AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES NE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM

AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES NE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM Av. Celal ÜLGEN STANBUL BAROSU YAYINLARI stiklal Caddesi, Orhan Adli Apayd n Sokak, Baro Han Tel: (0212) 251 63 25 Faks: (0212) 293 89 60 e-mail: info@istanbulbarosu.org.tr

Genel Yay n S ra No : 031 2006/01 ISBN : 975-6037-17-2 Yay na Haz rlayan: stanbul Barosu Yay n Kurulu Düzenleme, Kapak ve çbas m, Cilt: Ufuk Matbaas Tesisleri Tel: 0.212.544 92 30-31 Kapak: Ufuk Alt ner Birinci Bas m: Ocak 2006 Bu kitap, stanbul Barosu Yönetim Kurulu nun karar yla 1000 adet bas lm flt r.

Ç NDEK LER ÖNSÖZ............................................... 7 I. BÖLÜM.......................................... 9 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES...................... 11 II. BÖLÜM......................................... 15 A HM E BAfiVURU B Ç MLER............................. 17 III. BÖLÜM......................................... 27 BAfiVURU FORMU VE DOLDURULMASI..................... 29 AÇIKLAYICI NOT....................................... 35 ÖRNEK D LEKÇE.................................... 41 ÖRNEK ÖN BAfiVURU D LEKÇES....................... 55 IV. BÖLÜM......................................... 57 AVRUPA NSAN HAKLARI SÖZLEfiMES..................... 78 1. PROTOKOL......................................... 79 4. PROTOKOL......................................... 82 6. PROTOKOL......................................... 85 7. PROTOKOL......................................... 88 12. PROTOKOL........................................ 92 13. PROTOKOL........................................ 95 14. PROTOKOL........................................ 99 A HM Ç TÜZÜ Ü...................................... 107 MADDELERE GÖRE Ç TÜZÜK DE fi KL KLER VE DE fi KL K TAR HLER................................. 107 YÖNERGELER......................................... 151 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES KARARLARI......... 159 MÖ.-TÜRK YE DAVASI.................................. 161 YANKOV-BULGAR STAN DAVASI........................... 165 ÖCALAN-TÜRK YE DAVASI............................... 169 KOOP- SV ÇRE DAVASI.................................. 244

SA D-HOLLANDA DAVASI................................ 264 HARUTYUNYAN-ERMEN STAN DAVASI...................... 281 CEVDET VE HAT CE YILMAZ TÜRK YE DAVASI............... 293 AKAR VE BEÇET-TÜRK YE DAVASI......................... 297 LEYLA fiah N-TÜRK YE DAVASI........................... 303

Ö N S Ö Z Avrupa nsan Haklar Mahkemesine baflvuru yollar n ve yöntemini gösteren bir kitap meslektafllar m z taraf ndan hep sorulmaktayd. Gereksinim duyulan bilimsel bir yap ttan çok uygulamay anlatan ve örnekleri olan bir kitapt. Bu yüzden olabildi ince uygulamaya yönelik sorular yan tlayacak biçimde elinizdeki bu kitapç haz rlad k. Kitapta bir yandan bafll klar halinde aç klamalara, baflvuru örneklerine, baflvuru formlar na, öbür yandan da Mahkeme ç Tüzü üne, A HS e, Uygulama Kurallar na ve de Örnek Kararlara yer verdik. Bu kitab n haz rlanmas na bizi iten temel nedenlerden biri de fluydu. Çokça yaz l yay n ve Internet ortam nda do ru belge ve bilgiye ulaflmak çok güçtü. Örne in Mahkeme ç Tüzü ünü arad m z zaman hep eski ve güncellenmemifl bir ç Tüzükle karfl laflmaktayd k. Kitaplarda da, Internet ortam nda da böyledi. Tüm siteler sözleflmifl gibi birbirinden eski metinleri kopyalam fl ve yay ma sunmufltu. Oysa A HS in bir çok maddesi 14. Protokol ile de ifltirilmifl ve bir çok yeni madde eklenmifl ve bir çok maddesi de kald r lm flt. Buna dayanarak da Mahkeme ç Tüzü ünde 2005 y l içinde iki temel de ifliklik yap lm fl, örne in tek yarg çl oluflum eklenmifl, yarg çlar n süresi 6 y ldan 9 y la ç kar lm fl, yarg çlar n yeniden seçilme olanaklar kald r lm flt. flte bu kitapç kta en son ve en güncel belgelere yer vermeye çal flt k. * * * 14. Protokolle getirilen yenilikler aras nda olumsuz buldu umuz bir yön de var. A HM giderek bir hak ve adalet, hukuk mahkemesi olmas gerekirken, siyasallefltirilmek istenmifltir. 14. Protokolün 13, maddesi ile A HS in 36, maddesine 3. f kra eklenmifl ve bu f kra ile Daire ve Büyük Daire önündeki davalarda Avrupa Konseyi nsan Haklar Komisyonunun yaz l görüfl sunabilice i ve de duruflmalara kat labilece i; Protokolün 17. maddesi ile de A HS in 59. maddesine yeni bir 2. paragraf eklmenmifl ve AB bu sözleflmeye kat labilir hükmü getirilmifltir. Bu de iflikliklerle bir yandan bir sözleflmeci devlet gibi AB nin de tarf olmas sa lanm fl öte yandan da Bir komisyonun mahkemelere yaz l görüfl sunmas, sözlü olarak kat lmasi gibi ba ms z bir mahkeme ifllevi ile ba daflmayacak düzenleneme getirilmifltir. * * * Bu arada A HM kararlar nda, Uygulama notlar nda ve ç Tüzükte çeviren diye adlar bulacaks n z. Bu çevirileri metinlerde ad geçen arkadaflla-

r m z yapt lar. Burada özellikle Baromuzun Çeviri alt Kurulunda da görev alan Av. Osman Engintalay a, Av. Selina Özuzun a, Stj. Av. Alper Can Aykaç a, Av. Hilal Yener e, Stj. Av. Nuri Bodur a ve de Stj. Av. Zeynep fiener e teflekkür etmek istiyorum. Çevirilerde hatalar m z varsa ba fllanmam z diliyoruz. Özellikle stanbul Barosu kendi çevirilerini Avukat arkadafllar m z n yapmas n istemektedir. Hukuksal kavramlara ve kuram ve görüfllere yak nl klar ile daha uyumlu bir çeviri anlay fl getirece imize inan yoruz. * * * Bir teflekkürü de Ufuk Matbaas na, Ufuk Alt ner e ve Tu ba Çatak a etme borcum var; Kitab n haz rlanmas ndaki yo un emeklerine, onlarca düzeltme ve metin ekleme angaryas na karfl l k... Baflka yay nlarda buluflmak umuduyla hoflça kal n... KARTAL/03.01.2006 Av. Celal Ülgen

I. BÖLÜM AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES

01-AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES Özellikle 2. Dünya Savafl ndan sonra yaflanan insan haklar na ayk r - l klar, ölümler, ac lar ve y k mlar iki kurumun ortaya ç kmas n sa lam flt r. Bunlar önce 5 May s 1949 da Londra da toplanan on Avrupa ülkesi taraf ndan kurulan Avrupa Konseyi ve 20 Mart 1950'de Roma'da imzalanan Avrupa nsan Haklar Sözleflmesidir (1). Daha sonra hem Avrupa Konseyi ve hem de Avrupa nsan Haklar Sözleflmesi evrim geçirecek ve bugünkü statüsüne kavuflacakt r. Sözleflme nin kabulünden bugüne de in çok say da ek protokol yürürlü e girmifltir. Bu ek protokollerle sözleflmeye yeni haklar eklenmifltir. (1, 4, 6, 7 nolu Ek Protokoller) Bu arada 11 Nolu protokol yürürlü e girdi i 1 Kas m 1998 den itibaren o güne kadarki sözleflmenin ve protokollerin yerini alm flt r (2). Son olarak 14. Protokol ile A HS maddeleri üzerinde de ifliklikler yap lm fl baz maddeler eklenmifl baz lar ç kar lm fl, baz maddelere de yeni f karalar eklenmifltir. Buna koflut olarak da A HM ç Tüzü ünde Temmuz ve Ekim 2005 aylar nda iki de ifliklik yap lm fl tek yarg çl olufluma geçilmifltir. Bu de iflikliklerle yarg çlar n görev süresi 6 dan 9 a yükseltilmifl buna karfl n Yarg çlar n ikinci dönem seçilmeleri engellenmifltir. Bu arada 14. Potokolle mahkemede Avrupa Konseyi nsan Haklar Komiserinin bir Dairenin veya Büyük Dairedeki bütün davalarda yaz l görüfl sunabilece i ve duruflmalarda yer alabilece i düzenlenmifltir. (A HS M. 36) Avrupa nsan Haklar Mahkemesi kiflileri de il Devletleri Yarg lamas yla ve de uluslar n egemenlik haklar na karfl n bu ifllevi görmesiyle önemlidir (3). Kuflkusuz Burada ön plana ç kan insan haklar kavram d r. nsan Haklar n n, ayr m gözetmeksizin tüm insanlar kapsayacak biçimde uluslararas düzeyde korunmas n amaçlayan dizgelerin kurulmas (1) Sözleflme, 3 Eylül 1952'de yürürlü e girdi. Türkiye, Sözleflmeyi 18 May s 1954'de onaylad. (R.G. 19 Mart 1954-8662) (2) Sözleflme metni, 21 Eylül 1970'de yürürlü e giren 3 Nolu Protokol ün 20 Aral k 1971 de yürürlü e giren 5 Nolu Protokol ün ve 1 Ocak 1990'da yürürlü e giren 8 Nolu Protokol ün düzenlemelerine uygun olarak de ifltirilmiflti. Protokollerin getirdi i bütün bu de iflikliklerin veya eklemelerin yerini, yürürlü- e girdi i tarih olan 1 Kas m 1998 den itibaren 11 Nolu Protokol ald. Bu tarihten itibaren, 1 Ekim 1994 te yürürlü e giren 9 Nolu Protokol yürürlükten kald r ld. (3) UCM- Uluslaras Ceza Mahkemesi de ulusalüstü bir mahkemedir. Ancak devletleri de il kiflileri yarg - lamaktad r.

12 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM yeni ve ancak 50 y ll k bir olgudur. nsan Haklar kabul edilifl s ras na göre üç kuflakta toplanmaktad r. 1. Kuflak Haklar olarak; Kifli özgürlükleri siyasal haklar, 2. Kuflak Haklar olarak; ktisadi Sosyal ve Kültürel Haklar, 3. Kuflak Haklar olarak da Dayan flma Haklar yer almaktad r. Ancak Avrupa nsan Haklar Mahkemesi yukar da sayd m z tüm kuflak haklara ayk r l klar de il, salt üye devletlerin imzalad klar Avrupa nsan Haklar sözleflmesine ve ek protokollerinde yer alan haklara ayk - r davran fllar n yarg sal denetimini yapmaktad r. (Ancak A HM asla bir istinaf ya da üst mahkeme de ildir.) Bu arada ülkelerin çekinceleri de dikkate al nmaktad r. Örne in bir protokolü imzalarken Türkiye, E itimin Tekli i (Tevhidi Tedrisat) Yasas n ileri sürerek protokol d fl kalmas için çekince koymufltur. (A HS M 57) Strazburg dizgesi bu arada ulusal mahkemelerin de yerine geçmemekte bir yerde onun uzant s olmaktad r. Ulusal yarg yollar tüketildikten sonra 6 ayl k süre içinde A HS e ayk r l k sav nda olanlar bu mahkemeye baflvurarak Adil Tatmin ya da efl deyiflle giderim isteyebileceklerdir. Bir davada Avrupa nsan Haklar Mahkemesi'nin A HS ve ba l protokollerine önemli bir ayk r l k saptamas halinde, Sözleflmeci Devletin ayk r l durdurma ve ayk r l n sonuçlar n giderme ve de ayk r l n yinelenmesini önleme gibi bir yükümlülü ünün bulunmas sözleflmenin ve Mahkemenin önemini ve ifllevini art rmaktad r. A HM bir ceza mahkemesi olmad gibi salt hukuk mahkemesi de de- ildir. Bizim hukukumuzdaki ceza, idare ve hukuk mahkemelerinin kar fl m, kendine özgü bir statüye sahiptir. A HS ve ba l protokollerine, Yüksek Sözleflmeci Taraflarca kabul edilen yükümlülüklere uyulmas n sa lamak için; A HS 20. Maddesi ile Avrupa nsan Haklar Mahkemesinin kuruluflu gerçekleflmifltir. Mahkeme sürekli görev yapmakta olup, (A HS M 19) Yüksek Sözleflmeci Devletler say s na eflit say da yarg çtan oluflur. (A HS M 20) Mahkeme Genel Kurul halinde toplanarak; Mahkeme içtüzü ünü kabul eder, üç y ll k bir süre için Baflkan n ve bir ya da iki baflkan yard mc s n seçer, (bunlar n yeniden seçilme olanaklar vard r) belirli süreler için Daireler kurar. Bu dairelerin baflkanlar, yaz iflleri müdürü ve bir ya da birden fazla müdür yard mc s da bu genel kurulda seçilir. A-KOM TELER, DA RELER VE BÜYÜK DA RE Mahkeme, baflvurular incelemek üzere; tek yarg çl oluflumlar, üç yarg çl Komiteler, yedi yarg çl Daireler ve on yedi yarg çl Büyük Daire

AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES 13 biçiminde toplan r. Mahkemenin Daireleri belirli bir süre için Komiteleri oluflturur. Baflvuruya konu olan Taraf Devlet ad na seçilmifl yarg ç Daire ve Büyük Dairede görevli olarak yer al r; bu yarg c n yoklu unda veya kat lma olana bulunmayan durumlarda, an lan Devletin belirleyece i bir kifli yarg ç s fat yla Daire ve Büyük Dairede yer al r. Büyük Daire ayr ca Mahkeme Baflkan, Baflkan Yard mc lar, Daire Baflkanlar ve Mahkeme içtüzü üne göre seçilecek di er yarg çlardan oluflur. A HS 43. madde uyar nca Büyük Daireye sevk edilen baflvurular n incelenmesi s ras nda, Daire Baflkan ve baflvuruya konu edilen Devletin yarg c d fl nda, bu karar veren Daire yarg çlar Büyük Dairede yer alamazlar. B-YARGIÇLAR Seçilmifl bir yarg c n görev süresi, 9 y l olup seçim tarihinden bafllayacak flekilde hesaplan r. Bir yarg ç, görev süresinin sona ermesi üzerine yeniden seçilemez. Bu konu 14 Nolu Protokolün yürürlü e girmesi ile de iflmifltir. Yarg çlar n görev süresi 6 y ldan 9 y la ç kar lm fl buna karfl n yeniden seçilme yolu kapanm flt r. Görev süresi sona eren ya da sona erecek olan bir yarg c n görmekte oldu u davaya devam edece i de bu de ifliklik kapsam nda düzenlenmifltir. (A HS M 23) Görev süresi henüz sona ermemifl olan bir yarg c n yerine seçilmifl olan bir yarg ç, kendinden önceki yarg c n görev süresini tamamlar. Seçilmifl bir yarg ç Kendinden sonraki yarg c n, çtüzü ün 3. maddesine göre yemin etmesine veya ant içmesine kadar görevini sürdürür. ( ç Tüzük M. 2 C YARGIÇLARIN ANT ÇMES Seçilen her yarg ç göreve bafllamadan önce kendisinin de kat ld Mahkeme Genel Kurulu nun ilk oturumunda veya gerekli görüldü ü durumlarda Mahkeme Baflkan n n önünde Yarg çl k görevlerimi flerefli, ba ms z ve yans z olarak yerine getirece ime ve görüflmelerin gizlili ini koruyaca ma yemin ederim/ant içerim. diye yemin eder ya da ant içer. Bu ifllem tutana a yaz l r. ( ç Tüzük M. 3) D-MAHKEMEN N ÇALIfiMA YER Mahkemenin çal flma yeri, Strasbourg daki çal flma yeridir. Ancak Mahkeme gerekli gördü ü takdirde, Avrupa Konseyine üye Devletlerin s n rlar içinde herhangi bir yerde çal flabilir. Mahkeme, bir baflvurunun herhangi bir aflamas nda, baflka bir yerde soruflturma yap lmas na ya da di er bir görevin yerine getirilmesine karar verebilir.

14 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM E-GÖRÜfiMELER ve OYLAMALAR Mahkeme kapal görüflme yapar. Görüflmeler gizli tutulur. Görüflmelere yaln z yarg çlar kat l r. Kurul toplant s nda Yaz flleri Müdürü ya da yerine görevlendirdi i bir kifli ile birlikte, yard mlar gerekli görülen Yaz flleri görevlileri ve çevirmenler de haz r bulunur. Mahkemenin özel bir karar bulunmad kça baflka hiçbir kimse görüflmeye kabul edilemez. ( ç Tüzük M 22) Mahkeme, mevcut üyelerin ço unluk oyuyla karar al r. Oylarda eflitlik bulunmas halinde, yeni bir oylama yap l r ve eflitli in bozulmamas durumunda Baflkan n n oy verdi i yan ço unlu u oluflturur. Mahkeme çtüzü ünde aksine hüküm düzenlenmedikçe, bu kural di er oylamalar için de uygulan r. Büyük Daire ve Daireler kararlar n ve sonkararlar n, yarg ç say s n n ço unlu uyla al r. Kabuledilebilirlik karar ile esas hakk ndaki karar n son oylamalar nda çekinser oy kullan lamaz. Genel bir kural olarak, el kald rma suretiyle oylama yap l r. Baflkan, k dem s ras n n tersinden yoklamal oylama yapt rabilir. Oylamaya sunulmas gereken her konu aç k bir ifadeyle belirtilir. ( ç Tüzük M 23) F-MAHKEMEN N GÜVENCE ALTINA ALDI I TEMEL HAKLAR Avrupa nsan Haklar mahkemesinin güvence alt na ald temel haklar A HS in 1 ve 18. maddeleri aras nda düzenlenmifltir. Madde 1: nsan haklar na sayg yükümlülü ü Madde 2: Yaflama Hakk Madde 3: flkence yasa Madde 4: Kölelik ve zorla çal flt rma yasa Madde 5: Özgürlük ve güvenlik hakk Madde 6: Adil yarg lanma hakk Madde 7: Kanunsuz ceza olmaz ilkesi Madde 8: Özel hayat n ve aile hayat n n korunmas Madde 9: Düflünce, vicdan ve din özgürlü ü Madde 10: fade özgürlü ü Madde 11: Toplanma ve örgütlenme özgürlü ü Madde 12: Evlenme hakk Madde 13: Etkili baflvuru hakk Madde 14: Ay r mc l k yasa Madde 15: Ola anüstü hallerde yükümlülük azaltma Madde 16: Yabanc lar n siyasal faaliyetlerinin k s tlanmas Madde 17: Haklar n kötüye kullan m n n yasaklanmas Madde 18: Haklar n k s tlanmas n n s n rlar

II. BÖLÜM BAfiVURU YÖNTEM

02-A HM E BAfiVURU B Ç MLER A HM e iki türlü baflvurudan sözedebiliriz. Bunlardan biri Devletlerin baflvurusu öbürü ise bireysel baflvuru biçimidir. Bu kitapc n konusunu bireysel baflvuru oluflturdu undan devletlerin baflvurusu yöntemi yüzeysel geçilecektir. A-B REYSEL BAfiVURU A HS ve Protokollerinde tan nan haklar n Sözleflmeyi kabul eden Devletlerden biri taraf ndan ihlalinden zarar gördü ü sav nda bulunan her gerçek kifli, hükümet d fl her kurulufl veya gruplar A HM e baflvurabilirler. A HS alt nda imzas bulunan devletler bu hakk n etkin bir biçimde kullan lmas na hiçbir suretle engel olmamay da sözleflme ile yükümlenmifltir. (A HS M. 34) A HM e ilk baflvuru bir faks ile elektronik ileti ile ya da mektupla yap labilir. Bu tür baflvuruya ilk baflvuru ya da basit baflvuru diyebiliriz. Ancak bu baflvurunun faks ya da e-mail yoluyla yap lmas halinde bunun arkas ndan baflvurunun mektupla (Do rulanmas ) teyit edilmesi gerekmektedir. Bir baflka baflvuru yolu daha var ki o da do rudan baflvuru formu doldurarak ya da basit baflvurunun ard ndan mahkemenin gönderdi i baflvuru formunu doldurarak yap lmas d r. Her iki baflvuru biçiminde de avukat bulunmas koflulu aranmamaktad r. Ancak baflvurucunun bir temsilcisinin olmas yeterlidir. Kifli kendisi de temsilci olmadan bu baflvuruyu yapabilir. Ancak davan n aç lmas ndan sonra Mahkemenin iki resmi dilinden biri ile yarg lamay kavrayan bir avukat koflulu ortaya ç kacakt r. Baflvurucunun Mahkemeden sözleflmeci devletin dilini kullanmak için izin istemesi de ç Tüzü e uygundur. Asl nda A HM in Sözleflmeci devletin dillerinden biri ile yarg lama yapabilmesi gerekir. ki dilin üstün tutulmas yanl flt r. lk dilekçede baflvurucular n kimlik bilgileri belirtilmeli, ilgili olaylar ve ba l ulusal ifllemler özetlenmeli ve baflvuru sahibinin ayk r l k gördü- ü sözleflme maddeleri aç kça belirtilmelidir. Yak nma konusu ayk r l yapan Devlet daval olarak gösterilmelidir. Kurum ya da kifliler aleyhine dava aç lamaz. Dava Sözleflmeci bir devlet aleyhine aç lacakt r. Bu baflvuru için herhangi bir baflvuru gideri ya da harç ödenmesi söz konusu de ildir. Yak nman n bildirim günü ilk dilekçede belirtilen tarihtir.

18 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM B-B R DEVLET N BAfiVURMASI Sözleflmeye taraf herhangi bir devlet bir baflka devlet taraf ndan yap lm fl bir Sözleflme ve eklerinde yer alan insan haklar na ayk r l k sav n da Mahkeme ye tafl yabilir. Uluslararas davalar n kabul edilebilir olup olmad konusunda ve esas hakk nda karar vermeye yetkili organ Mahkemenin Daireleridir (4).Mahkemede dava açmak isteyen Sözleflmeci bir Devlet veya Devletler, afla daki konular içeren bir baflvuruyu Yaz flleri Müdürlü üne gönderirler: (a) Aleyhine baflvuru yap lan Sözleflmeci Devletin ad ; (b) Maddi olaylara iliflkin bir aç klama; (c) ddia edilen Sözleflmeye ayk r l klar n ve dayanaklar na iliflkin bir aç klama; (d) Sözleflme'nin 35(1). f kras nda belirtilen kabuledilebilirlik ölçütlerine (iç hukuk yollar n n tüketilmesi ve alt ayl k süre kural na) uyuldu unu içeren bir aç klama. (e) Baflvurunun amac ve zarar gördü ü sav ndaki yan ya da yanlar ad na A HS'in 41. maddesine göre istenen adli tatmin ile ilgili olas istemin genel olarak belirtilmesi; (f) Devlet temsilcisi ve temsilcileri olarak atanan kiflilerin ad ve adresleri; (g) lgili her türlü belgenin ve özellikle baflvurunun konusuyla ilgili yarg sal olan ya da olmayan kararlar n birer kopyas. C-B REYSEL BAfiVURUNUN NCELENMES Mahkeme LK BAfiVURUYU ALIR ALMAZ geçici bir dosya açarak bir bofl baflvuru formu ve yetki formu ekleyerek baflvurucuya yan t verir. Bu baflvuru formu ve yetki formu alt hafta içinde baflvurucu taraf ndan doldurularak Mahkeme ye ulaflt r lmal d r. Baflvurucu lgili bütün belgelerin kopyas n baflvuru formuna eklemelidir. (Belgelerin as llar de il fotokopileri eklenmelidir. Belgelere ve dilekçeye sayfa numaras konulmal asla i ne ya da tel z mba ile ya da yap flkan ile belgeler birbirlerine tutturulmamal d r.) Doldurulmufl formun al nmas yla baflvuru formu kayda geçirilecek. Dosya numaras ve yak nman n sunufl gününü gösteren yaz l bir yan t daha gönderilecektir. Mahkeme, bu yan t nda ayr ca baflvurunun kabul edilebilirli ine iliflkin sorun varsa bu konuda aç kl k getirilmesini de isteyebilecektir. Kay t yap lmas ndan sonra, baflvurunun kabul edilebilir olup olmad n de erlendirmek üzere bir yazanakç yarg ç atan r. Ayr ca Kay ttan (4) A HS 29/2. Bir Daire, 33. madde uyar nca yap lan devlet baflvurular n n kabul edilebilirli i ve esas hakk nda karar verir

BAfiVURU YÖNTEM 19 sonra Mahkemeye sunulan tüm belgeler kamuya aç k hale gelecektir. (Mahkeme gizlilik karar alabilir.) Kayd n yap lmas ndan sonra, Mahkeme; tek kiflilik bir oluflum, üç kiflilik bir Komite ya da yedi kiflilik bir Daire incelemesinden sonra ya bir baflvurunun kabul edilemez oldu una karar verecek ya da baflvuruyla ilgili olarak daval Sözleflmeci Devlet ile yaz flmaya girecektir. Sözleflmeci Devlete bu konuda bir süre verilerek savunmas istenmektedir. stem halinde ek süre de verilebilir. Sözleflmeci devletin yan tlar baflvurucuya, vekiline ya da temsilcisine gönderilir. (Tebli edilir) Baflvurucu da kendisine tan nan süre içinde bu yan ta karfl yan tlar n bildirmelidir. Bireysel baflvuruyu yapacak olan bir avukat n ya da temsilcinin öncelikle Sözleflme mevzuat n, Mahkeme kararlar n ve Ö retiyi iyi incelemesi ve baflvurudaki Avrupa nsan Haklar Sözleflmesine Ayk r l klar aç k ve somut olarak belirtmesi gerekmektedir. D-B REYSEL BAfiVURUNUN ÇER A HS in 34. maddesine göre yap lan bireysel baflvuru, Mahkeme Baflkan baflka türlü karar vermedikçe, Yaz flleri Müdürlü ünün haz rlad - baflvuru formu ile yap l r. Baflvuruda afla daki konular yer al r: (a) Baflvurucunun ad, do um tarihi, ulusu, cinsiyeti, mesle i ve adresi; (b) Temsilcisi varsa, temsilcisinin ad, mesle i ve adresi; (c) Aleyhine baflvuru yap lan Sözleflmeci Devletin veya Devletlerin ad ; (d) Maddi olaylara de gin özlü bir aç klama; (e) Sözleflme ayk r l sav na ve dayanaklar na de gin özlü bir aç klama; (f) Baflvurucunun A HS 35(1). f kras nda belirtilen kabuledilebilirlik ölçütlerine (iç hukuk yollar n n tüketilmesi ve alt ayl k süre kural na) uydu una de gin özlü bir aç klama, (g) Baflvurunun amac ; (h) lgili her türlü belgenin ve özellikle baflvurunun konusuyla ilgili yarg sal olan ya da olmayan kararlar n (ifllemlerin) birer kopyas. (i) Bu konudaki yak nmalar n baflka uluslararas soruflturma ve çözüm organlar önüne götürüp götürmedi ini bildirirler. Baflvurucular, kimliklerinin aç klanmas n istemeyenler Mahkeme önündeki yarg lama hakk nda kamunun bilgi edinmesi biçimindeki ola an kuraldan ayr lmay hakl k labilecek nedenleri belirtir ve bu konuda beyanda bulunurlar. Daire Baflkan kimli in sakl tutulmas na ancak ayr k olarak ve gerçekten gerekli durumlarda izin verebilir. Baflvurucular adreslerinde ve baflvuruyla ilgili koflullardaki her hangi bir de iflikli i Mahkeme ye ayr ca bildirirmek zorundad rlar.( ç Tüzük M 47)

20 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM E-GEÇ C ÖNLEM KARARI ( HT YAT TEDB R) Baflvuruyu incelemekle görevli Daire ya da Daire Baflkan, bir yan n ya da ilgili herhangi bir kiflinin istemi üzerine ya da do rudan kendisi, giderilmesi olanaks z bir zarar tehlikesi bulunmas, bu tehlikenin ciddi ve çok yak n olmas ve de kan tlar n sunulmufl olmas kofluluyla geçici önlem (ihtiyati tedbir) karar alabilir. Yaflam hakk ayk r l klar n n söz konusu oldu u durumlarda mahkemenin geçici önlem (ihtiyati tedbir) karar ald görülmektedir. F-KABULED LEB L RL K KARARI ÖNCES DURUfiMA Bizde idari mahkemedeki ve temyiz aflamas ndaki murafaaya benzer duruflma sistemi bireysel baflvuru öncesi sözleflmeci devlete ya da bireysel baflvurucuya tan nm flt r. stem halinde mahkeme böyle bir duruflman n yap lmas na karar verebilir. Bu davada bireysel baflvurucu baz aç klamalarda bulunabilece i gibi Yüksek sözleflmeci devlet de özellikle ileri sürülen maddi olaylar n baflvurucunun anlat m d fl nda bir biçimde geliflti ini anlatabilir. Bu konuda maddi olay n saptanmas için tan k da dinlenebilir.( ç Tüzük M G-KABULED LEB L RL K KARARI Gerek ön duruflma yap larak ve gerekse do rudan kabul edilebilirlik yönünden gerekli koflullar tafl yan bireysel baflvurular için A HS nin 34 ve ç Tüzü ün 59. maddesi gere ince kabuledilebilirlik karar verilir. Böylece A HM de Kabuledilebilirlik Yarg lamas süreci bafllam fl olur. A HM in ilgili dairesi, bir daval Devlete baflvuruyu tebli etme aflamas nda, A HS in 29(3). f kras na göre kabuledilebilirlik ve esas ayn anda incelemeye de karar verebilir. Böyle durumlarda yanlar n görüfllerine, giderim ile ilgili istemlerini ve sulh ile ilgili önerilerini de eklemeleri istenebilir. Sulha (Bar flç l çözüme) ya da baflka bir çözüme var lamazsa ve Daire de yanlar n sav ve savunmalar fl nda davan n kabuledilebilir oldu una ve esas hakk nda da karar vermeye haz r oldu u kan s nda ise, kabuledilebilirlik hakk ndaki karar n da içeren bir sonkarar verir. ( ç Tüzük M 54) H-KABULED LEB L RL K KOfiULLARI A HS in 35. maddesi kabuledilebilirlik koflullar n aç k bir biçimde belirtmifltir. öncelikle Uluslararas Hukukun genel olarak kabul edilen ilkelerine göre, ancak iç hukuk yollar n n tüketilmesinden sonra ve kesin karardan itibaren alt ayl k süre içinde Mahkeme ye baflvurulabilecektir. Mahkeme, daha sonra A HS 34. madde uyar nca sunulan bir bireysel baflvuruyu;

BAfiVURU YÖNTEM 21 a) Baflvuru imzas z ise b) Baflvuru Mahkeme taraf ndan daha önce incelenmifl veya uluslararas di er bir soruflturma veya çözüm organ na sunulmufl baflka bir baflvurunun konusuyla esas olarak ayn ise ve yeni olaylar içermiyorsa. kabul etmeyecektir. Mahkeme, A HS 34. madde uyar nca sunulan herhangi bir kiflisel baflvuruyu Sözleflme ve Ek Protokolleri hükümleri d fl nda kalm fl, aç kça dayanaktan yoksun veya baflvuru hakk n n kötüye kullan lmas içeri inde saymas durumunda da kabul edilemez bulur. Mahkeme A HS in 35. maddesine göre kabul edilemez buldu u her baflvuruyu reddeder. Yarg laman n her aflamas nda ret karar verilebilir. a/ ç Hukuk Yollar n n Tüketilmesi Bireysel baflvuru öncesi baflvurucunun sözleflmeci devletin iç hukuk dizgesinin ön gördü ü tüm baflvuru yollar n n kullan lm fl olmas gerekmektedir. Örne in yarg aflamas nda bir karar temyiz edilmemifl ise bu durumda sözleflmede düzenlenmifl olan bir hakk n ihlalinden söz edilemez. Gene Temyiz mahkemesinin karar ndan sonra süresinde karar düzeltme (tashihi karar) yoluna gidilmemifl olmas durumunda da iç hukuk yollar tüketilmemifl say l r. Ancak baz durumlarda karar düzeltme hakk yoksa temyiz yoluna gidilmesi ve ret karar al nmas yeterli olacakt r. A HM kararlar nda bu koflulun aranmad baz ayr k durumlarla da karfl lamaktay z. ç hukuk yollar n n etkisiz kald, nsan Haklar Sözleflmesine ayk r hareketlerin o ülkenin uygulad genel bir idari ifllem ya da karar oldu u ve de yönetimin misillemesiyle karfl laflma tehlikesinin bulundu u durumularda mahkeme iç hukukun tüketilmesi koflulunu aramam flt r. Bir dönem Türkiye aleyihe verilen A HM kararlar nda baflvuru için bu koflulun aranmad n görmekteyiz. b/süreye Uyulmas ç hukuk yollar n n tüketilmesinden sonra yani karar n kesinleflmesinden itibaren 6 ayl k süre içinde ola an baflvuru yap lmal d r. Bu sürenin geçirilmesi halinde kabuledilebilirlik karar verilmeyecektir. ç hukuk yollar n n tüketilmesi koflulu aranmad durumlarda 6 ayl k sürenin bafllang ç tarihi son ifllem ya da eylemin ö renildi i tarih olacakt r. Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta bulunmaktad r. Dan fltayda görülen davalarda posta pulu depo edildi inden karar düzeltme isteminin reddine iliflkin kararlar yanlara tebli edilmekte ve kesinleflme tebli le oluflmaktad r. Oysa Yarg tayda durum böye de ildir. Yarg tayda HUMK gere ince tashihi karar n reddine iliflkin karar al nd gün kesinleflmifl say lmaktad r. Taraflara tebligat yap lmas gerekmemektedir. Uygulama bu yöndedir. Ancak bu durum düzeltilmelidir. Art k Hukuku-

22 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM muzda kesin kararlar n A HM e götürülmesinin yolu aç ld na göre son karardan ve kesinleflmeden ilgilisinin bilgi sahibi olmas gerekmektedir. Karar Düzeltme isteminin reddine iliflkin kararlar da yanlara tebli edilmelidir. I-KABUL ED LEMEZL K T RAZI Daval Sözleflmeci Devlet, kabuledilemezlik konusundaki itiraz n, itiraz n özelli i ve koflullar elverdi i ölçüde, çtüzü ün 51 veya 54. maddelerinde öngörülen duruma göre, yaz l ya da sözlü olarak, baflvurunun kabuledilebilirli i hakk ndaki görüfllerini sunarken ileri sürmek zorundad r. ( ç Tüzük M 55) J-KABULED LEB L RL K KARARINDAN SONRA YARGILAMA Sözleflme'nin 34. maddesine göre yap lan bir baflvurunun kabuledilebilir bulunmas ndan sonra, Daire veya Daire Baflkan, yanlar daha baflka kan tlar varsa bunlar ve yaz l görüfllerini sunmaya ça r r. Bu konuda yanlara eflit süre verilir. Daire, taraflardan birinin istemi üzerine ya da kendili inden, Sözleflme deki görevlerinin yerine getirilmesi için gerekli oldu unu düflünmesi durumunda, esas hakk nda duruflma yap lmas na karar verebilir. ( ç Tüzük M 59) K-DURUfiMALAR Mahkeme ayr k durumlarda aksini kararlaflt rmad kça, duruflmalar kamuya aç kt r. Mahkeme Baflkan aksine karar vermedikçe, Yaz flleri Müdürüne emanet edilen belgeler de kamuya aç kt r. (A HS M 40) Duruflmay Daire Baflkan düzenler ve yönetir; konuflma düzenini de saptar. Duruflmada tan k ve yanlara her yarg ç soru sorabilir. ( ç Tüzük M 64) Ayr k durumlarda re sen ya da yanlardan birinin veya ilgili kiflinin istemi üzerine aksine karar vermedikçe, Dairenin, duruflmalar aç k (aleni) olarak yapaca ç Tüzükte de düzenlenmifltir. Çocuklar n yarar ve yanlar n özel yaflam n n korunmas için ya da Baflkan n görüflüne göre aç kl n adalete zarar verece i özel koflullarda demokratik bir toplumda ahlak, kamu düzenini veya ulusal güvenli i korumak için, bas n ve izleyenler duruflmadan ç kar labilecektir. Ancak gizlilik karar al nmas için gizlilik isteminin gerekçeli olmas ve belgelerin tümünden mi yoksa bir k sm ndan m aç kl n kald r lmas n n istenildi inin belirtilmesi zorunludur. ( ç Tüzük M 63) Taraflardan birinin yeterli neden göstermeksizin duruflmaya gelmemesi halinde, Daire, hak ve adalet ilkelerine uygun düflece i kan s na var rsa duruflmay sürdürme karar alabilir. ( ç Tüzük M 65)

BAfiVURU YÖNTEM 23 L-SULH (BARIfiÇIL ÇÖZÜM) Dairenin veya Daire Baflkan n n yönergeleri ile hareket eden Yaz flleri Müdürü, bir baflvurunun kabuledilebilirli ine karar verilmesinden hemen sonra, Sözleflme'nin 38(1)(b) bendi gere ince sorun hakk nda bar flç l bir çözüme ulafl labilmesi ere iyle yanlarla iletiflime geçer. Daire böyle bir çözümü kolaylaflt rmak için uygun gördü ü önlemleri al r. Bar flç l çözüm görüflmeleri gizlidir ve yanlar n savlar n etkilemez. Bir sulha ulafl lmas giriflimleri çerçevesinde yap lan yaz l ya da sözlü iletiler veya yap lan bir öneri ya da kabule, daha sonra ihtilafl yarg lama s ras nda at fta bulunulamaz, dayan lamaz. Bu konu Ceza Muhakemesi Kanununda yer alan uzlaflma kavram ve statüsü ile benzeflmektedir. Daire, yanlar n bir bar flç l çözüm üzerinde anlaflt klar konusunda Yaz flleri Müdürü taraf ndan bilgilendirilecek olursa, ulafl lan çözümün A HS ve ona ba l protokollerde tan mlanan insan haklar na sayg esas na dayanan bir çözüm oldu unu saptad ktan sonra, davan n düflmesine karar verir.( ç Tüzük M 62) M-YARGILAMANIN BÜYÜK DA REYE TAfiINMASI Bir Dairenin bakmakta oldu u bir davada A HS ya da ba l Protokollerin yorumlanmas n etkileyen ciddi bir sorun ortaya ç kmas, Dairenin önündeki sorunun çözümü Mahkeme'nin daha önceki bir içtihad ile ba daflmayacak bir sonuç yaratacak olmas durumunda; Daire, yarg lama yetkisini hüküm vermeden önceki her hangi bir aflamada Büyük Daireye b rakabilir. Yarg lama yetkisini b rakma karar için gerekçe gösterme zorunlulu u yoktur. Bu karar n verilmesinden önce Daire Yaz flleri Müdürü mahkemenin davay Büyük Daireye b rakma niyetini yanlara bildirir. Davan n yanlar ndan birinin, Yaz flleri Müdürünün dairenin bu niyetini bildirmesinden itibaren 30 gün içinde gerekçelerini belirterek itiraz edebilir. ( ç Tüzük M 72) Davan n yanlar ndan biri genel kurala ayr k olarak, A HS in 43. maddesine göre, bir Daire taraf ndan hükmün verilmesi tarihinden itibaren üç ay içinde, davan n Büyük Daireye gönderilmesine iliflkin Yaz flleri Müdürlü üne yaz l bir istemde bulunabilir. Bu istemde, Dairenin karar nda A HS ve ona ba l Protokollerin yorumlanmas n ve uygulanmas - n etkileyen ciddi sorunun bulundu u ve karar n Büyük Dairece incelenmesini zorunlu k lan genel nitelikteki ciddi sorunun ne oldu u gerekçeli bir biçimde belirtilir. çtüzü ün 24(5). f kras na göre kurulan Büyük Daireden befl yarg çl bir kurul, bu istemi salt dosya üzerinde inceler. Bu kurul, davada böyle bir sorunun veya konunun varl kan s na ulaflt - nda, istemi kabul eder. Bu durumda Büyük Daire dava hakk nda son bir karar verir.( ç Tüzük M 73)

24 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM N-BÜYÜK DA RELER N YETK LER Büyük Daire, Daireler taraf ndan A HS 30. madde uyar nca kendisine gönderilen veya 43. madde uyar nca önüne gelen, 33. veya 34. maddeler uyar nca yap lan baflvurular ve 47. maddede öngörülen görüfl bildirmeleri inceler. (A HS M 31) Mahkeme nin yarg yetkisi, A HS 33, 34 ve 37. maddeler uyar nca kendisine intikal eden, Sözleflmenin ve protokollerinin yorumu ve uygulanmas na iliflkin tüm konular kapsar. Mahkeme nin yarg yetkisinin olup olmad hakk nda ihtilaf durumunda, karar Mahkemeye aittir. O-SON KARARLAR Sonkararlar, Daire Baflkan ve Yaz flleri Müdürü taraf ndan imzalan r. Daire Baflkan veya görevlendirilen di er bir yarg ç taraf ndan aç k bir duruflmada okunabilir. Devlet ve yan temsilcileri, bu duruflman n günü hakk nda belirli bir süre önce bilgilendirilir. Karar aç k bir duruflmada okunmam flsa Yaz flleri Müdürü taraf ndan yanlara tebli edilen sonkarar, bu karar n tefhimini (yüze okuma) oluflturur. Sonkarar, Bakanlar Komitesine iletilir. Yaz flleri Müdürü sonkarar n onayl birer örne ini taraflara, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine, varsa üçüncü tarafa ve do rudan ilgili üçüncü kiflilere gönderir. Orijinal kopya usulüne göre imzalan p mühürlenerek Mahkeme'nin arflivinde saklan r. ( ç Tüzük M 77) P-KARARLARIN KES NLEfiMES Taraflar davan n Büyük Daireye gönderilmesini istemediklerini beyan ederlerse veya; Karar n tefhim veya tebli inden itibaren üç ay içerisinde davan n Büyük Daireye gönderilmesi istenmezse veya; Kurul 43. maddede öngörülen istemi reddederse. Bir Dairenin karar kesinleflir. Büyük Dairelerin kararlar kesindir.(a HS M 44) R-KARARLARIN GEREKÇEL OLMA ZORUNLULU U Tüm kararlar, baflvurular n kabul edilebilirli ine veya kabul edilemezli ine iliflkin kararlar gerekçelidir. Kararlar, tamamen veya k smen yarg çlar n oybirli ini içermedi i takdirde, her yarg ç kendi ayr k görüflünü belirtmek hakk na sahiptir. (A HS M 45) S-KARARLARIN BA LAYICILI I 1. Yüksek Sözleflmeci Devletler, taraf olduklar davalarda Mahkemenin kesinleflmifl kararlar na uymay yükümlenirler. Mahkemenin kesin-

BAfiVURU YÖNTEM 25 leflmifl kararlar, kararlar n uygulanmas n denetleyecek olan Bakanlar Komitesine gönderilir. (A HS M 45) T- KARARLARIN YAYIMLANMASI A HS in 44(3). f kras na göre Mahkemenin kesinleflen sonkararlar, Yaz flleri Müdürünün sorumlulu u alt nda, uygun biçimde yay mlan r. Yaz flleri Müdürü ayr ca, seçilmifl sonkararlar ve kararlar ile yay mlanmas Mahkeme Baflkan taraf ndan yararl görülen belgelerin, resmi kararlar dergisinde yay mlanmas ndan da sorumludur. ( ç Tüzük M 78) U- SON KARARIN YORUMLANMASI STEM Yanlardan biri, sonkarar n aç klanmas ndan itibaren bir y l içinde, sonkarar n yorumlanmas isteminde bulunabilir. Bu istem Yaz flleri Müdürlü üne gönderilir. stemde, sonkarar n hangi hüküm f kras veya f kralar n n yorumlanmas istendi i aç kça belirtilir. Esas hakk nda karar vermifl olan Dairenin kendisi, sonkarar n yorumlanmas n gerektirecek bir durum bulunmad gerekçesiyle yorumlama istemini reddedebilir. Karar veren Daireyi oluflturma olana yoksa, Mahkeme Baflkan kura çekerek Daireyi tamamlar ya da yeniden olufltur. Daire bu istemi reddetmezse, Yaz flleri Müdürü istemi ilgili yanlara gönderir ve yanlar Daire Baflkan taraf ndan belirlenen süre içinde yaz l görüfllerini sunmaya ça r r. Dairenin bir duruflma yapmaya karar vermesi halinde, Daire Baflkan duruflma için gün de belirler. Daire hüküm fleklinde bir karar verir. ( ç Tüzük M 79) V- SON KARARIN DÜZELT LMES STEM Yanlardan biri, niteli i gere i sonkarar üzerinde belirleyici bir etkisi olan ve karar n tefhim edildi i tarihte Mahkeme taraf ndan bilinmeyen ve kendisi taraf ndan da bilinme olana bulunmayan bir olay n varl - n ö rendi i takdirde, bu olay ö rendi i günden itibaren alt ay içinde Mahkemeden karar n düzeltilmesini isteyebilir. Bu istemde hangi karar n düzeltilmesinin istendi i ve karar düzeltme koflulunun blundu u belirtilir. Bu istemi destekleyen bütün belgelerin bir kopyas eklenir. Esas hakk nda karar veren Daire, bu istemin incelenmesi için bir neden bulunmad gerekçesiyle istemi reddedebilir. Karar veren Daireyi oluflturma olana yoksa, Mahkeme Baflkan kura çekerek Daireyi tamamlar ya da yeniden olufltur. Daire bu istemi reddetmezse, Yaz flleri Müdürü istemi ilgili yanlara gönderir ve yanlar Daire Baflkan taraf ndan belirlenen süre içinde yaz l görüfllerini sunmaya ça- r r. Dairenin bir duruflma yapmaya karar vermesi halinde, Daire Baflkan duruflma için gün de belirler. Daire hüküm fleklinde bir karar verir.( ç Tüzük M 80)

26 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM Y-ADL YARDIM Dairede görülmekte olan davan n hakkaniyete uygun görülmesi için adli yard m n zorunlu olmas ; yüklenilen giderlerin tamam n veya bir k sm n karfl lamak için baflvurucunun yeterli olana n n bulunmamas durumunda Daire Baflkan nca Adli Yard m yap lmas na karar verilir. ( ç Tüzük M 92) Baflvurucular n yeterli olana n n bulunup bulunmad n belirlemek için, baflvuruculardan gelirlerini, malvarl klar n ve bakmakla yükümlü olduklar kimseler ad na üstlendikleri mali yükümlülükleri, veya di er mali yükümlülüklerini beyan edecekleri bir form doldurmalar istenir. Bu form yetkili ulusal makam veya merciler taraf ndan onaylan r. Ayr ca ilgili Sözleflmeci Devletten bu konuda yaz l görüfl bildirmesi istenir. Bu bilgiler al nd ktan sonra, Daire Baflkan adli yard m sa lan p sa lanmamas konusunda karar verir. Yaz flleri Müdürü yanlar bu durumdan haberdar eder. ( ç Tüzük M 93) Adli Yard m, çtüzü ün 36(4) f kras na göre atanm fl avukatlar n ve temsilcilerin sadece ücretlerini baflvurucu veya atanm fl temsilci taraf ndan yüklenilen yolculuk ve iafle giderlerini ve gerekli di er giderleri kapsar. ( ç Tüzük M 94) Adli yard m verilmesi karar üzerine Yaz flleri Müdürü yürürlükteki adli yard m tarifesine göre ödenecek ücretin oran n ve giderler için ödenme düzeyini belirler. ( ç Tüzük M 95) Daire Baflkan, adli yard m verilmesi koflullar n n art k bulunmad kan s na vard her an, adli yard m karar n kald rabilir ya da koflullar n de ifltirebilir. ( ç Tüzük M 96) Z-BAfiVURUNUN KAYITTAN DÜfiMES Yarg laman n herhangi bir aflamas nda, a) Baflvuru sahibi baflvurusunu takip etme niyetinde de ilse ya da; b) Sorun çözümlenmiflse ya da; c) Baflka herhangi bir nedenden ötürü, baflvurunun incelenmesine devam edilmesi hususunda art k hakl bir gerekçe görmezse. Mahkeme, baflvurunun kay ttan düflürülmesine karar verebilir. Mahkeme koflullar n hakl k ld kan s na var rsa, bir baflvurunun eski haline döndürülmesini kararlaflt rabilir. (A HS M 37)

III. BÖLÜM BAfiVURU FORMU VE DOLDURULMASI

Voir Note explicative See Explanatory Note Aç klay c Not'a bak n z (TUR) COUR EUROPÉENNE DES DROITS DE L'HOMME EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMESI Conseil de l'europe - Council of Europe- Avrupa Konseyi Strasbourg, France REQUÊTE APPLICATION BASVURU présentée en application de l'article 34 de la Convention européenne des Droits de l'homme, ainsi que des articles 45 et 47 du Règlement de la Cour under Article 34 of the European Convention on Human Rights and Rules 45 and 47 of the Rules of Court Avrupa nsan Haklar Sözleflmesi nin 34. ve Mahkeme ç Tüzü ü nün 45 ve 47. maddeleri uyar nca sunulmufltur. IMPORTANT: La présente requête est un document juridique et peut affecter vos droits" et obligations. This application is a formal legal document and may affect your rights and obligations. Bu baflvuru hukuki bir belgedir ve hak ve yükümlülüklerinizi etkileyebilir.

30 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM I - LES PARTIES THE PARTIES TARAFLAR A. LEREQUÉRANT/LA REQUERANTE THE APPLICANT BASVURUCU (Renseignements à fournir concernant le requérant/la requérante et son/sa représentant(e) éventuel(le)) (Fill in the following details of the applicant and the representative, if any) (Baflvurucu ve varsa temsilcisi hakk nda verilmesi gereken bilgiler) 1. Nom de famille 2. Prenom (s)... Surname Soyad First name (s) Sexe: masculin/féminin Sex: male/female Cinsiyeti: erkek/kad n Ad 3. Nationalite 4. Profession... Nationality Milliyeti 5. Date et lieu de naissance Date and place of birth Do um tarihi ve yeri 6. Domicile Permanent address kametgah 7.Tel.N Occupation Mesle i 8.Adresse actuelle (si differente de 6.) Present address (if different from 6.) fiu anki adresi (6'da belirtilen ikametgâh ndan farkl ise) 9. Nom et prénom du/de la représentant(e) * Name of representative* Temsilcinin ad * 10.Profession du/de la representantfej Occupation of representative Temsilcinin mesle i 11.Adresse du/de la representant(e) Address of representative Temsilcinin adresi 12.Tel.N FaxN B. LA HAUTE PARTIE CONTRACTANTE THE HIGH CONTRACTING PARTY

BAfiVURU FORMU VE DOLDURULMASI 31 YÜKSEK SÖZLEfiMECI TARAF (Indiquer ci-après le nom de l'etat/des Etats contre le(s)quel(s) la requête est dirigée) (Fill in the name of the State(s) against which the application is directed) (Afla da baflvurunun hangi devlet aleyhine yöneltildi- ini belirtiniz) 13. * Si le/la requérant(e) est représenté(e), joindre une procuration signée par le/la requérant(e) en faveur du/de la représentant(e). A form of authority signed by the applicant should be submitted if a representative is appointed. E er baflvurucu temsil ediliyorsa, temsilciyi vekil atayan ve baflvurucunun imzas n tafl yan bir Yetki Belgesi ekleyiniz. II - EXPOSÉ DES FAITS STATEMENT OF THE FACTS OLAYLARA ILISKIN AÇIKLAMA (Voir chapitre II de la note explicative) (See Part II of the Explanatory Note) (Aç klay c Not'un II. Bölümüne bak n z) 14. Si nécessaire, continuer sur une feuille séparée Continue on a separate sheet if necessary E er gerekli görüyorsan z ayr bir sayfada devam edebilirsiniz III - EXPOSÉ DE LA OU DES VIOLATION(S) DE LA CONVENTION ET/OU DES PROTOCOLES ALLÉGUÉE(S), AINSI QUE DES ARGUMENTS À L'APPUI STATEMENT OF ALLEGED VIOLATION(S) OF THE CONVENTION AND/OR PROTOCOLS AND OF RELEVANT ARGUMENTS BASVURUCU TARAFINDAN ÖNE SÜRÜLEN SÖZLESME VE PROTOKOL IH- LALLERI LE IDDIALARIN DAYANAKLARINA ILISKIN AÇIKLAMA (Voir chapitre III de la note explicative) (See Part III of the Explanatory Note) (Aç klay c Not'ta III. Bölüme baki n z) 15. IV - EXPOSÉ RELATIF AUX PRESCRIPTIONS DE L'ARTICLE 35 1 DE LA CONVENTION STATEMENT RELATIVE TO ARTICLE 35 1 OF THE CONVENTION SÖZLESME'N N 35. MADDES N N 1. FIKRASINA L fik N AÇIKLAMA (Voir chapitre IV de la note explicative. Donner pour chaque grief, et au besoin sur une feuille séparée, les renseignements demandés sous les points 16 a 18 ci-après)

32 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM (See Part IV of the Explanatory Note. If necessary, give the details mentioned below under points 16 to 18 on a separate sheet for each separate complaint) (Aç klay c Not'un IV. Bölümüne bakiniz. Her flikayet için, gerekti inde ayr bir sayfa kullanarak, afla da 16'dan 18'e kadar numaralanm fl alt bölümlerde istenen bilgileri veriniz) 16. Décision interne définitive (date et nature de la décision, organe - judiciaire ou autre - l'ayant rendue) Final decision (date, court or authority and nature of decision) Nihai karar (karar n tarihi, niteli i, Karar veren merci -adli veya di er-) 17. Autres décisions (énumérées dans l'ordre chronologique en indiquant, pour chaque décision, sa date, sa nature et l'organe - judiciaire ou autre - l'ayant rendue) Other decisions (list in chronological order, giving date, court or authority and nature of decision for each of them) Di er kararlar (tarih s ras na göre her karar n tarihi, niteli i ve karar veren merci -adli veya di erbelirtilmelidir) 18. Dispos(i)ez-vous d'un recours que vous n'avez pas exercé? Si oui, lequel et pour quel motif n'a-t-il pas été exercé? Is there or was there any other appeal or other remedy available to you which you have not used? If so, explain why you have not used it. Baflvurmad n z baflka bir çözüm yolu var mi? E er varsa, nedir ve neden bu yola baflvurulmad Si nécessaire, continuer sur une feuille séparée Continue on a separate sheet if necessary Eger gerekli görüyorsaniz ayri bir sayfada devam edeblirsiniz V - EXPOSÉ DE L'OBJET DE LA REQUÊTE ET PRÉTENTIONS PROVI SOIRES POUR UNE SATISFACTION EQUITABLE STATEMENT OF THE OBJECT OF THE APPLICATION AND PROVISIONAL CLAIMS FOR JUST SATISFACTION BASVURUNUN AMACINA VE HAKKANIYETE UYGUN TATMIN TALEPLERINE ILISKIN AÇIKLAMA (Voir chapitre V de la note explicative) (See Part V of the Explanatory Note) (Aç klay c Not'un V. Bölümüne bakiniz) VI - AUTRES INSTANCES INTERNATIONALES TRAITANT OU AYANT TRAITÉ L'AFFAIRE STATEMENT CONCERNING OTHER INTERNATIONAL PROCEEDINGS DIGER ULUSLARARASI MAKAMLAR ÖNÜNDEKI USULLERE ILISKIN

BAfiVURU FORMU VE DOLDURULMASI 33 AÇIKLAMA (Voir chapitre VI de la note explicative) (See Part VI of the Explanatory Note) (Aç klay c Not'un VI. Bölümüne iliflkin aç klama) 20. Avez-vous soumis à une autre instance internationale d'enquête ou de règlement les griefs énoncés dans la présente requête? Si oui, fournir des indications détaillées à ce sujet. Have you submitted the above complaints to any other procedure of international investigation or settlement? If so, give full details. Bu baflvurunuzdaki flikayetlerinizi baflka bir uluslararas makama sundunuz mu? E er sunduysan z, bu konuda ayr nt l bilgi veriniz. VII- PIÈCES ANNEXÉES (PAS D'ORIGINAUX, LIST OF DOCUMENTS UNIQUEMENT DES COPIES) BELGELER LISTESI (NO ORIGINAL DOCUMENTS, ONLY PHOTOCOPIES) (BELGELERIN ASLI DE L SADE- CE ÖRNEKLERI) (Voir chapitre VII de la note explicative. Joindre copie de toutes les décisions mentionnées sous ch. IV et VI ci-dessus. Se procurer, au besoin, les copies nécessaires, et, en cas d'impossibilité, expliquer pourquoi celles-ci ne peuvent pas être obtenues. Ces documents ne vous seront pas retournés.) (See Part VII of the Explanatory Note. Include copies of all decisions referred to in Parts IV and VI above. If you do not have copies, you should obtain them. If you cannot obtain them, explain why not. No documents will be returned to you.) (Aç klay c Not'un VII. Bölümüne bakiniz. Yukar daki IV ve VI. alt bölümlerde belirtilen bütün kararlar n örne ini ekleyiniz. E er bu belgeler elinizde yoksa temin ediniz. E er temin edemiyorsan z bunun nedenini aç klay - n z. Gönderdi iniz belgeler size geri verilmeyecektir.) 21.a). b) c)

34 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM VIII- DÉCLARATION ET SIGNATURE DECLARATION AND SIGNATURE B LD R M VE MZA (Voir chapitre VIII de la note explicative) (See Part VIII of the Explanatory Note) (Aç klay c Not'un VIII. Bölümüne bak n z) 22. Je déclare en toute conscience et loyauté que les renseignements qui figurent sur la présente formule de requête sont exacts. / hereby declare that, to the best of my knowledge and belief, the information I have given in the present application form is correct. Bu baflvuru formunda vermifl oldu um bilgilerin do ru oldu unu bilgim ve inanc m dâhilinde beyan ederim. Lieu/Place Yer.. Date/Date/Tarih (Signature du/de la requérant(e) ou du/de la représentant(e)) (Signature of the applicant or of the representative) (Baflvurucunun veya temsilcinin imzas )

BAfiVURU FORMU VE DOLDURULMASI 35 AÇIKLAYICI NOT Sözleflmenin 34. maddesine göre baflvuru formunu dolduracak kifliler için G R fi Bu notlar, Mahkeme'ye baflvurunuzu gerçeklefltirmenizde size yard mc olmak amac yla haz rlanm flt r. Formu doldurmadan önce lütfen dikkatle metnin tümünü okuyunuz ve her bölümü doldururken bu notlar göz önünde bulundurunuz. Doldurulmufl form, SÖZLEfiMEN N 34. maddesine göre Mahkeme'ye baflvuru formunuz olacakt r. Mahkeme davan z incelerken bu formu temel alacakt r. Bu nedenle, daha önceki yaz flman zda Mahkeme Yaz flleri Müdürlü üne vermifl oldu unuz bilgilerin yinelenmesi içeri inde de olsa, formu eksiksiz ve do ru doldurman z önemlidir. Form sekiz bölümden oluflmaktad r. Baflvurunun Mahkeme ç Tüzü- ünün gerektirdi i tüm bilgileri içermesi için bütün bölümlerin doldurulmas gereklidir. Afla da formun her bölümüne iliflkin aç klay c bilgiler bulacaks n z. Bu bilgilerin sonuna Mahkeme ç Tüzü ü nün 45. ve 47. maddelerinin metni de eklenmifltir. BASVURU FORMU NASIL DOLDURULUR? I. TARAFLAR - Madde 47.1 (a), (b) ve (c) (1-13) E er baflvurucu say s birden fazlaysa, bu bölümlerde istenen bilgiler, gere inde her bir baflvurucu için ayr sayfa kullanarak verilmelidir. Bütün baflvurucular kendisini temsil etmek üzere bir kifliyi vekil olarak belirleyebilir. Bu temsilci, Sözleflme ye taraf olan ülkelerden birinde oturan bir avukat ya da Mahkeme'nin kabul etti i di er bir kifli olabilir. E er baflvurucu kendisine bir temsilci belirlemiflse, temsilciye iliflkin bilgiler baflvuru formunun bu bölümünde verilmelidir. Bu durumda Mahkeme Yaz sleri sadece temsilciyle yaz fl r. II. OLAYLARA ILISKIN AÇIKLAMA - Madde 47.1 (d) (14) Yak nmada bulundu unuz olaylar aç k bir flekilde, gerekli ayr nt lar atlamadan ancak özlü biçimde anlat n z. Olaylar, tarihi s ras yla ve kesin tarihleri belirterek anlat n z. Yak nmalar n z birden çok konu ile ilgiliyse (örne in de iflik mahkeme prosedürleri varsa), her durumu ayr ayr ele al n z ve aç klay n z. III. ÖNE SÜRÜLEN AYKIRILIKLARA VE ILGILI DAYANAKLARINA ILISKIN AÇIKLAMA - Madde 47.1 (e) (15) Formun bu bölümünde Sözleflme ye göre flikayetinizin ne oldu unu olabildi ince aç k belirtiniz. Sözleflme nin hangi hükümlerine dayand -

36 AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES VE B REYSEL BAfiVURU YÖNTEM n z ve formun II. Bölümünde aç klad n z olaylar n niçin bu hükümlere ayk r düfltü ü görüsünde oldu unuzu aç klay n z. Sözleflme maddelerinden bir k sm n n güvence alt na al nan haklara belli koflullarda müdahale edilmesini öngördü ünü göreceksiniz (Örne- in 5. maddenin 1. f kras n n a-f bentlerine ve 8, 9, 10 ve 11. maddelerin 2. f kralar na bak n z). Böyle bir maddeye dayan yorsan z, yak nman za konu olan elatmay niçin haksiz buldu unuzu aç klay n z. IV. SÖZLESME'N N 35. MADDESI N N 1. FIKRASINA L fik N AÇIKLAMA - Madde 47.2 (a) (16-18) Bu bölümde ulusal makamlar önünde izledi iniz çözüm yollar n tam olarak aç klaman z gerekmektedir. Bu bölümdeki üç alt bölümü doldurunuz ve her ayr yak nma için gerekli bilgileri ayr ayr veriniz. 18. maddede hakk n z arayabilece iniz ve kullanmad n z baflka baflvuru ya da çözüm yolu bulunup bulunmad n bildiriniz. Böyle bir çözüm yolu varsa ne oldu unu belirtiniz (yani baflvurunun yap labilece i mahkeme ya da makam n ad n veriniz) ve bu yolu niçin kullanmad n z aç klay n z. V. BASVURUNUN AMACINA L fik N AÇIKLAMA - Madde 47.1 (g)(19) Burada Mahkeme'ye baflvurmakla ne elde etmek istedi inizi k saca belirtiniz. Ayr ca, Sözleflme nin 41. maddesi gere ince ileri sürdü ünüz G DER M (Tazminat) istemlerinize iliflkin aç klamalar genel çizgileri ile yapman z gerekmektedir. VI. ÖTEK ULUSLARARASI filemlere L fik N AÇIKLAMA - Madde 47.2 (b) (20) Burada, baflvurunuzdaki yak nmalar n z bir baflka uluslararas organa iletip iletmedi inizi belirtiniz. Böyle bir baflvurunuz varsa, yak nman z sundu unuz kurumun ad n, yap lan ifllemlerin tarih ve ayr nt lar n ve al nan kararlar n ayr nt lar n içeren tüm bilgileri veriniz. lgili kararlar n ve öteki belgelerin kopyalar n da eklemeniz gerekir. VII. BELGELER LISTESI - Madde 47.1 (h) (ASILLAR DEGIl, SALT ÖRNEKLERI) (21) Baflvuru formunun IV ve VI. bölümlerinde de inilen tüm hüküm ve kararlara yer vermeyi ve listenize eklemeyi unutmay n z ve Mahkeme'nin belge olarak göz önüne almas n istedi iniz tutanaklar ve tan k ifadeleri gibi baflka belgeleri de ekleyiniz. Bir mahkeme ya da baflka bir makamca verilen kararlar n sadece hüküm k sm n de il, gerekçeleriyle birlikte tam metnini ekleyiniz. Sadece Mahkeme'ye yapt n z flikayetlere iliflkin olan belgeleri göz önünde bulundurunuz.