; Hesap I. Yıl II. Yıl III. Yıl Toplam 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 75.000.000 9.75.000 50.000.000 50.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 75.000.000.500.000 58.75.000 55.775.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti -60.000.000-9.500.000-50.500.000-0.000.000 657 Gerçeğe Uygun Değer Azalış -5.775.000-5.775.000 Zararları (-) Kar (Zarar) 5.000.000.000.000.000.000 0.000.000 5
Örnek. Örnek de ki verilen bilgilerden inşaat gelirleri ve inşaat maliyetleri revize edilmiştir. Buna göre tahmini sözleşme geliri 75.000.000 TL ve inşaat maliyetleri de 0.000.000 TL olmuştur. İnşaat maliyetlerinin detayları aşağıdaki gibidir; II. Yıl III. Yıl : 5.000.000 TL (Değişiklik öncesi 6.000.000 TL) : 55.000.000 TL (Değişiklik öncesi 4.000.000 TL) Yukarıda bilgileri verilen inşaat işinin yıllar itibariyle yevmiye kayıtları (TMS ye göre) nasıl yapılır? (Tamamlanma oranının tespitinde yapılan harcamalar esas alınacaktır) Çözüm. ; I. Yıl Kayıtları I. yıl sonunda herhangi bir değişikli olmamıştır. İnşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; I. yıl : 60.000.000 / 0.000.000 = % 50 x 50.000.000 TL = 75.000.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 60.000.000 0 Satıcılar 60.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 60.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 60.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 75.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 75.000.000 6
II. Yıl Kayıtları II. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; II.yıl : 5.000.000 / 0.000.000 = %,54 x 75.000.000 TL = 0.95.000 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 5.000.000 0 Satıcılar 5.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 5.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 5.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 0.95.000 600 Yurtiçi Satışlar 0.95.000 Muhasebe tahminlerindeki değişiklikleri aşağıdaki gibi tablolaştırabiliriz; Kümülatif tamamlanma oranı (a) 57,69% Kümülatif gelir tahakkuku (b) 00.957.500 Bugüne kadar kaydedilen (c) 97.500.000 - Önceki dönem 75.000.000 - Cari dönem 0.95.000 Eksik yazılan tahakkuk (c-b) -.457.500 Tamamlanma oranındaki değişikliğin düzeltilmesinin kaydı 4 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 5.76.500 647 Gerçeğe Uygun Değer Artış Kârları 5.76.500 7
III. Yıl Kayıtları III. yıl inşaatın tamamlanma oranı ve tahmini gelirleri aşağıdaki gibidir; III.yıl : 55.000.000 / 0.000.000 = % 4, x 75.000.000 TL = 74.04.500 TL 740 Hizmet Üretim Maliyeti 55.000.000 0 Satıcılar 55.000.000 6 Hizmet Üretim Maliyeti 55.000.000 74 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı 55.000.000 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 74.04.500 600 Yurtiçi Satışlar 74.04.500 Yıllar itibariyle bilanço ve gelir tablosu hesapları aşağıdaki gibi olacaktır; Hesap I. Yıl II. Yıl III. Yıl Toplam 86 Hakedişe Bağlanacak İşlerden Gelir Tahakkukları 75.000.000 00.957.500 75.000.000 75.000.000 600 Yurtiçi Satışlar 75.000.000 0.95.000 74.04.500 69.7.500 6 Hizmet Üretim Maliyeti -60.000.000-5.000.000-55.000.000-0.000.000 647 Gerçeğe Uygun Değer Artış 5.76.500 5.76.500 Kârları Kar (Zarar) 5.000.000 0.957.500 9.04.500 45.000.000 8