10. EKĠM VE KÜLTÜR YÖNTEMLERĠ Ġçerisinde mikroorganizmaların bulunduğu bilinen ya da bulunup bulunmadığı araģtırılacak olan ortamdan ekim aletleri ile alınan örneğin belirli kurallar altında besiyerlerine aktarılması iģlemine ekim denir. Ekim Yöntemlerinde Genel Kurullar: 1- Ekim odasında hava akımlarının önlenmesi için çalıģma odasının kapalı tutulması gerekir. 2- Ekimler daima alevin yanında yapılmalıdır. 3- Ekim örnekleri ve ekim yapılacak olan besiyerleri kolayca alınıp bırakılacak bir yere konulmalı. 4- Ekime baģlamadan önce ekim yapılacak olan besiyerlerinin üzerine cam kalemi ile yada etiketleyerek ekim örneğinin tarihi ve ne olduğu vb. yazılmalıdır. 5- Ekim için sıvı ortamdan örnek almada öze, pastör pipeti, silgiç, katı ortamdan örnek almada iğne öze kullanılır. KATI BESĠYERLERĠNE YAPILAN EKĠMLER A- Sıvı veya katı kültürlerden plak Ģeklindeki besiyerlerine yapılan ekimler: 1- Tek koloni düģürmek amacıyla yapılan ekim a) Her çiziģte çaprazlayarak ekim: Ekim örneğinde orta derecede çoklukta bakteri bulunması halinde kullanılır. b) Ġlk çizikte çaprazlayarak yapılan ekim: Ekim örneğinde çok sayıda bakteri varsa bu yöntem kullanılır. c) Zikzak ekim: Ekim örneğinde az sayıda bakteri bulunması halinde bu yöntem kullanılır.
ġekil 1. a. Her çiziģte çaprazlayarak (orta derecede) ġekil1.b. Bir çizikte çaprazlayarak (çok sayıda kültür) ġekil 1.c. Zikzak ekim (az sayıda) 2- Plak yüzüne yaygın ekim yöntemi: Ekim örneğinden ekivyonla alman örneğin besiyeri yüzeyine tamamen kaplayacak Ģekilde homojen olarak yayılmasıdır. ġekil 2. Plak yüzeyine
B- Sıvı veya katı kültürlerden tüplerdeki yatık-katı besiyerlerine ekimler: 1- Çizgi ekim: Tüpte yatık durumda katılaģtırılmıģ olan besiyerine ekilecek örneği taģıyan iğne öze önce hiç bir yere değdirmeksizin tüpteki besiyerlerinin en alt noktasına kadar sokulur, sonra besiyerlerinin yüzeyine dokundurularak orta çizgi üzerinde besiyerine batırılmaksızın bir çizgi boyuca geriye çekilir. Bakteriler enkübasyon süresi sonunda bu çizgi boyunca ürer. ġekil 3.Çizgi ekim 2- Yatık besiyerlerinde yüzeysel ekim: Önce yukarıda açıklandığı gibi bir ekim yapılır. Ġğne öze tüpten çıkarılmadan yeniden en alt noktaya sokulur. Bu defa besiyeri yüzeyinde yine besiyerine batırılmaksızın, öze orta çizgiyi zikzaklar yaparak çaprazlarken yavaģça geriye çekilir. ġekil 4.Yatık besiyerinde yüzeysel ekim
3- Yatık katı besiyeri yüzeyine nokta ekim: C- Sıvı veya katı kültürlerden tüplerdeki dik katı besiyerlerine ekim: 1- Dik katı besiyeri yüzeyine nokta ekim: 2- Batırma kültürü: Ekim iğne öze ile yapılır. Tüpte dik durumda katılaģtırılmıģ besiyerine, ekilecek bakterileri taģıyan iğne öze hiç bir yere dokundurulmadan dik olarak besiyeri içine batırılır ve çekilir. Enkübasyon sonunda üreme batırma çizgisi boyunca oluģur. ġekil 5. Batırma ekimi
3-Çalkalama Kültürü: Tüplerde yüksek olarak dondurulmuģ katı besiyeri sıcak su banyosunda sıvılaģtırılır. 45-48 C kadar soğutulur. Aynı sıcaklıktaki sıvı bakteri kültürü besiyerlerine ekilir ve çalkalanır. Besiyeri soğuduğunda katılaģacaktır. SIVI BESĠYERLERĠNE EKĠMLER 1- Katı besi ortamından sıvı besi ortamına ekim: Katı besi ortamından iğne öze vb. ile alınan bakteri kültürü ekim yapılacak sıvı besiyeri hafif eğik tutularak Ģekilde görüldüğü gibi yöntemine göre ekilir. 2- Sıvı kültürden sıvı besi ortamına ekim: Öze veya pastör pipetleri ile yapılır. ġekil 6. Katı besi ortamından sıvı besi ortamına ekim Katı ve sıvı kültürlerden, aynı besi ortamlarına ekim aģağıdaki gibi formüle edilebilir: SIVI kültürden SIVI besiyerine ekim YUVARLAK ÖZE ile yapılır. SIVI kültürden KATI besiyerine ekim YUVARLAK ÖZE ile yapılır. KATI kültürden KATI besiyerine ekim ĠĞNE ÖZE ile yapılır. KATI kültürden SIVI besiyerine ekim ĠĞNE ÖZE ile yapılır.