GÖRSEL TASARIM UNSURLARI Görsel Unsurlar Sözel Unsurlar Çekicilik Katan Unsurlar Gerçekçi Yazı Tipi Dikkat Çekici Şematik Stil Sayısı Dokunulabilir Benzeşik Büyük Harf Etkileşimli Dr. Sakıp KAHRAMAN Bayburt Üniversitesi, Egitim Fakültesi www.sakipkahraman.wordpress.com Renk Harf Boyutu Boşluklar Gerçekçi (Realistic) görseller, üzerinde durulan gerçek nesneyi gösterir. Örneğin bir arabanın resmi gerçekçi bir görsel öğe olarak kullanılabilir. BenzeĢik (analojic) görseller, bir kavramı veya konuyu açıklamak için o kavrama benzer başka bir kavramla ilgili bir şey göstererek benzerliklere dikkat çekme işlevini görürler. Bu tür görseller, öğrencilerin eski bilgilerini kullanarak yeni bilgileri yorumlayarak bu yolla öğrenmelerin gerçekleşmesine yardımcı olurlar. ġematik (organizational) görseller, akış şemaları, grafikler, haritalar, şematik ve sıralama çizelgelerini kapsar. Bu tür görseller, öğrencilerin kavramlar ve ana noktalar arasındaki ilişkileri görmelerine yardımcı olur. Görsel materyallerin tasarımında verilmek istenenle doğrudan ilgisi olmayan ve önemsiz unsurlar atılmalıdır. Görsel materyallerin tasarımında verilmek istenenle doğrudan ilgisi olmayan ve önemsiz unsurlar atılmalıdır. 1
Bir görselde ikiden fazla yazı tipi kullanılmamalıdır. Yazı tipleri uyum içerisinde olmalıdır. BĠR METĠNDE YAZILARIN EN ĠYĠ DERECEDE OKUNABĠLĠR OLMALARINI SAĞLAMAK ĠÇĠN YALNIZCA KÜÇÜK HARF VE ANCAK GEREKTĠĞĠ YERLERDE VEYA ZORUNLU DURUMLARDA BÜYÜK HARF KULLANMAK GEREKĠR. Bir metinde yazıların en iyi derecede okunabilir olmalarını sağlamak için yalnızca küçük harf ve ancak gerektiği yerlerde veya zorunlu durumlarda büyük harf kullanmak gerekir. Sarı zemin üstüne «siyah» Beyaz zemin üstüne mavi, yeģil veya kırmızı Mavi zemin üstüne «beyaz» Küçük harflerin boyutu Her 3 metrelik mesafe için 1,3 cm yüksekliğinde olmalıdır. Beyaz zemin üstüne «siyah» Siyah zemin üstüne «beyaz» Örneğin 9 m lik bir sınıf için harf yüksekliği 4 cm olmalıdır. En iyi okunabilirlikten en az okunurluğa doğru zemin ve renklerin durumu Tepegöz saydam bir madde üzerindeki yazı, resim vb. şeyleri büyülterek bir ekrana, duvara, tahtaya veya perdeye yansıtan ders aracıdır. Tepegöz saydam bir madde üzerindeki yazı, resim vb. şeyleri büyülterek bir ekrana, duvara, tahtaya veya Tepegöz saydam bir madde üzerindeki yazı, resim vb. şeyleri büyülterek bir ekrana, duvara, tahtaya veya perdeye yansıtan ders aracıdır. Dikkat çekicilik: Bireylere yeni bilgiler verildiği sürece ve bilgiler iletilirken farklı uyarıcılar kullanıldığı sürece dikkatlerini bir noktaya vermeyi sürdürebilirler. perdeye yansıtan ders aracıdır. 2
Dokunulabilirlik (desen): bir materyale dokunulabiliyor hissinin verilmesi bireylere o konu hakkında daha açık ve yalın bir bilgi verebilir. EtkileĢimlilik: Etkileşimlilik unsuru bütün materyallere uygulanabilir bir özelliktir. Çizgi Şekil Alan Boyut Doku Renk Çizgiler fikirler, kavramlar veya bir süreçteki basamakları birbirinden ayırmak için kullanılır. Çizgiler, bir nesne veya fikri en az zaman ve materyalle hızlıca görselleştirmemize imkan sağlar. Çizgilerle resmedilen nesneleri hatırlaması daha kolay ve öğrenme açısından daha etkili olabilir. Kendine bağlanan bir çizgi bir şekil oluşturur. Şekiller iki boyutludur ve bir nesnenin dış çizgilerini gösterebilir. Şekiller anlamlı bir bütün oluşturmak için bir araya gelebilir. %41 %25 %20 %14 Gözler soldan başlayarak sağa doğru tarama yapar. 3
Boyut hakkındaki yargımız çevreleyen cisimler hakkındaki bilgimize bağlıdır. Boyut algısı, algılanan uzaklıkla ve algılanan uzaklıkta algılanan boyutla ilgilidir. Renk ve gri derecesi boyut algısını etkiler. Pek çok görünüm, çizgi ve şekil dahil iki boyutludur. Desen kullanılarak üçüncü bir boyut eklenebilir. Desen üç boyutlu cisim ve materyallerin bir özelliğidir. Dokunma hissini uyararak konuyla ilgili daha yalın bir fikir verir. Bütünlük Denge Vurgu Hizalama Yakınlık Bütünlük bir görünümü oluşturan bileşenlerin birbiriyle ilişkisidir. Sadece yazılı içeriği değil görsel sunumu da ilgilendirir. Bütünlük konuları, renkleri, şekilleri, çizgi tipi ve yönünü, ilişkili ve tekrar ederek sağlanabilir. Sıkça yapılan hatalardan biri, bir alana çok fazla şey sığdırmaktır. Anlatmak istediğinizi anlatmaya yaramayan bilgileri sunmayın. A B A C D B C D 4
Bir sunum ekranındaki bileşenler dikey ve yatay eksen dikkate alınarak eşit ağırlıkta dağıtılırsa, izleyicide denge ve eşitlik hissi uyandırır. Tasarım her iki alanda da tekrarlandığında, denge simetrik veya formal olacaktır. Ancak; birçok durumda gözün bilgiyi anında yakalayabilmesi için asimetrik veya informal tasarımlar yapılabilir. Formal Denge İnformal Denge Dengesiz Öğeyi dikkat ve ilgi merkezi haline getirmek için kullanılabilecek teknikler; Parlak renkler kullanmak Yön gösteren araçları seçmek Boyut farkı yaratmak İnsanlar dikey veya yatay olarak hizalanan resimleri/bütünleri, hizalanmayanlara göre daha düzenli olarak algılarlar. Düzenli bilgiler daha kolay öğrenilir ve hatırlanır. Sözsüz Yazılı Sözlü Sözsüz Yazılı Sözlü 1. Duyguları belirtir 2. Etkilidir 3. Çift anlamlıdır 4. Belirsizdir 1. Duyguları belirtir 2. Etkilidir 3. Çift anlamlıdır 4.Belirsizdir 5
Görsel oluşumlarda birbirine yakın öğeler ilişkili, uzak öğeler ise ilişkisiz olarak algılanır. Bu nedenle öğeler yakınlık bakımından birbirinden açıkça ayırt edilmeli, izleyiciler yanıltılmamalıdır. Yalın, H.A. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, 16. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Seferoğlu, S.S. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, 1. Baskı, PegemA Yayıncılık, Ankara. 6