EKONOMİK GELİŞMELER Aralık - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR ARALIK 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ. 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 4 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 3 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
EKONOMİK RAPOR ARALIK 2011 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2011 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,2 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17,4 lük artışla 348 802 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,2 lik artışla 31 029 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 18,7 lik artışla 957 326 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,6 lık artışla 85 139 Milyon TL olmuştur. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Eylül 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 114 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Eylül döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 117 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 625 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 114 bin kişi artarak 53 milyon 832 bin kişiye ulaşmıştır. Eylül 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 50,4 tür. 2011 yılı Eylül döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,3 puanlık artışla % 50,4 olarak Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 1,1 puanlık artışla % 72,2, kadınlarda ise 1,6 puanlık artışla % 29,5 tir. İşgücünün eğitim ve yaş dağılımları ise; Toplam işgücünün % 17,4'ünü 15-24 yaş grubundakiler oluşturmaktadır. Lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı; erkekler için % 70,4, kadınlar için % 25,9 dur. Yükseköğretim mezunu erkeklerde % 85 olan işgücüne katılma oranı, kadınlarda % 70,2'dir. Tarım dışı istihdam 1 milyon 300 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Eylül döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 776 bin kişi artarak 24 milyon 749 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 476 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 300 bin kişi artmıştır. Eylül 2011 döneminde istihdam edilenlerin % 26,2'si tarım, % 19 u sanayi, % 7,6 sı inşaat, % 47,2'si ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0,1 puan, inşaat sektörünün payının ise 1 puan arttığı, buna karşılık sanayi sektörü ile hizmetler sektörünün paylarının 0,5 puan azaldığı görülmektedir. İşsizlik oranı % 8,8 dir. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı EKONOMİK RAPOR ARALIK 2011 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Kasım ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %18,5 artarak 11 114 milyon dolar, ithalat %8,8 artarak 18 647 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 7 752 milyon dolardan 7 533 milyon dolara geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Kasım ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracatın değişim oranı %14,6, ithalatın değişim oranı ise %4,5 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Kasım ayında bir önceki aya göre ihracat %1,6 artarken, ithalat %0,7 azaldı. 2010 Kasım ayında %54,8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Kasım ayında %59,6 ya yükseldi. 2010 Kasım ayında %47 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Kasım ayında %44,5 e geriledi. AB ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %12,1 artarak 4 946 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2011 Kasım ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Kasım ayına göre %9,9 artarak 1 100 milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla Irak (767 milyon dolar), İngiltere (741 milyon dolar), İtalya (602 milyon dolar) ve Rusya (560 milyon dolar) takip etti. Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %24,5 artarak 2 369 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu nu sırasıyla Almanya (1 696 milyon dolar) ve Çin (1 611 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği 2010-2011 Kas ım Ayı Dış Ticar eti 25 000 250 000 2010-2011 Ocak -Kas ım Dış Ticareti 220 233 Milyon Dolar 20 000 15 000 10 000 9 382 11 114 17 135 18 647 Milyon Dolar 200 000 150 000 100 000 122 502 102 061 164 985 5 000 50 000 2010 2011 2010 2011 İhracat İthalat 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 8,9 arttı. EKONOMİK RAPOR ARALIK 2011 Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarından oluşan III. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 8,9 artarak 9 339 028 541 $ oldu. Turizm gelirinin % 78 i yabancı ziyaretçilerden, % 22 si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 7 185 082 374 $ ını kişisel, 2 153 946 167 $ ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 III. Dönemde kişi başına ortalama harcama 623 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 568 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 947 $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 8,1 arttı. 2011 yılı III. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 14 991 270 kişidir. Bunun 12 819 786 kişisini yabancı, 2 171 484 kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 20 azaldı. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 20 azalarak 1 044 887 999 $ olmuştur. Bunun 989 950 724 $ ı kişisel, 54 937 275 $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 465 601 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 713 $ dır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim % 0,58 olarak 2011 yılı Aralık ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,58, bir önceki yılın Aralık ayına göre %10,45, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,47 artış Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %1,97 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda Aralık ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde %0,79, konutta %0,53, lokanta ve otellerde %0,51, haberleşmede %0,35, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,32, ev eşyasında %0,29, ulaştırmada %0,18 artış, alkollü içecekler ve tütünde %-0,01, sağlıkta %-0,09, eğitimde %-0,09, giyim ve ayakkabıda %-2,17 düşüş Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %18,50 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda Çeşitli mal ve hizmetler (%17,14), ulaştırma (%12,22), gıda ve alkolsüz ve içecekler (%12,21), ev eşyası (%11,04) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim % 1,00 olarak EKONOMİK RAPOR ARALIK 2011 2011 yılı Aralık ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %1,00, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,33, bir önceki yılın aynı ayına göre %13,33 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,09 artış Aylık değişim tarım sektöründe %3,18, sanayi sektöründe %0,57 olarak Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %10,54, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,54 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,37 artış Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,92, bir önceki yılın aynı ayına göre %13,92 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,33 artış ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış %7,64 ile tütün ürünleri imalatı alt sektöründe Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %2,51, imalat sanayi sektöründe %0,37, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,13 artış Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, tütün ürünleri imalatı (%7,64), büro makineleri imalatı (%5,52), iletişim teçhizatı imalatı (%3,36), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%2,66), ana metal sanayi (%2,42), tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı (%1,52), ağaç ve mantar ürünleri imalatı (%1,48), metal cevheri (%1,39) alt sektörleridir. Buna karşılık giyim eşyası imalatı (%-0,77), tekstil ürünleri imalatı (%-0,59), kimyasal ürünlerin imalatı (%-0,51) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5