KULLANILMIŞ KIZARTMALIK YAĞLARLA İLGİLİ BELEDİYELER YELERİN N YÜKÜMLY MLÜLÜKLERİ Doç.Dr.Dr. İbrahim DEMİR, Ali OKTAR Neşe SOYER, Bahattin KOÇ,, Mustafa YAVUZ 1
İstanbul a a Genel Bakış İstanbul da çok sayıda lokanta, fastfood ve restoran yanında, hazır yemek hazırlama merkezi ve otel/motel bulunmaktadır. İstanbul Lokantacılar Odası verilerine göre (odaya kayıtlı küçük esnaf ve şahıs firması olarak) İstanbul da yaklaşık 3700 adet lokanta/restoran faaliyet göstermektedir. İYSAD İstanbul Yemek Sanayicileri Derneği verilerine göre; İstanbul da 3000 yemek firması bulunmaktadır. İstanbul da zincir fast food üreticilerinin sayısı ise yaklaşık 178 dir. 2
Lokanta, restoran, hazır yemek merkezleri ve özellikle dört ve beş yıldızlı otellerde yemek pişirme merkezleri bulunmaktadır. Yine İstanbul Lokantacılar Odası verilerine göre İstanbul da tabldot üretimi yapan odaya kayıtlı firma sayısı yaklaşık olarak 67 adettir. Bu merkezler ağırlıklı olarak Beşiktaş, Beyoğlu, Şişli, Eminönü ve Bakırköy ilçelerinde bulunmaktadır. İstanbul il Turizm Müdü verilerine göre, İl Müdü ne kayıtlı; Yeme İçme ve Konaklama Tesisi sayısı toplam 404, Konaklama Tesisi Sayısı ise toplam 341 dir. Genel Toplam: 745 dir. 3
TURİZM İŞLETME BELGELİ TESİSLER Konaklama Tesisleri Sayısı Yeme İçme ve Eğlence Tesisleri Sayısı Yüzer Tesis 0 Yüzer Tesis 20 Özel Tesis 48 Özel Tesis 125 Beş Yıldızlı Otel 29 Lüks Lokanta 1 Dört Yıldızlı Otel 71 1. Sınıf Lokanta 111 Üç Yıldızlı Otel 90 2. Sınıf Lokanta 85 İki Yıldızlı Otel 84 Kafeterya 13 Tek Yıldızlı Otel 15 Müstakil Eğlence Yerleri 26 Apart Otel 1 Bar 10 Golf Tesisleri 1 Günübirlik Tesisler 9 Pansiyon 1 Kongre Merkezi 1 Motel 1 Yat Limanı 2 Havuzlar 1 Toplam 341 Toplam 404 Genel Toplam 745 4 Kaynak: İstanbul İl Turizm Müdü
Atık k Bitkisel Yağlar ların, Çevreye verdiği zararlar ve geri kazanılabilir bir atık olması nedeniyle; Ayrı toplanması, Geri kazanılması ve Bertaraf edilmesi gerekmektedir. 5
atık k bitkisel yağlar ların, Çöp içerisine Yüzeysel sulara Toprağa Kanalizasyona Dökülmesi yasaktır. 6
Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve sorumlulukları MADDE 7.- Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: i) Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak; ağaçlandırma yapmak; hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak. 7
j) Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek İlçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri şunlardır: c) Sıhhî işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek. 8
Atık k Bitkisel Yağlar ların Kontrolü Yönetmeliği 19.04.2005 tarih 25791 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 9
Yönetmeliğin in Kapsamı, Bu Yönetmelik; atık bitkisel yağların geçici depolanması, toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertarafı, ticareti, ithalat ve ihracatı ile transit geçişine ilişkin yasak, sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, tabi olunacak hukuki ve cezai sorumlulukları düzenler. 10
ğ ş ğ ş ğ ğ 11
Belediyelerin Görev G ve Yetkileri Madde 8-Büyükşehir 8 Belediyeleri ve Belediyeler a) Yetki sahasında bulunan lokantalar, sanayi mutfakları, oteller, tatil köyleri, motel ve yemekhaneler, hazır yemek üretimi yapan firmalar ile diğer yerlerde gerekli denetimleri yaparak kullanılmış kızartmalık yağların kanalizasyona dökülmesini önlemekle, 12
b) Sınırları dâhilinde kullanılmış kızartmalık yağ üreten işletmelerin lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya valilikten geçici depolama izni almış toplayıcılarla yıllık sözleşme yapmalarını sağlamak, buna ilişkin kayıtları ilgili valiliğe bildirmek, sözleşme yapmayanlara gerekli cezai işlemi uygulamakla, 13
c) 2008 yılından itibaren kullanılmış kızartmalık yağların hanelerden toplanması için gerekli sistemi kurmak, halkı bu konuda bilgilendirerek atık yağ toplama faaliyetlerini 2008 yılı itibariyle başlatmakla, ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır. 14
Yetki Devri Bilindiği üzere, 5491 sayılı Kanunla değişik,2872 sayılı Çevre Kanunu nun 12. ve 24. Maddesinde yapılan değişiklik ile denetim ve idari yaptırım yetkisi Çevre ve Orman Ba nın uhdesine alınmıştı. 12.09.2007 tarihli yazımız ile Şehrimizdeki atık bitkisel yağların, Yönetmelik kapsamında çevresel zararlarını engelleyebilmemiz, kontrol ve denetleyebilmemiz için denetim ve idari yaptırım yetkisinin devredilmesi talebinde bulunulmuştur. Denetim ve Cezai İşlem Yetkisi Bu hafta Başmıza verilmiştir. 15
kanlığ ı Çalışmalarımız, Tüm İlçe Belediyelere ve İlk Kademe Belediyelerine, sınırları içerisinde faaliyet gösteren lokantalar, sanayi mutfaklarını, otelleri, tatil köylerini, motelleri, yemekhaneleri ve hazır yemek üretimi yapan vb. işletmeleri yerinde inceleyerek, bu işletmelerin atık bitkisel Yağ Toplama Lisanslı Firmalar ile yıllık sözleşme yapmalarının sağlanması hususunda gerekli yazışmalar ve bilgilendirilmeler yapılmıştır. 16
ş ş ş ş ş ş ş 17
YAPILACAK ÇALIŞMALAR Mevzuttaki çelişkilerin ve sorumluluk ve yetki kargaşasının giderilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamak Genel ilkeler:madde 5 ı) Atık yağlar, toplama lisanslı geri kazanım tesisleri ile geçici depolama izni almış toplayıcılar tarafından toplanır. Bunun dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından atık yağlar toplanamaz, alınıp satılamaz. Yemeklik bitkisel yağ üreticilerinin yükümlülükleri:madde 9 c) Atık yağları taşıma lisanslı araçlarla geri kazanım veya bertaraf tesisine göndermekle, d) Kullanılmış kızartmalık yağların düzenli olarak toplanması amacıyla halkın eğitimi ve bilinçlendirilmesine yönelik çalışmaları desteklemekle, yükümlüdürler. 18
Atık Bitkisel Yağların Hanelerden Toplanması: Atık Bitkisel Yağların Yönetimi Planı hazırlanarak uygulamaya konulacaktır. Atık bitkisel Yağların Kontrolü Yönetmeliği gereğince 2008 yılından itibaren hanelerden atık bitkisel yağların toplanmasına başlanacaktır. Yönetim planına uygun olarak atık bitkisel yağları toplama programı uygulama bölgeleri belirlenerek toplama ve taşıma sistemi geliştirilecektir. Bu kapsamda alt belediyelerle, hanelerden atık bitkisel yağ toplama çalışmalarına başlanacaktır. 19
Yeni yerleşimlerde ambalaj atıkları için planlanan atık toplama merkezlerine atık bitkisel yağlar için de uygun toplama ekipmanları konulacaktır. İSKİ ile birlikte Yapılan tesbitlere göre bu kuruluşların kanal sistemine uygun yağ tutma ekipmanlarının yerleştirilmesi Bu tesislerin kanala deşarjlarının kontrolü 20
Kullanılan atık bitkisel Yağların Polar Madde Analizi: Polar madde oranı kullanılan bitkisel yağda %25 i geçtiğinde kanserojen etki başlar, Biyodizelin üretimi için %75 i geçmemesi gerekir. Kızartmalık bitkisel yağların verilen oran aşılmadan kullanımının terk edilmesi hem insan sağlığının hem de biyodizel yapmaya uygun hammadde kaynağının korunması sonucunu sağlayacaktır. Mevcut labaratuvaramızın bu konuda geliştirmek üzere gerekli alım işlemlerine başlanmıştır. 21
EĞİTİM ÇALIŞMALARI İSMEK kurslarında çevre dersleri konulacaktır. Bu ders kapsamında kursiyerlere gerekli eğitimler verilecektir. Okullarda yapılan eğitimlerde bu konuyada değinilmektedir. Yazın yapılan izcilik kampında verilen çevre dersinde gerekli bilgi verilmektedir. 22
Atık Bitkisel Atık Yağdan Elde Edilen Biyodizelin Üretiminin ve Kullanılmasının Yaygınlaştırılması Çalışmaları 23
Teşekk ekkür ederiz İletişim: Neşe SOYER nese.soyer@ibb.gov.tr 24