Antepartum İntrauterin Hipoksinin Öngörüsü Prof. Dr. H.Mete TANIR Perinatoloji Uzmanı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı
Antepartum Fetal ölümler Değişik nedenlere bağlı uteroplasental yetmezlik (IUGR, preklampsi) Konjenital malformasyonlar Rh uygunsuzluğu, Ablasyo plasenta, fetal enfeksiyon Nedeni bilinmeyen fetal ölümler (%20)
1 Uteroplasental dolaşım bozukluğu 1
Antepartum Fetal İyilik Hali Testleri Fetal hareket sayımı NST CST(OCT) BFP skorlama Modifiye BFP skorlama (NST, AFI) Doppler USG
Antepartum Fetal Testler Etkin mi? Test hastanın klinik durumu ile ilgili daha önce bilinmeyen bir bilgi sağlıyor mu? Bu bilgi hastanın yönetiminde yardımcı olabilir mi? Beyin hasarı olmadan fetal hipoksiyi öngörebilir mi? Anormallik tespit edilirse problemin tedavisi var mı? Anormal bir test sonucunda anne ve fetüs için risk artıyor mu? Test perinatal morbidite/mortaliteyi azaltıyor mu?
1 Serebral Palsi Nedenleri Hankins GD. Obstet Gynecol 2003
Fetal hipoksiyi önleme de, Risk faktörleri en erken antenatal vizitte öğrenilmeli ( öykü, ultrason, tarama ve profilaksi) Altta yatan medikal hastalıklar tedavi edilmeli Fetal gelişim uygun aralar ile izlenmeli, Fetal iyilik hali testleri kullanılmalı, En önemlisi de, fetusu IU kötü çevreden sekelsiz çıkartma amaçlı optimal doğum zamanlaması yapılmalıdır.
Fetal Fetal Hareketlilik Hareket Sayımı Testi Saatte 3 hareketten az 12 saat hareket olmaması 2 gün boyunca saatte 3 den az hareket 12 saatte 10 hareket (Count-to-Ten) 10 hareketi bulma süresi ortalama 10dk Risk durumundan bağımsız 28 haftadan sonra başlanabilir.
Negatif Etkileri Maternal anksiyete Antepartum başvuruda artış Diğer testlerin uygulamasında artışbununla birlikte Annenin fetal hareketler üzerindeki dikkatini arttırır.
Fetal Antenatal kalp hızı monitorizasyonu Non stres test (NST) Reaktif NST 20 dakikalık trasede 2 adet akselerasyon görülmesi En az 15 sn süren, en az 15 atım/dk lık artışlar Gebelik yaşı!! 30 hf akselerasyonlar artar 30-32 hf öncesi 10 sn süren 10 atım/dk artış Akut hipoksi (DM, TTTS, ablasyo) de yanlış negatif sonuç verebilir.
Kontraksiyon stres test ( CST) Sonuç Tanım İnsidans (%) Negatif Pozitif Yeterli uterin kontraksiyon varken geç deselerasyon olmaması Kontraksiyonların çoğunda mevcut olan (>%50) düzenli, persistan geç deselerasyonlar 80 3-5 Şüpheli Düzensiz geç deselerasyonlar 5 Hiperstimulasyon 2 dk da birden daha sık veya >90sn kontraksiyonlar, 10 dakikada >5 kontraksiyon, eğer geç deselerasyon ok ise negatif olarak değerlendirilir 5 Yetersiz Trase değerlendirme için kaliteli değil veya yeterli uterin aktivite sağlanamaması 5
Kontraksiyon stres test Negatif CST iyi fetal sonuç ilişkili Negatif CST de 1 hf içinde perinatal ölüm oranı (yanlış negatiflik) < 1/1000 Çoğu kord kazaları Ablasyo DM (akut kan glukoz değişikliği) Uygulanabilirlik sorunu.. Erken doğum riski PP, geç uterin cerrahi durumda endike değil Doğum haftasına seçilmiş olgularda denenmeli
Fetal Biyofizik Profil (BPP) Skor Yorum Yönetim Skorlaması 10 Normal, düşük kronik asfiksi riski 8 Normal, düşük kronik asfiksi riski Haftalık yada haftada 2 test tekrarı Haftalık yada haftada 2 test tekrarı 6 Şüpheli kronik asfiksi >36 37 hf veya <36hf ve fetal pulmoner matürite testi pozitif ise doğum düşünülebilir; <36 hf pulmoner matürite testi negatif ise 4-6 sa sonra tekrar BPP; oligohidramniyoz mevcut ise doğum 4 Şüpheli kronik asfiksi >36hf ise doğum; <32hf ise tekrar BPP skorlaması 0-2 Güçlü kronik asifksi şüphesi Test 120dk ya uzatılır, halen skor <4 ise gebelik yaşından bağımsız doğum
Modifiye BPP (mbpp) NST Amniyotik sıvı miktarı >5cm normal BPP e benzer sonuçlar Normal mbpp 1 hf içinde fetal ölüm 0.8/1000
Doppler USG Doppler USG kullanımı IUGR dışında fetal prognozu değiştirmemektedir. Risksiz grupta önerilmemektedir. SLE, DM, postterm gebelik olgularında kullanımı fetal iyilik öngörüsünde etkin değildir. ACOG 2013
Erken başlangıçlı IUGR ( 34 HAFTA)
2008
Geç başlangıçlı IUGR ( 34 HAFTA)
Anormal test sonucunda ne yapacağız?
SONUÇ-I Hiç biri tek başına fetal hipoksiyi öngörmede etkin değil Testlerin kullanımı ile plasebo kontrollü, prospektif çalışma yok. Etik de değil Retrospektif çalışmalar eski, vaka sayıları az ve sağlıklı sonuç elde etmek zor. Yalancı pozitiflik hızları fazla Gebelik haftası, kullanılan ilaçlar testi etkileyebilmekte Akut hipoksiyi (DM, ablasyo plasenta, kord kazaları) öngörme güçleri zayıf ( yanlış negatiflik) Testlerin uygulanabilirlik sorunu (CST)
SONUÇ-II Yüksek riskli hastalarda testler genellikle 32-34hf da başlayabilir. 26-28 haftada da risk durumuna göre başlanabilir. Testlerin entegrasyonu öngörü de daha etkin Test aralığı değişkenlik gösterebilir. Risk faktörü olmayan olgularda da antepartum değerlendirme gerekir Maternal hareket takibi her olguda önerilmelidir. mbpp riskli gruplarda en sık önerilen testtir.