CityEngine 2012.1 Yardım Dokümanı Bölüm 9 COĞRAFİ KOORDİNATLANDIRMA Esri Türkiye www.esriturkey.com.tr
İçindekiler 1. Ekran Koordinat Sistemi (Scene Coordinate System)... 1 Varsayılan Ekran Koordinat Sistemi (SCS)... 1 Ekran Koordinat Sistemi Ayarları... 1 Coğrafi Referanslanmış Veri Ekrana Eklendiğinde Koordinat Sistemini Ayarlama... 1 Yeni Bir Ekran Oluştururken Koordinat Sistemini Ayarlama... 1 Koordinat Sistemini Değiştirme... 2 2. Koordinat Sistemi Görünümü (View Coordinate System)... 3 3. Koordinat Sistemi Pencereleri (Coordinate System Dialogs)... 5 Ekran Koordinat Sistemi (SCS) Seçimi... 5 Veri Koordinat Sistemi Seçimi... 5 Arama Alanını Kullanma... 6 PRJ Dosyasından Koordinat Sistemi Yükleme... 6 Özel Koordinat Sistemleri <Custom>... 7 4. Coğrafi Referanslanmış Veri (Georeferenced Data)... 8 Vektör Veri... 8 Shapefile (.shp)... 8 File Geodatabase (.gdb)... 8 KML/ KMZ... 8 OpenStreetMap (.osm)... 8 Coğrafi Referanslanmış İmaj Veri... 8 Referans Koordinat Sistemi... 8 Harita Kapsamı... 8 Yükselti Aralığı... 9 Geo Tiff (gömülü metadataya sahip.tif,.tiff )... 9 ii
COĞRAFİ KOORDİNATLANDIRMA (GEOREFERENCING) 1. Ekran Koordinat Sistemi (Scene Coordinate System) İçe ve dışa aktarılacak coğrafi koordinatlandırılmış verilere ve HUD bilgilere referans olacak olan CityEngine ekranının koordinat sistemidir. Varsayılan Ekran Koordinat Sistemi (SCS) Bir CityEngine ekranı (scene) ayarlanmış bir ekran koordinat sistemine (SCS) sahip olabilir. Varsayılan olarak, SCS varsayılan CityEngine Koordinat Sistemine (CityEngine CS) ayarlanmıştır. Yeni oluşturulmuş bir CityEngine ekranının, varsayılan koordinat sistemi: CityEngine CS [meters] Ekran Koordinat Sistemi Ayarları Coğrafi referanslanmış veriyle çalışırken en önemli şey ekranınızın geçerli bir coğrafi referanslanmış koordinat sistemine ayarlanmış olmasıdır. Ekran koordinat sistemini ayarlamanın üç farklı yolu vardır: Coğrafi referanslanmış veri ekrana eklendiğinde koordinat sistemini ayarlama Yeni bir ekran oluştururken koordinat sistemini ayarlama Koordinat sistemini değiştirme Coğrafi Referanslanmış Veri Ekrana Eklendiğinde Koordinat Sistemini Ayarlama CityEngine ekranına coğrafi referanslanmış bir veri aktarılır aktarılmaz, bu veriyi doğru yerde konumlandırmak için bir Ekran Koordinat Sistemi gerekir. Coğrafi referanslanmış ilk veri ekrana aktarılırken otomatik olarak Scene Coordinate System penceresi ortaya çıkar. CityEngine, içe aktarılacak olan veriyi göz önüne alarak, beliren pencerede, yeni bir ekran koordinat sistemi önerir. Yeni Bir Ekran Oluştururken Koordinat Sistemini Ayarlama Yeni bir ekran oluşturulurken, CityEngine sihirbazında ekran koordinat sistemi ayarlama seçeneği mevcuttur. Choose tıklanınca Scene Coordinate System penceresi belirir. 1
Yeni ekran oluşturulurken ayarlanan Scene Coordinate Systemi Koordinat Sistemini Değiştirme Varolan bir ekranın, Ekran Koordinat Sistemi aşağıdaki adımlar izlenerek ayarlanabilir veya değiştirilebilir. Edit-> Preferences-> Scene-> Scene Coordinate System Ekran Koordinat Sistemi Tercihleri Scene coordinate system butonuna basıldığında, Scene Coordinate System Penceresi belirir. SCS değiştirilirken, ekran içeriğine yeni bir projeksiyon uygulanmaz. Bu seçeneği kullanmak sadece koordinatları görüntülemeye yarayan ekran referans sistemini değiştirir. SCS bir kere ayarlandığında, durum çubuğunda gösterilir. Ayrıca, 3B Viewport ekranının bilgi göstergesinde de SCS de yapılan değişiklikler gözlemlenir. 2
3B Viewport HUD ve durum çubuğunda gösterilen Ekran Koordinat Sistemi NOT: CityEngine Ekran Koordinat Sistemi yalnızca projected olabilir, geographic olamaz. 2. Koordinat Sistemi Görünümü (View Coordinate System) HUD bilgisini farklı koordinat sistemlerinde görüntüleyebilmek için View Coordinate System ayarlarını yani koordinat sisteminin görünümünü değiştirin. Ekran koordinat sistemine (SCS) sahip olan bir CityEngine ekranı, bu bilgiyi 3B Viewport ta bulunan HUD bilgi ekranında gösterir. Eğer bir ekran koordinat sistemi (SCS) ayarlanmışsa, kullanıcı 3B Viewport ta görüntülenecek olan koordint sistemini şu adımları izleyerek seçebilir: View Settings menu-> View Coordinate System CityEngine CS [meters] Scene CS [feet] Scene CS [meters] UTM MGRS Long/Lat [decimal degrees] Long/Lat [degrees min sec] CityEngine coordinates y-up, meters Current Scene Coordinate System in feet Current Scene Coordinate System in meters Universal Transverse Mercator Military Grid Reference System Longitude / Latitude in decimal degrees Longitude / Latitude in degrees, minutes and seconds 3
Koordinat Sisteminin görünümünü değiştirdikten sonra, HUD, koordinatları, seçilen yeni koordinat sisteminde görüntüler. NOT: Durum çubuğu ekranın koordinat sistemini göstermektedir. Koordinat sistemi, görünümünün değiştirilmesiyle değişmez. View Coordinate System'in UTM'e çevrilmesi 4
3. Koordinat Sistemi Pencereleri (Coordinate System Dialogs) Koordinat Sistemi pencereleri, hem ekran hem de içe aktarılan veriler için koordinat sistemi tanımlanmasını sağlar. Koordinat sistemi seçim penceresi, hem SCS seçimi hem de coğrafi referanslanmış veriler için koordinat seçiminde kullanılır. Ekran Koordinat Sistemi (SCS) Seçimi Ekran Koordinat Sistemini belirlemek için, Select Scene Coordinate System penceresi kullanılır. Arzulanan koordinat sisteminin seçimi için, Browse butonu veya Search alanı kullanılmalıdır. Coğrafi referanslanmış bir verinin içe aktarımı sırasında bu pencere belirir ve bir önceki veri aktarımında kullanılan koordinat sistemini önerir. Eğer coğrafi referanslanmış koordinat sistemine ihtiyacınız yoksa, No projection-> Raw Data in Meters uygun bir seçim olacaktır. Select Scene Coordinate System Penceresi Ekran Koordinat Sistemleri sadece projected coordinate system olabilir, bu sebeple geographic coodinate system bu pencerede görünmez. Veri Koordinat Sistemi Seçimi Verinin içe aktarımı sırasında, veriye ait hiçbir projeksiyon detayı bulunamadığında veri koordinat sistemi penceresi ekranda belirir. Bu pencere belirdiğinde genellikle bir koordinat sistemi önerilir. Bu genellikle ekran koordinat sistemidir ki çoğunlukla uygun bir seçimdir. 5
Select Data Coordinate System Penceresi Arama Alanını Kullanma Search alanını kullanarak koordinat sistemlerini filtreleyebilir ve koordinat sistemlerini hem isimlerine hem de authority kodlarına göre aratabilirsiniz. Genel arama karakteriyle (*) arama sorgunuzu tanımlayabilirsiniz. Arama filtresini sıfırlamak ve mevcuttaki tüm koordinat sistemlerini görüntüleyebilmek için arama alanını temizleyip Enter veya sağ taraftaki butona basın. Arama alanı, mevcut koordinat sistemlerini filtreler PRJ Dosyasından Koordinat Sistemi Yükleme İstenilen koordinat sistemi listede mevcut olmadığında, Browse ile istenilen bir.prj dosyasından yeni bir projeksiyon seçilebilir. Pencerenin sol üst kısmında bulunan klasör butonunu kullanarak, istenilen prj dosyasına erişilebilir. Bu özellik ayrıca kendi.prj dosyanızı istenilen parametrelerle oluşturarak, kendi özel koordinat sisteminizi tanımlamanızı sağlar. 6
Koordinat sisteminin yükleneceği buton Özel Koordinat Sistemleri <Custom> Eğer bir projeksiyon tanımı, önceden tanımlanmış koordinat sistemlerinden biriyle eşleşmezse, CityEngine bunu yeni bir koordinat sistemi olarak custom a ekler. Bunlar, kendi authority USER ayarlarına ve artarak giden autority kodlarına sahiptir. Kullanıcının eklediği çeşitli özel koordinat sistemleri 7
4. Coğrafi Referanslanmış Veri (Georeferenced Data) İçe aktarım sırasında CityEngine coğrafi referanslama yapılmış veriyi nasıl ele alır? Vektör Veri Coğrafi referanslanmış tüm vektör verileri içe aktarım sırasında Scene Coordinate System e yeniden projeksiyonlandırılır. İçe aktarımda coğrafi referanslanmış vektör verilerin koordinat sistemine ihtiyacı vardır. Eğer içe aktarım sırasında böyle bir veriye rastlanmazsa, kullanıcının veri için koordinat sistemi seçmesini sağlayan Data Coordinate System Penceresi ekranda belirir. Eğer verinin içe aktarımından önce ekran için koordinat sistemi belirlenmemişse, kullanıcının ekran için koordinat sistemi seçmesini sağlayan Scene Coordinate System Penceresi ekranda belirir. Shapefile (.shp) CityEngine, aynı klasörde ve aynı ada sahip.prj dosyası arar. File Geodatabase (.gdb) Gdb verisetindeki her katman için koordinat sistemi okutur. KML/ KMZ KML/KMZ lat/lon (enlem/boylam) verileri her zaman WGS 1984 olarak yorumlanırlar. KML/KMZ verileri koordinat sistemi olmayan bir ekrana aktarıldığında, eşleşen zone UTM olarak, ekran koordinat sistemi için önerilir. OpenStreetMap (.osm) OSM lat/lon (enlem/boylam) verileri her zaman WGS 1984 olarak yorumlanırlar. OSM verileri koordinat sistemi olmayan bir ekrana aktarıldığında, eşleşen zone UTM olarak, ekran koordinat sistemi için önerilir. Coğrafi Referanslanmış İmaj Veri Gömülü, coğrafi referanslı metadata içeriyorsa, İmaja ait world dosyası bulunursa, İmaja ait prj dosyası bulunursa, o imaj verisi coğrafi referanslanmış olarak nitelendirilir. İçe aktarımda, imaja ne yeniden projeksiyonlandırma ne de dönüştürme uygulanır. İmajın koordinat sistemi yalnızca konum, kapsam ve birim ( yer değiştirme ve ölçek dönüşümü) için referans sistemi olarak kullanılır. Bu sebeple CityEngine ortamına veri aktarmadan önce hedef bir koordinat sisteminde hazır bir imaj verisine sahip olmak önemlidir. Referans Koordinat Sistemi Veri için koordinat sistemi olarak kullanmak için, CityEngine veriyle aynı adda ve aynı klasörde bir.prj dosyası arar. Eğer.prj dosyası bulunamazsa, kullanıcının veri için koordinat sistemi seçmesine yarayan Select Data Coordinate System Penceresi ekranda belirir. Harita Kapsamı Verinin kapsamını okuyabilmek için, CityEngine aynı ad ve aynı klasörde bir world dosyası (.jgw,.tfw) arar. World dosyası verisi, verinin koordinat sisteminde bulunan birimde yorumlanır ve hesaplanır. Eğer bir world dosyası bulunamazsa, haritanın boyutu ve pozisyonu manuel olarak Map Layer Penceresinden girilir. 8
Yükselti Aralığı CityEngine, metadatada imaja gömülü minimum ve maximum değer aralıklarını arar. Aralık dosyası verisi, verinin koordinat sisteminde bulunan birimde yorumlanır ve hesaplanır. Eğer bir yükselti aralığı bulunamazsa, yükselti aralığı manuel olarak Map Layer Penceresinden girilir. NOT: Yükselti aralığı verisi yalnızca eğer imaj heightmap olarak kullanılacaksa kullanılır. Geo Tiff (gömülü metadataya sahip.tif,.tiff ) GeoTiff verileri, aşağıdaki iki farklılık dışında, diğer coğrafi referanslanmış imaj verileriyle aynı şekilde ele alınır. Eğer koordinat sistemi, GeoTiff metadata etiketlerinde, bir authority ve koduyla birlikte tanımlanmışsa (örn: ESRI: 102132), bu bilgi verinin koordinat sistemini ayarlamak için kullanılır ve.prj dosyası üzerinde önceliği vardır. Eğer bir world dosyası belirtilmemişse, GeoTiff metadata etiketleri haritanın kapsam verisini aratır. Eğer mevcutsa, bu veriye world dosyasındakiyle aynı şekilde muamele edilir. NOT: Konum, kapsam ve yükselti aralığı değişkenleri, coğrafi referanslanmamış imajlar için yine manuel olarak Map Layer Penceresinden girilebilir. 9