Güvenli Annelik Pof. Dr. Anayit M. Coşkun
İçerik Tanım ve Kavramsal çerçeve Dünya ve ülkemizden (anne & çocuk) veriler Güvenli Annelik Hizmetlerinin iyileştirmesi çalışmaları Ebelik Bakım Modeli
Güvenli Annelik Tüm kadınların, Doğurgan dönemlerinde, genelde analığa ilişkin, özelde gebelik öncesi, gebelik, doğum ve lohusalık süreçlerinde gereksinimleri olan güvenli ve yeterli bakımı bütünsel yaklaşımla elde etmelerini sağlamaktır WHO & DB & UNFPA Nairobi Konferans 1987
Güvenli annelik hizmet yelpazesi
Güvenli Annelik Kapsamı & Müdahale Alanları İstenmeyen ve riskli gebeliklerin önlenmesi ve danışmanlık Güvenli düşükler ve hizmete erişebilirlik Gebelik öncesi bakım ve danışmanlık hizmetleri Doğum öncesi ve sonrası anne ve ailesine eğitim ve danışmanlık Doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası anne ve yenidoğana nitelikli bakım ve tedavi, risklerin tanılanması, komplikasyonların önlenmesi & yönetimi Doğumun, uygun koşullarda sağlık personeli tarafından nitelikli biçimde gerçekleştirilmesi Kadının güçlendirilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmaları
2010-2015 BM Milenyum hedeflerine Sürdürebilir Kalkınma Hedefleri 2015-2030 Kadın ve kız çocuklarının güçlendirilm es Anne & Yenidoğan, çocuk ölümlerinin azaltılmak Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması
Anne sağlığını geliştirme Milenyum hedeflerine ulaşma durumu
Dünyada maternal veriler
Maternal mortality Situation - by country 303 000 women died of maternal causes in 2015 http://www.who.int/gho/maternal_health/mortality/maternal/en/
Globally, the maternal mortality ratio (maternal deaths per 100 000 live births) fell by nearly 44% over the past 25 years http://www.who.int/gho/maternal_health/mortality/maternal/en/ 25 11 2016
Skilled attendants at birth Situation In 2013 around 73% of women delivered with skilled assistance http://www.who.int/gho/maternal_health/skilled_care/skilled_birth_attendance/en/
Ulusal maternal veriler
Anne ölüm oranı (100.000 canlı doğumda) 2014 2015 / 15.1 SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Anne ölüm oranı uluslar arası karşılaştırması (100.000 canlı doğum) 2014 SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014- THSK & DSÖ World Health Statistics 2015
Yıllara göre Anne ölüm oranları (100.000 canlı doğum)
2005-2014 yılları doğrudan ve dolaylı anne ölümleri karşılaştırması (%) 2005-2014 yılları anne ölümünde önlenebilirlik durumu (%) SB Sağlık İstatistik verileri-2014
2005-2014 yılları doğrudan anne ölüm nedenleri (%) 2005-2014 yılları dolaylı anne ölüm nedenleri (%) SB Sağlık İstatistik verileri-2014
Infant mortality situation and trend (some data) Annual infant deaths have declined from 8.9 million in 1990 to 4.5 million in 2015 Every year nearly 45% of all under 5 child deaths are among newborn infants, babies in their first 28 days of life or the neonatal period Three quarters (3/4) of all newborn deaths occur in the first week of life Up to two thirds (2/3) of newborn deaths can be prevented if known,effective health measures are provided at birth and during the first week of life. http://www.who.int/gho/child_health/mortality/neonatal_infant_text/en/
Infant mortality situation and trend (some data) In 2015, 3.4 million (75% of all under-five deaths) occurred within the first year of life African Region (55 per 1000 live births), over five times higher than that in the WHO European Region (10 per 1000 live births) In developing countries nearly half of all mothers and newborns do not receive skilled care during and immediately after birth. http://www.who.int/gho/child_health/mortality/neonatal_infant_text/en/
Ulusal bebek verilerimiz
Perinatal ölüm hızı ( doğum) 2014 SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Neonatal ölüm hızı ( c.d.) 2014 Neonatal ölüm hızının uluslar arası karşılaştırması ( c.d.) 2014 SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Bebek ölüm hızı (0-1 yaş) ( c.d.) 2014 Bebek ölüm hızının (0-1 yaş) uluslar arası karşılaştırması ( c.d ) 2014 SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2014- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Need for family planning satisfied Globally in 2015, 76% of women of reproductive age who were married or in-union had their need for family planning with a modern method met http://www.who.int/gho/maternal_health/reproductive_health/family_planning/en/
Ülkemizde gebeliği önleyici yöntem kullanmadaki değişim 26 26 26 Kullamıyor
Ülkemizde gebeliği önleyici yöntemle ilgili bazı gerçekler 1983 yıl 2827 sayılı Aile Planlaması Yasası hala yürürlükte Aile planlaması hizmetlerinde eğitim & danışmanlık Erkek ve kadında sterilizasyon Sosyal gerekçelerle gebelik sonlandırma /kürtaj (10. gebelik haftası) İlaç ve araçların temini ve erişilebilirliğinin sağlanması ANCAK Antinatalist politikanın 2000 sonrası ne kadar hayata geçebiliyor? Acaba.politika değişikliği mi var? (doğurganlığı teşvik eden siyasi söylemler) 1. ve 2. Basamakta (Kamu/Özel) hizmet sunumu, danışmanlık ne durumda? Aile planlaması hizmetlerinde ayrılan mekan!!! Yöntemlere erişebilirlik konusunda hak ihlali var mı? / malzeme yetersizliği, coğrafi bölge, mesafe, reçete ile satılması, ücretlendirme Sağlık çalışanın kürtaja karşı «vicdani red»!!! Sevk etme? İkna etme çabaları SONUÇ
Güvenli düşükler Kadının kendi bedeni hakkında özgürce karar verme hakkı Toplumsal cinsiyet eşitliği Güvenli annelik & Üreme ve cinsel haklar / Yaşama hakkı
G-A Hizmetlerini iyileştirme çalışmaları
Prekonsepsiyonal bakım / ülkemizde?? (Kadının genel sağlığı & Planlı gebelik) Dünyada 1990 sonrası gelişen bir kavram Kötü obstetrik öykü & Gebeliğe hazırlıkta çiftin sağlığı geliştirme Folik asit & Anne-baba yaşı & BMI & Gebelik aralığı & sigara-alkol kullanımı Teratojenler & kronik ve metabolik hastalıkların yönetimi & ilaç kullanımı vb.
Doğum öncesi, anı ve sonrası eğitim & danışmanlık programları Antenatal eğitim & danışmanlık Doğuma hazırlık sınıfları Doğum sonu anne (-) & Yenidoğan bakımı Türkiye Üreme Sağlığı Programı & Acil Obstetrik bakım (Eğitim seferberliği)
Ulusal Anne Ölümleri Çalışması ve Kayıt Sistemi Misafir Anne Uygulamaları
Anne Dostu Doğum İnsiyatifi Hastane Projesi (2011) Doğum sürecinde doğallık ve anne merkezli bakım Profesyonel ebelik bakımı vermek Doğumun kendiliğinden başlamasına izin vermek Doğumda hareket özgürlüğü & uygun doğum pozisyonu Gereksiz müdahaleden kaçınma /en az girişim Kanıt temelli uygulamalar /Rutin prosedürlerden kaçınmak Etnisite, inanç, değer ve kültüre uygun bakım Gebe ve yakının hazırlığı eğitimi, sedasyonu sınırlamak Doğum sonrası anne-bebek ten tene teması
Ebelik Bakım Modeli Temel İlkesi (ICM)
ICM Ebelik Bakım Modeli (10 adım) Anne & yenidoğanın sağlık ve haklarını korur /derstekler Kadının doğum gücüne ve yeteneğine güvenir & saygı gösterir Müdahalesiz normal doğumu savunur & destekler Kadının bilinçli karar vermesini & kendi bakımına katılımını destekler
ICM Ebelik Bakım Modeli (devam) Güçlü iletişim ile kadın, yenidoğan ve ailesine saygılı, esnek bakım sunar Kadının kendi ve bebeğinin bakımına ilişkin Öz sorumluluk almasını destekler Kanıt temelli uygulamalar yapar & kendi yeterliliğini artırır Diğer sağlık profesyoneller i ile işbirliği ve dayanışma içinde çalışır
ICM Ebelik Bakım Modeli (devam) Anestezi dahil müdahaleli doğumları azaltarak spontan vajinal doğumu ve erken emzirmeyi destekler Meslektaşlarının eğitiminden sorumludur ve sürekli /hizmet içi eğitimle ebelik bakımını geliştirir
Çıkarılan Dersler ve Öneriler AÖO daki sonuçlar, yüz güldürücü /ANCAK düzelme tüm bölgelerini kapsamalı /önlemler sürdürülmeli AÖ doğrudan nedenlerde kanama 1. sırada / önlem ve uygun girişim Dolaylı nedenlerden kardiovasküler hastalıklar 1. sırada /gebelikte risk tanılama /prekonsepsiyonel bakım Lohusalık döneminin (anne & yenidoğan bakımı) desteklenmesi Her bölgemiz için nitelikli üreme sağlığı hizmetlerine ulaşılabilirlik artırılmalı (AP hizmetleri dahil) Ebelik bakım modeli, güvenli annelik hizmetler için uygun bir model Kadının güçlendirilmesi ve TC eşitliği / kadının konumu artırma