BD N SAN 2013 Sakl Tarih Sinan Meydan Atatürk ün slam Dinine Hizmetleri 1 Kendine Özgü Sade Bir Dindar Atatürk düflmanlar n n öteden beri Atatürk e sald rmak için kulland klar en önemli yöntem, Atatürk ün dinsiz oldu u ve dindarlara bask yapt fleklindeki yalan durmadan tekrarlamakt r. Y okluk ve yoksulluk içindeki bir toplumla önce emperyalizmi dize getiren sonra da ça dafl bir ulus yaratan Atatürk ün, onunla Allah aras nda kalmas gereken din-inanç konusundaki tutumuna göre de erlendirilmesi, (gerçekten inananlar için söylüyorum) her fleyden 42 önce günaht r! Çünkü din, Atatürk ün de dedi i gibi, Allah ile kul aras ndaki ba l l kt r. Atatürk'ün inan p inanmad, az ya da çok inand kiflisel bir tercih oldu undan sadece Atatürk'ü ilgilendirir, ancak "Atatürk'ün din düflman oldu u ve dindarlara bask yapt " iddias herkesi ilgilendirir, bu nedenle de üzerinde durulmas
gerekir. Atatürk'ün hayat incelendi inde onun hayat n n hiçbir döneminde hiçbir dine ve hiçbir din mensubuna kötü gözle bakmad, hangi dinden olursa olsun bütün dindarlara sayg yla yaklaflt, hiçbir din mensubuna bask yapmad görülecektir. Nitekim Atatürk, "Her türlü düflünceye ve inan fla sayg l y z" diyerek laiklik ilkesini hayata geçirmifltir. Atatürk ün anlad laiklik her fleyden önce dine ve dindara sayg d r. BD N SAN 2013 Öteden beri Atatürk düflmanlar, Atatürk ü Müslüman-Türk milletinin gözünden düflürmek için Atatürk e dinsiz diye iftira atm fllar, genç nesilleri bu çirkin iftirayla zehirlemifllerdir. flin as l flafl rt c taraf, kendisini "Atatürkçü" diye adland ran baz çevrelerin de Atatürk'ü yüceltmek ad na onu "dinsiz" diye adland rm fl olmalar d r. Yani, bir grup "afla- lamak" için, bir baflka grup ise "yüceltmek" için Atatürk'ün "dinsiz" oldu unu iddia etmifltir. Gerçek flu ki hiçbir konuda anlaflamayan din istismarc lar ile Atatürk istismarc lar "Atatürk ün dinsizli i" noktas nda anlaflm flt r. Örne in, bugün Türkiye de Atatürk'ün "dinsiz olmad n " iddia edenler, hem Atatürk düflman yobaz din istismarc lar n n hem de sözde Atatürkçü Atatürk istismarc lar n n sald r s na u ramaktad r. Din istismarc s Atatürk düflmanlar n n ve Atatürk istismarc s sözde Atatürkçülerin Atatürk e yönelik bu as ls z iddialar na yan t vermek için 15 y ll k bir çal flmayla 1153 sayfal k Atatürk le Allah Aras nda adl bir kitap yazd m. Bu kitab mda Atatürk ün din anlay fl n, do umundan ölümüne kadar çok ayr nt l bir flekilde belgelere dayal olarak inceledim. Neredeyse bütün arflivlere girdim, yerli Atatürk ün anlad laiklik her fleyden önce dine ve dindara sayg d r. yabanc bütün kaynaklar tarad m ve 15 y ll k çal flmalar m n sonunda Atatürk ün bu ülkeye gelmifl geçmifl en bilinçli ve en gerçek inananlardan biri oldu unu gördüm. Araflt rmalar m sonunda; Atatür- 43
BD N SAN 2013 k ün inanc n kendi içinde yaflayan, toplumun her fleyden önce dinini anlamas n isteyen, bunun için de bir Dinde Öze Dönüfl Projesi gelifltiren, din istismar yla ve yobazl kla savaflan, baflka inançlara sayg duyan "kendince samimi bir dindar" oldu unu gördüm. Atatürk ün nas l gerçek bir dindar oldu unu bu makalenin s n rlar içinde bütün boyutlar yla özetlemek neredeyse imkâns zd r. Ancak yine de birkaç bafll k alt nda onun kendine özgü dindarl n flöyle özetlemek mümkündür: Atatürk, daha 7 yafl nda annesi Zübeyde Han m n iste i ile Kuran- Kerim i hatmetmifltir. 8 Yafl nda Kuran n tamam n ezbere okuyabilmektedir. Atatürk, daha çocukluk y llar nda Selanik te Mevlevi-Bektafli tekkelerine giderek ayinlere kat lm flt r. Atatürk, daha 7 yafl nda annesi Zübeyde Han m n iste i ile Kuran- Kerim i hatmetmifl, 8 Yafl nda Kuran n tamam n ezbere okuyabilmektedir. 44 Atatürk, Çanakkale Savafl y llar nda yak n dostlar na, arkadafllar na yazd mektuplarda Allah a olan inanc n dile getirmifl ve Allah n inayeti sayesinde bu savafl kazanacaklar n belirtmifltir. Atatürk, Kurtulufl Savafl y llar nda camilere, cem evlerine gitmifl, cuma namazlar n k lm fl, cami minberine ç k p Allah birdir, flan büyüktür diye bafllayan Hz. Peygamber den övgüyle söz eden bir hutbe vermifl, TB- MM yi tekbir ve dualarla açt rm flt r. I. TBMM de giriflte hep bir haf za Kuran okutmufltur. Ayn flekilde Cumhuriyet döneminde Topkap Saray nda Kuran okutma gelene ini sürdürmüfltür. Atatürk, özel hayat nda f rsat buldukça Kuran okumufl veya Kuran okutup dinlemifltir. Özellikle özel haf z Haf z Yaflar Okur a Kuran okutmufltur. Atatürk zaman zaman da manevi k zlar ndan Nebile ye ezan ve Kuran okutup dinlemifltir. Atatürk ün en yak n arkadafl Fevzi Pafla, annesi Zübeyde Han m befl vakit namazlar n k lan, smet Pafla ise elinden geldi ince ibadetlerini aksatmayan insanlard r. Atatürk çevresinde namaz n k l p ibadetlerini yapan herkese çok sayg l davranm flt r. Atatürk Kurtulufl Savafl s ras nda tuttu u özel notlar aras nda zaman zaman Haf z ça r p Kuran okuttu unu yazm flt r. Yine özel notlar aras nda Allah Birdir ve fian Büyüktür notu göze çarpmaktad r.
BD N SAN 2013 Atatürk ün Kuran okutturdu una dair kay t düfltü ü not defterlerinden biri Atatürk, cumhuriyeti ilan ettikten sonra 1930 lu y llarda özellikle ramazan aylar nda dönemin tan nm fl haf zlar n köflke/saraya ça rarak onlara Kuran okutup dinlemifltir. Makamla Kuran okunmas na büyük önem veren Atatürk, haf zlar n makam hatas yapmamalar na ve ayetleri tane tane okumalar na büyük önem vermifltir. Atatürk, 1930 larda Çanakkale fiehitleri için her y l Çanakkale Mehmet Çavufl abidesi önünde mevlit okutmufl, ayn flekilde her y l annesi Zübeyde Han m a da mevlit okutmufltur. Atatürk döneminde okullarda din e itimi devam etmifltir. Köy ilkokullar nda din derslerinde Cumhuriyet Çocu unun Din Dersleri adl kitap okutulmufltur. Atatürk, Kurtulufl Savafl s ras nda Yunanl lar taraf ndan yak l p y k lan yüzlerce camiyi onartt rm fl ve yeniden Atatürk, Kurtulufl Savafl s ras nda Yunanl lar taraf ndan yak l p y k lan yüzlerce camiyi onartt rm fl ve yeniden yapt rm flt r. yapt rm flt r. Hatta Eskiflehir Mihal çç k camisini cebinden 5000 lira verip yeniden yapt rm flt r. Ayr ca Atatürk ün yurt d fl nda Paris ve Tokyo camilerinin yap m na katk da bulundu una iliflkin iddialar vard r. Atatürk, slam dünyas yla da yak ndan ilgilenmifltir. Kurtulufl Savafl s ras nda slam dünyas n n deste ini yan na alan Atatürk Kurtulufl Savafl ndan sonra da ran-irak ve Afga- 45
BD N SAN 2013 Atatürk ün Süleymaniye Camisi nde ilk kez Türkçe hutbe okuttu u haberini veren Cumhuriyet Gazetesi nistan gibi Müslüman ülkelerle Sadabat Pakt n kurarak, H ristiyan haçl sald r lar na karfl Müslüman ülkelerle birlikte hareket etmifltir. Müslüman ülkelerin liderleriyle de çok iyi iliflkiler gelifltirmifltir. Örne in Afgan Kral Amanaullah Han ve ran flah R za Pehlevi ile kiflisel dostluk kurmufltur. Atatürk, 1937 y l nda Filistin e yönelik bir Siyonist- Haçl H ristiyan sald r s olaca n haber al r almaz Filistin e el sürülmez diye bir bildiri yay mlayarak Müslüman Filistinlilerin yan nda oldu unu herkese göstermifltir. Tarihe çok merakl olan Atatürk en çok Hz. Muhammet ten etkilenmifltir. Onun savafllar n bütün detaylar yla ö renmifl, liselerde okutulan Tarih kitaplar nda slam tarihi bölümünün yaz m na bizzat katk da bulunarak bu kitaplarda Hz. Muhammed in savafllar n anlatan haritalar bizzat kendisi çizmifltir. Tarih çal flmalar s ras nda Hz. Muhammet i elefltirmeye kalkanlar, Hz. Muhammet in k ymetinden habersiz cahil serseriler bizim tarih çal flmalar m za kat - lamazlar diye azarlam flt r. Hz. Muhammet ten, Benim senin ad n silinir ama o ölümsüzdür diye söz etmifltir. Atatürk, 1922 Sakarya Savafl ndan 1934 Soyad Kanunu na kadar slami içerikli Gazi unvan n ad olarak kullanm flt r. Soyad Kanunu ndan sonra da zaman zaman ad olarak Gazi unvan n kullanmaya devam etmifltir. Dâhinin Felsefi Kodlar, Bilimsel Kafa Yap s ve Din Atatürk, ça n aflm fl bir "savafl ustas ", gelmifl geçmifl en büyük örgütçülerden biri ve Asya'n n en büyük dev- 46
rimcisidir. O, tart flmas z bir "dahidir". Bu kadar "üstün yeteneklere" sahip bir insan, bir "dahiyi" anlamak do rusu çok da kolay de ildir. Hele hele "okuman n" sadece "bofl zaman" etkinli i olarak kabul edildi i, "felsefe" dersinin "önemsiz" görülerek müfredattan kald r ld, kitabi ve ak l süzgecinden geçirilmifl bilgininin yerine "kulaktan dolma" nakilcili in egemen oldu u bir toplumda, Atatürk gibi ça n aflm fl bir "dehay " anlamak, özellikle de onun "felsefi derinli ini" çözmek çok zordur. Buna, bir de de iflik kayg larla bu dehan n "çarp t lmas " da eklenince, Atatürk'ün "insana, "evrene", "do aya" ve "tanr "ya bak - fl n tam olarak ortaya koyabilmek neredeyse imkans zlaflm flt r. Atatürk üzerine yaklafl k 15 y ld r kafa yoran, do- umundan ölümüne kadar inceleyen biri olarak söyleyebilirim ki; o sürekli geniflleyen evren misali geliflen ve olgunlaflan bir düflünce dünyas na sahiptir. Bir taraftan ömrünü adad toplumunu kurtarmaya çabalarken, di er taraftan içinde yaflad "evreni" anlamaya çal flm flt r. Atatürk ün felsefeden, tarihe, dinden, dile, matematikten kuramsal fizi- e kadar pek çok farkl alanda 5000 civar nda kitap okumas n n alt nda "bilimsel zeka" ve "bilim insanlar na has bir "merak" ve "sorgulama dürtüsü" vard r. Atatürk'ün "göz kamaflt ran baflar lar n n" anahtar n da burada aramak gerekir. Yar ba ml, bir imparatorlu un BD N SAN 2013 Atatürk ün felsefeden, tarihe, dinden, dile, matematikten kuramsal fizi e kadar pek çok farkl alanda 5000 civar nda kitap okumas n n alt nda "bilimsel zeka" ve "bilim insanlar na has bir "merak" ve "sorgulama dürtüsü" vard r. "sürekli de iflimi arzulayan bir bireyi" olarak yetiflen Atatürk, ailesinden ve çevreden ald dinsel e itimden sonra (Zübeyde Han m etkisiyle), özellikle stanbul Harp Okulu ve Harp Akademisi y llar nda dünyay etkilemeye bafllayan Pozitivizm, Materyalizm, Darvinizm, Sosyalizm üzerine kafa yormuflfl ve 1905'de not defterlerinden birine "Evvela Sosyalist olmal maddeyi anlamal " diye bir not düflmüfltür. Sonraki y llarda karfl m za ç kacak olan "Ak l ve bilim" vurgusunun kökleri bu dönemlere gider. J. Jack Rousseau'dan, Montesquieu'ya, Nam k Kemal'den Abdullah Cevdet'e birçok yerli ve yabanc ayd n n görüflleriyle bu dönemde tan flm flt r. sinanmeydan@butundunya.com.tr Gelecek ay: Atatürk ün slamdini ne hizmetleri 47