Geli ş Tarihi : 24.04.2003

TARIM BILIMLERI DERG İ S İ 2004, 10 (1) 116-120 Örnek Bir Çeltik i ş letmesinde Kullan ı lmas ı Gereken Tar ı m Makinalar ı Büyüklükleri ve Say ı lar ı n ı n Doğ rusal Programlama Yöntemi ile Tespiti * G ı yasettin Ç İ ÇEK 1 Selçuk ARIN 1 Geli ş Tarihi : 24.04.200 Özet: Çeltik günümüzde bu ğdaydan sonra en geni ş ekim alan ı na ve üretimine sahip üründür. Bütün tar ı msal ürünlerde oldu ğ u gibi çeltik üretiminde de birim alandan elde edilen ürün miktar ı n ı n art ı r ı lmas ı nda tar ı m makinalar ı n ı n önemli etkisi vard ı r. Tar ı msal i şletmecilik problemlerinin çözümünde yayg ı n olarak kullan ı lan en önemli yöntemlerden biriside do ğ rusal programlama yöntemidir. Çeltik üretiminde do ğrusal programlama yöntemini kullanarak tar ı m makinalar ı masraf ı n ı minimize edecek modellerin kurulmas ı ve bilgisayar yard ı m ı ile bu modellerin çözümü sonucunda büyük oranda ekonomiklik sa ğ lanacakt ı r. Bu çal ış mada çeltik üretiminde yayg ı n olarak kullan ı lan tar ı m makinalar ı ele al ı nm ış, Microsoft Excel ve QSB paket programlar ı kullan ı larak doğrusal programlama yard ı m ı ile makina masraf ı n ı minimize edecek makine setinin saptanmas ı amaçlanm ışt ı r. Anahtar Kelimeler: tar ı m makinalar ı, çeltik, doğ rusal programlama Determination of Number and Size of Farm Machinery That is Required to Use at A Model Paddy Management by Linear Programming Abstract: Nowadays, paddy is the most important crop that has the widest production amount and area following wheat. Agricultural machinery have important effects on increasing of 'yield as in other crops. Linear programming method that is commonly used farm management problems is one of the most important methods. Forming of models that will minimize costs of agricultural machinery by using linear programming method and solving this models by using computer will provided economy at paddy production. In this research Machines that are used widely in paddy production were taken up. It was aimed that determination of machinery set that minimizes of machinery cost by using Microsoft Excel and QSB computer programs. Key Words: agricultural machinery, paddy, linear programming Giri ş H ızl ı nüfus art ışı kar şı s ı nda yeterli olmayan g ı da maddeleri üretimi dünyam ızda her geçen gün giderek büyüyen beslenme sorununa neden olmaktad ı r. Bu durum ülkeleri tar ı mlar ı na daha fazla önem vermeye ve tar ı msal üretimlerini art ırmak için daha yo ğun çal ışmaya zorlamaktad ı r. Baz ı ülkeler bu soruna var olan tar ı m alanlar ı n ı geni şleterek çözüm ararlarken tar ı m alanlar ı s ı n ı rl ı olan ülkelerde birim alandan daha çok ürün almay ı amaçlayan ileri üretim teknolojileri uygulamalar ına a ğı rl ı k vermektedirler (Ulusoy ve Özbaydur 1995). İnsan i ş verimini geli ştirerek üretimin ekonomik düzeyini art ı rmak için tar ımsal üretimde teknik tar ı m uygulamalar ı n ın gere ği, kullan ı lan her türlü mekanik araçlar ı n tasar ım, yap ı m, geli ştirme, uygulama deneyleri, pazarlama, i şletme, bak ı m, onar ım ve yay ı m ı ile ilgili tüm hizmetler olarak tan ı mlad ığı m ız tar ı msal mekanizasyonun belirli bir amaca yönelik optimum planlamas ın ı n yap ı labilmesi için temel verilerin sa ğlanarak sa ğ l ı kl ı olarak derlenmesi ile bunlar ı n yayg ın ve h ızl ı kullan ı m ı n ı n gerçekle ştirilmesine yönelik düzenlemelerin yap ı lmas ı na büyük gereksinim vard ır. Bunda edinme ve enerji maliyetinin her geçen gün artmas ı nedeniyle tar ı msal mekanizasyon giderlerinin i şletmenin genel giderleri içerisindeki yüksek pay ı n ı n rolü büyüktür (Bölüko ğlu ve ark. 1994). Tar ımda modernizasyonun sa ğlanmas ı nda do ğ ru makine seçimi en önemli k ıstaslardan biridir. Tar ı msal i şletmeler makine seçimi yaparken genellikle teknik ve ekonomik şartlar ı göz önüne almaktad ı rlar. Makine seçiminin optimize edilmesi için hava ko şullar ı, i şlem a şamalar ı, üretim alan ı ve makine masraflar ı gibi bile şenlerin etkilerinin hesaplanmas ı gerekmektedir (Parmar ve ark. 1996). Günümüzde bu ğdaydan sonra en geni ş ekim alan ı na sahip çeltik üretiminde de birim alandan elde edilen ürün miktar ı n ın art ı r ı lmas ında tar ım makinelerinin önemi büyüktür. K ı s ıtl ı zaman içerisinde miktar ve kalitenin en az masrafla art ı r ılmas ı gerekmektedir. Bunun için tar ı m makinelerinden birim alan içinde en az masrafla yararlanmay ı sağlayacak programlar kullan ı lmal ı d ı r. Türkiye'deki çeltik ekim alan ı ve üretim miktar ı göz önüne al ı n ı rsa bunun önemi daha iyi anla şı labilir (Çizelge 1). Materyal ve Yöntem Modelde çeltik tar ı m ında yayg ı n olarak kullan ı lan tar ım makinelerine yer verilmi ştir. Çe şitli büyüklüklere sahip bu makineler Çizelge 2'de verildi ği gibidir. Doktora Tezi'nden haz ı rlanm ışt ı r. Trakya Üniv. Ziraat Fak. Tar ı m Makinalar ı Bölümü-Tekirda ğ

ÇIÇEK, G. ve S. ARIN, Örnek bir çeltik i şletmesinde kullan ı lmas ı gereken tar ım makineleri büyüklükleri ve say ı lar ı n ı n do ğ rusal 117 programlama Çizelge 1. Türkiye Çeltik Ekim Alan ı ve Üretim Miktar ı (Anonim 2000) İ l Ekim alan ı (ha) Üretim miktar ı (ton) Edirne 0954 172559 Bursa 729 476 Çorum 594 40017 Sinop 4645 27150 Samsun 6915 4149 Kastamonu 160 8250 Çanakkale 766 29468 Bal ı kesir 2781 4669 Mardin 62 800 Diyarbak ı r 147 4790 Toplam 5786 75272 Çizelge 2. Çeltik Üretiminde Kullan ı lan Traktör ve Tar ı m Makinelerinin Büyüklükleri (Anonim 2002b) Makine Makine büyüklü ğ ü (m) Pulluk (2 gövdeli) 0,6 Pulluk ( gövdeli) 0,9 Pulluk (4 gövdeli) 1,2 Pulluk (5 gövdeli) 1,5 Goble diskaro 2 4 Lazerli toprak tesv. mak.,5 4 4,5 5 Kombikürüm 2 2,5 Di ş li t ı rm ı k 2 2,5 Ekim makinesi Biçerdöver Traktör (kw) 100 88 80 74 66 60 52 Modelde çeltik tar ı m ında yayg ı n olarak kullan ı lan tar ım makinelerine yer verilmi ştir. Çe şitli büyüklüklere sahip bu makineler Çizelge 2'de verildi ği gibidir. Bu çal ışmada geli ştirilen model, çeltik üretimi yapan i şletmelerde i şletme büyüklü ğü, çal ışılabilir zaman aral ı klar ı, alet ve makinelerin i ş ba şar ı lar ı ve çeki güçleri ile farkl ı güçte traktörlerle kullan ılabilen tar ım alet ve makineierin y ı ll ı k maliyetlerine ba ğ l ı olarak makine seçimi yapmakt ı r. Modelde, kullan ı labilecek makinelerin maliyetleri, i ş başar ı lar ı ve çeki güçleri önceden tespit edilerek, makine, traktör ve i ş gücü gereksinimi göz önüne al ınmakta ve sonuç olarak üretim dönemindeki çal ışı labilir zamana bağ l ı olarak minimum maliyeti veren makine seti elde edilmektedir. Model için gerekli veriler be ş ba ş l ık alt ı nda toplanm ışt ı r (Bölüko ğlu ve ark. 1994). i şletme büyüklü ğü: Modelde örnek i şletmenin 400 ha alanda çeltik üretimi yapt ığı kabul edilmi ştir. Tarla i şlemleri ve bu i şlemlerde kullan ı lan tar ı m makineleri büyüklükleri: Çeltik üretiminde izlenen mekanizasyon zinciri ve kullan ılan makineler a ş a ğı daki gibidir. Sürüm (pulluk), 1. t ı rm ı klama (goble diskaro), arazi tesviyesi (lazerli tesviye mak.), 2. t ı rm ı klama (kombikürüm),. t ı rm ı klama (di şli t ı rm ı k), ekim (savurma!' ekim mak.) ve hasat (biçerdöver). İlaçlama ve gübreleme elle yap ı ld ığı için modelde yer verilmemi ştir. Modelde ayr ıca yörede yayg ın olarak kullan ılan 7 adet traktör ele al ı nm ışt ı r (Çizelge 2). Makinelere ait temel i şletmecilik verileri: İşletmecilik verileri olarak makinelerin i ş geni şlikleri ve ilerleme h ızlar ına ba ğ l ı olan iş ba şar ı lar ı ele al ı nm ışt ı r. Makinelerin çeki gücü gereksinimleri literatürlerden elde edilmi ştir (Çiçek 1997, Ar ın ve ark. 2001). İş ba şar ı lar ı ise a şağıdaki formülden hesaplanm ışt ır (Keskin ve Erdo ğan 1992). S =,6*B*V*k S: Makinenin i ş ba şar ıs ı (da/h) B: Makinenin i ş geniş li ğ i (m) V: Makinenin çal ışma h ız ı (m/s) k: Çal ışma zaman ı ndan yararlanma katsay ı s ı (%) Y ı ll ık makine masraflar ı n ın hesaplanmas ı nda kullan ılan veriler: Makine giderlerinin hesaplanmas ı nda sat ın alma fiyatlar ı, faiz oranlar ı, saatlik ve y ı ll ık ömür, tamir ve bak ı m faktörleri, i şçilik ücreti ve yak ıt fiyat ı değ işkenleri olu şturmaktad ır. Bu de ğ i şkenler ile amortisman, faiz, muhafaza, bak ım, tamir ve yak ıt-ya ğ masraflar ı hesaplanm ışt ı r (Dinçer 1976). Amortisman masraf ı : a = A-R T A: Makinenin sat ı n alma bedeli ( ) R: Makinenin hurda de ğeri (0,1*A) T: Makinenin ömrü (y ı l) Faiz masraf ı : f = (A+R) 2 i: Y ı ll ık faiz oran ı (%) (Ziraat bankas ı tar ı m makinelerine Ekim 2002'de % 90 faiz oran ı uygulam ışt ı r). Muhafaza masraf ı :. 0,9 * A m= (Tar ı m makineleri için) 100

118 TARIM BILIMLERI DERGISI 2004, Cilt 10, Say ı 1 M = Tamir masraf ı : = 1,*A (Traktör için) A * 7" r: Tamir faktörü n: Makinenin ömrü (h) Bak ım masraf ı : b = w*l 100 w : Bak ı m faktörü L : İşçilik ücreti ( /h) Yak ıt ve ya ğ masraf ı : yo = 0,10*N*Km N : Kullan ı lan traktör gücü (kvv) Km : Yak ıt fiyat ı (E/It) Her periyotta çal ışılabilir zaman aral ıklar ı : Bir makinenin s ı n ı rl ı zaman içerisinde gereken i şlemi yapabilmesi onun büyüklü ğ ü ile doğrudan ilgilidir. Modelde s ı n ı rl ı zaman aral ığı nda belirtilen tar ımsal i şi yapabilecek en düşük masrafl ı makinenin seçilmesi amaçlanm ışt ı r. Bir çok üründe oldu ğu gibi çelti ğin üretiminde de bir tar ımsal işlemin bitmesi di ğer bir tar ımsal işlemin ba şlamas ı demektir. Çeltik üretiminde herhangi bir tar ımsal işlem, önceki işlemin bitti ği tarihten daha önce ba şlamakta ve o i şlemden birkaç gün sonra bitirilmektedir. İpsala ilçesinde periyotlara göre çal ışılabilir saat say ılar ı Çizelge 'te verildi ği gibidir. Doğrusal programlamada kullan ı lan amaç fonksiyonu ve k ısıtlar ın belirlenmesinde yararlan ılan matematiksel model üç bölümden olu şmaktad ır (Agrawal ve Heady 1972, I şık 1992, S ı nd ı r ve Evcim 1989, Yakut 1985). 1. Amaç fonksiyonu: Minimum gideri sa ğlamak amac ıyla karar de ğ işkenlerinin etkilerinin kar şı laşt ı r ı ld ığı amaç fonksiyonudur. Zmm = C.X Çizelge. Periyotlara Göre Çal ı s ı labilir Saat Say ı lar ı (Anonim 2002a) Periyot Çal ı s ı labilir saat (h) Eylül 166 Ekim 16 Geç Mart 124 Erken Nisan 105 Geç Nisan 11 Erken May ı s 119 Geç May ı s 96 Zm ın : Amaç fonksiyonu n: i şlem say ıs ı Cj: j i şlemindeki makine masraf ı (E/ha) Xj: j i şlemindeki alan miktar ı (ha) 2. K ıs ıtlay ıc ı fonksiyonlar: K ı s ıt denklemleri 5 grup alt ı nda toplanm ışt ı r. a) Alan k ıs ıtı: Bu k ıs ıt hasat edilen alan ı n toplam üretim alan ı de ğerine e şit olmas ı gere ğinden kaynaklanan k ı s ıtt ı r. n = A. Periyot say ıs ı A: I şletmenin üretim alan ı (ha) Xij: i periyodunda yap ılan j işleminin alan miktar ı (ha) b) işlemlerin ard ışım ı kıs ıtı: Her i şlemin yap ı ld ığı alan bir önceki i şlemin yap ı ld ığı alana e şit veya küçük olmal ıdı r..1=1 i=1 i periyodunda yap ı lan j i şleminden sonraki tar ı msal işlemin alan miktar ı (ha) c) Traktör k ıs ıtı: Her çal ışma periyodunda, tüm i şlemler için gereken traktör zaman ı, o periyottaki kullan ı labilir traktör zaman ın ı aşmamal ıd ı r. E Qu.X S Di.XT QJj: i periyodundaki j i şlemi için gerek duyulan traktör Dı: i periyodunda çal ışı labilir zaman (h) XT: Traktör say ısı d) Makine k ıs ıtı: Her i şlem için gereken makine zaman ı, o periyottaki kullan ılabilir makine zaman ı n ı aşmamal ıd ı r. Pu.X ;i Di.Xm i periyodundaki j i şlemi için gerek duyulan makine XM: Makine say ısı e) Işşilik k ıs ıtı: Gereken i şçilik zaman ı, periyottaki kullan ılabilir i şçilik zaman ı n ı a şmamal ıd ı r. ER.X. Di.X0 R ıi: i periyodundaki j i şlemi için gerek duyulan i şçilik Xo: i şçi say ısı

Ç İÇEK, G. ve S. ARIN, Örnek bir çeltik i şletmesinde kullan ı lmas ı gereken tar ı m makineleri büyüklükleri ve say ı lar ı n ı n do ğ rusal 119 programlama Model için gerekli veriler Microsoft Excel bilgisayar program ına yüklenerek amaç fonksiyonu ve k ısıt denklemleri elde edilmi ştir. Elde edilen bu denklemlerin QSB paket program ına girilmesi ile çeltik üretiminde kullan ılacak makine büyüklükleri ve say ı lar ı ondal ı kl ı olarak tespit edilmi ştir. Ondal ı kl ı olarak elde edilen say ı lar belirtilen i şlemin yap ı labileceği ve minimum masraf ı n sağ lanabileceğ i şekilde tam say ıya çevrilerek 400 ha'l ı k tar ım arazisine sahip bir çeltik i şletmesinin elinde bulundurmas ı gereken minimum makine masraf ı n ı sağ layacak makine büyüklükleri ve say ı lar ı elde edilmi ştir. Bulgular ve Tart ışma Çeltik üretiminde kullan ılan makinelerin sat ın alma bedelleri ve hesaplamalar sonucunda bulunan y ı ll ık maliyetleri Çizelge 4'te verildi ğ i gibidir. Modelin çözümünden sonra minimum makine masraf ı n ı veren makine say ı lar ı ve bu makinelerin hangi periyotta ne kadar alan i şledi ği Çizelge 5'te verildi ğ i gibidir. Çizelge 5'te görüldü ğü gibi i şletmede 1 adet 100 kw, 1 adet 66 kw ve 6 adet 52 kw traktörün bulundurulmas ı Çizelge 4. Çeltik Üretiminde Kullan ı lan Traktör ve Tar ı m Makinelerinin Sat ı n Alma Bedelleri ve Y ı ll ık Maliyetleri Makine Makine büyüklü ğ ü (m) Sat ı n alma bedeli ( ) Y ı ll ı k maliyet ( /y ı l) Pulluk (2 gövdeli) 0,6 250 200 Pulluk ( gövdeli) 0,9 75 285 Pulluk (4 gövdeli) 1,2 450 8 Pulluk (5 gövdeli) 1,5 60 458 Goble diskaro 2 1700 1004 2500 1476 4 2800 1652 Lazerli toprak tes. mak.,5 18700 1087 4 19100 11046 4,5 22000 1269 5 25000 1491 Kombikürüm 2 500 1 2,5 800 51 1100 724 Di şli t ı rm ı k 2 150 94 2,5 190 118 250 15 Ekim makinesi 600 78 Biçerdöver 150000 96725 Traktör (kw) 100 60000 40450 88-56000 7770 80 55000 7100 74 41000 27720 66 15750 1080 60 2600 16062 52 6900 487 Çizelge 5. Minimum Makine Masraf ı n ı Sağlayacak Makine Büyüklükleri ve Say ı lar ı Makine Makine büyüklü ğü Makine say ısı Periyot I şlenen alan(ha) Pulluk gövdeli ' 2 24,72(52 kw ile) 19(52 kw ile) 4 gövdeli 5 4,25(66 kw ile) 102,69(52 kw ile) 29(66 kw ile) 86,95(52 kw ile) 1,26(66 kw ile) 72,14(52 kw ile) Goble diskaro 4 m 1 152,81(52 kw ile) 4 14,84(52 kw ile) 5 10,5(52 kw ile) Lazerli tesviye mak. 5 m 1 149,4(100 kw ile) 4 114,45(100 kw ile) 5 16,15(100 kw ile) Kombikürüm 2 m 6 6,84(66 kw ile) 6 126,49(52 kw ile) 2,5 m 2 5 129,88(52 kw ile) 6 16,78(52 kw ile) Di şli t ı rm ı k m 2 5 4,28(52 kw ile) 6 56,72(52 kw ile) Ekim mak. 2 7 400(52 kw ile) Biçerdöver 2 1 28,85(52 kw ile) 2 161,15(52 kw ile) Traktör 100 kw 1 66 kw 1 52 kw 6 i şçi 8 4. cı) cı -) 4. <t In LZ)

120 TARIM B İ L İ MLER İ DERGISI 2004, Cilt 10, Say ı 1 yeterli olmaktad ı r. Sürüm i şlemi için 2 adet gövdeli, 5 adet 4 gövdeli pulluk, 1. t ı rm ıklama için 1 adet 4 m'lik goble diskaro, tesviye için 1 adet 5 m'lik lazerli tesviye makinesi, 2. ve. t ı rm ı klama için adet 2 m'lik ve 2 adet 2,5 m'lik kombikürüm ile 2 adet m'lik di şli t ı rm ık, 2 adet ekim makinesi, 2 adet biçerdöver ve son olarak tüm i şlemlerin yap ılabilmesi için 8 adet i şçiye gereksinim olmaktad ı r. Hangi makinenin hangi periyotta hangi traktör ile ne kadarl ı k alan i şlemesi gerekti ğ i çizelgede belirtildi ğ i gibidir. Modelin çözümü sonucunda i şletmenin y ı ll ı k makine masraf ı 658419,9 /y ıl olmaktad ı r. Bulunan masraf ı n A 70'ini sabit masraflar olu şturdu ğu için çok yüksek bir rakam ortaya ç ı kmaktad ı r. Masraf ı n büyük bölümünü sabit masraflar ı n olu şturdu ğunun belirtilmesi çiftçiler aç ı s ı ndan daha anla şı l ır olacakt ı r. Sonuç Elde edilen sonuçlar gerçek işletmeler ile karşı la şt ı r ı ld ığında, çeltik tar ı m ı n ı büyük alanlarda yapan i şletme sahiplerinin gere ğinden fazla say ı da ve büyüklükte makine ve traktör kulland ı klar ı söylenebilir. Günümüzde elle çeltik üretimi yapmak pahal ı olmakta, k ı s ı tl ı zaman dolay ı s ıyla i şler yeti şememekte ve makineli üretime göre daha az verim al ı nmaktad ır. Bu nedenle küçük i şletmeler sat ın alma bedelleri yüksek olan makineleri sat ın alamad ı klar ı için ya bu makineleri kiralama yoluna veya arazilerini büyük i şletmelere kiraya verme yoluna gitmelidirler. Çe şitli büyüklüklerdeki çeltik i şletmeleri için yap ı lan hesaplamalarda ortalama %20'lik bir masraf azalmas ı meydana geldi ği tespit edilmi ştir. Bu ise 658 420 /400 ha masraf için 29,2 /ha anlam ı na gelmektedir. Ülkemizdeki bütün çeltik alanlar ı göz önüne al ı nd ığı nda toplam 19 054 286 masraf azalmas ı meydana gelmektedir. Böylelikle çeltik i şletmelerinin üretimde kullanacaklar ı makine seçiminde do ğrusal programlama yard ı m ı ile en az masraf ı verecek olan makine setini tespit etmeleri ve bunu uygulamalar ı ile hem kendi işletmeleri hem de ülke ekonomisi için büyük bir kazanç sa ğlanaca ğı aç ı kça görülmektedir. Ar ı n, S., E. Kahya ve G. Çiçek, 2001. Trakya Yöresinde Kullan ı lan Tar ı m Makineleri İş letmecili ği Veri Taban ı n ı n Bilgisayar Ortam ında Haz ı rlanmas ı. Tar ı mda Bili ş im Teknolojileri 4. Sempozyumu. Kahramanmara ş Sütçü İ mam Üniversitesi. 2001. Kahramanmara ş. Bölüko ğ lu, H., İ. Girgin, G. Yüksel, A. Darga ve A. Yalt ı r ı k, 1994. Tar ı m Makinelerinin Seçimine Yönelik Veri Taban ı n ı n Olu şturulmas ı ve Model Parametrelerin Saptanmas ı. TOAG 642. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Tar ı m Makineleri Bölümü, Bursa. Çiçek, G. 1997. Trakya Bölgesinde Tar ı m Makineleri i şletmeciliğ i Veri Taban ı. T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tar ı m Makineleri Anabilim Dal ı. Yüksek Lisans Tezi. Edirne. Dincer, H., 1976. Tarim isletmelerinde makine kullanma masraflari. Turkiye Zirai Donatim Kurumu Mesleki Yay ı nlar ı, Ankara. I şık, A. 1992. Do ğrusal Programlama Tekni ği ile Mekanizasyon Yat ı r ı mlar ına Ba ğ l ı Üretim Planlamas ı. Tar ı msal Mekanizasyon 14. Ulusal Kongresi. 14-16 Ekim 1992. S: 46-47. Samsun. Keskin, R. ve D. Erdo ğan, 1992. Tar ı msal Mekanizasyon. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay ınlar ı. Yay ı n No: 1254, Ders Kitab ı No: 59. Ankara. Parmar, R. S., R. W. McClendon and W. D. Potter, 1996. Farm Machinery Selection Using Similation and Genetic Algoritms. Transection of the ASAE. Vol. 9(5): 1905-1909. S ı nd ı r, K. O. ve H. Ü. Evcim, 1989. Bir İşletme Örne ğ inde Mekanizasyon Gereksinimlerinin Do ğrusal Programlama Modeli ile Belirlenmesi. Tar ı msal Mekanizasyon 12. Ulusal Kongresi. S: 18-25. 1-2 Haziran 1989. Tekirda ğ. Ulusoy, E. ve H. A. Özbaydur, 1995. De ğ i ş ik İşletme Büyüklüklerinde Bilgisayar Destekli Mekanizasyon Planlamas ı. Tar ı msal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi. 5-7 Eylül 1995. Bursa. Yakut, H. 1985. Doğrusal Programlama Yard ı m ı ile İş letme Biriminde Tar ımsal Mekanizasyon Planlamas ı. Ege Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Tar ımsal Mekanizasyon Anabilim Dal ı. Yüksek Lisans Tezi. İzmir. İ leti şim adresi: G ıyasettin ÇIÇEK Trakya Üniv. Ziraat Fak. Tar ı m Makinalar ı Bölümü-Tekirda ğ Kaynaklar Agrawal, R. C. and E. O. Heady, 1972. Operations Research Metods for Agricultural Decisions. The lowa State University Pres, AMES. USA. Anonim, 2000. Tar ı m İl Müdürlükten' ve Çeltik Komisyonlar ı Kay ıtlar ı. Anonim, 2002a. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlü ğü, 10 Y ı ll ı k İpsala Ilçesi Meteorolojik Veriled. Ankara. Anonim, 2002b. Tar ı m ve Köyi şleri Bakanl ığı, ipsala Tar ı m Ilçe Müdürlü ğ ü 2002 Veriled. tpsala.