FAALİYET RAPORU EYLÜL 2015 AĞUSTOS 2016
içindekiler Hakkımızda Ekibimiz Eğitim-Öğretim 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılları Verileri 2015-2016 Yıllarında Kimlere Hizmet Verdik? o Hizmet Alan Öğrencilerin Demografik Bilgileri o 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Eğitim Uygulamaları Etkililik Bulguları 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılarında Hangi Hizmetleri Sağladık? o Gelişimsel/Eğitsel Değerlendirme o Aile Eğitimi o Ailelere Psikolojik Danışma Hizmeti o Staj, Gözlem ve Ziyaretçiler o Spor Faaliyetleri o Lisans ve Lisansüstü Eğitim o Hizmet İçi Eğitim Araştırma İnsan Davranışları Gözlem Laboratuvarı Bireysel Araştırma Laboratuvarları Teknoloji Laboratuvarı Çok Amaçlı Araştırma Salonu Hareket Analiz Laboratuvari Motor Gelişim Birimi 2 4 6 6 6 7 9 11 11 11 12 14 15 15 15 16 16 22 23 23 23 25 Yayın Ulusal ve Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlanan Makaleler Ulusal ve Uluslararası Bilimsel Toplantılarda Sunulan Ve Bildiri Kitaplarında Basılan Bildiriler Yazılan Ulusal ve Uluslararası Kitaplar ve Kitaplardaki Bölümler Ulusal ve Uluslararası Projeler Başarı ve Ödüller 26 27 28 34 35 37 Toplumsal Hizmet Seminerler/Konferanslar/Paneller 38 38
hakkımızda Engelliler Araştırma Enstitüsü 1993 yılında 496 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuş ve 1994 yılında faaliyetlerine başlamıştır. HALEN Türkiye'de alanındaki ilk ve tek enstitüdür. Engelliler Araştırma Enstitüsü nün Misyonu Gelişimsel destek gereksinimi olan (Gelişimsel geriliği/yetersizliği ya da riski olan) bireylere, ailelere ve bu bireyler ile çalışan uzmanlara ve topluma yönelik disiplinlerarası bir yaklaşım ile hizmet sunarak; çocukların işlev ve katılımını, aile ve uzmanların bilgi ve becerilerini arttırıp, yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçların ev, okul, sınıf, kreş vb. ortamlarda uygulamaya dönüştürülmesini sağlamaktadır. Engelliler Araştırma Enstitüsü nün Vizyonu Gelişimsel destek gereksinimi olan (Gelişimsel geriliği/yetersizliği ya da riski olan) bireylere, ailelerine ve ilgili diğer paydaşlara yönelik (özellikle erken çocuklukta önleme/müdahale bağlamında) yenilikçi ve Bilgi İletişim Teknolojileri (BIT) tabanlı disiplinlerarası hizmet sunan ulusal ve uluslararası düzeyde model bir araştırma ve uygulama enstitüsü olmaktır. 2
Engelliler Arastırma, Enstitüsü nün Faaliyet Alanları Gelişimsel geriliği/yetersizliği olan ya da risk altındaki çocukla çalışan uzman/eğitimcilere yönelik bilimsel ve güncel bilgilendirici klavuz kitap, broşür hazırlamak ve eğitim seminerleri düzenlemek, Gelişimsel gerilik/ yetersizlik gösteren çocukların ailelerine yönelik kültürel değişkenleri de temel alan ve ailelerin psikolojik iyi olma hallerini destekleyecek ulusal paket programlar hazırlamak, Gelişimsel geriliği/yetersizliği olan ya da risk altındaki çocukların gelişimsel, davranışsal ve eğitsel değerlendirmesini (tarama, gelişimsel/eğitsel tanılama) yapmak, Anadolu Üniversitesi'nin diğer birimlerine lisans ve lisansüstü öğretim ve lisansüstü tez yönetimi desteğinde bulunmak. Gelişimsel gerilik/yetersizlik alanında ölçme ve değerlendirme araçları, eğitim/müdahale (davranışsal/gelişimsel) programları (müfredatları) geliştirmek ve/veya uyarlamak, 0-6 yaş arasında gelişimsel geriliği/yetersizliği olan çocuklara bireysel ve/veya kaynaştırmaya dayalı grup öğretim seçenekleri sunmak, 6-8 yaş arasındaki gelişimsel geriliği/yetersizliği olan çocuklara kaynaştırma sürecinde bireysel eğitim desteği sunmak, 3
ekibimiz Engelliler Araştırma Enstitüsü nde dört profesör, dört doçent, üç yardımcı doçent, iki uzman, yirmi dört araştırma görevlisi, altı öğretmen, bir hemşire ve bir fizyoterapist görev yapmaktadır. Yönetim Müdür: Müdür Yardımcısı: Müdür Yardımcısı: Gelişimsel Destek Birimi Sorumlusu: Gelişimsel Araştırma Birimi Sorumlusu: Prof. Dr. İbrahim H. DİKEN Doç. Dr. Mehmet YANARDAĞ Yard. Doç. Dr. Ramazan AKDOĞAN Uzman Ali Kaymak Araş.Gör. Erkan Kurnaz Öğretim Üyeleri ve Öğretmenler Diğer Çalışanlar 4 Prof. Dr. Elif Tekin İftar Prof. Dr. E. Sema Batu Prof. Dr. Arzu Özen Doç. Dr. Onur Kurt Doç. Dr. Serhat Odluyurt Doç. Dr. Burcu Ülke-Kürkçüoğlu Yrd. Doç. Dr. Ayten Düzkantar Yrd. Doç. Dr. Nurgül Akmanoğlu Yrd. Doç. Dr. Veysel Aksoy Araş.Gör. Dr. Derya Genç-Tosun Araş.Gör. Dr. Metehan Kutlu Araş.Gör. H. Deniz Değirmenci Araş.Gör. Melih Çattık Araş.Gör. Gözde Tomris Araş.Gör. Şerife Şahin Araş.Gör. Esin Pektaş Karabekir Araş.Gör. Ezgi Alagözoğlu Araş.Gör. Düriye Merve Tuna Araş.Gör. Üzeyir Emre Kıyak Araş.Gör. Ahmet İlkhan Yetkin Araş.Gör. Dilay Akgün Giray Araş.Gör. Ahmet Alperen Yavuz Araş.Gör. Emrah Gülboy Araş.Gör. Esra Orum Çattık Araş.Gör. Tezcan Çavuşoğlu Araş.Gör. Hülya Ceren Bozkurt Araş.Gör. Zehra Cevher Araş.Gör. Hüsne Öz Araş. Gör. Onur Uğur Günden Araş. Gör. Cem Kalaycı Araş. Gör. Şükran Alan Araş. Gör. Çetin Topuz Uzman Cem Tümlü Öğretmen Gazi Acar Öğretmen İclal Adalıoğlu Öğretmen Alper Kapan Öğretmen Özlem Çetin Öğretmen Özlem Duy Öğretmen Oğuzhan Dallı Enstitü Sekreteri: Müdür Sekreteri: Hemşire: Fizyoterapist: Öğrenci İşleri: Memur: Ayniyat: Tahakkuk: Personel: Mustafa Komşuoğlu Eda Arıar Nurgül Konrat Bahtışen Demir İlhan Çamursoy Fatma Erdoğan Çalışkan Hüseyin Günkaya Senem Törü Sibel Erkan-Erkiner Erol Özkan Doğan Baykal Gülay Topal Safiye Kuru Barış Garip
faaliyetlerimiz Engelliler Araştırma Enstitüsü, vizyon ve misyonu çerçevesinde 3 temel alanda hizmet vermektedir. Eğitim-Öğretim 3 1 Toplumsal Hizmet Araştırma 2 5
egitim - - ogretim - Engelliler Araştırma Enstitüsü bünyesindeki Gelişimsel Destek Birimi nde gelişimsel geriliği/yetersizliği olan ya da risk altındaki çocuklara, ailelerine, öğretmenlerine ve öğretmen adaylarına yönelik hizmetler verilmektedir. 2015-2016 Egitim-Ögretim - - yıllarında kimlere hizmet verdik? Eylül 2015-Ağustos 2016 tarihleri arasında Engelliler Araştırma Enstitüsü Gelişimsel Destek Birimi nde; 110 öğrenci öğrenci grup/bireysel eğitim almış, 400 çocuk için gelişimsel/eğitsel değerlendirme yapılmış, 200 ebeveyn aile eğitimi seminerlerine katılmış, 14 lisans öğrencisi staj yapmış ve 30 lisans üstü öğrenci gözlem yapma fırsatı bulmuş, 600 ziyaretçi kurum gözlemi yapmış, 60 öğrenci su içi oyun ve egzersiz programına katılmış, 80 öğrenci ise fiziksel aktivite ve spor programına katılmıştır. Bu süre içinde Gelişimsel Destek Birimi nde toplam 1494 kişiye hizmet sunulmuştur. HİZMET TÜRÜ Grup eğitimi Bireysel eğitim Gelişimsel/Eğitsel değerlendirme Aile Eğitimi Staj Gözlem Ziyaretçiler Su içi oyun ve egzersiz programı Fiziksel aktivite ve Spor programı SAYI 60 50 400 200 14 30 600 60 80 Toplam 1494
Grup ve Bireysel Eğitim Eylül 2015-Ağustos 2016 tarihleri arasında, 60 öğrenciye grup eğitimi, 50 öğrenciye bireysel eğitim olmak üzere toplam 110 öğrenciye hizmet verilmiştir. Grup eğitimi Bireysel eğitim ÖĞRENCİ SAYISI 60 50 Toplam 110 Hizmet Alan Öğrencilerin Demografik Bilgileri Yaş Gelişimsel Destek Biriminde 0-8 yaş aralığındaki öğrencilere hizmet verilmektedir. Grup/bireysel eğitim hizmeti sunulan öğrencilerin en küçüğü 3 yaşında iken, 4-5 yaşındaki öğrenciler hizmet alan en büyük grubu oluşturmaktadır. YAŞ 3 ÖĞRENCİ SAYISI Grup Bireysel 6 5 4 5 6 7 25 20 6 3 20 15 5 5 7
Yetersizlik Türü Gelişimsel Destek Birimi nde çeşitli yetersizlik gruplarında yer alan öğrencilere hizmet sunulmaktadır. Eğitim hizmetlerinden en çok faydalanan yetersizlik grubu ise Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan bireylerdir. OSB olan bireyleri, gelişimsel geriliği olan ve down sendromu olan öğrenciler takip etmektedir. YETERSİZLİK TÜRÜ OSB ÖĞRENCİ SAYISI Grup Bireysel 42 48 Gelişimsel Gerilik Down Sendromu 6 12 1 1 Cinsiyet 24 kız, 86 erkek öğrenci Gelişimsel Destek Birimi nde hizmet almıştır. CİNSİYET Kız ÖĞRENCİ SAYISI Grup Bireysel 14 10 Erkek 46 40 8
2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Eğitim Uygulamaları Etkililik Bulguları Gelişimsel Destek Biriminde öğrencilere sunulmakta olan eğitim desteğinin etkililiğini test etmek amacıyla eğitim programının başında ve sonunda öğrenciler Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) ve genel gelişimsel açıdan değerlendirmeye alınmışlardır. Genel gelişimsel değerlendirme amacıyla Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı (GEÇDA) ve OSB nu değerlendirmek amacıyla da Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği-2-Türkçe Versiyonu (GOBDÖ-2-TV) test araçları kullanılmıştır. GEÇDA ve GOBDÖ-2-TV puanlarına ilişkin yapılan analizlerde öğrencilerin ön test ve son test verileri t-testi kullanılarak incelenmiştir. Analizler sonucunda öğrencilerin GEÇDA aracından tüm gelişim alanlarında aldıkları puanlarda anlamlı düzeyde ve olumlu yönde farklılaşmalar olduğu görülmüştür. Öğrencilerin GEÇDA aracında ölçülen tüm alt puanlara göre ilerlemeler gösterdiği görülmektedir. Psiko-motor gelişim (t(33)=3.80, p <.01), bilişsel gelişim (t(33)=5.17, p <.01), dil gelişimi (t(33)=3.70, p <.01) ve sosyal duygusal gelişim (t(33)=3.56, p <.01) alanında anlamlı düzeyde ilerlemeler kaydedilmiştir. Otizm değerlendirme ölçütlerine göre yapılan analizlerde de öğrencilerin GOBDÖ-2-TV aracından aldıkları ön test ve son test puanları arasında anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir. Öğrencilerin ön test ve son test puanlarında iletişim (t(28)=3.07, p <.05), sosyal etkileşim (t(28)=4.89, p <.01), stereo tipik davranışlar (t(28)=4.22, p <.01) ve otizm indeksi (t(28)=5.74, p <.01) alanlarında anlamlı düzeyde farklılaşmalar olduğu ortaya çıkmıştır. Bulgular öğrencilerin aldıkları eğitimden olumlu yönde yararlandıklarını ve tüm gelişim alanlarında olumlu yönde ilerlemeler gösterdiklerini ve otizme ilişkin belirtilerde ise anlamlı düzeyde daha az otistik belirti sergilemeye başladıklarını ortaya koymaktadır. Bu bulgular ışığında enstitümüzün gelişimsel destek biriminde sağlanmakta olan grup eğitimlerinin öğrencilerin gelişimsel olarak olumlu yönde ilerlemesine anlamlı katkılar sağladığı ifade edilebilir. 9
Aritmetik Ortalamalar ve Grafikler Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA) Gelişimsel Alan Öntest Sontest Psiko-motor gelişim Bilişsel Gelişim Dil Gelişimi Sosyal Duygusal Gelişim 58.9 42.4 46.0 46.6 62.4 47.5 48.8 48.8 GOBDÖ-2-TV GOBDÖ-2-TV Alt Alanları ve Toplam Puanı Psiko-motor gelişim Bilişsel Gelişim Dil Gelişimi Sosyal Duygusal Gelişim Öntest 58.9 42.4 46.0 46.6 Sontest 62.4 47.5 48.8 48.8 10
2015-2016 Egitim-Ögretim - - yılında hangi hizmetleri sagladık? - Gelişimsel/Eğitsel Değerlendirme Engelliler Araştırma Enstitüsü Türkiye nin tüm illlerinden gelen, farklı yetersizlik gruplarında yer alan çocukların ailelerine gelişimsel/eğitsel değerlendirme hizmeti sunmaktadır. 2015 Eylül ayından 2016 Ağustos ayına kadar toplam 299 çocuk değerlendirilmiştir. Değerlendirilen çocukların yaklaşık yarısı Türkiye nin farklı şehirlerinden gelmiştir. Enstitümüzde; gelişim yetersizlik, zihinsel yetersizlik, öğrenme güçlüğü, hiperaktivite ve dikkat eksikliği, down sendromu, otizm, serebral palsi vb tanılı ya da risk grubunda yer alan çocuklara gelişimsel/eğitsel değerlendirme yapılmaktadır. OSB Down Sendromu Gelişimsel Gerilik Zihinsel Yetersizlik Diğer Toplam Cinsiyet Yaş Şehir / Ülke Yaş Yaş Kız Erkek aralığı Eskişehir Farklı Şehirler Yurtdışı ortalaması 17 7 13 2 38 77 87 24 16 6 89 222 1.7-20.3 0.6-22.2 2.0-21.9 7.11-21.0 1.1-19.2 0.6-22.2 1.7-20.3 0.6-22.2 2.0-21.9 7.11-21.0 1.1-19.2 0.6-22.2 44 18 16 3 76 157 59 13 13 5 49 139 1 - - - 2 3 Aile Eğitimi 2015 Eylül-2016 Ağustos tarihleri arasında, Gelişimsel Destek Birimi nden grup/bireysel eğitim hizmeti alan çocukların ailelerine aşağıdaki konularda eğitim sunulmuştur: 06 Motor Beceriler Sosyal Beceriler 05 Sağlık 01 04 Oyun Davranış kontrolü 02 Erken Akademik Beceriler 03 Aile eğitimi seminerlerinin yanısıra ailelere eğitim süresi boyunca gözlem yapma ve öğretmenleriyle düzenli aralıklarla görüşme imkanı sunulmuştur. Ayrıca, Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi gibi Enstitü bünyesinde gerçekleşen etkinliklere ücretsiz katılımları sağlanmıştır. 11
Ailelerle Psikolojik Danışma Hizmetleri Engelliler Araştırma enstitüsünde velilere yönelik yürütülen farklı psikolojik yardımlar kendi içinde beşe ayrılmaktadır. A- Bireysel Psikolojik Danışma Engelli çocuğa sahip ailelerin çocuklarıyla ve çevreleriyle sağlıklı etkileşime girebilmelerine, aile içi uyumunu sağlayabilmelerine, psikolojik zorlanmalarının üstesinden gelebilmelerine ve bütünüyle fonksiyonel bireyler olmalarına yardım edildiği bir süreç yürütülmüştür. Bireysel psikolojik danışma süreci her bir veli ile ortalama 8-10 hafta devam etmiş ve haftada belirli bir günde 45-50 dakika arasında gerçekleştirilmiştir. 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Bireysel Psikolojik Danışma sürecine katılan aile bilgilendirilmesi: Bireysel psikolojik danışma sayısı: 18 aile Toplam Bireysel psikolojik danışma sayısı: 167 oturum B- Grupla Psikolojik Danışma Engelli çocuğa sahip ailelerin kendi farkındalıklarının artmasına, kişisel problemlerine çözüm yolu bulmasına, kendilerine yönelik algıların farkına varmasına, duygusal zorlanmaları ile baş edebilecek beceriler kazanmasına yardımcı olmaya yönelik bir süreç yürütülmüştür. Grupla psikolojik danışmanın sağladığı önemli desteklerden birisi de engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları psikolojik zorlanmalar bakımından yalnız olmadıklarını görmeleri amaç edinilmiştir. Grupla psikolojik danışma süreci (her bir grup için) ortalama 8 hafta devam etmiş ve haftada belirli bir günde 90 dakika sürmüştür. 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Grupla Psikolojik Danışma sürecine katılan aile bilgilendirilmesi: Grupla psikolojik danışma sayısı: 2 GPD Sürece katılan aile sayısı: 21 aile Toplam Grupla Psikolojik Danışma oturum sayısı: 16 oturum 12
Grupla psikolojik danışma öncesi ve sonrasında sürece katılan ailelerin kısa semptom envanteri ve yaşam doyumu ölçeğine verdiği cevaplara göre; Engelli çocuğa sahip ailelerin puan ortalamalarına bakıldığında GPD sonrasında Anksiyete düzeylerinde azalma görülmektedir. Engelli çocuğa sahip ailelerin puan ortalamalarına bakıldığında GPD sonrasında Depresyon düzeylerinde azalma görülmektedir. Engelli çocuğa sahip ailelerin puan ortalamalarına göre, kendileri hakkındaki olumsuz benlik algıları GPD sonrasında azalmıştır. Engelli çocuğa sahip ailelerin puan ortalamalarına bakıldığında GPD sonrasında Öfke-Düşmanlık (Hostilite) düzeylerinde azalma görülmektedir. Engelli çocuğa sahip ailelerin puan ortalamalarına bakıldığında GPD sonrasında Yaşam doyumlarında artış görülmektedir. C- Görüşme Kısa süreli, psikolojik danışma sürecini gerektirmeyecek ve bilgi almaya dönük olarak engelli çocuğa sahip ailelerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 2015-2016 eğitim-öğretim yılında görüşülen aile sayısı: 62 aile 13
D- Küçük Grup Çalışmaları Engelli çocuğa sahip ailelere yönelik benzer sorunların ele alındığı bilgilendirme amaçlı görüşmeler yapılmıştır. Yapılan Küçük Grup Çalışmaları: 4 çalışma 1. Aile tutumlarına yönelik çalışma: 12 aile 2. Kendine zaman ayırmaya yönelik çalışma: 15 aile 3. Çocuklarının davranış problemlerine yönelik çalışma: 9 aile 4. Eşler arasındaki problemlere yönelik çalışma: 5 aile Küçük Grup Çalışmalarına katılan veli sayısı: 41 aile E- Seminer Engelli çocuğa sahip ailelerin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan, aileleri bilgilendirmeye yönelik çalışmalar yapılmıştır. Engelli çocuğa sahip ailelere yönelik ETKİLİ İLETİŞİM semineri planlanmış ve 2 defa ailelere verilmiştir. Seminere katılan veli sayısı: 37 aile Psikolojik destek alt alanlarından herhangi birine katılmış ebeveynlerin anne-baba olma durumuna göre oranına bakıldığında; Psikolojik destek alma açısından engelli çocukların annelerinin, babalardan daha çok katılımını görmekteyiz. Bu açıdan bakıldığında baba katılımının arttırılması için çalışmalar düşünülmektedir. Psikolojik yardımlara ve katılım sayısına tablo halinde bakarsak; PSİKOLOJİK YARDIM Bireysel Psk.Dan. Grupla Psk.Dan. Görüşme Küçük Grup Çlş. Seminer Oturum Sayısı 167 oturum 16 oturum (2 GPD) 62 görüşme 4 çalışma 2 seminer Katılım Sayısı 18 aile 21 aile 62 aile 41 aile 37 aile Staj, Gözlem ve Ziyaretçiler Gelişimsel Destek Birimi nde 14 lisans öğrencisine staj, 30 yüksek lisans öğrencisine gözlem ve uygulama imkanı sunulmuştur. Diğer yandan, MEB yetkilileri, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü ve diğer üniversitelerdeki akademisyenler başta olmak üzere farklı lise, üniversite ve kurumlardan yaklaşık 600 ziyaretçiye ev sahipliği yapılmıştır. 14
Spor Faaliyetleri Okul öncesi dönemdeki gelişimsel yetersizliği olan çocukların motor becerilerini desteklemek üzere Anadolu Üniversitesi kapalı yüzme havuzunda Doç. Dr. Mehmet Yanardağ ın liderliğiyle su içi oyun ve egzersiz programını uygulanmıştır. Program Gelişimsel Destek Birimi nden eğitim alan 30 öğrenci ile haftada 1 gün 1 saat gerçekleştirilmiştir. Anadolu Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi ve Engelliler Araştırma Enstitüsü işbirliği ile 5 yaş üstü OSB olan çocuk ve ergenlere yönelik fiziksel aktivite ve spor programı uygulanmıştır. Programa Eskişehir ilinde ikamet eden 40 öğrenci katılmıştır ve program haftada 2 gün 1 saat olarak gerçekleştirilmiştir. Lisans ve Lisansüstü Eğitim Engelliler Araştırma Enstitüsü öğretim üyeleri aşağıdaki programlar başta olmak üzere Eğitim Fakültesi bünyesinde yer alan diğer programlarda da ders vermektedir. Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Zihin Engelliler Öğretmenli lisans programı, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim ABD Zihin Engelliler Öğretmenliği Programı-Tezli YL Erken Çocuklukta Özel Eğitim-Tezli YL Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocukların Öğretimi- Tezsiz YL Zihin Engelliler Öğretmenliği Programı-Doktora Sosyal Bilimler Enstitüsü Uygulamalı Davranış Analizi ABD Otizmde Uygulamalı Davranış Analizi-Tezli YL 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Güz ve Bahar dönemlerinde öğretim üyelerimiz 43 lisans 37 lüsansüstü ders yürüterek çeşitli programlardaki eğitim-öğretim faaliyetlerine destek sunmuştur. Hizmet-İçi Eğitim 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında ortalama 60 saat personele hizmet içi eğitim sağlanmıştır. Gelişimsel/Eğitsel değerlendirme sürecinde kullanmak üzere, akademik personel için çeşitli test ve değerlendirme aracı eğitimleri verilmiştir. Eğitimlerin çoğu Engelliler Araştırma Enstitüsü seminer salonlarında gerçekleştirilmiştir. EĞİTİMİN ADI SALT :Türkçe Dil Örnekleri Analiz Programı Temel Düzeyde SPSS Eğitimi İleri Düzeyde SPSS Eğitimi 40 35 35 Toplam 110 15
arastırma, Gelişimsel Araştırma Birimi, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Engelliler Araştırma Enstitüsü bünyesinde hizmete açılmıştır. Gelişimsel Araştırma Birimi 1000 metrekare alan üzerine kurulmuş Türkiye nin ilk gelişimsel araştırma birimidir. Gelişimsel Araştırma Biriminde pek çok araştırmanın yürütülmesi için çeşitli teknolojik donanımlarla gerekli alt yapı sağlanmıştır. Araştırma biriminin içerisinde insan davranışları gözlem laboratuvarı, hareket analizi laboratuvarı, teknoloji laboratuvarı, bireysel araştırma laboratuvarları, çok amaçlı bir araştırma laboratuvarı ve motor gelişim birimi bulunmaktadır. İnsan Davranışları Gözlem Laboratuvarı İnsan davranışları gözlem laboratuvarının gözlem alanı bölümü, 30 metrekare gözlem alanı ve ayrıştırılmış 12 metrekare kontrol odasından oluşmaktadır. Gözlem Laboratuvarı içerisinde ikisi sabit ikisi hareketli ve uzaktan kontrol edilebilir nitelikte yüksek çözünürlüklü görüntü sağlama özelliğine sahip 4 kamera, hassas mikrofon sistemi, laboratuvarın içerisinde farklı ses yüksekliklerinde ve farklı frekanslarda ses vermeyi sağlayan iki adet 1000w gücünde hoparlör, 14000btu gücünde inverter klima, parlaklığı uzaktan ayarlanabilir 12 adet aydınlatma ünitesi, ayarlanabilir dış panjur, dışarıdan, tavandan ve yerden gelebilecek sesleri izole etmek amacıyla akustik izolasyon kaplamaları bulunmaktadır. Bununla beraber laboratuvarın iç dizaynı oturma odası biçiminde dizayn edilmiş olup, tasarım araştırmanın ve araştırmanın gereksinimlerine göre değiştirilebilir biçimde hazırlanmıştır. İnsan davranışları laboratuvarı NOLDUS şirketi tarafından önerilen gözlem laboratuvarı dizaynlarının dünyadaki dördüncü örneği olarak öne çıkmaktadır. İnsan davranışları gözlem laboratuvarının kontrol odası bölümünde ise, iki adet 27 monitör, bir adet iş istasyonu, bir adet 1000w amfilikatör, gözlem alanıyla iletişim kurmak için 2 takım kablosuz kulaklık ve mikrofon, 3 adet gong mikrofon, bir adet diz üstü bilgisayar, bir adet baskı makinesi bulunmaktadır. İnsan davranışları gözlem laboratuvarının temel amacı, öncelikli olarak özel gereksinimli bireyler olmak üzere insan davranışlarının oluşumlarının, nedenlerinin ve bu davranışlara etki eden çevresel değişkenlerin, bağımsız gözlemciler tarafından yüksek geçerlikte ve gerek niceliksel gerekse de niteliksel olarak gözlenmesi ve analiz edilmesinin sağlanmasıdır. Bu amaçla laboratuvarda aşağıda kısa açıklamaları sunulan ve lisansları alınmış olan gözlem ve skorlama yazılımları kullanılmaktadır.
Noldus Observer XT Noldus Observer XT, dünya üzerinde 20.000 den fazla araştırmacının gerek üniversitelerde gerekse de farklı araştırma merkezlerinde kullandığı, gözlem verilerinin toplanması, analizi ve sunulmasında kullanılan kullanıcı dostu ve geliştirilebilir bir gözlem yazılımıdır. Noldus Observer XT, anne-çocuk etkileşimi, video oyunları, otizm, davranışsal değerlendirme, işlevsel değerlendirme, psikiyatrik vakalar, odak grup araştırmaları, Pazar araştırmaları gibi farklı dünya genelinde birçok alanda yapılan araştırmalarda kullanılmaktadır. Noldus Observer XT ile laboratuvar içerisindeki canlı kayıtların değerlendirilmesi yapıldığı gibi, dış mekanlarda ve farklı cihazlarla alınan görüntülerin analizi de yapılabilmektedir. 17
18
Noldus FaceReader Yüz okuma yazılımı FaceReader dünya çapında 500'den fazla üniversite, araştırma enstitüsü ve şirket tarafından erişilebilirlik çalışmaları, psikoloji, eğitim araştırmaları, tüketici davranışları ve pazar araştırmaları gibi birçok alanda kullanılmakta olan bir yüz okuma ve analiz yazılımıdır. Face Reader yazılımı, anlık olarak alınan veya bir başka kaynaktan alınmış olan yüz görüntülerini otomatik olarak 6 temel yüz ifadesinin yanı sıra nötr ifade olarak analiz edebilmektedir. Ayrıca katılımcıların bakışlarının yönünü, baş yönünü ve kişisel özelliklerini ekleyerek yapılacak analizi genişletebilmektedir. 19
Noldus Media Recorder Yazılımı Noldus Media Recorder Yazılımı araştırmalar için gerekli olan video kayıtlarının alınması, alınan kayıt birleştirilmesi ve farklı bir dosyaya dönüştürülmesi evde, laboratuvar veya bir sınıfta kullanılabilecek esnek video yazılımıdır. Media Recorder yazılımı bir seferde en fazla sekiz farklı video ve ses kaynaklarından alınan verilerin video kayıtları senkronize bir şekilde işlenmesine olanak sağlamaktadır. Bununla birlikte Observer XT, FaceReader ve farklı özelliklerde kameralar ile uyumlu biçimde çalışabilmektedir. E-Prime Senkronizasyon Yazılımı E-Prime sizin bilgisayar kontrollü veya bilgisayar aracılı olarak yapılması amaçlanan psikoloji ve eğitim alanındaki deneysel araştırmaların tüm analiz ihtiyaçlarını yerine getirmek için bir paket uygulama yazılımıdır. 60'dan fazla ülkede 5.000 'den fazla araştırma kurumları ve laboratuvarları tarafından kullanılan, E-Prime bilgisayarlı araştırma tasarımı, veri toplama ve analiz için gerçekten kolay kullanımlı bir ortam sağlama özellikleriyle öne çıkmaktadır. E-Prime araştırma verilerinin doğruluğunu sağlamak için milisaniyelik hassas zamanlama sağlamakla beraber karmaşık ve çoklu değişkenlerin dahil edildiği araştırmaların basit biçimde tasarlanmasına olanak sağlamaktadır. 20
Biopac MP 160 biyofiziksel veri toplama sistemi Biopac MP160 biyofiziksel veri toplama sistemi, araştırmalar için toplanması istenen yaşamsal verilerin elde edilmesi için esnek, kanıtlanmış ve güvenilir modüler veri toplama ve analiz sistemidir. Sistem 16 kanallı ve ileri düzey analiz performansı sağlayan işletim modülü ve AcqKnowledge veri analiz yazılımını içermektedir. Biopac MP160 biyofiziksel veri toplama sistemi modülleri electrogastrogram, mikro-elektrot kayıt, noninvaziv kan basıncı ölçümü respirasyon düzeyi ölçümü, kandaki oksijen düzeyi ölçümü, dermo elekreik aktivitesi ölçümü ve elektrik bioimpedence (kardiyak output) olmak üzere 40 dan fazla araştırma alanına uygulanabilmektedir. BionoMadix Kablosuz biyofiziksel giyilebilir veri edinme sistemi Biopac MP160 biyofiziksel veri toplama sistemi, araştırmalar için toplanması istenen yaşamsal verilerin elde edilmesi için esnek, kanıtlanmış ve güvenilir modüler veri toplama ve analiz sistemidir. Sistem 16 kanallı ve ileri düzey analiz performansı sağlayan işletim modülü ve AcqKnowledge veri analiz yazılımını içermektedir. Biopac MP160 biyofiziksel veri toplama sistemi modülleri electrogastrogram, mikro-elektrot kayıt, noninvaziv kan basıncı ölçümü respirasyon düzeyi ölçümü, kandaki oksijen düzeyi ölçümü, dermo elekreik aktivitesi ölçümü ve elektrik bioimpedence (kardiyak output) olmak üzere 40 dan fazla araştırma alanına uygulanabilmektedir. 21
Tobii eye tracker x3-120 göz izleme sistemi Tobii Eye Tracker X3 120 taşınabilir göz takip cihazıdır. hareketlerini destekleyen ince bir tasarıma sahip bir cihazdır. Cihazın teknik özellikleri ise; X3 120 taşınabilir göz takip cihazı saniyede 120 örneklem alabilmektedir. X3 120 taşınabilir göz takip cihazı geniş baş hareketlerini desteklediği için bebek ve çocuklarla yapılan çalışmalarda büyük kolaylık sağlamaktadır. X3 120 taşınabilir göz takip cihazı, piyasadaki diğer ürünlerden farklı olarak yüz algılama algoritmasına sahiptir. Bu özellik sayesinde veri kaybını en aza indirger. X3 120 taşınabilir göz takip cihazı 118 gram ağırlığındadır. Bu yüzden laboratuvar dışına rahatlıkla taşınabilmektedir. X3 120 taşınabilir göz takip cihazı, bilgisayarın işlemcisini kullanmak yerine, kendisine ait harici işlemci ünitesini kullanır. Bu ünite sayesinde göz hareketlerini hızlı bir şekilde yakalamaktadır. X3 120 taşınabilir göz takip cihazı, bright pupil ve dark pupil tekniklerinin birleşi mini kullanmaktadır. Bu iki teknik sayesinde açık renkli ve koyu renkli gözlerin her ikisinde de kusursuz bir şekilde çalışmaktadır. Bireysel Araştırma Laboratuvarları Bireysel araştırma laboratuvarları, 12 metre kare genişliğinde parlaklığı uzaktan ayarlanabilir 12 adet aydınlatma ünitesi, ayarlanabilir dış panjur, dışarıdan, tavandan ve yerden gelebilecek sesleri izole etmek amacıyla akustik izolasyon kaplamaları, harekete duyarlı ve yüksek çözünürlük video kamera sistemi, tek kör gözlem aynası sitemi ve dışarıdan kulaklıkla dinleme olanağı sağlayan ses kayıt sistemi bulunan, zemin izolasyonu antibakteriyel akustik halıyla kaplı, içerisinde kapalı malzeme dolapları ve akıllı tahta bulunan araştırma birimleridir. Toplamda üç adet olarak hazırlanan bireysel araştırma laboratuvarları, az sayıda katılımcıyla ve değişkenlerin rahat kontrol edilebileceği araştırmaların yürütülesi amacıyla tasarlanmıştır. 22
Teknoloji Laboratuvarı Teknoloji laboratuvarı 30 metre kare alan üzerine tasarlanmış, parlaklığı uzaktan ayarlanabilir 12 adet aydınlatma ünitesi, ayarlanabilir dış panjur, dışarıdan, tavandan ve yerden gelebilecek sesleri izole etmek amacıyla akustik izolasyon kaplamaları, harekete duyarlı ve yüksek çözünürlük video kamera sistemi, tek kör gözlem aynası sitemi ve dışarıdan kulaklıkla dinleme olanağı sağlayan ses kayıt sistemi bulunan, zemin izolasyonu akustik PVC kaplı, içerisinde akıllı tahta, LED projeksiyon cihazı hareket duyarlı video oyun sistemleri, sabit video oyun sistemleri, kumada edilebilir yansıtma perdesi, 24000btu gücünde inverter klima, 5 kanallı ses sistemi, 50 led televizyon bulunan araştırma birimidir. Teknoloji laboratuvarı, başta bilgisayar destekli öğretim araştırmalarının deney süreçlerinin uygulanması olmak üzere, bilgisayar ve video destekli araştırmaların temel araç gereçlerinin hazırlanması, geçerlik ve güvenirliklerinin uygun koşullar altında sağlanması amacıyla kurulmuştur. Çok Amaçlı Araştırma Salonu Çok amaçlı araştırma salonu, 30 metre kare alan üzerine tasarlanmış, parlaklığı uzaktan ayarlanabilir 12 adet aydınlatma ünitesi, ayarlanabilir dış panjur, dışarıdan, tavandan ve yerden gelebilecek sesleri izole etmek amacıyla akustik izolasyon kaplamaları, harekete duyarlı ve yüksek çözünürlük video kamera sistemi, tek kör gözlem aynası sitemi ve dışarıdan kulaklıkla dinleme olanağı sağlayan ses kayıt sistemi bulunan, bir adet duvar piyanosu, 24000btu gücünde inverter klima bulunan, zemin izolasyonu akustik ve anti bakteriyel halı kaplaması bulunan bir araştırma birimidir. Çok amaçlı araştırma salonu, gerek birebir gerekse de küçük grup düzenlemesine dayalı araştırmaların yürütülmesi gerekse de farklı araştırma değişkenlerinin (örneğin, ORFF yaklaşımı, drama öğretimi, müzik uygulamaları, etkileşim temelli uygulamalar) incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Hareket Analiz Laboratuvarı Hareket analizi laboratuvarı 45 metre kare alan üzerine tasarlanmış, 16 adet aydınlatma ünitesi, ayarlanabilir dış panjur, dışarıdan, tavandan ve yerden gelebilecek sesleri izole etmek amacıyla akustik izolasyon kaplamaları, harekete duyarlı ve yüksek çözünürlük video kamera sistemi, tek kör gözlem aynası sitemi ve dışarıdan kulaklıkla dinleme olanağı sağlayan ses kayıt sistemi bulunan, zemin izolasyonu akustik PVC kaplı, içerisinde postugrafi analizi sistemi, yürüyüz analizi sistemi, koşu bisikletleri, 24000btu gücünde inverter klima bulunan laboratuvardır. Hareket analizi laboratuvarının amacı bilgisayar ortamında ileri teknoloji ile yapılan harekete (yürüyüş ve denge) yönelik değerlendirmelerin sağladığı objektif sonuçlara ulaşmak ve bilgisayar temelli hareket ve postüral kontrolü değerlendiren sistemlere duyulan gereksinimleri yerine getirmektedir. Bununla beraber Çocuklara uygulanan motor müdahale programlarının muhtemel etkileri (yürüyüş ve denge fonksiyonları) daha güvenilir olarak ölçülmesi ve izlenemesi bununla beraber motor programların yanı sıra ilave müdahalelerin (örnek; ortez) de işlevselliği objektif olarak değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda denge için Neurocom Smart Equitest CRS sistemi, yürüyüş için Gait Rite sisteminden yararlanılmaktadır. 23
24
Motor Gelişim Birimi Motor gelişim birimi 30 metre kare alan üzerine tasarlanmış, parlaklığı uzaktan ayarlanabilir 12 adet aydınlatma ünitesi, ayarlanabilir dış panjur, dışarıdan, tavandan ve yerden gelebilecek sesleri izole etmek amacıyla akustik izolasyon kaplamaları, harekete duyarlı ve yüksek çözünürlük video kamera sistemi, tek kör gözlem aynası sitemi ve dışarıdan kulaklıkla dinleme olanağı sağlayan ses kayıt sistemi bulunan, 24000btu gücünde inverter klima bulunan, zemin izolasyonu akustik ve anti bakteriyel halı kaplaması bulunan bir araştırma birimidir. Birimin içerisinde üç açılı yüksekliği ayarlanabilir mobilizasyon yatağı, motor gelişim geriliği olan çocuklar için ayakta durma sehpası, egzersiz matı, çeşitli boylarda walkerlar, pilates topları, boy aynası, merdiven, masa, sandalye, spastisitesi olan çocuklar için pozisyonlama yastıkları, ergoterapi materyalleri, test araçları, rulo yastıklar, tırmanma barı, askılı yürüteç ve trambolin bulunmaktadır. Bu birimin amacı, hem 0-6 yaş aralığına motor gelişim geriliği gösteren bireylere motor gelişimi destekle-t yici eğitimler verme, ev çalışmaları planlama, değerlendirme hizmetleri sunma ve motor gelişim etkinliklerine yönelik araştırmaların sürdürülmesidir. Birim içerisindeki çalışmalar. fizyoterapi ve rehabilitasyon alanında bir öğretim üyesi ve uzman tarafından yürütülmektedir. 25
yayın Eylül 2015-Ağustos 2016 tarihleri arasında Enstitümüzdeki öğretim üyeleri/elemanlarının çalışmalarından 11 i uluslararası hakemli dergilerde yayımlanmıştır. Öğretim üyeleri/elemanları 26 sözlü/poster bildiri ile uluslararası bilimsel toplantılara katılırken, ulusal bilimsel toplantılara da 42 sözlü/poster bildiri ile katılmıştır. Enstitümüzdeki öğretim üyeleri bu tarihler arasında 2 doktora tezi ve 7 yüksek lisans tezi yürütmüşlerdir. Ayrıca, 13 ulusal kitap ve kitap bölümlerinde yazarlık yapmışlardır. Bunların yanısıra 3 uluslarası projede, 1 Tubitak projesi ve 9 Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesinde (BAP) yürütücü ve araştırmacı olarak yer almışlardır. Ayrıca, 3 öğretim üyesi çeşitli başarı ödüllerini almaya hak kazanmışlardır. YAYIN TÜRÜ Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler SSCI Diğer Indeksler Ulusal hakemli dergilerde yayınlanan makaleler Uluslararası Bilimsel Toplantılarda Sunulan ve Bildiri Kitaplarında Basılan Bildiriler Ulusal Bilimsel Toplantılarda Sunulan ve Bildiri Kitaplarında Basılan Bildiriler Yönetilen Doktora ve Yüksek Lisans Tezleri Doktora Yüksek Lisans SAYI 10 2-28 43 2 7 Yazılan Ulusal ve Uluslararası Kitaplar ve Kitaplardaki Bölümler Uluslararası Projeler (Avrupa Birliği) Ulusal Projeler TÜBİTAK 1001 BAP UNICEF & ILO Projeleri 13 4 1 17 2 Toplam 129
Ulusal ve Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlanan Makaleler Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler 1.A. SSCI Acar, C., Tekin-Iftar, E., & Yikmis, A. (2016). Effects of mother-delivered social stories and video modeling in teaching social skills to children with autism spectrum disorders. The Journal of Special Education. DOI: 10.1177/0022466916649164. Akmanoglu, N. Kurt, O., & Kapan, A. (2015) Comparison of Simultaneous Prompting and Constant Time Delay Procedures in Teaching Children with Autism the Responses to Questions about Personal Information. Educational Sciences: Theory & Practice, 3, 2654. Besler, F., & Kurt, O. (2016). Effectiveness of video modeling provided by mothers in teaching play skills to children with autism. Educational Sciences: Theory & Practice, 16, 209-230. Çelik, S., Diken, İ.H, Çolak, A., Arıkan, A., Bozkurt, F. & Tomris, G. (2016). The Effectiveness of Preschool Version of First Step to Success Early Intervention Program intended for Preventing Antisocial Behaviors. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(2), 511-535. Çolak, A., Tomris, G., Diken, İ.H., Arıkan, A., Aksoy, F., & Çelik, S. (2015). Views of Teachers, Parents, and Counselors toward the Preschool Version of First Step to Success Early Intervention Program (FSS-PSV) in Preventing Antisocial Behaviors. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(3), 691-708. (SSCI) Diken, I. H., Rakap, S., Diken, O., Tomris, G., & Celik, S. (2016). Early Childhood Inclusion in Turkey. Infants and Young Children, 29(3), 231-238. Olcay-Gul, S., & Tekin-Iftar, E. (2016). The power of family generated and delivered Social Story intervention: Acquisition, maintenance, and generalization of social skills in youths with ASD. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 51(1), 67-78. Sirin, N., & Tekin-Iftar, E. (2016). Opinions of parents and teachers about safety skills instruction to children with ASD: A preliminary investigation. Journal of Autism and Developmental Disorders, 46(8), 2653-2665. Turan, E., Yanardag, M., Metintas, S. (2016). Attitudes of students of health sciences towards the older persons. Nurse Education Today, 36, 53-57 Yanardag, M., Erkan, M., Yılmaz, İ., Arıcan, E., & Düzkantar, A. (2015). Teaching advance movement exploration skills in water to children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 9, 121-129. 1.B. Diğer indeksler Eray, Y., Tomris, G., Kurt, A. "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Özyeterlik İnançları ve Teknolojik Araç-Gereç Kullanımına Yönelik Tutumları: Balıkesir İli Örneği", Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(1), 1-26, 2016 27
Odluyurt S., Değirmenci, H. D., Adalıoğlu İ., Kapan, A. (2015 ) Otizmli Çocuklara Doğrudan ve Video Modelle Birlikte Sunulan PECS Uygulamasının Etkililiklerinin Karşılaştırılması, Uluslararası Erken Çocukluk Özel Eğitim Dergisi (INT-JECSE). 7(2). Ulusal ve Uluslararası Bilimsel Toplantılarda Sunulan ve Bildiri Kitaplarında Basılan Bildiriler Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitaplarında basılan bildiriler Aksoy, V. (2016). Interaction Levels of Mothers and Parental Self-Efficacy Levels. Poster Presented at International Society on Early Intervention Conference at Stockholm. Alagözoğlu, E. ve Batu, E. S. (2016). Examining Feelings and Thoughts of Elder Siblings of Children with ASD via Semi-Structured Interviews with Photo Elicitation, ISEI Conference, Stockholm. Batu, E.S., Odluyurt, S., Alagözoğlu, E., Çattık, M. ve Şahin, Ş. Problems and solutions suggested by preschool teachers regarding inclusion. ISEI Conference, Stockholm, 2016. Çattık, M. ve Aksoy, V. (2016). Examination of The Relationship Among Self Efficacy, Social Support and Life Satisfaction Levels of The Parents of Children with Developmental Disabilities, International Society on Early Intervention Conference (ISEI 2016). Stockholm, İsveç Cavusoglu, T., Tutuk, C. H., & Diken, I. H. (2016). A Literature Review on the Co-Occurrence of Hearing Impairment and Autism Spectrum Disorder. Master Lecture presented at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. Cevher, Z., Oz, H., & Diken, I. H. (2016). Common Aspects and Related Research on Early Intervention Programs Conatining ABA, Relationship-Based, and Naturalistic Teaching Strategies. Poster presentation at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. Diken, I. H. (2016). Dancing with Rhythm in Parent-Child Interaction. Master Lecture presented at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. Diken, I. H. & Kaymak, A. (2016). Interactional Behaviors of Parents of Children with Developmental Disability and Implementation of the Responsive Teaching Program in Turkey. Oral presentation at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. Diken, I. H. & Kargin, T. (2016). Early Childhood Intervention and the Use of ASQ in Turkey. Poster presented at the 2nd Invitational Symposium of International ASQ Researchers: ASQ AROUND THE WORLD., Brookes Pub. Co., Stockholm, Sweden. Diken, İ. H. (2015, Mayıs). Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale (ETEÇOM) Programı. Çalıştay, Uluslararası Eğitim Kongresi: Gelecek İçin Eğitim (ICEFIC 2015), Ankara Üniversitesi, Ankara. Düzkantar A. (2015). The Effectiveness of Simultaneous Prompting Procedure on Teaching The Basic Music Skills to Children with ASD, ABAI 2015 Assocaiton for Behavior Analysis International, Kyoto, Japonya. Düzkantar A. (2016). Evaluation Of Early Childhood Education And Treatment Studies For Children With Multiple Disabilities in The International Community, International Society on Early Intervention Conference, Stockholm, Sweden. 28
Ganz, J. B., Morin, K., Gerow, S., Gregori, E. & Genc-Tosun, D. (2016). The quality of the evidence supporting the use of high-tech AAC with people with IDD. 17th Annual Conference for the International Society for Augmentative and Alternative Communication. Toronto, Ontario, Canada. Genc-Tosun, D. & Kurt, O. (2015). A systematic review of handheld electronic devices as speech generating devices for preschool children with ASD. The ABAI 8th International Conference, Kyoto, Japan. Genc-Tosun, D. & Kurt, O. (2016). Tablet-based Speech Generating System for Children with Autism 3rd International Conference on Humanity and Social Sciences (ICHSS 2016), Rome, Italy. Güven, D. & Aksoy, V. (2015). The Effect of Repetitive Reading Strategy for Children with Learning Disabilities. Poster presented at Third 21st Century Academic Forum Conference at Harvard. Kurnaz, E., Diken, İ.H. ve Yanardağ, M. (2016)"Inclusion Training in Intellectual Disabilities for Educators in Europe: Stakeholder Survey Results in Turkey". Uluslararası Erken Çocuklukta Müdahale Derneği Çocuk Hakları ve Erken Eğitim Konferansı, Stockholm,İsveç Kurnaz,E. (2016)""Smartboards: New Perspectives in the Education of Individuals With Special Needs". Uluslararası Erken Çocuklukta Müdahale Derneği Çocuk Hakları ve Erken Eğitim Konferansı, Stockholm Melekoglu, M. & Diken, I. H. (2016). A School-Wide Teacher Training Program on Positive Behavioral Supports in Early Childhood in Turkey. Oral presentation at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. Morin, K., Ganz, J., Gerow, S., Gregori, E. & Genc-Tosun, D. (2016). Technology-based AAC and individuals with complex communication needs: A meta-analysis of single-case research. 17th International Conference on Autism, Intellectual Disability ve Developmental Disabilities, CEC-DADD. Hawaii Odluyurt, S., Batu, E.S., Alagözoğlu, E., Çattık, M. ve Şahin, Ş. "What are the benefits of inclusion for children with and without special needs?" ISEI Conference, Stockholm, 2016 Orum-Çattik, E. (2016). The Effectiveness of using video modeling procedures on the IPAD to teach social interactions skills children with ASD, International Society on Early Intervention Conference (ISEI 2016), Stockholm, İsveç Oz, H., Cevher, Z., & Diken, I.H. (2016). Suggested Screening and Diagnostic Tools for Autism Spectrum Disorder. Poster presentation at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), June 8-10, 2016, Stockholm, Sweden. Pektaş E. & Akmanoğlu, N. (2015). Using video prompting via ipad to teach drawing a six-part person to children with autism. ABAI Eighth International Conference. da sunulan özet metin olarak yayımlanan sözlü bildiri, Kyoto, Japan. Tomris, G., Tuna, D. M., & Diken, I. H. (2016). Transition-Based Early Intervention Group Training for Young Children with Developmental Disabilities in Turkey. Poster presentation at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. 29
Tuna, D. M., Tomris, G., Diken, I. H., & Günden, U. O. (2016). The Transition Process of Young Children with Down Syndrome From Early Intervention to Preschool in Turkey. Poster presentation at the International Society on Early Intervention 2016 Conference (ISEI2016), Stockholm, Sweden. Tutuk, H. C., Çavuşoğlu, T. & Diken İ. H. (2016). A Review of studies conducted on milleu teaching, International Society on Early Intervention Conference, Stockholm, Sweden. Yetkin, A.İ. ve Aksoy, V. (2016). Comparing Mothers' Perception of Their Own Mother's Acceptance and Rejection Levels and the Quality of Interaction with Their Own Children with Developmental Disabilities. Paper presented at International Society on Early Intervention Conference at Stockholm Ulusal bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitaplarında basılan bildiriler Akçamete, G., Diken, İ. H., Toraman, S., & Er, E., (2016). Türkşye de Erken Çocuklukta Müdahale Süreci: Neler Yapıyoruz? Neler Yap(a)mıyoruz?. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan sözlü bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Akgun-Giray, D; Diken, İ.H. (2016). Okul Öncesi Dönemde Gelişimsel Yetersizliği Olan Bireylere İlişkin Akran Aracılı Uygulama Araştırmalarının İncelenmesi. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan poster bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Akmanoğlu, N. (2016). Video teknolojisiyle öğretim. 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahele Kongresi nde sunulan sözlü bildiri, Eskişehir. Aksoy, V. & Öz, H. Üniversite Tanıtım Filmlerinde Yetersizliği Olan Bireylerin Görünümleri 25. Ulusal Özel Eğitim Kongresi nde sunulan sözlü bildiri, İstanbul, 3/12/2015 Aksoy, V. Şahin Ş., Kaymak A., Yüksel E., Tersine Kaynaştırma: Bir Vaka Sunumu. 25. Ulusal Özel Eğitim kongresinde sunulan sözlü bildiri. 2-4 Aralık 2015, İstanbul. Alagözoğlu, E. ve Batu, E. S. (2016). Türkiye'de Otizm Spektrum Bozukluğundan Etkilenmiş Kardeşi Olan Bireylere Yönelik Yapılan Araştırmaların İncelenmesi başlıklı poster bildiri, 3. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi- UDEMKO 2016, Eskişehir Alagözoğlu, E., Batu, E. S. ve Ersoy, A. (2016). " Otizm spektrum bozukluğundan etkilenmiş kardeşi olan bireylerin aileleri ile ilgili duygu ve düşünceleri" başlıklı sözlü bildiri, 26. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir Babacan, A., Tutuk, H. C., & Çavuşoğlu, T. (2016). Erken Çocukluk Eğitiminde Etik, 3. Uluslar arası katılımlı ulusal disiplinlerarası erken çocuklukta müdahale kongresi, Eskişehir, Türkiye Çavuşoğlu, T., Babacan, A., Tutuk, H. C., & Diken, İ. H. (2016). Hormonlar ve Çocuk, 3. Uluslar arası katılımlı ulusal disiplinlerarası erken çocuklukta müdahale kongresi, Eskişehir, Türkiye 30 Cevher, Z., Yetkin, A.İ., Kurnaz, E., Yanardağ, M., Diken, İ.H. (2016). Özel Eğitim ve Teknoloji Kullanımı: LET'S TRY I T PROJESİ. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan poster bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Demirdağlı Gezer, Ş., Gezer, M.S., (2016). APA, WHO, AAIDD ve MEB Tarafından Yapılan Zihinsel Yetersizlik Sınıflandırmalarının Karşılaştırılması,3.Uluslar arası katılımlı ulusal disiplinlerarası erken çocuklukta müdahale kongresi, Eskişehir, Türkiye Diken, İ. H. (2016). Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı (ETEÇOM). Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan çalıştay, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ. H., & Kaymak, A. (2016). Engelliler Araştırma Enstitüsü Gelişimsel Destek Biriminde Yürütülen Erken Müdahale Uygulamaları. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan poster bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ. H., Çuhadar, C., Diken, Ö., Arıkan, A., Ünlü, E., Çelik, S., Tomris, G., Tuna, D. M., Bozkurt, S. S, & Çavuşoğlu, T. (2016). Okul öncesi kaynaştırma sınıflarında öğretmenler için doğal öğretim süreci: doğal öğretim projesi hazırlık aşaması, 3. Uluslar arası katılımlı ulusal disiplinlerarası erken çocuklukta müdahale kongresi, Eskişehir, Türkiye Diken, İ. H., Diken, Ö., & Ardıç, A. (2016). Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği-2-Türkçe Versiyonu (GOBDÖ-2-TV) Kursu. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan çalıştay, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ. H., Diken, Ö., Tomris, G., & Tuna, M. (2016). Karşılıklı Öğrenme ile Erken Bütünleştirme (Early Inclusion Through Learning Each Other). Uluslararası Katılımlı 3. Ulusa Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan poster bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ. H., Köse, F., & Er, E., (2016). Türkiye de Erken Çocuklukta Müdahale Süreci: Neler Yapıyoruz? Neler Yap(a)mıyoruz?. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan sözlü bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ. H., Tomris, G., & Tuna, M. (2016). Erken Çocuklukta Müdahale: İlişki Temelli Uygulamalar ve ETEÇOM. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan sözlü bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ. H., Yanardağ, M., Diken, Ö., Kurnaz, E., Öğülmüş, K., & Görgün, B. (2016). Avrupa da Zihinsel Yetersizlik Alanında Öğretmenlere Yönelik Bütünleştirme Eğitimi: Bir ERASMUS+ Projesi. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan poster bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ.H. & Diken, Ö. (2016). Gelişimsel Geriliği / Yetersizliği Olan Çocukların Dil Becerilerini Geliştirmeye Yönelik Doğal Dil Öğretim Teknikleri, Çalıştay Sunusu, 26. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 5-8 Ekim 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Diken, İ.H.,Yavuz, A. A., Öz, H. & Kurnaz, E. (2015). Avrupa da Zihinsel Yetersizlik Alanında Öğretmenlere Yönelik Bütünleştirme Eğitimi (Inclusion Training In Intellectual Dısability For Educators In Europe, 25. Ulusal Özel Eğitim Kongresi nde sunulan poster bildiri. İstanbul Düzkantar A. (2015). Otizmli Bir Çocuğa Duygu Algılama Becerisi Kazandırmada Müzik Terapi Uygulamalarının Kullanılması: Vaka Çalışması, 25. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 2-4 Aralık, İstanbul, Türkiye. 31
Düzkantar A., Görgün B., Altın D., İnci G., Öğülmüş K., Gezer Ş., Ünlü Ö. (2015). Çoklu Özür ve Yetersizliğe İlişkin Çalışmalarda Türkiyedeki Durumun Gözden Geçirilerek Alanyazın İle Karşılaştırılması, 25. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 2-4 Aralık, İstanbul, Türkiye. Gezer, M.S., Demirdağlı Gezer, Ş. (2016). Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Olan Çocuklara Oyun Öğretiminde Kullanılan Teknolojiler, 3.Uluslar arası katılımlı ulusal disiplinlerarası erken çocuklukta müdahale kongresi, Eskişehir, Türkiye Günden, U. O., Çavuşoğlu, T., Kalaycı, C., Alan, Ş., Tutuk, H. C., & Diken, İ. H. (2016). Arizona Early İntervention Program (AzIEP) İncelenmesi ve Tanıtılması, 3. Uluslar arası katılımlı ulusal disiplinlerarası erken çocuklukta müdahale kongresi, Eskişehir, Türkiye Pektaş E. ve Akmanoğlu, N. (2016) Otizmli Çocuklara Altı Kısımlı Adam Çizme Becerisinin Öğretiminde Ipad Aracılığıyla Sunulan Video İpucunun Etkililiği. 26. Ulusal Özel Eğitim Kongresi sözlü bildiri. Eskişehir, Türkiye. Saral, D. ve Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2016). OSB olan çocuklara yönelik gelişimsel ve ilişki temelli modellerden ESDM ile Responsive Teaching in Uygulama ve Araştırma Açısından Karşılaştırılması. 3. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müda hale Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eskşehir, Türkiye. Saral, D. ve Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2016).Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere sosyal etkileşim becerilerinin öğretiminde ipucunun giderek arttırılmasıyla öğretimin kullanılması: Betimsel bir çalışma. 3. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eskşehir, Türkiye. Sucuoğlu, B., Diken, i. H., & Bakkaloğlu, H. (2016). Erken Çocuklukta Müdahale: Kaynaştırma. Uluslararası Katılımlı 3. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2016) da sunulan sözlü bildiri, 31 Mart-03 Nisan 2016, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Şahin, Ş., Gülboy, E., Yüksel, E., Pektaş E.(2016). Özel eğitimde deneysel araştırmalar. Udemko 2016 Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Şahin Ş., İnce G., Artar T. M.(2016). Uygulamalı Davranış Analizi İlkelerinin Genel Eğitim Okullarında Kullanımı. Udemko 2016 Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eşkişehir: Anadolu Üniversitesi Şahin Ş., ve Özen A. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin öğrenme tercihlerinin belirlenmesi: Bir sosyal geçerlik çalışması. 25 Ulusal Özel Eğitim Kongresi nde sunulan sözlü bildiri. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Şahin Ş., ve Özen A. (2015). Otizmli çocuklara toplumsal uyarı işaretlerinin öğretiminde geleneksel ve gömülü öğretimle sunulan sabit bekleme süreli öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. 25 Ulusal Özel Eğitim Kongresi nde sunulan sözlü bildiri. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Şahin Ş., Sert O. (2016). The ABLLS-R programında taklit becerilerinin öğretimi. Udemko 2016 Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Şahin Ş., Sert O. (2016). DSM-V ve DSM-IV-TR penceresinden otizm spektrum bozukluğu. Udemko 2016 Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Şahin Ş., Sert O. (2016). İpucunun giderek artırılmasıyla öğretim uygulamaları alanyazın taraması. Udemko 2016 Kongresi nde sunulan poster bildiri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi 32